I. BÖLÜM
3.7. Allah'ın Ġnsanları Tebliğ Ediciye Yönlendirmesi
3.7.4. Onda Sizin Ġçin Güzel Örnekler Vardır
Peygamberler insanlara model şahsiyetlerdir. Allah onları seçmiş ve toplumlara örnek olarak sunmuştur.893
İlgili ayetlerin geçtiği konunun bütünlüğü içinde bakıldığında, Hz. Peygamber’in (s.a.v) davranışlarının ve hayat tarzının bir model olarak sunulmasının amacının Hendek Savaşı sırasında kişisel çıkarlarını ve güvenliklerini düşünerek hareket eden kimselere bir ders vermek olduğu görülür. Fakat ayetin sözleri geneldir ve sadece bu manaya hasretmenin bir anlamı yoktur. Allah Rasûlü’nün (s.a.v) hayatının sadece bu anlamda örnek model olduğunu söylememekte, bilakis mutlak bir örnek olduğunu bildirmektedir. O halde bu ayet, Müslümanların hayatlarının her yönden Allah Rasûlü’nü bir örnek model kabul etmelerini ve kişilik ile karakterlerini bu modele göre şekillendirmelerini gerektirir.894
“Bu ayeti kerime Rasûlüllah’ın sözlerini, fiillerini ve hallerini örnek edinme konusunda büyük bir ilkedir. Bunun için o toplulukların geldiği gün insanların peygamberi örnek almasını, onun sabrını, direnişini, bağlılığını, çalışmasını, Allah Azze ve Celle’den sürekli olarak yardım bekleyişini, kıyamet gününe kadar örnek almalarını emretmiştir. Bunun için Allah Teâlâ kararsızlığa düşüp sarsılan, korkan, sıkılan ve topluluğun geldiği gün dağınıklık arz edenlere karşı sesleniyor.”895
892 Karaman v. dğr. a.g.e. c. I, s. 129. 893 Ahzâb 33/21, Mümtehıne 60/4-6. 894 Mevdûdî, a.g.e. c. IV, s. 401. 895
169
SONUÇ
Araştırma esnasında; Allah’ın peygamberlerini insanlardan daha seçkin hale getirdiğini, onları dış görünüş, akıl, kelam güzelliği, ahlâk, saltanat gibi farklı unsurlarla donattığını, kitap, hikmet verdiğini ve tebliğ sahasına olgun biçimde gönderdiğini ve sonrasında da mûcizeleriyle her an desteklediğini ayetler ışığında müşahede etmeye çalıştık.
Bütün peygamberlerin ortak olarak kullandığı tebliğ metodu olduğu gibi diğer peygamberlerden farklılaşan metotları da kullandıklarını; bu metotları Allah’ın bizzat peygamberin ve sorumlu olduğu kavmin ruh yapısına göre emrettiğini gördük. Peygamberler aslında tebliğ sırasında kendi kendilerine bağımsız hareket etmemişler, Allah’ın emirlerini uygulamak suretiyle bir tebliğ sunmuşlardır.
Vahyi aldıktan sonra kavimlerine o vahyi nasıl sunacaklarını baştan sona bizzat Allah öğretmiş ve peygamberler de yerine getirmiştir. Burada şu gerçeği ifade etmekte fayda vardır: Peygamberler aldıkları emirleri hayatlarında pratize etmişler ve bu sebeple en güzel ahlâk abidesi olarak topluma örneklik teşkil etmişlerdir. Belki de peygamberleri en özel kılan onların teoriyi pratiğe dökmeleri, vahyi bizzat kendilerinde sembolleştirmeleri ve görenleri hayran bırakan cazibe merkezi haline gelmeleridir.
