Ġnsanların Önceki Peygamberleri Vasıflandırması

3.1.3.1.1. Ġnsanların Önceki Peygamberleri Olumlu Nitelemesi

3.1.3.1.1.1. Sen Ancak Meleksin

Hz. Yûsuf için Mısır kadınları şöyle dediler: “Bu ancak üstün bir melektir.”708 Hz. Yûsuf’un yüz ve beden yapısı itibarıyla müstesna yaratılışı karşısında kadınlar, kendilerinden geçerek bunun bir beşer değil, ancak bir melek olabileceğini ifade ettiler.

Kur’ân’da kavimlerin, özellikle isyankâr kavimlerin ifadelerine bakıldığında onların, peygamberleri bir insan değil, melek olarak görmek istediklerini müşahede ediyoruz.709 Her hâlükarda insanlar arasında tebliğ görevini yerine getirenlerin melek olamayacağını da Allah beyan etmektedir.710

Ayrıca peygamberler melek olmadıklarını defalarca ifade etmek zorunda kalmışlardır.711

Her zaman “ben ancak bir beşerim” ifadeleri peygamberlerin dudaklarından dökülmüştür.712

“Bir de dediler ki: “Ona (açıktan göreceğimiz) bir melek indirilse ya!” Eğer (öyle) bir melek indirseydik artık iş bitirilmiş olurdu, sonra da kendilerine göz açtırılmazdı. (Hemen helâk edilirlerdi.)”713

ayetiyle insanların, bu tür beklentilerinin yersiz ve hatta kendilerinin zararına olacağı beyan edilmiştir. İnsanlarda, sürekli peygamberlerin melek olmaları gerektiği hususunda bir inanış ve beklenti olmuştur. Yiyip içen ve sokaklarda gezen, bir yandan da insanlara tebliğde bulunan

707 _{Karaman v. dğr. a.g.e. c. I, s. 229.} 708 _{Yûsuf 12/31.} 709 Furkân 25/7, İsrâ 17/95. 710 _{En’âm 6/8-9.} 711 _{Hûd 11/12-31, En’âm 6/50.} 712 _{Kehf 18/110, Fussılet 41/6.} 713 En’âm 6/8.

135

peygamberleri sürekli yadırgamışlardır. Oysa Allah, onları insanlar gibi yiyen ve içen hatta sokaklarda dolaşan ve insanlara ulaşan, dâvet eden elçiler kılmıştır.714

“Eğer onu (Peygamberi) bir melek kılsaydık yine onu bir adam (suretinde) yapardık ve onları yine içinde bulundukları karmaşaya düşürmüş olurduk.”715

ayeti ise velev ki peygamberler melek olsaydı, sûreten insan şeklinde olurlardı denilerek, insanların bekledikleri gibi olmayacağı anlaşılmaktadır.

3.1.3.1.1.2. Sen de Bizim Gibi Bir Ġnsansın

İnsanları anlamak zordur. Kendilerini Allah’a dâvet eden elçilere olmadık sıkıntılar çıkarırlar. Onları insan oldukları için küçümserler. İnanmazlar, inanmak için peygamberden mûcize isterler. Mûcizeyi görünce yine atalarının dini üzere devam ederler. Kendilerine nasihat edenleri sevmezler, bununla da kalmayıp onları öldürürler.

“Peygamberler, Allah’ın varlığını, birliğini ispatlayacak bunca akliî delil varken, insanların bu konuda şüpheye düşmelerinin yersiz ve anlamsız olduğunu vurgulamışlar, bu davranışı sergileyen inkârcıları kınamışlardır. Hakkı inkâr edenlerin bu dünyada başlarına gelmesi mukadder olan felâketlere işaret ederek, Allah’ın, onları bağışlayıp helâk olmaktan kurtulacakları bir yola dâvet ettiğini ve bu yolda yürüyebilmek için, kendilerine gerekli süreyi verdiğini ifade etmektedir. Ancak inkârcılar, Allah’ın insanla iletişim kurup ona vahiy göndereceğine inanmadıkları için peygamberlerin bu çağrısına kulak vermemişler; onlardan insan gücünün üstünde bir delil yani mûcize getirmelerini istemişlerdir. Oysa insan olmak peygamberliğe engel değildir; nitekim insanlığa gönderilmiş olan peygamberlerin tamamı, insandır. Peygamberler buna işaret ettikten sonra bu görevin kime verileceği konusunun Allah’ın iradesine ve tercihine bağlı olduğunu, bunu kullarından dilediğine lûtfettiğini, Allah’ın izni olmadan peygamberin herhangi bir mûcize getirmesinin mümkün olmadığını ifade etmişler, gerçeği bulup onunla aydınlanmak isteyen müminlerin mûcizelere değil, Allah’a ve O’nun gönderdiği mesaja dayanıp güvenmelerini tavsiye etmişlerdir.”716

