Altın üzerine olası etkileri

Son dönemlerde artan fiyatı nedeniyle yatırımcılar açısından güven duyulan bir değer haline gelen Bitcoin, 2008 küresel krizinden sonra güven kaybeden itibari para birimleri (Dolar, Euro) potansiyel bir rakibi haline gelmiştir. Sadece itibari para birimleri değil, Altın ve diğer menkul kıymetler içinde ikame haline gelmiş ve vazgeçilmez bir yatırım aracı olmuştur.

1960’lı yıllardan sonra büyük çapta ilerleme gösteren finans piyasalarda mal ve hizmet piyasalarında ki gibi birçok yeni ürünler boy göstermiş ve verimlilik, güvenlik anlamında yenilik sağlamışlardır. Banka mevduatları, tahvil ve diğer menkul kıymetlerden oluşan finansal sistem ticari işlemlerin daha hızlı yapıldığı, yatırımcılara güven veren bir yapıya bürünmüştür. Yine itibari paralar ve menkul değerler gibi yatırım araçlarına ek olarak sisteme yeni araçlar kazandırmış ve finansal kesimin ürün çeşitliliğini arttırmıştır (Yıldırım, 2018).

Finansal piyasalarda tam bilgiye sahip, rasyonel davranan ve forex işlemleri, hisse senedi alım satımı gibi işlemler yapan yatırımcılar da tıpkı piyasaları yakından takip etmeyen sadece yatırım yaparak kazanç elde etme peşinde olan yatırımcılar gibi altın ticareti yapabilmektedir. Ancak son dönemlerin popüler varlığı haline gelen Bitcoin, Altın yatırımlarına ikame haline gelmiş ve artan ilgi ve talep sayesinde Altından daha popüler olmuş, yatırımcı kararlarına etki ederek alışa gelmiş yatırım

tercihlerini değiştirmiş, Altın ve diğer yatırım araçlarına olan talebi düşürmüştür (Yıldırım, 2018)

Çizelge 4.1. Altın ve Bitcoin karşılaştırılması (Kriptokoin.com)

Bitcoin ve diğer sanal para birimleri Altınla bir takım benzerlikler

barındırmaktadır. İlk olarak Bitcoin ’de olduğu gibi Altında da sınırlı bir arz miktarı bulunmakta, bölünebilir bir yapıda olmakta, değerleri arz talep dengesine göre belirlenmekte ve bu nedenle fiyat dalgalanmaları yaşamaktadır. Ancak Bitcoin, Altının aksine herhangi bir fiziki değeri olmamakla birlikte, kolay taşınabilmekte ve temsili bir varlık değeri bulunmamaktadır (Üzer, 2017).

Altın fiziki özelliğini kaybetmeme, korezyona uğramama özelliğine sahip olması, bireylerin emeklerini maddi emtiaya dönüştürerek onu gelecek nesillere aktarma aracı yapmıştır. İnternet teknolojilerinin ilerlemesi, dijital paraların itibari paralara ikame olması ihtimalini güçlendirmiştir. Ancak hâlihazırda kara para aklama aracı olduğuna yönelik söylentileri (Ülgen, 2018) ve yasal düzenlemelerinin bulunmaması Bitcoin ve Altın karşılaştırılmasını eksik bırakmakta ve Altının genel anlamda talebini korumasını sağlamaktadır. İlerleyen dönemlerde dijital teknolojilerin toplumun her alanına entegre olması ve yasal dayanağının sağlanması durumunda Altının değer saklama işlevini elinden alabilecektir (Aktaş, 2017).

Bitcoin, değer muhafaza ve ödeme vasıtası olarak Altın ile kıyaslanmakta, her iki varlığın da finansal piyasadaki ilerlemelerden etkilenmediği iddia edilmektedir.

Bitcoin ödemeler açısından Altına oranla daha etkili bir vasıta olarak görülmekte ve Altının aksine bürokrasi ve yüksek maliyet gerektirmemektedir. Nitekim Kasım 2018 de Binance borsasından yapılan 600 milyon dolarlık Bitcoin transferi yalnızca bir saat içerisinde gerçekleştirilmiştir. Bu durum Bitcoin’in teknolojik yapısı gereğince Altına olan talebi etkileyeceğini göstermektedir (Kabadayı, 2019).

