Tabiat ve Çevre Konulu ġiirleri

Tabiat, tabiattaki güzellikler bir çok âĢığa, ilham vermiĢ ve âĢıklar tabiatı Ģiirlerinde çokça iĢlemiĢlerdir. Bir Hak âĢığı olan âĢığımız da Hakk‟ın yaratmıĢ olduğu her Ģeye derin bir sevgiyle bağlıdır. Ġnsan, tabiat Allah‟ın güzelliğinin yansıtıldığı, gücünün gösterildiği iki önemli kaynaktır, delildir. Tabiatın âĢığımızda uyandırmıĢ olduğu duygular, izlenimler Ģiirlerinde Ģöyle vuku bulmuĢtur:

Isınır topraklar tohum canlanır Yirmi bir mart oldu Nevruz Bayramı Cem lokması piĢer küskün barıĢır

Yirmi bir mart oldu Nevruz Bayramı (51/1)

Yukarıdaki dörtlükte baharın geliĢinin kutlandığı Nevruz Bayramı nezdinde tabiatın ve insanın değiĢimi ele alınmıĢtır.

Tabiat ve insan için önemli bir yaĢam kaynağı olan “su” yla ilgili duygularını da Ģöyle dile getirir:

Olmadığın yerde hayat olmuyor Ġnsanoğlu ondan faydalanmıyor Bütün canlı mahlûk seni arıyor

Sen benim nimetin değil misin su? (99/4)

Tabiattaki varlıkların adlarını da anarak onlar olmadan tabiatın bütün olarak görülemeyeceğini, tadının tuzunun olmayacağını söyler:

Gönül yücelendi yaylaya kondu Kuzu kurban yayla sefalı sandı Çiçekler açmamıĢ ıssız yer buldu

Yaylanın tadı yok çiçek olmazsa (40/1)

Tabiatın güzel taraflarının olduğu kadar acımasız taraflarının da olduğunu yaĢadığı bir olay sonucunda sert bir Ģekilde ele alır.

Gece gündüz kuzularım aradım Orda kuzuların kanını buldum Toprağın kızıldır kanlısın dedim

Kanın kurumasın ey derin dere (49/2) 2.5.13. Malatya ve Çevresi Ġle Ġlgili ġiirleri:

ÂĢık Mürteza Aksüt‟ün Malatya ve doğduğu yer olan Hasançelebi ile ilgili birkaç Ģiiri vardır. Bu Ģiirlerinde âĢığımız Hasançelebi‟yi, Hekimhan‟ı ve Malatya‟yı çeĢitli yönleriyle ele alır. Malatya‟nın güzelliklerini anlattığı, insanından bahsettiği, ekonomisine yer verdiği Ģiirlerinde, gurbete gittiği zamanlarda memleketine duyduğu özlemi de dile getirmiĢtir.

“ Malatya” adlı Ģiirinde Malatya‟nın dağını, ovasını, suyunu özlediğini Ģu mısralarla ifade etmiĢtir:

Gezsem Malatya‟nın çevre yanını Yazın bağlar giyer yeĢil donunu Nasip olup içsem Kernek suyunu

Gönül tazelenir can tazelenir (88/2)

ÂĢık Mürteza Aksüt çok sevdiği memleketinden geçim sıkıntısı yüzünden ayrılır ve gurbet ellerde sılasına duyduğu özlem bağrını deler geçer. Bir çok Ģiirde Hasançelebi‟de doğduğunu tekrar tekrar dile getirir, ellerin vatanını yurt edinmek zorunda kalan âĢığımız bunu Ģu mısralarla dile getirir:

Hasançelebi‟de doğdum Anavatanımı sevdim

Malım yoktur yoksul oldum

Sürgün etti beni felek (17/1)

Hasançelebi‟ye olan vefa borcunu Ģiirlerinde dile getiren âĢığımız bir Ģiirinde de oradan bahseder ve bazı nasihatlarda bulunur:

Çelebi‟de doğdum gözümü açtım Ekmeğini yedim suyunu içtim Bir yâr sevdasıyla kaynayıp çoĢtum

Benden sonra Ģen kal Hasançelebi (57/1) YetiĢen gençlerin ilme bağlansın

Son tahsilin yapıp bilinçli olsun Ağalık paĢalık sömürü kalksın

Benden sonra Ģen kal Hasançelebi (57/3) 2.5.14. ÇeĢitli Zümreleri Ele Aldığı ġiirleri:

ÂĢıklar her kesime hitap eden kiĢilerdir. Onlar özellikle ezilen, haksızlığa uğrayan, sömürülen insanlardan ve emeklerinin karĢılığını alamayan iĢçilerden yana bir tavır sergilemiĢlerdir. Bunun dıĢında bazı kesimler tarafından hor görülen, aĢağılanan âĢıkların çektiği sıkıntıları ve dıĢlanmıĢlığı da dile getirmiĢlerdir.