En ilginç kabul edilebilecek tespitlerden biri vahyin aynı kaynaktan gelmiş olmasına rağmen, farklı coğrafyalarda farklı sonuçları doğurmasıdır. Kimi peygambere daha çok kimse inanmış, kimilerine daha azı iman etmiştir. Bazı peygamberler kavimlerinden daha az eza görürken, bazıları daha çok eziyet görmüşlerdir. Fakat peygamberlerin kavimleri içinde “mele” denilen kimselerin hep var olduğu, onların peygamberin davasına engel olmak istediği, her defasında Allah’ın nurunun parladığı, inanmayanların Allah’ın nurunu ağızlarıyla söndürmek isteseler de söndüremedikleri de bir gerçek olarak ortada durmaktadır.
Hicret olgusu da peygamberlerin değişmeyen kaderi olmuştur. Bir bakıma bütün peygamberler zaman ve mekân farklı olmakla birlikte neredeyse aynı kaderi yaşamışlardır.
Şunu da ifade etmek gerekir ki: Tebliğ vazifesini Allah’ın emirleri doğrultusunda kavmine sunduğunda kavminden itirazsız kabul eden ve hiçbir ezaya,
170
karşı koymaya maruz kalmadan tebliğ ve irşâd görevini yapan bir peygamber de söz konusu olmamıştır.
Peygamberleri tebliğ vazifesi ile muvazzaf kılan Allah (c.c), tebliğin her kademesinde peygamberlerini kendilerine gönderdiği vahiyle desteklemiş ve kontrol etmiştir. Allah peygamberlerini murakabesiz bırakmamış; her aşamada, her zaman diliminde, vahyi ile, verdiği mûcizelerle destek unsurlarla peygamberlerinin bu davada başarılı olmaları için yardımını esirgememiştir.
Peygamberlerini en güzel vasıflarla donatan Allah, insanlara da seslenerek onları peygamberlere yönlendirmiş, onlara itaat etmelerini emretmiştir. Peygamberleri güzel ahlâklarıyla topluma sunmuş, onların vahyin tesiri ile hareket ettiklerini, bu açıdan güvenilir olduklarını her dönemde insanlara yine peygamberleri vasıtasıyla bildirmiştir.
Bu çalışma neticesinde elde edilen en önemli verilerden biri Hz. Peygamberin insanlığa sunduğu tebliğ ve irşâd metoduna daha yakından vakıf olmak olmuştur. Burada peygamberimizi farklı kılan bazı hususiyetlere de işaret etmek gerekir: Peygamberliğin kendisi ile sona ermesi, en güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderilmesi, isrâ ve miraç mûcizesiyle birlikte Kur’ân gibi en büyük mûcizenin verilmesi peygamberimizi farklı kılan özelliklerdendir. Bu özelliklere ve farklılıklara binâen, kendisi bütün insanlığa ve âlemlere rahmet olmak üzere gönderilmiştir.
Peygambere verilen özelliklerin, aynı zamanda onun sorumluluğunu da artırdığı bir gerçektir. Buna da en güzel ve biricik örnek Hz. Peygamberimizdir.
Ortaya çıkan bir diğer hakikat: Peygamberlerin gönderilmesi insanlık adına bir rahmet, kurtuluş ve selamet vesilesi olmuştur. Bunca peygamberin görev yaptığı şu âlemde hala insanlık Hak’tan uzak yollara tevessül etmekte ve peygamberlerin getirdiği ilâhî hakikatlerden uzaklaşmaktadır. İnsan kendi kendine “Peygamberler gelmeseydi insanlığın itikâdî yapısı ne olurdu?” diye de sormadan edememektedir.
Bugün, peygamberlerin bu davasını onlara iman eden, gönül veren, Allah’a ve ahiret gününe inanan binlerce Müslüman yerine getirmektedir. Müminler bölünmedikçe, birbirine kenetlendikçe ve iman ipine sımsıkı sarıldıkça bu davayı
171
kesintisiz sürdüreceklerdir. İyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmak, iman ehline peygamberlerden kalan bir mirastır.
Allah’ın emirleri doğrultusunda tebliğ ve irşâd görevi kıyamete kadar devam edecek ve insanlar her dem hakikati duyacaklar ve dileyen iman edecek dileyen inkâr edecektir. Ama peygamberlerin ses ve solukları yeryüzünde eksik olmayacak ve tebliğ vazifesi asla kesintiye uğramayacaktır.