714 _{Furkân 25/20.} 715 _{En’âm 6/9.} 716

136

Bu ayetle ilgili olmak üzere: “Oysa peygamberlerin insanlarla rahat iletişim kurabilmeleri ve insanların, davranışlarında onları örnek alabilmeleri için onların da insan olmaları gerekir. Onlar, getirdikleri vahiyleri insanlara tebliğ etmekle kalmaz, getirdikleri kuralları kendi hayatlarında uygulayarak insanlara örnek olurlar. İnanmayanlar, peygamberlerle her tartıştıklarında, peygamberlerden mûcizeler getirmelerini isterler.”717

“O şehir sahipleri, Rasûllere karşı şöyle dediler: Siz bizim gibi insandan başka bir şey değilsiniz. Fazla ne meziyetiniz olabilir ki öyle bir davada bulunuyorsunuz. Ve Rahman hiçbir şey indirmemiştir. Ne vahiy ne peygamberlik ne kitap. Siz sırf yalan söylüyorsunuz. Vahiy ve peygamberliği esasından inkâr ettiler.”718

İnanmayan insanlar, peygamberlerden mûcize isterler. Zannederler ki peygamber kendiliğinden mûcizeler getirir. Peygamber, “Kendi adıma mûcize getiremem, ancak Allah’ın dilemesiyle getirebilirim” dediğinde insanlar, o halde sen de bizim gibi bir insansın diyerek, peygamberi küçük görmeye, güvenmemeye ve ona inanmamaya devam ederler. Özellikle bu ifadeleri toplumun ileri gelenleri diye bilinen “mele’ler söyler ki diğer insanların da peygambere inanmalarına engel olurlar. Aslında insanlara yine insanlardan peygamberlerin gelmesi kadar, insanlar adına faydalı bir durum olamaz. Peygamberlerin insanlardan seçilmesi, haddizatında insan türü için onur verici bir durumdur. Peygambere verilen peygamberlik nimeti, ona muhatap olan insanların da yararınadır.

Söz konusu yararlardan biri: Evrenin yaratıcısı olan Allah (c.c.) insanların faydasına olan şeyleri seçmiş ve yine insanların yararına olan kuralları va’z etmiştir. Ne var ki, insanların birbirlerine karşı hasetleri ve inatları vardır. Allah onlara akıl vermiş ve akıl sayesinde insanları diğer tüm varlıklardan farklı kılmıştır; insanlar akıllarını az kullanırlar. Bir diğeri de: Allah tarafından seçilmişse, yönetiminde de Allah’ın o kişiyi ortak kılması gerektiğini sanırlar. Allah’ın izni olmadan bir peygamberin mûcize getirebileceğini zannederler.

717 _{Şimşek, a.g.e. c. III, s. 95.} 718

137

Bu sebeple peygamberler, kendilerinin de muhatapları gibi bir insan olduklarını ve mûcize getirmenin kendi yetkilerinde olmadığını söylemişlerdir. Ne gariptir ki aradan zaman geçtikten sonra inananların bir kısmı peygamberliklerine inanmadıkları peygamberleri, Allah’ın ortağıymış gibi insanüstü kimseler olarak görmeye başlar ve onlar hakkında harikalar uydururlar. İnkâr edenler mûcize isteyedursun, peygamberler ve onlarla birlikte iman edenler, Allah’a tevekkül ederler.”719

“Sen de bizim gibi bir insansın.” diyenlere karşılık peygamberin de, “ Ben size melek olduğumu söylemiyorum.”720

demesi de ilginç bir durum teşkil etmektedir.

3.1.3.1.1.3. Sen Ġyilerdensin

Peygamberler daima hoş görülü, affedici ve iyiliksever olmuşlardır. Hz. Yûsuf’un zindan arkadaşları kendisine “Seni iyilerden olarak görüyoruz.”721

demişler ve kendisinden kötülük görmediklerini, aksine kendilerine yardımcı olduğunu ifade etmişlerdir. Hz. Yûsuf’un kardeşleri de yaptıkları kötülüklere rağmen Hz. Yûsuf’tan, her daim iyilik görünce onlar da, Hz. Yûsuf’un iyilerden olduğunu itiraf etmişlerdir.722

“Kötülüğü iyilikle sav.”723

ayeti peygamberlerde ete ve kemiğe bürünmüştür. İyiliğin ve hoşgörünün abidesi olmuşlardır.

3.1.3.1.2. Ġnsanların Önceki Peygamberleri Olumsuz Vasıflandırması

3.1.3.1.2.1. Sen Sefih ve Yalancısın

Peygamberler tebliğ esnasında inanmayan zorbaların her türlü karalamasına, iftirasına, saldırısına maruz kalmışlardır. Bunlardan biri de Hûd Peygamberdir. Kavmi kendisine “sefih”724 diyecek kadar ileri gitmiş ve sefihlikle itham etmişlerdir. Oysa peygamberler her türlü özürden, noksandan uzak, akıllı ve zeki kimselerdir. Hûd Peygamberin kavmine karşı cevabı ise: “Ben sefihlerden değilim.”725 demek olmuştur.

