Aile İle İlgili Özellikler

Katılımcıların birlikte yaşadığı kişi sayısı ile ilgili bulgular (Tablo 18), örneklemde çoğunluğun (%68,42) 2 ila 4 kişi ile birlikte yaşadığını göstermektedir. Kaybın türüne göre dağılım incelendiğinde, hem FK grubunda (%53,66) hem de PK grubunda (%76,71) durum benzer olup çoğunluk 2 ila 4 kişi ile birlikte yaşamaktadır.

Tablo 18. Katılımcıların Birlikte Yaşadığı Kişi Sayısı İle İlgili Bilgiler

Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n % Tek 7 17,07 8 10,96 15 13,16 2-4 kişi 22 53,66 56 76,71 78 68,42 5-7 kişi 10 24,39 9 12,33 19 16,67 7 kişiden fazla 2 4,88 - - 2 1,75 TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

Kayıp/Hastalık öncesinde kayıp kişinin aile geçimindeki rolüne dair bulgulara (Tablo 19) bakıldığında, örneklemin önemli bir kısmında kayıp kişinin aile geçimiyle ilişkisi olmadığı (%49,12) veya aile geçimine sadece katkıda

84

bulunduğu (%34,21) görülmektedir. Kaybın türüne göre dağılım da benzer olup hem FK (%48,78) hem de PK (%49,32) grubunun yarıya yakınında kayıp kişinin ailenin geçimi ile ilişkisi bulunmamaktadır.

Tablo 19. Kayıp/Hastalık Öncesi Kayıp Kişinin Ailedeki Rolü ile İlgili Bilgiler

Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n %

Aile geçimini sağlayan kişi 8 19,51 11 15,07 19 16,67 Aile geçimine katkıda bulunan kişi 13 31,71 26 35,62 39 34,21 Aile geçimiyle ilişkisi olmayan kişi 20 48,78 36 49,32 56 49,12 TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

Kayıp/Hastalık sonrasında katılımcıların gelir durumunda değişme olup olmadığına ilişkin bulgular (Tablo 20), örneklemde gelir durumunda değişiklik olmayanların (%53,51) çoğunlukta olduğunu göstermektedir. Kaybın türüne göre bakıldığında, fiziksel kayıp yakınlarında gelir durumunda değişiklik yaşayanlar (%75,61) daha fazla iken, psikolojik kayıp yakınlarında değişim yaşamayanlar (%69,86) daha fazladır. Uygulanan ki-kare analizi sonucunda, iki grup arasındaki bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulunurken (X2_=21,823,

df=1, p<0,05), belirsiz kaybın türü ile gelir durumunun değişmesi arasında orta düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır (Kramer V= 0,438, p<0,05).

Tablo 20. Kayıp/Hastalık Sonrası Katılımcıların Gelir Durumunda Değişiklik ile İlgili Bilgiler Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n %

Değişiklik Olanlar 31 _{75,61 22 30,14 53 46,49} Değişiklik Olmayanlar 10 24,39 51 69,86 61 53,51 TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

Araştırmaya katılan bireylerin ekonomik yardım alıp almadığı ve alınan yardımın kaynağı ile ilgili bulgulara göre (Tablo 21), katılımcıların çoğu (%86,84) herhangi bir yardım almamaktadır. Kaybın türüne göre incelendiğinde de durum benzer olup FK grubunda (%80,49) ve PK grubunda (%90,41) yardım almayanlar çoğunluktadır.

Ekonomik yardım alan katılımcılarda yardımın nereden alındığına bakıldığında, fiziksel kayıp yakınları sıklıkla (%75,00) aile ve akrabadan yardım alırken, psikolojik kayıp yakınlarında yardımın aile-akraba (%57,14) ve devlet kurumundan (%42,86) alındığı görülmektedir.

85

Tablo 21. Katılımcıların Ekonomik Yardım Alma Durumu İle İlgili Bulgular

Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n %

Yardım Alanlar 8 19,51 7 9,59 15 13,16 Yardım Almayanlar 33 80,49 66 90,41 99 86,84 TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

Yardım Kaynağı Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n % Aile-Akraba 6 75,00 4 57,14 10 66,67 Arkadaş 0 0,00 0 0,00 0 0,00 Devlet Kurumu 2 25,00 3 42,86 5 33,33 STK* 0 0,00 0 0,00 0 0,00 TOPLAM 8 100,00 7 100,00 15 100,00

*STK: Sivil Toplum Kuruluşu

Psikolojik kayıp yakınlarının hasta bakımına ilişkin yardım alıp almadığı ile ilgili bulgular (Tablo 22), çoğunluğun (%73,97) bakım desteği almadığını göstermektedir. Bakım desteği alan psikolojik kayıp yakınları ise en sık özel bakıcı (%52,63) ve devlet kurumlarından (%31,58) destek almaktadır.