ÂĢık Mürteza Aksüt de Ģiirlerinde iĢçi sınıfında olan ve emekleri zayi olanların sıkıntılarını anlatarak bu duruma isyan etmektedir:

Kimi banka soyup parasını yiyor Üretmeden dinci maaĢ alıyor Üreten yok iĢsizler eziliyor

Daha çok mu çekeceğiz bu derdi? (63/3)

Mürteza Aksüt âĢıklarla ilgili düĢüncelerine yer verdiği Ģiirinde herkesin âĢık olamayacağını dile getirerek bu zümreye yönelik bazı eleĢtirilerde bulunur:

Her sazını alan bulur meydanı ÂĢıklık haliyle çalan az olur ÂĢıklardır bunca halkın dellalı

Halk için dellallık yapan az olur (93/1)

2.5.15. Atatürk, Cumhuriyet ve Demokrasi Konulu ġiirleri

ÂĢık Mürteza Aksüt Halep Türkmenlerinden gelen bir Alevî âĢığıdır. O Türklüğünü, Türkiye cumhuriyetini kuran Atatürk‟ü Ģiirlerinde içten bir bağlılıkla yüceltmiĢ, Türk olduğu ve Atatürk gibi bir öndere sahip olduğumuz için gururlandığını Ģöyle dile getirmiĢtir:

Bedenim topraktır Tanrı‟ya tektir Soyumuz cömertlik yüksek karakter ÇizmiĢtir Atatürk Türklüğüm yeter

KardeĢ sorar mısın aslımı benim? (73/4)

Büyük bir Atatürk sevdalısı olan âĢığımız onun ileri görüĢlülüğünü, ilme büyük önem verdiğini, sömürgeci devletlere karĢı boyun eğmediğini, ondan sonra düzenin bozulduğunu aĢağıdaki beyitlerde Ģu Ģekilde ifade etmiĢtir:

Atatürk vatan yarattı bu düzen gine bozuldu

DüĢmanları sildi attı bu düzen gine bozuldu (108/1) Ata yeni çağa geçti aydınlara çığır açtı

Gericilerle savaĢtı bu düzen gene bozuldu (108/3)

Birçok Ģiirinde Atatürk‟ün bu ülke için yaptıklarına değinen âĢığımız demokrasi ve laiklik vurgusunu da sürekli dile getirmektedir.

Tarih belli eder insanı Sömüreni çalıĢanı Demokrat laik düzeni

Atatürk‟üm kurmadı mı? (12/1)

Cumhuriyetin bize emanet olduğunu, ilelebet payidar kalacağını ve cumhuriyeti kuran Atatürk‟e minnettarlığını Ģu mısralarla ifade etmiĢtir:

Atatürk cumhuriyete getirdi bizi DüĢmandan kurtardı vatanımızı Bir kıĢ içindeyken getirdi yazı Sevinçle kutlarız cumhuriyeti

Her zaman kutlayacağız emanetsin cumhuriyet

Vatanıma getirmiĢtir coĢkun su gibi hürriyet (109/1)

Bu ülkenin demokrasiyle, cumhuriyet ve hürriyetle ileri taĢınabileceğini söyleyen âĢığımız bin bir acıyla, kayıpla, Ģehitlerimizin kanlarıyla kurulan Türkiye cumhuriyetinin Atatürk‟ün izinden gitmesi ve onu saygıyla anması gerektiğini vurgular.

2.5.16. Diğer Konularda Söylediği ġiirleri:

Konu çeĢitliliği açısından sıkıntı yaĢamayan ÂĢık Mürteza Aksüt hemen her konuda Ģiir yazmıĢtır. Özellikle kendi inancının gereklerini, ibadetlerin yapıldığı cemevlerini, inancı

içinde önemli bir yeri olan Kerbela olayını, Muharrem Ayı‟nı sık sık iĢlemiĢtir. Bunun dıĢında ilme, kültüre büyük önem veren âĢığımız pek çok Ģiirinde bunun vurgusunu yapmıĢtır.

Sağlıkla ilgili de bir Ģiiri bulunan ÂĢık Mürteza Aksüt bu Ģiirinde sigaranın zararlarından bahsetmiĢtir:

Sigara sağlığa zararlı derler Ġçer sigarayı tıbba inanmaz Akciğerde katran kanser oluĢur

Açıkça çektiği derde inanmaz (103/1)

Hz. Hüseyin ve arkadaĢlarının susuz bırakılarak çölün ortasında Ģehit edilmesini Ģu mısralarla dile getirir:

Kalk gönül gidelim Hüseyin‟e doğru Muradın yâr ise merdane yeter DüĢün susuz Ģehit olan canları

Çekilen cefâya Kerbela yeter (87/1)

Yine Muharrem Ayı‟nda vuku bulan olayları bir bir sıraladığı Ģiirinde bu ayın mübarek bir ay olduğunu Ģu Ģekilde dile getirir.

Muhammet Muharrem tuttu söyledi Kerbela‟da yavrum Ģehit ol dedi Mürteza‟nın gözyaĢları dinmedi

Ne mübarek aydır Muharrem Ayı (55/6)

“Cemimizde” adlı Ģiirinde de cem usulünü anlatan, ceme girmenin Ģartlarını sıralayan

âĢığımız, gönlünü temizleyenlerin, nefsini terbiye edenlerin ceme kabul edildiğini Ģöyle dile getirmiĢtir.

Cemde kardeĢ olma vardır Kırklar bunu kurmuĢlardır Küskünler barıĢmıĢlardır

Cemimizde cemimizde (6/2)

ÂĢık Mürteza Aksüt geniĢ bir hayat felsefesine sahip olduğu için Ģiirlerinde iĢlediği konular da çeĢitlilik arz etmektedir. Genel itibariyle Ģiirlerinin özünü insanlık ve Hak sevgisi oluĢturur ve bu öz Ģiirlerinin bütününe yansır. O Ģiirlerinde gerek kendi duygularına gerekse halkın duygularına tercümanlık yapmıĢtır. Halkın her kesimini kucaklayan Mürteza Aksüt Ģiirlerinde iĢlediği konularla da bunu ispatlamıĢtır.