Üretimde Dijitalleşmenin Bileşenleri

Üretimde dijitalleşmenin bir takım bileşenleri bulunmaktadır. Şekil 2.28’de bu bileşenler görülmektedir. Bu çalışma kapsamında değinilecek olan akıllı üretimde kullanılan bileşenlerin bazıları bu konu başlığı altında açıklanırken öbürleri daha ilişkili oldukları konu başlıkları altında incelenmiştir.

Şekil 2.28 Üretimde dijitalleşmenin bileşenleri (Fırat, 2017)

2.5.3.1 Bulut teknolojileri

Bulut bilgi işlem, daha hızlı yenilik, esnek kaynaklar ve ölçek ekonomileri sunmak için, İnternet üzerinden (“bulut”) kullanıcılara bilgi işlem hizmetlerinin (sunucular, depolama, veritabanları, ağ iletişimi, yazılım, analitik vs.) sağlanmasını ifade eder. Genellikle yalnızca kullanılan bulut hizmetleri için ödeme yapılacağından, işletme maliyetlerini düşürür, altyapıyı daha verimli bir şekilde kullanmayı sağlar ve iş ihtiyaçları değiştikçe ölçeklenir.

Bütün bulut sistemleri aynı değildir ve bir tür bulut bilişim herkes için doğru çözümler sunmayabilir. İhtiyaçlar doğrultusunda uygun çözümü sunmaya yardımcı olmak için birkaç farklı model, tip ve servis geliştirilmiştir. Bunlar; genel, özel ve karma bulut sistemleridir. Bulut Teknolojisi hizmeti türlerine göre de farklılık gösterir bunlar; Hizmet Olarak Altyapı (IaaS), Hizmet Olarak Platform (PaaS), Sunucusuz Bilgi İşlem ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS). Hizmet türleri birbirlerinin üzerine kurulu olduğundan bazen

bulut bilişim yığını olarak da adlandırılır. Ne olduklarını ve nasıl farklı olduklarını bilmek, işletme hedeflerine ulaşma açısından oldukça önemlidir.

Bulut Bilişim Sistemlerinin yararları incelendiğinde:

 Bulut Bilişim Sistemleri, donanım-yazılım satın alma, sahadaki veri merkezlerini kurma ve çalıştırma masraflarını ortadan kaldırır.

 Çoğu bulut bilişim hizmeti talep üzerine oluşturulur, böylece işletmelere esneklik sağlanır ve kapasite planlaması baskısı ortadan kalkmış olur.

 Bulut bilişim hizmetleri, elastik olarak ölçeklendirme becerisine sahiptir.

 Yerinde veri merkezleri genellikle çok fazla “raf ve istifleme” gerektirir. Ayrıca donanım kurulumu, yazılım düzeltme gibi Bilgi Teknolojileri yönetimi ile alakalı sorunlara sahiptir. Bulut Bilişim Sistemleri bu görevlerin çoğuna olan ihtiyacı ortadan kaldırır, böylece bilişim ekipleri, daha önemli iş hedeflerine ulaşmak için farklı konulara zaman harcayabilir.

 Büyük bulut bilişim hizmetleri, son nesil hızlı ve verimli bilişim donanımlarını düzenli olarak yükseltilen dünya çapında bir güvenli veri merkezi ağı üzerinde çalışır. Bu, uygulamalar için daha az ağ gecikmesi ve daha büyük ölçek ekonomileri dâhil olmak üzere, tek bir kurumsal veri merkezi üzerinden çeşitli avantajlar sunar.

 Birçok bulut sağlayıcı, genel olarak güvenlik ihtiyacını güçlendiren, verileri, uygulamaları ve altyapıyı potansiyel tehditlerden korumaya yardımcı olan geniş bir politika, teknoloji ve kontrol seti sunar (MİCROSOFT, 2019).