Bitcoin, esasen devlet ve herhangi bir üçüncü kuruluşa endeksli olmayışı nedeniyle yatırımcıların ilgi kaynağı olmuş, Altın ise ezenden beri güvenli bir liman olarak kabul edilmiştir. 2017 yılında birçok araştırmacı bu iki değer arasında bir ilişkinin varlığını iddia etmiş ancak yeterli ispatta bulunamamışlardır. Bitcoin ile Altın arasında direkt bir ilişkinin olmadığı yalnızca fiyat değişimlerine bakılarak anlaşılabilmektedir. Bitcoin’in kısa sürede artan popülerliği talebinin artmasına bu durum da fiyat artısına neden olmuştur. Ancak fiyatlarındaki yüksek dalgalanma denge fiyatına ulaşmasını güçleştirmektedir. Aralık 2017 de 17900 dolar seviyesinde olan Bitcoin Şubat 2018 de %50 değer düşüşü yaşamış ve 6200 dolar gerilemiştir. Öte yandan Altın fiyatları bunun aksine çok fazla dalgalanma yaşamış, 2011 den bu yana ons fiyatları 700 dolardan fazla değişmemiştir (William, 2018).

Şekil 4.10. Altın fiyat değişimi ons/dolar (tr.tradingview.com)

Bunların yanında Atın ve Dolar arasında küçük bir ilişki kurulabilmektedir. Altın, dolar ve faiz oranlarındaki düşüş nedeniyle yükseliş sürecine girmiş, Bitcoin ise son dönemlerde düşme eğilimine girmiştir. Bu durum güvenli liman listesinde bulunan

Bitcoin yatırımcılarını endişelendirmiştir. Fiyatlarındaki yüksek oynaklık nedeniyle meydana gelen güven sarsılması, yatırımcıların Altına yönelmesini ve fiyatları arttırmıştır (Luorio, 2019).

2017 yılında fiyatlarında artış yaşayan kripto para birimleri, değerli metal yatırımlarından ciddi miktarda sermaye çekmiştir. Daha önce bir ilişki olmamakla birlikte son dönemlerde yaşanan bu durum, iki varlık arasında korelasyon süreci oluşturmuş ve bu durum 2018 yılı başlarına dek devam etmiştir. Ancak bu korelasyon yatırımcıların Bitcoin’i altına ikame olarak gördükleri anlamı taşımamaktadır (Coleman, 2018). Para yönetimi şirketi VanEck’in ceo su son dönemlerde Bitcoin ’de meydana gelen fiyat düşüşlerinin yatırımcıların altına kaymasına yol açtığını ifade etmiştir. Yaklaşık 4000 yatırımcı ile yapılan araştırma neticesinde 2019 yılı en iyi yatırım aracının altın olduğu sonucuna ulaşıldığını da aktarmıştır (Köse, 2019).

Şekil 4.11. Bitcoin ve Altın’ın 2019 yılı aylık Fiyat değişimi (tr.tradingview.com)

Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere Bitcoin ve Altın arasında kısa dönemde ters bir korelasyon olduğu görülmektedir. 2017 yılında 19500 dolar seviyesine ulaşan Bitcoin bu aşamadan sonra hızlı bir düşüş sürecine girmiştir. Altın ise 2011 yılında ulaştığı 1800 dolar seviyesinden aşağıya doğru düşüşün dip seviye ulaştığı zamanları, Bitcoin’in zirveyi gördüğü dönemlerde yaşamıştır. Nitekim 2019 yılında bu döngü yine devam etmekte Bitcoin’in artan fiyatlarına karşılık Altın fiyatlarında azalma görülmektedir.

Sonuç olarak bu iki varlık tam anlamıyla korelasyon oluşturmamış olsalar da küçük bir ilişki yaşamaktadırlar. Bitcoin ve Altın, yatırımcılar açısından küresel

güvensizlik, ekonomik dalgalanma ve enflasyon riskine karşı ortak amaca hizmet etmekte ancak altının daha istikrarlı oluşu ve kullanım alanının çokluğu onu aranan bir emtia haline getirmektedir. Diğer taraftan Bitcoin’in yeni bir teknoloji olması, yasal düzenlemelerin eksikliği ve arkasında merkezi bir otorite güvenin olmayışı onu riskli ve aşırı oynak bir hale getirmekte, bu nedenle mevcut durumda altın daha istikrarlı ve güvenli bir yatırım aracı olma vasfını korumaktadır (William, 2018).