BÖLÜM 3: ELEKTRONĐK SANAYĐNDE FAALĐYET GÖSTEREN
3.8. Araştırma Bulguları ve Değerlendirme
3.8.1. Verilerin Analizi
3.8.1.2. Đşletme Özellikleri Đle Yenilikçilik Yeteneği Arasındaki
Đncelenmesine Yönelik Korelasyon ve Regresyon Analizi Sonuçları
Siengthai ve Bechter (2001) tarafından geliştirilen ölçekte bulunan işletme özellikleri ile yenilikçilik yeteneği arasında bir ilişki olup olmadığı ve varsa ilişkinin gücü önce korelasyon analizi ile daha sonra da çoklu regresyon analizi ile incelenmiştir.
Analize ilişkin hipotez ve alt hipotezler aşağıda sunulmaktadır.
H1: Đşletme özellikleri ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1a: Đşletmenin organizasyon kültürü ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1b: Đşletmenin üst yönetiminin bakış açısı ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1c: Đşletmenin organizasyon yapısı ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1d: Đşletmelerin uyguladığı insan kaynakları politikaları ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
vardır.
H1f: Đşletmenin büyüklüğü ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1g: Đşletmenin yaşı ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1h: Đşletmenin içinde bulunduğu alt sektör ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
H1i: Đşletmenin sermaye yapısı (yerli/yabancı) ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Đşletme özellikleri ile yenilikçilik yeteneği arasındaki ilişki öncelikle korelasyon analizi ile incelenmiştir. Bu incelemeye ilişkin korelasyon analizi sonuçları Tablo 3.8’de verilmiştir.
Elde edilen sonuçlara göre işletmenin içinde yer aldığı sektör ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Buna göre elektronik sanayii alt sektörlerinin yenilikçilikle ilgili benzer özellikler taşıdıkları ifade edilebilir. Bunun dışında kalan diğer bütün işletme özellikleri ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Özellikle organizasyon kültürü, üst yönetimin bakış açısı, organizasyon yapısı, insan kaynakları politikaları ve işletme performansı ile yenilikçilik yeteneği arasında kuvvetli ve pozitif yönde doğrusal bir ilişki bulunmaktadır.
Korelasyon analizi sonuçlarını müteakip işletme özelliklerinin yenilikçilik yeteneği üzerine etkisi regresyon analizi ile de incelenmiştir.
Oluşturulan regresyon modelinde bağımlı değişken olan işletmenin yenilikçilik yeteneğinin belirlenmesi maksadıyla anket formunda yer alan sorular Tablo 3.9’da verilmiştir. Söz konusu sorulara verilen yanıtların aritmetik ortalaması işletmenin yenilikçilik puanı olarak kabul edilmiştir.
Tablo 3.8 Đşletme Özellikleri Đle Yenilikçilik Yeteneği Arasındaki Đlişkilere Yönelik Korelasyon Analizi(Pearson) Sonuçları
Değişken 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Yenilikçilik yeteneği (1) 1 ,849(**) ,870(**) ,831(**) ,883(**) ,921(**) ,428(**) ,305(**) ,096 ,333(**)
Organizasyon kültürü (2) ,849(**) 1 ,963(**) ,916(**) ,938(**) ,880(**) ,298(**) ,321(**) ,158 ,334(**)
Üst yönetimin bakış açısı (3) ,870(**) ,963(**) 1 ,922(**) ,966(**) ,894(**) ,334(**) ,343(**) ,171 ,365(**)
Organizasyon yapısı (4) ,831(**) ,916(**) ,922(**) 1 ,916(**) ,850(**) -,542(**) ,303(**) ,148 ,302(**)
Đnsan kaynakları politikaları (5)
,883(**) ,938(**) ,966(**) ,916(**) 1 ,899(**) ,328(**) ,320(**) ,119 ,343(**)
Đşletmenin performansı (6) ,921(**) ,880(**) ,894(**) ,850(**) ,899(**) 1 ,443(**) ,293(**) ,100 ,341(**)
Đşletmenin büyüklüğü (7) ,428(**) ,298(**) ,334(**) -,542(**) ,328(**) ,443(**) 1 ,394(**) -,059 ,088
Đşletmenin yaşı (8) ,305(**) ,321(**) ,343(**) ,303(**) ,320(**) ,293(**) ,394(**) 1 ,000 ,169
Đşletmenin içinde yer aldığı alt sektör (9) ,096 ,158 ,171 ,148 ,119 ,100 -,059 ,000 1 -,064
Đşletmenin sermaye yapısı (yerli_yabancı)
