Ġçeriçumra‟nın ad alma konusu Osmanlı Devleti ile Karamanoğulları Beyliği arasındaki mücadelelere kadar
dayandırılır ve beldeye “Çumra” isminin verilmesi tarihî dört olay kaynaklık gösterilerek anlatılır.
Birinci Rivayete Göre: Karaman Beylerinden Pir Ahmet (I. Dönem 1463-1468-II. Dönem 1468-1473) yılları arasında Karaman beyliği yapmıĢtır. Aynı zamanda Fatih Sultan Mehmet Han‟ın halasının oğludur. Pir Ahmet, Osmanlı Devleti ile Ġçeriçumra‟nın YavĢanhüyüğü Mevki‟nde yaptığı savaĢı kaybeder. Takkelidağ‟daki Kevele Kalesi‟ne sığınır. Pir Ahmet, Çumra civarındaki Oğuz boylarına haber göndererek, Ġçeriçumra‟nın Piriahmetli Mahallesi‟nde bulunan kabile reisi Türkmen beyleri ile bir toplantı yapar. Kabile reislerine; “Gelin cümlemiz bir olalım. Osmanlı‟ya karĢı birleĢelim.” der. Cümlemiz kelimesi zamanla “Çumra” Ģekline dönüĢür (Kınalı, 1998: 18).
Ġkinci Rivayete Göre: Yavuz Sultan Selim Han Mısır fethinden dönüĢünde (1520 - 1521) Çumra Ovası‟ndan geçerken Ġçeriçumra civarındaki sazlık ve bataklığa yolu düĢer. Askerler çamura batarlar ve “Amma çamur ha!” derler. Bunun üzerine Yavuz Sultan Selim Han; “Paçaları Sıvan!” anlamına gelen “Çemrenin” emrini verir. Zamana bu isim çamur anlamına gelen
“Çomra‟‟ olur. Daha sonra Çomra kelimesi “Çumra” Ģeklini alır ve Çumra ismi yaygın olarak kullanılmaya baĢlar (Kınalı, 1998: 18-19).
Üçüncü Rivayete Göre: 4. Murat Bağdat Seferi‟ne giderken bu bölgeden geçer. Bu arada yağan yağmur dolayısıyla her taraf çamurdur. Bu çamurda ilerlemekte güçlük çeken ve bıkan askerler:
"Çamura bak çamura." diye Ģikâyetçi olurlar. Çamur kelimesi zamanla Çumra Ģekline dönüĢür (www.bizimkonya.com).
Dördüncü Rivayete Göre: 1994 yılında yayınlanan Prof. Dr. Turhan Baytop'un Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanan Türkçe Bitki Adları Sözlüğü‟nde rezene bitkisinin diğer adının “Çumra, Cumhur‟‟ olduğu belirtiliyor. Rezene bitkisi Burdur‟un Karamanlı yöresinde yetiĢmektedir. Burdur'un Karamanlı Kasabası tamamen Türkmen'dir. Buradan da yola çıkarak Ģöyle bir tahmin yürütebiliriz: Ġçeriçumra halkı Karamanlı'dan 1700'lü yıllarda mecburi iskân ile (DerviĢ PaĢa zamanında) getirilmiĢ, iskân edilmiĢ olabilir. Yöreye yerleĢen halkta yeni beldelerine
tıbbî bitki olan rezenenin kendi mahallî lisanı olan Çumra ismini vermiĢ olabilirler (karamanlibeddesler15.blogspot.com).
Yavuz Sultan Selim ve 4. Murat‟la ilgili olarak anlatılan iki rivayetin ortak noktasının çamur olması üzerinde durulması gerekir. Çünkü yakın zamanlara kadar (1980‟ler) Ġçeriçumra‟nın büyük bir kısmı sazlık ve bataklıktan oluĢmakta idi. Bu iki rivayete ve yakın zamanlardaki Ġçeriçumra‟nın fiziki yapısına bakarak beldenin adının çamurdan gelmiĢ olabileceği fikrine ulaĢabiliriz; fakat adın doğuĢunun Yavuz Sultan Selim veya 4. Murat zamanında olmadığı kesindir. Çünkü 4. Murat 17. Yavuz Sultan Selim ise 16. yüzyıl padiĢahıdır. ġer‟iye sicillerinden ulaĢtığımız bilgilerde 15. yüzyılda Ġçeriçumra‟nın varlığı göze çarpıyor.
