Altıncı Soruya Yönelik Nitel Bulgular

Yapılan araştırma kapsamındaki öğretmen adaylarına "Tarihi dizi/filmlerde olumlu ve olumsuz öğelerin yer alması Türk toplumunu tarih şuuru bakımından nasıl

117

etkilemektedir?" sorusu yöneltilmiştir. Bu soru için olumlu/olumsuz öğe teması oluşturulmuş, verilen yanıtlardan elde edilen alt temalar ve kodlar aşağıdaki Tablo 22’de verilmiştir.

Tablo 22 Olumlu/olumsuz öğe temasına ilişkin öğretmen adayları görüşleri

Kategori Kod f %

Bağlılık

Farkındalık Birlik ve beraberlik Vatan ve millet sevgisi Fedakârlık 2 3 2 1 5.88 8.82 5.88 2.94 Koruyuculuk

Milli bilincin uyanması Cesaretlenme

Vatana sahip çıkma

2 1 1 5.88 2.94 2.94 Benimseme Ders çıkarma Hoşgörülü olma Gurur duyma

Yanlış bilgiyi kabullenme Fikir değişikliği 1 1 1 3 2 2.94 2.94 2.94 8.82 5.88 Uzaklaşma

Olumsuz bakış açısı Kutuplaşma

Olumsuz davranış sergileme Eleştiri Çelişki Öncelik değişimi Ön yargı 4 3 2 2 1 1 1 11.76 8.82 5.88 5.88 2.94 2.94 2.94 Toplam 34 100.00

Tablo 22'de öğretmen adaylarıyla gerçekleştirilen görüşmede olumlu/olumsuz öğe temasına ilişkin yanıtlar gösterilmiştir. Yanıtların bağlılık, koruyuculuk, benimseme ve uzaklaşma olmak üzere 4 kategoride toplandığı görülmektedir.

Bağlılık kategorisinde; farkındalık (f:2), birlik ve beraberlik (f:3), vatan ve millet sevgisi (f:2), fedakârlık (f:1), olmak üzere 4 adet kod oluşturulmuştur. Oluşturulan kodlar incelendiğinde görüşmeye katılan öğretmen adaylarından bazıları, sorunun cevabına ilişkin olarak; tarihi dizi/filmlerdeki olumlu öğelerin toplumun

118

tarih şuuruna pozitif yönde etki ettiğini, zorlukların aşılarak bugünlere gelindiğinin, yaşanabilecek zorluklarda birlik ve beraberlik içinde olmanın öneminin, vatan ve millet sevgisinin, vatan ve bayrak uğruna ölümü göze alarak fedakârlık göstermenin gerekliliğini ifade etmişlerdir.

Koruyuculuk kategorisinde; milli bilincin uyanması (f:2), cesaretlenme (f:1), ve vatana sahip çıkma (f:1) olmak üzere 3 adet kod oluşturulmuştur. Oluşturulan kodlar incelendiğinde görüşmeye katılan öğretmen adaylarından bazıları, sorunun cevabına ilişkin olarak; tarihi dizi/filmlerde yer alan olumlu öğelerin toplumun tarih şuuruna etki edeceğini, milli ruhu uyandıracağını, milli bilinci artıracağını, ülkede çıkabilecek tehlikelere karşı insanları vatanlarını koruma ve ona canı pahasına sahip çıkma hususunda cesaretlendireceğini belirtmişlerdir.

Benimseme kategorisinde; ders çıkarma (f:1), hoşgörülü olma (f:1), gurur duyma (f:1), yanlış bilgiyi kabullenme (f:3) ve fikir değişikliği (f:1) olmak üzere 5 adet kod oluşturulmuştur. Oluşturulan kodlar incelendiğinde görüşmeye katılan öğretmen adaylarından bazıları, sorunun cevabına ilişkin olarak; tarihi dizi/filmlerde yer alan olumlu ve olumsuz öğelerin tarih şuurlarına etki edeceğini, böylece geçmişte yaşanılanlardan ders alacaklarını, kendi milletine ve diğer milletlere karşı daha hoşgörülü olacaklarını, geçmişleriyle gurur duyarak kendi hayatlarına çekidüzen vereceklerini ifade etmişlerdir. Buna karşın, dizi/filmlerde verilen yanlış bilgilerin algı ve düşüncelerine olumsuz yansıyacağını, tarihi yanlış öğreneceklerini ve yanlış bilgilere inanacaklarını dile getirmişlerdir.