(10) ,333(**) ,334(**) ,365(**) ,302(**) ,343(**) ,341(**) ,088 ,169 -,064 1
** Korelasyon 0.01 düzeyinde (çift yönlü) anlamlıdır. * Korelasyon 0.05 düzeyinde (çift yönlü) anlamlıdır.
1
4
Tablo 3.9 Đşletmenin Yenilikçilik Yeteneğinin Belirlenmesi Maksadıyla Yöneltilen Sorular Anket Formu Değişken Bölüm Sıra No 6
1 Son üç yıl içerisinde geliştirdiği veya geliştireceği ürün ve süreçlerin sayısı
2 Sadece bu yıl içerisinde geliştirdiği veya geliştireceği ürün ve süreçlerin sayısı
3 Gelecek yıl geliştireceği ürün ve süreçlerin sayısı
4 Son üç yıl içerisinde geliştirdiği yeni ürün ve süreçlerin yıllık satışlar/gelirler içerisindeki payı
6 Son üç yıl içerisinde alınan patent sayısı
7 Sadece bu yıl içerisinde alınan patent sayısı
8 Katılımcılara göre işletmelerinin elektronik sanayiine göre yenilikçilik kapasitesi
7
8 Ar-Ge departmanının varlığı
10 Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan payın oranı
Bu çerçevede yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları Tablo 3.10’da verilmiştir.
Regresyon analizi ile elde edilen sonuçlar incelendiğinde R değeri 0,932 olup işletme özellikleri ile yenilikçilik yeteneği arasında pozitif ve çok yüksek düzeyde bir ilişkinin olduğuna işaret etmektedir. Belirlilik katsayısı (R2) 0,868 olarak tespit edilmiştir. Bu katsayıya göre işletme özellikleri, işletmelerin yenilikçilik yeteneğindeki toplam varyansın % 86,8’ini açıklamaktadır. Başka bir ifade ile yenilikçilik yeteneğinin % 86,8’i, belirlenen işletme özellikleri ile açıklanmaktadır.
Kurulan regresyon modelinin anlamlı olup olmadığını incelemek maksadıyla ANOVA testi uygulanmıştır. Tablo 3.10’da bulunan ANOVA testi sonuçları incelendiğinde F=53,395, p(sig)=0.000 değerleri elde edilmiş ve % 99 anlamlılık seviyesinde (p<0,01) kurulan regresyon modelinin anlamlı olduğu görülmüştür.
Tablo 3.10 Đşletme özellikleri Đle Yenilikçilik Yeteneği Arasındaki Đlişkilere Yönelik Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları
R R2 Düzeltilmiş
R2
ANOVA
F p (Sig.)
0,932 0,868 0,853 53,395 0,000a
Đşletme Özellikleri Beta
Katsayısı (ββββ) t p (Sig.)
Sabit değer (Constant) -1,431 -4,635 0,000***
Organizasyon kültürü (OK) 0,304 1,989 0,045**
Üst yönetimin bakış açısı(ÜYB) 0,311 1,659 0,048**
Organizasyon Yapısı (OY) -0,323 -3,017 0,012**
Đnsan Kaynakları Politikaları(ĐKP) 0,312 1,627 0,039**
Đşletme performansı(PER) 0,687 5,739 0,000***
Đşletmenin büyüklüğü(BÜY) 0,113 0,765 0,389
Đşletmenin yaşı(YAŞ) -0,008 -0,078 0,946
Đşletmenin alt sektörü(SEK) -0,015 -0,701 0,545
Đşletmenin sermaye yapısı(SER) -0,023 -0,157 0,908
a
0,01 düzeyinde anlamlı, ** 0,05 düzeyinde anlamlı, ***0.01 düzeyinde anlamlı,
Yenilikçilik yeteneği ile ilgili t testi istatistikleri incelendiğinde (Tablo 3.10); işletme performansının % 99 (p<0,01) anlamlılık seviyesinde, organizasyon kültürünün, üst yönetimin bakış açısının, organizasyon yapısı ve insan kaynakları politikalarının %95 (p<0,05) anlamlılık düzeyinde yenilikçilik yeteneğine katkı yaptıkları belirlenmiştir. Söz konusu değişkenlerden organizasyon yapısı ile yenilikçilik yeteneği arasında negatif yönde, diğer değişkenlerle yenilikçilik yeteneği arasında ise pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Bu veriler ışığında hipotez sonuçları Tablo 3.11’de, yenilikçilik yeteneği ile ilgili regresyon modeli ise aşağıda sunulmuştur.
