Bu araştırmadaki üçüncü alt problem “Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inancı,
motivasyon, epistemolojik inanç, pedagojik inanç, mesleki tükenmişlik ve mesleğe yabancılaşma düzeyleri sınıf yönetimi becerilerini anlamlı bir şekilde yordamakta mıdır?" şeklindedir. Bu alt problemi yanıtlamak için veriler üzerinde Çoklu Doğrusal Regresyon analizi yapılmıştır.
Bu doğrultuda ilk olarak yordayan değişken rolünde olan öz-yeterlik inancı, motivasyon, epistemolojik inanç, pedagojik inanç, mesleki tükenmişlik ve mesleğe yabancılaşma değişkenlerinin düzeyini belirlemek amacıyla veriler üzerinde betimsel istatistik analizi yapılmıştır. Analiz sonuçları, Çizelge 53’te daha net görülebilir. Çizelge 53. Sınıf yönetimi beceri ölçeği ortalama puanlarının yordanmasına ilişkin betimsel istatistik değerleri
Değişken N X̄ S.S SYBÖ 304 225,94 18,10 ÖYİÖ 304 316,99 25,56 ÖMÖ 304 86,91 27,26 MTE 304 56,41 12,32 MYÖ 304 163,75 58,48 EİÖ 304 76,05 15,27 PİSÖ 304 113,88 17,28
Çizelge 53’te verilen değerlere göre okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik, (X̄ÖYİÖ=316,9) motivasyon, (X̄ÖMÖ=86.9) epistemolojik inanç (X̄EİÖ=76.0) ve
pedagojik inançlarının (X̄PİSÖ=113.8) normatif ortalamaların üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular, araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik, motivasyon ve epistemolojik ve pedagojik inanç konusunda yeterli olduklarını göstermektedir. Diğer yandan okul öncesi öğretmenlerinin meslekî tükenmişlik (X̄MTE=56.4) ve mesleğe yabancılaşma (X̄MYÖ=163.7) puanlarının ise normatif değerin altında olduğu saptanmıştır. Bu bulgular ise okul öncesi öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tükenmişlik ve yabancılaşmalarının düşük düzeyde olduğunu göstermektedir. Buna göre ortalama değerin üzerinde sınıf yönetim becerisine (X̄SYBÖ=225.9) sahip olan okul öncesi öğretmenlerinin, bu becerilerini yordadığı düşünülen değişkenlerin çoğu bakımından ortalamanın üzerinde puanlar aldıkları
134
tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin SYBÖ puanlarının ÖYİÖ, ÖMÖ, MTE, MTÖ, EİÖ ve PİSÖ puanlarını yordanmasına ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları Çizelge 54’te gösterilmiştir.
Çizelge 54. Sınıf yönetimi becerilerinin yordanmasına ilişkin çoklu regresyon analizi sonuçları
Değişken B Standart Hata ß ß t p İkili r Kısmi r
Sabit 50,010 10,593 ---- 4,721 ,000 ---- ---- ÖYİÖ ,532 ,027 ,751 19,514 ,000 0.777 0.750 ÖMÖ ,009 ,025 ,014 ,364 ,716 -0.024 0.021 MTE -,064 ,057 -,044 -1,115 ,266 -0.082 -0.065 MYÖ -,009 ,012 -,030 -,752 ,453 -0.297 -0.044 EİÖ ,109 ,046 ,092 2,343 ,020 0.178 0.135 PİSÖ ,030 ,042 ,029 .724 ,470 0.203 0.042 R=0,786 R2=0,617 F(6,297)=79,860 p=.000
Çizelge 54’teki verilere göre; okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inancı, motivasyon, mesleki tükenmişlik, mesleğe yabancılaşma, epistemolojik ve pedagojik inanç düzeyleri gibi yordayıcı değişkenlerle sınıf yönetimi becerileri ölçeği puanları arasındaki ikili ve kısmî korelâsyonlar incelendiğinde şu bulgulara ulaşılmıştır.
Öz-yeterlik inancı ile sınıf yönetimi becerisi arasında pozitif-yüksek seviyede bir ilişkinin olduğu (r=0.77), kısmî anlamda ise bu değerin r=0.75 olarak hesaplandığı,
Öğretmen motivasyonu ile sınıf yönetimi becerisi arasındaki ilişkinin negatif- düşük seviyede olduğu (r=-0.02), kısmî anlamda ise ilgili korelâsyonun r=0.02 olarak tespit edildiği,
Mesleki tükenmişlik ile sınıf yönetimi becerisi arasında negatif-düşük düzeyde bir ilişki ile birlikte (r=-0.08), diğer değişkenlerin etkisinin sonucu iki değişken arasındaki korelâsyonun r=-0.06 olarak bulunduğu,
Mesleğe yabancılaşma ile sınıf yönetimi becerisi arasında negatif-orta düzeyde bir ilişkiye ek olarak (r=-0.30), kısmi anlamda iki değişken arasındaki korelâsyonun ise r=-0.04 olduğu,
135
Epistemolojik inanç ile sınıf yönetimi becerisi arasındaki korelâsyonun pozitif- düşük düzeyde olduğu (r=0.17), kısmî olarak ise bu değerin r=0.13 olarak hesaplandığı,
Pedagojik inanç ile sınıf yönetimi becerisi arasındaki korelâsyonun pozitif- düşük düzeyde olduğu (r=0.20), kısmî olarak ise bu değerin r=0.04 olarak hesaplandığı görülmektedir.