719 _{Şimşek, a.g.e. c. III, s. 96.} 720 _{En’âm 6/50.} 721 Yûsuf 12/36. 722 _{Yûsuf 12/78.} 723 _{Fussılet 41/34.} 724 _{A’râf 7/66.} 725 A’râf 7/67.

138

“Hz. Nuh’un risâlet görevini eksiksiz yerine getirmesine ve içten çabalarına rağmen, kavminin büyük çoğunluğu onu yalancılıkla suçlamakta direndiler ve bunu dünyadaki cezasını büyük tufanda helak edilerek gördüler.”726

3.1.3.1.2.2. Seni Sapkınlardan Görüyoruz

Hz. Nuh, kavminin “Seni sapkınlardan görüyoruz”727 ithamına maruz kalmıştır. Peygamberlerin davasını baltalamak, insanlar tarafından kabulüne mani olmak için adeta karalama kampanyası başlatmışlar ve peygambere olur olmaz ithamlarda bulunmuşlar, iftira etmişlerdir.

Hz. Nuh, kavminin başına gelecek azaptan korkmasına rağmen kavmi başlarındaki peygamberi sapkınlıkla itham ediyordu. “Onlar ise onu sapkınlıkla itham ettiler. Tapmış oldukları Salih kişiler- günümüzde yaygın kullanımıyla evliya- Allah’a yakın, iyi kimseler olduklarından, onların Allah katında kendilerine şefaat edeceklerine inanıyorlardı. İnkâr edenlerin bakış açıları o gün ne idiyse bugün de odur. O gün Hz. Nuh’u sapkınlıkla, yolunu şaşırmakla ve kafası ermezlikle suçluyorlardı, bugün de kendilerini Allah’a ibadet ve itaate dâvet edenleri gericilikle ve dünyadan habersiz olmakla suçluyorlar.”728

Allah’a dâvet olunan insan veya insanlar, dâvetçiyle olan münakaşalarında dâvetçiyi o derece itham edebilirler ki, “sen bir sapkınsın.” diyebilirler. Fakat bu, dâvetçiyi ölçüsünü bozmaya, sükûnetini ve ağır başlılığını kaybetmeye, dâvetliye karşı duyduğu şefkât ve beslediği iyi niyetini bozmaya sebep olmamalıdır.729

3.1.3.1.2.3. Sen Ancak BüyülenmiĢ Kimselerdensin

Hz. Salih de kavminin haksız nitelemelerine maruz kalmış ve “sen olsa olsa büyülenmiş birisin.”730

demelerine şahit olmuştur. Bu ifadeler kavimlerin peygamberlerine karşı yürüttükleri bir propaganda idi. Bununla peygamberi karalamak ve inananları peygamberin etrafından uzaklaştırmak ve iman etmeyenleri daha da uzaklaştırarak, peygamberin davasını sonuçsuz bırakmak istiyorlardı.

726

Karaman v. dğr. a.g.e. c. II, s. 543.

727 _{Araf 7/60.}

728 _{Şimşek, a.g.e. c. II, s. 287.} 729 _{Zeydan, a.g.e. s. 736.} 730

139

Hz. Şuayb de Medyen halkı tarafından aynı ithama maruz kalmıştır. İnanmayanlar inananlara, “Siz büyülenmiş bir adama uyuyorsunuz.”731

demişler ve peygamberlerini büyünün tesirinde kalmış, cin çarpmış bir duruma sokmuşlardır. O dönemlerde büyücülüğün yaygın olması sebebiyle peygamberlere, bu yakıştırmayı yapmak suretiyle onların güvenilmez ve aklı başında olmadıklarını ima etmek istemişlerdir.

“Hz. Peygamber kendisine ayetler geldikçe onları insanlara okur, açıklardı. Fakat özellikle putperestlerin ileri gelenleri kendilerinin, Peygamber’e itibar ettiği, değer verdiği gibi bir anlam çıkarılmasın diye genellikle onun okuduğu ayetleri açıktan dinlemekten kaçınırlardı. Ancak burada belirtildiği gibi zaman zaman onların bir yerlere gizlenerek ayetleri dinledikleri de olurdu ve bu sırada onda bir noksanlık yakalamaya çalışırlar; alaylı ve yalanlayıcı ifadelerle aralarında fısıltılı konuşmalar yaparlardı. Ayette bu tür konuşmalardan söz edilmekte; genellikle peygambere yönelttikleri “büyülenmiş” şeklindeki iftiralarına değinilmektedir.”732