Tebliğ konusu önemli olduğu kadar çerçevesi de oldukça geniştir. Bu konunun değişik açılardan tekrar çalışılmaya ihtiyacı vardır. “Tebliğ ve Kader İlişkisi”, Tebliğ ve İnsan İradesi”, “Peygamberler ve Tebliğin Günümüze Yansımaları”, “Tebliğin Ulaştığı toplumlar ile Tebliğin Kendilerine Ulaşmadığı Toplumlar Arasındaki Farklar”, “Tebliğin Toplumlara Kazandırdıkları” “Günümüzde Tebliğ Vasıtaları” “Tebliğden Yoksun Olan Kavimlerin İtikâdî Bakımdan Durumları” gibi başlıklarda çalışmalar yapılabilir.
172
BĠBLĠYOĞRAFYA
Abdülbâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu'cemu'l-Müfehres li Elfâzı'l-Kur'ân, Dâru’l
Hadîs, Kâhire, 1996.
Ağırakça, Ahmed, “Hikmet”, ŞİA, Şâmil Yayınevi, V, İstanbul, 2000.
Akgül, Muhittin, Doksan Dokuz Soruda Efendimiz (s.a.v), Işık Yayınları, İzmir,
2009.
Algül, Hüseyin, Sevgi ve Rahmet Peygamberi, Emin Yayınları, Bursa, 2007.
Altıkulaç Tayyar, v. dğr. TDV. İslâm Ansiklopedisi İstanbul, 1994.
AltuntaĢ ve ġahin, Kur’ân-ı Kerîm Meâli, DİB Yayınları, II. b.s. Ankara, 2002.
AltuntaĢ ve ġahin, Kur’ân-ı Kerîm Meâli, DİB. Yayınları, XXI. b.s. Ankara,
2011.
Askalânî, Ahmed İbn-i. Ali İbn-i Hacer (H. 852), Bülûğu’l Merâm min
Edilleti’l Ahkâm, Dâr’u İbn-i Kesir, IV. b.s. II, Beyrut, 2006.
A’zamî, Muhammed Mustafa, Vahyedilişinden Derlenişine Kur’ân Tarihi,
(Çev. Ömer Türker, Fatih Serenli), İz Yayıncılık, II. b.s. İstanbul, 2011.
Bedredddin, Muhammed, Ebdeu’l Beyân, Kahraman Yayınları, III. b.s.
İstanbul, 2010.
Begavî, Ebu Muhammed Hüseyin İbn-i Mesûd, Tefsîru’l Begavî Meâlimü’t
Tenzîl, Dâr’u Taybe, VIII, Riyad, H. 1409.
Bilmen, Ömer Nasûhî, Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe Meâli Âlîsi ve Tefsîri, Bilmen
Yayınevi, II. b.s. VI, İstanbul, 1963.
Buhârî, Muhammed b. İsmâil Ebû Abdilleh, Kitâbü’l Hayd, (thk. Mustafa
Dibel Beğâ), III. b.s. VI, Beyrut, 1987.
--- İmam Ebî Abdilleh Muhammed b. İsmâil, Sahîh-i Buhârî, Dâru’l Ma’rife, III. b.s. Beyrut, trz.
173
--- el Edebü’l Müfred Müslüman Ferdin Edeb ve Ahlâkı, Hüner
Yayınevi, III. b.s. Konya, 2011.
Bursavî, İsmail Hakkı, Rûhu’l Beyân Tefsiri, Osmanlı Yayınları, IV, İstanbul,
H. 1306.
Boynukalın Mehmet, “Tebliğ”, DİA, XXXX, İstanbul, 2011.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, TDV. Yayınları, Ankara, 2008.
Cürcânî, Seyyid Şerif, et-Ta’rîfât, Matbaatü’l Hayriyye, I. b.s. Mısır, 1306.
Çağrıcı Mustafa, “Davet”, DİA. IX, İstanbul, 1994.