2.5.3.2 Üç boyutlu (3d) yazıcılar

Birçok otoriteye göre geleceğimizi şekillendirip yeni bir çağ başlatacak gelişimlerin başında üç boyutlu baskı teknolojisi gelmektedir. İlk örneği 1984 yılında gerçekleştirilen üç boyutlu yazıcılar 2006 yılında başlayan REPRAP Projesine kadar pek ilgi görmemiştir. Geleneksel üretim süreçleri, hammaddenin, kesilip, biçilip ve birleştirilip nihai ürünün ortaya çıktığı bir takım süreç zinciri halinde ilerler ve bütün bu aşamalar çıkarmalı süreç olarak adlandırılır. Bu üretim sisteminde önemli bir miktarda malzeme atığı meydana gelir ve bu atığın süreç içerisinde tekrar kullanılması mümkün değildir. Fakat üç boyutlu

yazıcılar, yazdırma esnasında ana malzemeyi eriterek üst üste katmanlar oluşturur ve bu sürecin sonunda ürün tek parça halinde üretilir. Bu üretim şekline ise bilgimalat adı verilmektedir. Bilgimalat, çıkartılarak yapılan imalatın onda biri kadar hammadde kullanarak üretimi gerçekleştirir. Üretimdeki bu yeni model verimlilik ve üretkenlik konusunda oldukça avantaj sağlamaktadır (Rifkin, 2015).

3D yazıcı teknolojisi sayesinde genetikten kuyumculuğa, bilişim teknolojilerinden şehir planlanmasına, tıptan gıdaya çeşitli hammadde ve üretim kombinasyonları ile oldukça geniş alanlarda üretim gerçekleştirilebilmektedir. 3D yazıcılardan, Biyo-organik malzemeler; damardan, organlara ve dokulara kadar her türlü üretimi yapılabilmektedir (EBSO, 2015). 3D yazıcıların bir diğer avantajı bu yazıcılar sayesinde tek bir ürün üretilebileceği gibi verilen siparişler doğrultusunda ve minimum maliyette küçük gruplar halinde de üretim gerçekleştirilebilir (Rifkin, 2015).

2.5.3.3 İnternet servisleri

Servis sağlayıcılarının sunduğu servisleri internet vasıtasıyla gerçekleştirmelerine olanak sağlayan, hizmet altyapısı, iş modeli ve servisin kendisini oluşturan modele internet servisleri adı verilir. İnternet servisleri dijital seviyedeki gelişime bağlı olarak kullanıcılara küresel ölçekte hizmetler sunabilir (Buxmann, vd. 2009).

2.5.3.4 Artırılmış gerçeklik (AR)

Tamamen sanal ortamda oluşturulmuş gerçeklikten farklı olarak, fiziksel ortamda bilgisayar tarafından üretilmiş ses, video ve görüntülerin kullanılmasına dayalı teknolojileri kapsamaktadır. Hedef ve uygulamada kullanım durumuna göre İşaretçi Tabanlı Artırılmış Gerçeklik (Marker), İşaretçi Olmayan Artırılmış Gerçeklik (Markerless), Projeksiyon Tabanlı Artırılmış Gerçeklik, Süper Pozisyon Temelli Artırılmış Gerçeklik çeşitleri mevcuttur.

Artırılmış gerçeklik uygulamalarının son yıllardaki büyümesi, tüketicilerin ürünleri görmesini ve satın almadan önce, ürünü sahiplenmenin ya da hizmeti deneyimlemenin nasıl bir şey olduğunu hayal etmelerini sağlayan çözümlerle ilişkilendirilebilir. Arttırılmış gerçeklik teknolojisi daha erişilebilir hale geldikçe, maliyet tasarrufu ve uygulama alanları arttıkça, AR' ye olan talep ve yatırımlar da artacaktır (Marr, 2018).

2.5.3.5 Siber güvenlik

Siber güvenlik; sistemleri, ağları ve programları dijital saldırılara karşı koruma uygulamasıdır. Bu siber saldırılar genellikle kullanıcılardan para istemek veya normal iş süreçlerini kesintiye uğratma amacı ile hassas bilgilere erişmeyi, değiştirmeyi veya imha etmeyi amaçlamaktadır. Günümüzde artan cihaz sayısı ve bu cihazların farklı alanlarda kullanımı konunun önemini artırmaktadır. Başlıca güvenlik tehlikeleri incelendiğinde; Ransomware, Malware, Sosyal Mühendislik, Kimlik Avı olduğu görülmektedir (CİSCO, 2019).