Uzaklaşma kategorisinde; olumsuz bakış açısı (f:4), kutuplaşma (f:3), olumsuz davranış sergileme (f:2), eleştiri (f:2), çelişki (f:1) öncelik değişimi (f:1) ve önyargı (f:1) olmak üzere 7 adet kod oluşturulmuştur. Oluşturulan kodlar incelendiğinde görüşmeye katılan öğretmen adaylarından bazıları, sorunun cevabına ilişkin olarak; tarihi dizi/filmlerde yer alan olumsuz öğelerin toplumun tarih şuuruna etki edebileceğini, bunun tarihi olay ve kişiler hakkında zihinlerde kötü bir izlenim bırakabileceğini, tarih ve tarihi kişilikler hakkında olumsuz bir bakış açısına sebep olabileceğini ifade etmişlerdir. Buna ek olarak insanların galeyana gelmesi gibi olumsuz davranışlar sergileyebileceklerini, toplumların ve ülkelerin birbirlerinden

119

soğuyup, kutuplaşmak suretiyle siyasi çatışmalara girebileceklerini ifade etmişlerdir. Diğer yandan insanların bu öğelerin gerçekliğine inanmayıp, doğru ve yanlış arasında çelişkiye düşebileceğini, eleştirilebileceğini, toplum yaşamında önemsiz detayların ön plana çıkabileceğini, önceliklerin değişebileceğini, tarihe ve tarihi kişiliklere önyargıyla bakılabileceğini belirtmişlerdir.

Olumlu/olumsuz öğe temasına ilişkin bazı öğretmen adaylarının yorumlarına aşağıda yer verilmiştir:

Sos4: "…olumlu öğeleri gösteren dizi veya filmde; günün zor şartlarını,

milletin çektiği sıkıntıları, nasıl birlik olduklarını görüyorsun. Bizim ülkemizde de hani sıkıntı yaşıyoruz ister istemez… İnsan birlik olması gerektiğinin farkına varıyor, o duyguyu verdiği zaman… Olumsuzlar, insanlarımızı daha da kutuplaştırıyor..."

Snf1: "Türk toplumu eleştiriyor, öyle değildi diye karşı çıkıyor. Hiç

araştırmayan kesim inanır herhalde bunlara. Olumlu öğeler de ‘Vay hani atalarımız böyleymiş.’ deyip daha günlük hayatında etkin söz sahibi olabilir."

Snf4: "…vatan millet sevgisi bu film ve dizilerle aktarılabilir. Olumsuz

yanları ise bazı yapımcıların ideolojik görüşlerinden dolayı, geçmişte yaşanan bazı olaylar karşısında gerekli bilgi sahibi olmadan olayları yanlış aktarması. Bu durum, konu hakkında bilgi sahibi olmayan halkın o yanlışı alıp tarihini yanlış öğrenmesine ve tarihini kötülemesine neden olabilir; bu da olumsuz sonuç olarak söylenebilir."

Mat1: "…Olumsuz öğe de, tarih yanlış verildiği zaman, insanların tarihi

yanlış öğrenmesine… yanlış algıya yol açıyor. Olumlu öğede de işte öğreniyoruz. …Vatan sevgisi, birlik, beraberlik, dayanışma hakkında, tarihi doğru aktarıyor, insanlara bilgi de veriyor, insanların yanlış düşündüğü yanlış bildiği bir konu hakkında onun algısını fikrini değiştirebiliyor.

Mat4: " Tarih şuurunu olumlu etkileyenler toplumun birbirine daha sıkı

bağlanmasını birlik ortamı oluşmasını insanlar arasında hoşgörünün oluşmasını vatan uğruna bayrak uğruna ölünmeyi öğretir ama olumsuz olanlar toplumun önceliklerinin değişmesine neden olur..."

120

Müz1: " Toplumuzda maalesef izlenme kaygısıyla senaryosu değiştirilen

diziler ve filmler insanlar arasında siyasi çatışmalara, tarih hakkında ön yargılara ön yargılara yol açmaktadır...”

PDR4: "Türk toplumu dizilerden çok etkileniyor. Olumsuz bir şeyde çabuk

galeyana gelebiliyor, olumlu bir şeyde özellikle Türk tarihi ile ilgili dizi filmlerde de milliyetçi ruhları ortaya çıkabiliyor."