Dördüncü rivayet yine Ģer‟iye sicillerinden elde edilen bilgiler ıĢığında çürütülebilir. Ġfade edildiği üzere 15. yüzyılda Ġçeriçumra (Çumra) adı geçmektedir.
1.3. COĞRAFYA:
Ġçeriçumra, Konya Ovası düzlüğü içinde 18.114 hektar yani 181.140 dekar gibi çok geniĢ bir alana sahiptir. Belde,
kuzeyden güneye dört, doğudan batıya yine dört km. olmak üzere toplam 16 km2‟lik bir alan üzerine yerleĢmiĢtir. Doğusundan Çumra Ġlçesi, batısından Abaz Dağı, güneyinden Alibeyhüyüğü Kasabası, kuzeyinden Meram (KaĢınhanı) ve Karatay Ġlçesi, kuzeydoğusundan Fethiye Köyü, kuzey batısından Çarıklar Köyü ile çevrilmiĢtir (Ġçeriçumra Belediyesi Ġmar Hizmetleri Servisi).
Ġçeriçumra, belirttiğimiz özelliğinden anlaĢılacağı üzere oldukça iĢlek bir yol hattındadır. Bu nedenle her yıl göç alan ve sürekli büyüyen bir yapı göstermektedir. Ġçeriçumra‟nın büyümesini tarihî kayıtlardan irdeleyecek olursak:
Kasaba, 1874 yılında 74 hane ve 623 nüfusa sahip bir köy iken, 1900‟lü yılların baĢında nahiye merkezi olmuĢ ve 1922 sayımında 2176 nüfusa ulaĢmıĢtır. 2012 yılı adrese bağlı nüfus sayımına göre 2300 hane ve 6977 nüfusa sahip bir belde haline gelmiĢtir ki; bu büyüme oldukça dikkate değerdir (Ġçeriçumra Belediyesi Ġmar Hizmetleri Servisi).
Ġçeriçumra beĢ mahalleden meydana gelmektedir. Bu beĢ mahalleden dördü isimleri açısından tarihî bir özellik göstermektedir. Bunlar Sarıaliler, Piriahmetli, Minarealtı ve
EsatpaĢa‟dır. Sarıaliler, ismini bir aileden alırken, Piriahmetli ve EsatpaĢa ise isimlerini tarihî Ģahıslardan alırlar. Minarealtı Mahallesi ise kasaba merkezinde bulunan ve Karamanoğulları Beyliği zamanı padiĢahlarından Karamanoğlu Ġbrahim Bey‟in yaptırmıĢ olduğu Cami-i Kebir‟den alır. Belirttiğimiz dört mahalleye 1997 yılında yeni bir mahalle daha eklenmiĢtir. Bu yeni mahalleye dönemin Belediye BaĢkanı Mehmet Kınalı‟nın adı verilmiĢ ve beĢinci mahalle olarak Mehmet Kınalı Mahallesi ortaya çıkmıĢtır.
Ġçeriçumra‟nın civar yerleĢim merkezlerine olan mesafesine bakacak olursak:
- Çumra Ġlçesi‟ne : 12 km -Okçu Kasabası‟na : 16 km - Alibeyhüyüğü Kasabası‟na : 5 km - Dinek Kasabası‟na : 38 km - Yenisu Kasabası‟na : 28 km - Apa Kasabası‟na : 33 km - AfĢar Köyü‟ne : 53 km - Apasaraycık Köyü‟ne : 38 km
- Balçıkhisar Köyü‟ne : 11 km - Çukurkavak Köyü‟ne : 43 km - Cicek Köyü‟ne : 43 km - Doğanlı Köyü‟ne : 19 km - Dineksaray Köyü‟ne : 26 km - Seçme Köyü‟ne : 18 km - Tahtalı Köyü‟ne : 53 km
- Yenimescit Köyü‟ne : 38 km (Ġçeriçmra Belediyesi Ġmar Hizmetleri Servisi)
1.4. ĠKLĠM VE BĠTKĠ ÖRTÜSÜ
Konya‟nın güneydoğu kısmında yer alan Ġçeriçumra‟da kıĢlar sert, soğuk ve kar yağıĢlı; yazlar sıcak ve kurak geçer. Yıllık ortalama sıcaklık 11,5°C‟dir. Kayıtlara alınan en yüksek sıcaklık 40°C, en düĢük ise -28,2°C‟dir. Yılın ortalama 10 gününde sıcaklık -10°C‟den düĢüktür. Don olayı görülen gün sayısı 100‟dür. Don 14 Eylül ile 15 Mayıs arasında görülebilir. Ortalama nispi nem %60‟tır. Ġçeriçumra‟da yaklaĢık 23 gün hava sisli geçer ve Türkiye‟de bu konuda baĢta gelir (www.dmi.gov.tr).