Tablo 22. Psikolojik Kayıp Grubunda Bakım Desteği ile İlgili Bulgular

n %

Bakım Desteği Alanlar 19 26,03 Bakım Desteği Almayanlar 54 73,97 TOPLAM 73 100,00 Destek Kaynağı n % Aile-Akraba 2 10,53 Arkadaş 0 0,00 Devlet Kurumu 6 31,58 STK 1 5,26 Özel bakıcı 10 52,63 TOPLAM 19 100,00

*STK: Sivil Toplum Kuruluşu

Psikolojik kayıp yakınlarının çoğu (%64,38) hasta ile birlikte yaşamakta ve hastaya kendisi (%65,75) bakmaktadır. Bakım verenin başkası olması durumunda ise, hastaya sıklıkla bir başka aile üyesi (eşi: %32,00; çocuğu: %20,00) bakım vermektedir (Tablo 23).

86

Tablo 23. Psikolojik Kayıp Grubunda Hasta ile Birlikte Yaşama Durumuna İlişkin Bulgular n %

Hastayla Birlikte Yaşayanlar 47 64,38 Hastayla Birlikte Yaşamayanlar 26 35,62 TOPLAM 73 100,00

n %

Hastaya Kendisi Bakan 48 65,75 Hastaya Kendisi Bakmayan 25 34,25 TOPLAM 73 100,00

Hastaya Bakan Kişi n %

Eşi 8 32,00

Çocuğu 5 20,00

Bakıcı 8 32,00

Bakım evi 4 16,00

TOPLAM 25 100,00

Belirsiz kayıp yakınlarına ailenin ne anlama geldiği sorulmuş ve ulaşılan bulgular Tablo 24’te sunulmuştur. Örneklemin yarıdan fazlası (%53,71) için aile “biyolojik veya yasal olarak akraba olsun ya da olmasın, duygusal anlamda önemli kişiler”dir. Kaybın türüne göre bakıldığında, fiziksel kayıp yakınlarında “biyolojik veya yasal olarak akraba olan kişiler” (%46,34) ve “biyolojik veya yasal olarak akraba olsun ya da olmasın, duygusal anlamda önemli kişiler” (%46,34) eşit oranda iken, psikolojik kayıp yakınlarında çoğunluk (%57,53) aileyi duygusal anlamda önemli kişiler olarak tanımlamaktadır.

Tablo 24. Katılımcıların Aileye Yüklediği Anlama İlişkin Bulgular Fiziksel

Kayıp

Psikolojik

Kayıp Toplam n % n % n %

Aynı hanede yasamakta olduğum kişiler 3 7,32 13 17,81 16 14,04 Biyolojik veya yasal olarak akraba olduğum kişiler 19 46,34 16 21,92 35 30,70 Biyolojik veya yasal olarak akraba olsun ya da

olmasın, duygusal anlamda benim için önemli kişiler 19 46,34 42 57,53 61 53,71

Diğer* 0 0,00 2 2,74 2 1,75

TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

*Diğer= “annem babam” (n=1); “uğruna her şeyi yapabileceğim insanlar canlarım” (n=1)

Katılımcıların psikolojik aile ile ilgili görüşlerini saptayabilmek amacıyla, belirsiz kayıp literatüründen faydalanılarak, özel anlarında birlikte olmayı tercih ettikleri ve iyi-kötü anlarında desteğine ihtiyaç duydukları kişileri tanımlamaları istenmiştir. Bulgular (Tablo 25), çoğunluğun (%55,26) duygusal olarak ulaşılabilir kişiler ile birlikte olmayı tercih ettiğini göstermektedir. Kaybın türüne göre dağılım da benzer olup duygusal olarak ulaşılabilir kişiler hem FK (%51,22) hem de PK grubunda (%57,53) daha sık tercih edilmiştir.

87

Tablo 25. Katılımcıların Psikolojik Aile Tanımlamasına İlişkin Bulgular

Fiziksel Kayıp Psikolojik Kayıp Toplam n % n % n %

Kan bağım olan kişiler 15 36,59 21 28,77 36 31,58 Fiziksel olarak ulaşılabilir kişiler 2 4,88 6 8,22 8 7,02 Duygusal olarak ulaşılabilir kişiler 21 51,22 42 57,53 63 55,26

Diğer* 3 7,32 4 5,48 7 6,14

TOPLAM 41 100,00 73 100,00 114 100,00

Diğer: FK grubunda: “hepsi” (n=1); “fikren anlaşabildiğim kişiler” (n=1); “benzer siyasi ve hayat görüşüne sahip olduğum kişiler” (n=1); PK grubunda: “hepsi” (n=1); “fiziksel ve duygusal olarak ulaşabildiğim kişiler” (n=2); “sadece annem” (n=1)