Çakan, İsmail L, Hakkı Tavsiye Metot ve Vasıtaları, İstanbul, 1992.
Çetin, İsmail, (1942/2011), Ayet’in Esrârı, Dilara Yayınları, I. b.s. Isparta,
2009.
Demirci, Muhsin, Kur’ân’a Göre İnsan ve Sorumlulukları, Ensar Neşriyat, I.
b.s. İstanbul, 2010.
--- Tefsir Tarihi, Marmara Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi, Yayınları,
IV. b.s. İstanbul, 2008.
--- Tefsir Terimleri Sözlüğü, Marmara Üniversitesi, İlâhiyat Fakültesi
Yayınları, İstanbul, 2009.
Doğan, Lütfi, Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Meâli), DİB. Yayınları,
Ankara, 1986.
Karagöz İsmail v. dğr. Dînî Kavramlar Sözlüğü, DİB. Yayınları, V. b.s. Ankara, 2010.
Gazâlî, Muhammed, Kur’ân-ı Anlamada Yöntem, (Çev. Emrullah İşler) Şûle
Yayınları, II. b.s. İstanbul, 1998.
Ebu Gudde, Ebu’l Fettah, Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed ve Öğretim
174
Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf El Endelûsî, Bahru’l Muhît, Dâr’ul
Kütübü’l Ilmiyye, VIII, Beyrut, 1993.
Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdilleh İbni Sehl İbn-i Sa’d İbni Yahya b. Mihrân,
El Furûku’l Lugaviyye, Dâru’l Kütübü’l İlmiyye, II. b.s. (thk. Muhammed Bâsil Uyûnu’s Sevdi), Beyrut, 2010.
Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur’ân Dili, Çelik-Şura
Yayınları, IX, İstanbul, trz.
Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı Meâl-Tefsir, İşaret Yayınları, III, İstanbul,
1999.
Emiroğlu, H. Tahsin, Esbâb-ı Nüzûl ( Kur’ân Ayetlerinin İniş Sebepleri ve
Tefsirleri ), XVI, Kuzucular ofset, Konya, trz.
Fârûkî, İsmail. R. Tevhid, İnsan Yayınları, (Çev. Dilaver Yardım), Lâtif
Boyacı, IV. b.s. İstanbul, 2006.
Ferruh, İsmail Efendi, Mevâkib Tefsiri, Matba-i Âmire, İstanbul, H.1286.
Fîrûzâbâdî, Muhammed bin Ya’kub bin Fadlullâh, Tenvîru’l Mikyâs min
Tefsiri İbni Abbâs, Mektebetü’l Asriyye, I, Beyrut, 2006.
--- el-Kâmûsü'l-Muhît, Dâru’l Ma’rife, III. b.s. Beyrut, 2008.
Halebî, Ahmed İbn-i Yûsuf El Ma’rûf bis Semîn, Ed Dürru’l Masnûn fî Ulûmi’l
Kitâbi’l Meknûn, Thk, Ahmed Muhammed el Harrât, Dâru’l Kalem, XI, Dımaşk, trz.
Ahmed Halil b. Kitâbü’l Ayn Müratteben alâ Hurûfi’l Mu’cem, (thk.
Abdülâmid Hindâvî), Dâru’l Kütübü’l Ilmiyye, IV, Beyrut, 2003.
Hamîdullâh, Muhammed, İslâm Peygamberi Hayatı ve Eseri, (Çev. Mehmet
Yazgan), II, Beyan yayınları, İstanbul, 2011.
--- İslâm Peygamberi Hayatı ve eseri, III. b.s. (Çev. M. Said
Mutlu), İrfan Yayınevi, II, İstanbul, 1967.
175
Ġbn-Ġ ÂĢûr, Muhammed Tâhir, Tefsîru’t Tahrîr ve’t Tenvîr, Dâru’t Tûnusiyye,
XXX, Tunus, 1984.
Ġbn-Ġ Manzûr, Ebu'l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-
Arab, (thk. Abdullah Ali el-Kebîr-Muhammed Ahmed Hasbullah-Hâşim Muhammed Şâzilî), Dâru’l-Meârif, VI, Kahire, trz.