Çizelge 54’ten elde edilebilecek diğer bir bulgu ise okul öncesi öğretmenlerinin öz-
yeterlik inancı, öğretmen motivasyonu, mesleki tükenmişlik, mesleğe yabancılaşma, epistemolojik ve pedagojik inanç değişkenlerinin birlikte, katılımcıların sınıf yönetimi
becerileriyle yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki verdiği sonucudur, [R=0.786, R2=0.617, p<.05]. Buna ek olarak ilgili bağımsız değişkenlerin birlikte, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri üzerindeki toplam varyansın yaklaşık %62’sini açıkladıkları da ulaşılan bulgular arasındadır. Standardize edilmiş regresyon katsayısına (ß) göre, yordayan değişkenlerin okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri üzerindeki göreli önem sırası; öz-yeterlik inancı, epistemolojik inanç, mesleki tükenmişlik, pedagojik inanç, motivasyon ve mesleğe yabancılaşmadır. Regresyon katsayılarının anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları incelendiğinde ise, öz- yeterlik inancı, epistemolojik inançlar ve mesleki tükenmişliğin okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri üzerinde anlamlı bir yordayıcısı oldukları görülmektedir. Pedagojik inanç, motivasyon ve mesleğe yabancılaşma düzeylerinin ise, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadığı görülmektedir. Regresyon analizi sonuçlarına göre okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin yordanmasına ilişkin matematiksel regresyon eşitliği şu şekilde yazılabilir:
137
V.SONUÇ, TARTIŞMA ve ÖNERİLER
Bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inancı, motivasyon, mesleki tükenmişlik, mesleğe yabancılaşma, epistemolojik ve pedagojik inançları gibi bilişsel ve duyuşsal değişkenlerinin sınıf yönetimi becerilerini ne derecede yordadığı incelenmiştir. Ayrıca bu değişkenlerle birlikte sınıf yönetimi becerilerinin öğrenim düzeyi, yaş, mesleki kıdem, gelir düzeyi, sınıfın yaş grubu, öğrenci sayısı ve yardımcı personel durumuna göre değişiminin anlamlılığına yönelik bulgulara da yer verilmiştir. İlişkisel tarama yöntemi aracılığıyla 304 okul öncesi öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilen bu araştırmada ulaşılan nicel veriler üzerinde yapılan veri analizler, sonrası ulaşılan sonuçlar aşağıda maddeler halinde verilmiştir.
1. Araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri, motivasyonları ve öz-yeterlik, epistemolojik ve pedagojik inançları yüksek, mesleğe yabancılaşma ve tükenmişleri düşüktür.
2. Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri, motivasyonları, öz- yeterlik, epistemolojik ve pedagojik inançları ve mesleğe yabancılaşma ve tükenmişlikleri; genel anlamda yaş, gelir düzeyi ve çocuk yaş grubu değişkenlerinden etkilenme eğilimindedir.
3. Sınıftaki çocuk sayısı, okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerini anlamlı olarak farklılaştırmaktadır.
4. Okul öncesi öğretmenlerinin motivasyonları, öz-yeterlik, epistemolojik ve pedagojik inançları ve mesleğe yabancılaşma ve tükenmişleri; onların sınıf yönetimi becerilerini birlikte anlamlı ve yüksek düzeyde yordamaktadır. 5. Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerini anlamlı ve en çok
etkileyen değişkenler önem sırasına göre öz-yeterlik inancı, epistemolojik
138
Yukarıda belirtilen sonuçlar alt başlıklar halinde ilgili literatür ışığında tartışılmıştır. Kuramsal temellerde sunulan çalışmalarda elde edilen sonuçlar da göz önünde bulundurularak benzer ve benzer olmayan sonuçların nedenleri tartışılmıştır. Ayrıca özellikle erken çocukluk eğitiminde öğretmenlerin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin teorik bağlantılar göz önünde bulundurulmuş ve yordayan değişkenlerle arasındaki ikili ve çoklu ilişkiler tartışılmıştır.