Şirketlerde Devir ve Bölünme Halinde Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satışına İlişkin Katma Değer Vergisi Açısından İstisna

Uygulaması

Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışı 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-r maddesi ile KDV’den istisna tutulmuştur.

KDV Kanunu’nun 17/4-r maddesinde; kurumların aktifinde veya belediy eler ile il özel idarelerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iş-tirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler

ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimlerinin, KDV’den istisna olduğu, hüküm altına alınmıştır.

Bununla birlikte, kurumların aktifinde iki tam yıl yer alan taşınmazlarla ilgili olarak 60 no.lu KDV Sirkülerinin (Gelir İdaresi Başkanlığı, 2011)

“8.2.4. İki Tam Yıl Süreyle Sahip Olunan Taşınmazların Satışı” başlık-lı bölümünde, gerekli açıklamalar yapılmış olup, söz konusu Sirkülerde;

KDV Kanununun 17/4-r maddesine göre, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerin KDV’den istisna olduğu, bu doğrultuda, kurumların aktif-lerinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların (arsa, arazi, bina) satışının KDV’den istisna olduğu, ayrıca bu satışların müzayede suretiyle yapılması halinde de istisnanın uygulanacağı, belirtilmiştir.

Yine aynı bölümde, istisna hükmünün, istisna kapsamındaki kıymetlerin ti-caretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz teslimleri için geçerli olmadığından, taşınmazların ticaretini yapan kurumların bu istisnadan faydalanmalarının mümkün olmadığı belirtilmiştir.

Dolayısıyla, kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satışı, KDV’den istisna edilmiştir. İstis-na uygulaması için Kurumlar Vergisi Kanununda düzenlenen istisİstis-nadan yararlanılması şartına ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığından, her iki istisnanın birbirinden bağımsız olduğu düşünülebilir. Bu kapsamda, kurumlar taşınmazlar ve iştirak hisselerinin satış kazancına ilişkin gerekli şartları yerine getiremeyeceklerini düşünerek kurumlar vergisinde düzen-lenen istisnadan yararlanmamaları halinde yalnızca KDV istisnasından yararlanabilecekler, hem kurumlar vergisi istisnasından hem de KDV is-tisnasından yararlanmaları ancak kurumlar vergisi açısından şartları yerine getirememeleri durumunda kurumlar vergisi açısından vergi ziyaı ceza-sına muhatap olmaları söz konusu olacak ancak KDV istisnaceza-sına ilişkin herhangi bir vergi ziyaı cezasına muhatap olma söz konusu olmayacaktır.

Çünkü, KDV istisnasından yararlanmanın temel şartı aktifte en az iki tam

tepsine ilişkin bir belirlenme yapılmamıştır. Ancak, hem Kurumlar Vergisi Kanunu’nun söz konusu istisnanın düzenlendiği 5/1-e maddesinde, hem de 1 seri no.lu KV Genel Tebliğinde, taşınmazlar ve iştirak hisselerinin iktisap tarihi olarak, devir alınan veya bölünen kurumdaki iktisap tarihinin esas alınacağı açıkça belirtilerek, söz konusu kıymetler için iki yıllık sürenin başlangıç tarihinin devir alınan veya bölünen kurumun aktifine alındığı tarihin esas alınması gerektiği ifade edilmiştir.

Bununla birlikte, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın yazımızın önceki bölümünde yer alan Özelgesinin, Katma Değer Vergisi Kanunu yönünden yapılan değerlendirmede,

“3065 sayılı KDV Kanununun;1/1. maddesinde, Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hiz-metlerin KDV ye tabi olduğu,

17/4-r maddesinde, kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel ida-relerinin mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak his-selerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimlerinin vergiden istisna olduğu,

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaç-la aktiflerinde bulundurdukamaç-ları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri-nin ise istisna kapsamında yer almadığı,

İstisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma de-ğer vergisinin teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurum-lar vergisi matrahının tespitinde gider okurum-larak dikkate alınacağı, hükümle-rine yer verilmiştir.

Öte yandan, 60 No.lu. KDV Sirkülerin 8.2.4. “İki Tam Yıl Süreyle Sahip Olunan Taşınmazların Satışı” başlıklı bölümünde konu ile ilgili açıklama-lara yer verilmiştir.

Buna göre, Kanunun 17/4-r maddesindeki istisna hükmü istisna kapsamın-daki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulun-durdukları taşınmaz teslimleri için geçerli olmadığından taşınmaz ticareti ile uğraşan firmanızın ...Ltd.Şti ile birleşmesi sonucu aktifine geçen söz konusu arsanın teslimi genel oranda (%18) KDV ye tabi olacaktır.” denilmektedir.

Buna göre, şirketlerde devir veya bölünme durumunda, taşınmazlar ve

işti-rak hisseleri satışlarının KDV’den istisna olabilmesi için, söz konusu taşınmaz veya iştirak hisselerinin, devir alınan veya bölünen kurumda geçen süreleri de dahil olmak üzere, iki yıl süreyle aktifte yer alması gerektiği kanaatindeyiz.

4- SONUÇ

Taşınmaz ve iştirak hisseleri satışından elde edilen kazançlar belli şartla-rın varlığı halinde kurumlar vergisinden istisna edilmiş, ayrıca kurumlaşartla-rın başka bir şart aranmaksızın iki tam yıl ellerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisseleri satışı katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Şirketlerde devir ve bölünme durumunda, karşımıza KDV açısından söz konusu kıymetlerin satışının ve kurumlar vergisi açısından kıymetlerin sa-tışın kazancının istisna olabilmesi için iki yıllık sürenin tespiti önem arz etmektedir. Kurumlar vergisi açısından şirketlerde devir ve bölünme duru-munda, iki yıllık sürenin tespitinde devir alınan veya bölünen şirkette ge-çen sürelerin dikkate alınacağı açıkça belirtilmiştir. Ancak KDV açısından bu şekilde bir belirleme yapılmamış olup, yazımızda yapılan açıklamalar ve yer verilen özelgeler doğrultusunda KDV yönünden iki yıllık sürenin tespitinde de devir alınan veya bölünen şirkette geçen sürelerin dikkate alması gerektiği kanaatindeyiz.

KAYNAKÇA

Gelir İdaresi Başkanlığı, (08.08.2011). Katma Değer Vergisi 60 n.lu Sirküler. Ankara.

Maliye Bakanlığı (03.04.2007). Kurumlar Vergisi Kanunu 1 seri no.lu Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (26482 sayılı)

Özyürek, Mustafa,(2000), “Şirket Devirlerinde İştirak Hissesi Ve Gayri-menkul Satışlarında İstisna Uygulaması” Mali Çözüm Dergisi 52 (2000)

T.C. Yasalar (02.11.1984). 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.

Ankara: Resmi Gazete (18563 sayılı)

T.C. Yasalar (08.12.2001). 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu. Ankara:

Resmi Gazete (24607 sayılı)

ENGELLİLER HANGİ KOŞULLARI YERİNE GETİRDİKLERİNDE