Ġbn-Ġ Fâris, Ahmed bin Fâris bin Zekeriyya bin Muhammed bin Habib,
Mu’cemü Mekâyis’il Luğa, Dârü’l Cîl, Beyrut, 1991.
--- Mu’cemu Magâyisu’l Luga, Dâru’l Fikr, Thk, Abdüsselâm
Muhammed Hârun, VI, Kâhira, 1972.
Ġbn-Ġ Kesir, Ebu'l-Fidâ İsmâil İmâdu'd-Dîn İbn-i Ömer, Tefsiîru’l Kur’ân-il
Azîm, Dâru’l Kitâbi’l Arabî, VI, Beyrut, 2011.
Ġbni Kesir, Ebu’l Fedâ İsmail İbn-i Ömer, Tefsîru’l Kur’ân-il Azîm (İbn-i Kesîr
Tefsîri), (thk. Sâmi İbn-i Muhammed es Selâmet), Dâru’t Taybe, I. b.s. VIII, Suudî Arabistan, 1999.
Ġsfehânî, Râgıb Ebu’l Kâsım el Hüseyin b. Muhammed, el- Müfredât fî Garîbi’l
Kur’ân, (thk. Muhammed Seyyid Keylânî), I, Beyrut, trz.
Ġslâmoğlu, Mustafa, Hayat Kitâbı Kur’ân Gerekçeli Meal Tefsir, Düşün
Yayıncılık, II. b.s. I, İstanbul, 2008.
Kâdı Beydâvî, Abdullah İbn-i Ömer İbn-i Muhammed eş-Şîrâzî, Envâru’t
Tenzîl ve Esrâru’t Te’vîl, Matbaatü’l Osmaniyye, II, İstanbul, H.1314.
Karahisârî, Şemsettin, Ahteri Kebîr, (Çev. Ahmet Kemal), İstanbul, H, 1302.
Karakılıç, Ali Celâleddîn, Hz. Muhammed (a.s)’ ın Hayatı, Eşsiz Ahlâk ve
Faziletleri, V. b.s. Ankara, 2012.
Karaman Hayrettin, ve dğr. Kur’ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli, TDV.
Ankara, 2005.
Karaman Hayrettin ve dğr
.
Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, DİB. Yayınları, Ankara, 2006.176
Karaman
,
Fikret, Sünnetin Işığında Tebliğ ve Dâvet, DİB. Yayınları II. b.s. Ankara, 2010.Keskin, Hasan, Kur’ân’da Fitne Kavramı, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2003. Keskioğlu, Osman, Hz. Peygamberin Hayatı, Siyer-i Nebî, DİB. Yayınları,
XXIII. b.s. Ankara, 2006.
Kitabı Mukaddes (Tevrat ve İncil), (İbrânî ve Keldânî ve Yunânî Dillerinden
Son Tashih Edilmiş Tercümedir), II, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 1974.
Kısa, Mahmut, Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli, Armağan Kitaplar, Konya,
2012.
Kurtûbî, Ebû Abdilleh Muhammed İbn-i Ahmed İbn-i Ebî Bekr, El Câmî Li
Ahkâmi’l Kur’ân ve’l Mübeyyin Tedammenehü Mine’s Sünneti ve Âyi’l Furkân, (Kurtubî Tefsîri), Müesseset’ür Risâle, I. b.s. XXIV, Beyrut, 2006.
Kutup, Seyyid, Fî Zılâli’l Kur’ân (Kur’ân’ın Gölgesinde), (Çev. M. Emin
Saraç, İ.Hakkı Şengüler, Bekir Karlığa), Hikmet Yayınları, XVI, İstanbul, 1979.
Köksal, Mustafa Asım, İslâm Tarihi, Şamil Yayınevi, XVIII. İstanbul, 1987.
Lings, Martin, Hz. Muhammed’in Hayatı, İnsan Yayınları, (Çev. Nazife
Şişman), CLXVII. b.s. İstanbul, 2008.