Ġklim böyle bir özellik gösterdiğinden bitki örtüsü oldukça zayıftır. Bu nedenle son yıllarda kapsamlı ağaçlandırma çalıĢmaları yapılmaktadır.
1.5. EKONOMĠ
Ġçeriçumra, 54 bin dönüm ekilebilir alanı, 3900 hektar merası, 632 hektar hazine arazisine sahip, ulaĢım sorunu olmayan, verimli tarım arazileri bulunan bir yerleĢim yeridir (Ġçeriçumra Belediyesi Ġmar Hizmetleri Servisi).
Çevre yerleĢim merkezlerine göre yoğun bir nüfusa sahip olan beldenin baĢlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tahıl ambarı olarak nitelendirilen Konya‟nın tahıl üretimine önemli bir katkı sağlayan Ġçeriçumra, Ģekerpancarı, fasulye, ayçiçeği, kabak, patates, domates, nohut, kavun, lale gibi tarımsal ürünleri ülke pazarına sunması açısından önemlidir. Ürün çeĢitliliğinin bu kadar farklılık göstermesinde verimli arazilerinin ve yeni nesil sulama sistemlerinin kullanılıyor olmasının payı büyüktür.
Belediye öncülüğünde tarımı geliĢtirmek adına alternatif tarımsal ürünler yetiĢtirmek için yürütülen çalıĢmalar dikkate
değer bir boyut kazanmıĢtır. Son olarak kasabanın Çevlik Mevki‟nde yürütülmekte olan elma yetiĢtiriciliğine yönelik faaliyetler 30.000 bodur elma ağacıyla devam etmektedir (Ġçeriçumra Belediyesi Personel ĠĢleri Servisi). Yapılan çalıĢmaların baĢarıya ulaĢması halinde aromatik meyve üretimi konusunda önemli bir adım atılmıĢ olacaktır.
Tarımın geliĢtirilmesi hususunda yürütülen çalıĢmalar bunlarla sınırlı değildir. Beldenin miras yoluyla bölünen arazilerini tekrar bir araya getirmek için bazı çalıĢmalar yürütülmüĢtür. Bunun bir sonucu olarak KamulaĢtırma ToplulaĢtırma ve Dağıtım Dairesi BaĢkanlığı tarafından Konya- Çumra-Ġçeriçumra Kasabası Arazi ToplulaĢtırma ve TĠGH Projesi adı altında bir çalıĢma yapılmıĢtır. Projenin ihale aĢaması 29.12.2011 tarihinde tamamlanmıĢtır (www.ekap.kik.gov.tr.). ToplulaĢtırma ile birlikte beldenin tarımsal gücü artacak ve tarımsal girdiler azalacaktır.
Ġçeriçumra‟nın bir diğer önemli geçim kaynağı hayvancılıktır. Son yıllarda hayvancılık sektöründe meydana gelen önemli büyümeyi takiben beldede hayvancılık dikkate değer boyutlara ulaĢmıĢtır. Durum böyle olunca gerek iskân
alanlarının heba olmaması gerekse bu iĢin ciddi Ģekilde yapılabilmesi amacıyla Çevlik Mevki olarak adlandırılan yerde Ġçeriçumra Belediyesi öncülüğünde bir Organize Hayvancılık Bölgesi kurulmuĢtur. Hazine‟den belediye tasarrufuna geçen yaklaĢık 2000 çiftçi dönümü arazi, kura yoluyla vatandaĢlara taksim edilmiĢ ve arazi üzerine protokol Ģartlarına uygun olarak tesisler kurulmaya baĢlanmıĢtır (Ġçeriçumra Belediyesi Ġmar Hizmetleri Servisi).
Tarım ve hayvancılık yanında belde hudutları içerisinde; IĢıklar Ambalaj, Somun Un Fabrikası, Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi, Havas Gıda ve ĠnĢaat adı altında dört adet fabrika bulunmaktadır. Bu fabrikalar kasaba halkına iĢ imkânı sağlamakta ve belde ekonomisini olumlu yönde etkilemektedir. Yukarda belirtilen iĢ sahaları dıĢında kalan kısmın profiline bakacak olursak:
Konya-Karaman yolu üzerinde bulanan Küçük Sanayi Sitesi‟nde 144 adet dükkân bulunmakta olup; bunların 20 tanesi aktif halde çeĢitli sanayi dallarında hizmet vermektedir.