YENĐLĐKÇĐLĐK = -1,431***+0,304OK**+0,311ÜYB**-0,323OY***+0,312ĐKP** +0,687PER***+0,113BÜY-0,008YAŞ-0,015SEK-0,023SER
Tablo 3.11 Đşletme Özellikleri Đle Yenilikçilik Yeteneği Arasındaki Đlişkilere Yönelik Hipotez Testi Sonuçları
Hipotez Kabul/Red
1
a. Đşletmenin organizasyon kültürü ile yenilikçilik yeteneği
arasında anlamlı bir ilişki vardır. Kabul b. Đşletmenin üst yönetiminin bakış açısı ile yenilikçilik
yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Kabul c. Đşletmenin organizasyon yapısı ile yenilikçilik yeteneği
arasında anlamlı bir ilişki vardır. Kabul d. Đşletmelerin uyguladığı insan kaynakları politikaları ile
yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Kabul e. Đşletmelerin performansı ile yenilikçilik yeteneği arasında
anlamlı bir ilişki vardır Kabul
f. Đşletmenin büyüklüğü ile yenilikçilik yeteneği arasında
anlamlı bir ilişki vardır. Red
g. Đşletmenin yaşı ile yenilikçilik yeteneği arasında anlamlı
bir ilişki vardır. Red
h. Đşletmenin içinde bulunduğu alt sektör ile yenilikçilik
yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Red i. Đşletmenin sermaye yapısı (yerli/yabancı) ile yenilikçilik
yeteneği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Red
Bağımsız değişkenler olarak belirlenen işletme özelliklerinden, işletmelerin yer aldığı alt sektörlerin hem korelasyon analizi ile hem de regresyon analizi ile yenilikçilik üzerinde bir etkisinin bulunmadığı görülmüştür. Korelasyon analizinde yenilikçilik yeteneği ile aralarında anlamlı ilişki tespit edilen dört işletme özelliğinin (işletmenin büyüklüğü, yaşı, sermaye yapısı ve çalışanlarının sendikalaşma oranları) ise regresyon analizi sonucunda yenilikçilik yeteneği ile aralarında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Bu durumun organizasyon kültürü, üst yönetimin bakış açısı, organizasyon yapısı, ĐK politikaları ve işletme performansı değişkenlerinin güçlü etkileri ile diğer dört değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkilerini gölgelemesinden kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Nitekim birinci modelde (Tablo 3.12) bağımlı değişken üzerindeki etkileri yapılan regresyon analizi ile desteklenen beş yenilikçilik boyutunun modelden kaldırılması suretiyle oluşturulan ikinci regresyon modelinde sermaye yapısı ve sendikalaşma oranının da bağımlı değişken üzerindeki etkileri desteklenmiştir. Bu sonuçlara göre organizasyon kültürü, üst yönetimin bakış açısı, organizasyon yapısı, ĐK politikaları ve işletme performansının güçlü etkileri ile işletmenin yer aldığı alt sektör dışındaki diğer
bağımsız değişkenlerin etkilerini tamamen ortadan kaldırarak ara değişken etkisi yarattıkları değerlendirilmektedir. (Zehir ve Acar, 2005:28-29, Baron ve Kenny, (1986)’dan alıntı).
Aynı regresyon analizi bu sefer sermaye yapısı çıkartılarak tekrarlandığında organizasyon büyüklüğü ile yaşının da bağımlı değişken üzerindeki etkileri desteklenmiştir. Bu sonuçlar Tablo 3.12’de verilmektedir.
Đşletme özelliklerinin yenilikçilik üzerine etkisinin incelenmesine yönelik regresyon analizi ile elde edilen sonuçlar Şekil 3.2’de verilmektedir.
Tablo 3.12 Đşletme Özelliklerinin Yenilikçilik Yeteneğine Ara Değişken Etkisi
Yenilikçilik Yetenekleri MODEL 1 MODEL 2 MODEL 3
F 53,395 11,885 12,303
R2 0,868 a 0,409 a 0,295 a
Organizasyon kültürü 0,304**
Üst yönetimin bakış açısı 0,311**
Organizasyon Yapısı -0,323** Đnsan Kaynakları Politikaları 0,312 ** Đşletme performansı 0,687*** Đşletmenin büyüklüğü 0,113 0,332 1,310*** Đşletmenin yaşı -0,008 0,328 0,215*
Đşletmenin alt sektörü -0,015 0,106 0,085
Đşletmenin sermaye yapısı -0,023 0,479**
a
0,01 düzeyinde anlamlı,
* 0,10 düzeyinde anlamlı
** 0,05 düzeyinde anlamlı,
1
4
6
Şekil 3.2. Đşletme Özelliklerinin Yenilikçilik Yeteneği Üzerine Etkisi