Luis, Malûf, el-Müncid fil Lugati vel Edebi vel Ulûm, el-Matbaatu'l- Kasûlîkiyye, XV. b.s. Beyrut, 1960.
Malik, b. Enes, el Muvattâ, Şerh: Muhammed Fuad Abdülbakî, Dâru’l Hadis,
Kahire, 2005.
Mevdûdî, Ebu’l Â’lâ, Tefhîmu’l Kur’ân, Kur’ân’ın Anlamı ve Tefsîri, İnsan
Yayınları, VI, İstanbul, trz.
Mîras Kâmil, Sahi-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi, Emek
177
Muhasibî, Hâris, Nefsini Bilen Rabbin Bilir Mârifetullâha Ulaşmak İsteyenlere
Altın Öğütler, (Çev. Ali Pekcan), Gelenek Yayıncılık, İstanbul, 2011.
Mukatil B. Süleyman b. Beşîr el Ezdî el Belhî, Ahkâm Âyetleri Tefsîri, (Çev.
M. Beşir Eryarsoy), İşaret Yayınları, İstanbul, 2005.
Nedvî, Seyyid Süleyman, Büyük İslâm Tarihi Asrı Saâdet Peygamberimizin
Tebliğât ve Ta’lîmâtı, (Çev. Ali Genceli), Şamil Matbacılık, VI, İstanbul, 1984.
Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb, Efendimizin Dilinden Duâlar ve
Zikirler (Amelü’l Yevm vel’leyle), (Çev. Naim Doğan), İz Yayıncılık, III. b.s. İstanbul, trz.
Nesefî, Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Medârikü’t Tenzîl ve Hakâik’it Te’vî,l
Dâru’l Maarife, II. b.s. Beyrut, 2008.
Nevevî, Muhyiddîn Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref, Riyâzü’s Sâlihîn, (Çev.
Kıvâmüddin Burslan, Hasan Hüsnü Erdem), V. b.s. Ankara 1976.
--- Şerhu Riyâzü’s Sâlihîn min Kelâmi Seyyidi’l Mürselîn, Ufuk
Baskı ve Neşriyat, III. b.s. Beyrut, 2003.
Neysâbûrî, Ebu'l-Hasan Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî, Sahîh-i
Müslim, Dâru’l Hadis, IV, Kahire, 2010.
Oral, Rıfat, Hz. Peygamberin vedâ Haccı, Hüner Yayınevi, Konya, 2006.
Önkal, Ahmet, Rasûlüllâh’ın İslâm’a Dâvet Metodu, Kitap Dünyası, XXIII. b.s.
Konya, 2011.
Öten, Mehmet, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Olağanüstü Halleri Peygamberimizin
Mûcizeleri, Ülkü Basımevi, II. b.s. Konya, 1977.
Pekcan Ali, İslâm Akâid Metinleri, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2009.
--- Kur’ân ve Sünnet Işığında İnançla İlgili Güncel Konular, Rağbet
Yayınları, İstanbul, 2011.
Polat, Fethi Ahmet, Çağdaş İslâm Düşüncesinde Kur’ân’a Yaklaşımlar, İz
178
Râzî, İmâm Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdülkâdir, (v. 606/1209), Muhtâru’s
Sıhâh, Dârü’l Ma’rife, IV. b.s. Beyrut, 2010.
Râzî, Muhammed bin Ömer bin Hüseyin bin Hüseyin bin Ali et-Teymî, Mefâtihu’l Gayb (Tefsiru’l Kebîr), Matba-i Amire, VIII. İstanbul, H. 1306.
Rûdânî, İmam Muhammed b.Muhammed b. Süleyman, Büyük Hadis Külliyâtı
Cem’ul Fevâid min Câmi’il- Usûl ve Mecma’uz Zevâid, trc: Naim Erdoğan, VI. b.s. İstanbul, 2012.
Sâbûnî, Muhammed Ali, Muhtasar Kur’ân-ı Kerîm Tefsîri İbn Kesîr, Çağrı
Yayınları, (Çev. Bekir Karlığa), V, İstanbul, 1990.