Kasabanın muhtelif yerlerinde 26 bakkal dükkânı, Nalburiye ve hırdavat alanında beĢ,
Terzi olarak bir, Berber olarak altı,
Giyim ve çiçekçilik olarak bir, Lokantacılık hizmeti veren dört, Un, yem satıĢı yapan üç,
ĠnĢaat malzemesi satan dört, Veterinerlik hizmeti veren iki, GSM hizmeti veren üç,
Kahvehane alanında beĢ, Bilardo salonu olarak iki, Kasap olarak üç,
Kundura tamircisi olarak iki, Dondurmacı olarak bir,
Bilgisayar tamir ve bakımı olarak bir, Okul kantini olarak bir,
Elektrikçi olarak iki,
Sıhhi tesisat hizmeti veren dört, Yedi emin otoparkı olarak bir, Akaryakıt istasyonu olarak yedi,
Madeni yağ satıĢı yapan üç adet iĢletme bulunmaktadır (Ġçeriçumra Belediyesi-Zabıta Hizmetleri Servisi).
1.6. ULAġIM
Ġçeriçumra ulaĢım sorunu olmayan; Konya Ġli‟ne 42, Karaman Ġli‟ne 70 km. uzaklıkta bulunan merkezi bir beldedir. Ġki ille de bağlantısı bölünmüĢ çift Ģeritli yol ağlarıyla sağlanmaktadır. Günün her saati Konya, Karaman ve diğer yerleĢim yerlerine rahatça yolculuk etme imkânı vardır. UlaĢım genellikle otobüsler ve minibüslerle sağlanmaktadır. Belediyenin yolcu taĢıma hizmetinin yanı sıra yedi firma kasabanın merkezinden ve diğer yerleĢim merkezlerinden Konya ve Karaman‟a yolcu taĢımaktadır. Bütün firmalar için Ġçeriçumra merkez olarak kabul edilir. Bunu, Ġçeriçumra‟nın geçiĢ yolları üzerinde bulunmasına bağlayabiliriz.
1.7. EĞĠTĠM
Eğitim alanında eskiye dayanan bir geçmiĢi olan beldede, ilk açılan ilkokul II. Abdülhamit zamanında 1875 yılında faaliyet göstermiĢtir. Pek çok yerde ilkokul yokken Ġçeriçumra‟ya iki ilkokul açılmıĢtır. Bu okullardan MithatpaĢa Ġlköğretim Okulu Ģimdiki yerinde, diğer okul ise Sarıaliler Mahallesi‟ndeki eski Tarımsal Kalkınma Kooperatifi‟nin bulunduğu yerdeydi (Ġçeriçumra Belediyesi Yazı ĠĢleri Servisi).
Ġçeriçumra‟da yeni harflerle eğitime baĢlayan Sarıaliler Ġlköğretim Okulu‟nun ilk öğretmeni Çumra Müftüsü Fatih Çumralı‟dır.
Ġçeriçumra‟da ilk ortaokul Konya Milletvekili Sedat Çumralı‟nın büyük katkılarıyla Ġçeriçumralılar tarafından yaptırılan ilkokul binasında 1949 yılında açılmıĢtır. Konya genelinde ise 1948 yılından itibaren ortaokullar açılmaya baĢlamıĢtır. Aradan bir yıl geçtikten sonra beldeye bu okulun açılması oldukça dikkat çekicidir.
Ortaokulun açılması ile birlikte beldenin de ufku açılmıĢ, okuma yazma oranı artmıĢ, kültürlü insan sayısı çoğalmıĢtır. Eğitimdeki geliĢmeyi 1986 yılında açılan lise ve devamında açılan diğer okullar takip etmiĢtir.
Kasabada bugün altı ilkokul, bir Çok Programlı Lise (bünyesinde genel lise, ticaret meslek lisesi, endüstri meslek lisesi ve kız meslek lisesini bulunuyor), bir Anadolu Ġmam Hatip Lisesi ve bir tane de anaokulu bulunmaktadır. Anadolu Ġmam Hatip Lisesi‟nin bir beldeye açılan ilk Anadolu Ġmam Hatip Lisesi olması önemlidir. Bu okulların öğrenci sayılarına bakacak olursak;