--- Safvetü’t Tefâsîr, Mekteb Asriyye, III, Beyrut, 2010.
--- Ravâi’ul Beyân Tefsîr-u Ayâtü’l Ahkâm mine’l Kur’ân, Mektebetü’l Asriyye, II, Beyrut, 2011.
Saka Şevki, Kur’ân-ı Kerîm’in Dâvet Metodu, Sehâ Neşriyat, II. b.s. İstanbul,
1991.
Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, DİB. Yayınları, VII. b.s.
Ankara, 2012.
Suyûti, Mahallî, Celâleddîn Muhammed b. Ahmed el Mahallî ve Abdirrahman
b. Ebî Bekr, Tefsîru’l Celâleyn, Çağrı Yayınları, İstanbul, trz.
ġankıtî, Muhammed Emin b. Muhammed Muhtâr, Adva’ul Beyân fî Îdâhi’l Kur’ân’ı bi’l Kur’ân (Adva’ul Beyân Tefsîri), Dâr’u Âlemi’l Fevâid, II. b.s. IX S. Arabistan.1980.
ġark Asım, Güzel Ahlâk Sahibi Olmak, Işık Yayınları, İstanbul, 2010.
ġimĢek, Sait, Hayat Kaynağı Kur’ân Tefsîri, Beyan Yayınları, V, İstanbul,
2012.
Taberi, Muhammed b. Cerîr, Tefsîr’ut Taberî Câmi’ul Beyân an Te’vîli Âyi’l
Kur’ân, (thk. Abdullah İbn-i Abdi’l Muhsin et Türkî), Dâr’ul Hicr, I. b.s. XXVI, Kahire, 2001.
179
Tahânevî Muhammed Ali, Mevsûâtü Keşşâfi Istılâhâti’l Fünûni ve’l Ulûm,
(thk. Ali Rahrûc), Mektebet-ü Lübnân, I. b.s. Beyrut, 1996.
Topaloğlu Bekir, “İrşâd”, DİA. XXII, İstanbul, 2000
TopbaĢ, Osman Nuri, Asr-ı Saâdetten Günümüze Fazîletler Medeniyeti, Erkâm
Yayınları, XI, İstanbul, 2011.
Ünal, İ. Hakkı, Kırk Hadis Kırk Yorum, DİB. Yayınları, I. b.s. Ankara, 2011.
Yavuz, A. Fikri, Kur’ân-ı Kerîm ve İzâhlı Meâlî Âlîsi, Renk Ofset, VII. b.s.
İstanbul, 1978.
Yeğin Abdullah, Yeni Lûgat (İslâmî, İlmî, Edebî, Felsefî), Nurtan Ofset, III. b.s.
İstanbul, 1975.
Yemânî, M. Abduh, Peygamber Böyle Sevilir Sahâbede Peygamber Sevgisi,
(Çev. Mehmet Günay), Nûn Yayıncılık, İstanbul, 2009.
Yıldırım, Celâl, Kur’ân Akâmı ve Mezhep İmamlarının Görüş Farkları, Bahar
Yayınları, II, İstanbul, 1971.
Yılmaz, Mehmet Nuri, Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli, Kürsü Yayıncılık, I. b.s.
Ankara, 1998.
Vehbi, Mehmet, Hulâsatü’l Beyân fî Tefsîri’l Kur’ân, Üçdal Neşriyat, XIV,
İstanbul, 1968.
ZemahĢerî, Ebu’l-Kâsım Mahmut b. Amr b. Ahmed ez-Zemahşerî Cârullâh, el-
Keşşâf an Hakâik-i Gavâmidi't-Tenzîl ve Uyûni'l-Ekâvi’l fi Vücûhi't-Te'vî'I, (thk. Adil Ahmed, Ali Muhammed), Darü’l-Kitabi’l-Arabî, VI, Beyrut, H. 1407.
Zeydan, Abdülkerim, İslâm’da Dâvet ve Tebliğ Esasları, (Çev. Ruhi Özcan),