Örgütsel Güven Ġle Ġlgili AraĢtırmalar

Bu bölümde örgütsel güven konusuyla ilgili literatür taramasından elde edilen araĢtırmalara değinilmektedir. Örgütsel güven konusundaki çalıĢmaların genellikle iĢletmelerde yapılan çalıĢmalar olduğu göze çarpmaktadır. Bununla birlikte araĢtırmanın bu kısmında birer eğitim örgütü olan okullarda güven olgusuna yer veren çalıĢmalar üzerinde durulmuĢtur.

Demircan ve Ceylan (2003) tarafından yürütülen çalıĢmada örgütsel güven kavramı tanımlanmıĢ ve örgütsel güvenin boyutları ortaya konmaya çalıĢılmıĢtır. AraĢtırmanın sonuçlarına göre örgütsel güvenin sebepleri, geçmiĢ etkileĢimler, açıklık, otonomi, inanılırlık, yeterlilik, yardımseverlik, iyi niyet, örgütsel küçülme, güçlendirme, iletiĢim, adalet algıları ve dönüĢtürücü liderlik ile iliĢkilendirmiĢtir. Örgütsel güvenin sonuçları ise örgütsel bağlılık, uzun vadeli kararlılık, verimlilik, moral, iĢ gücü devri, yenilik ve değiĢime direnç olarak bildirilmiĢtir. Örgütler

açısından güven düzeyini artırabilecek bir örgüt kültürünün ve örgüt stratejisinin geliĢtirilmesinin önemine değinilmiĢtir.

Yılmaz (2004) tarafından hazırlanan “Okul Yöneticilerinin Destekleyici Liderlik DavranıĢları ile Okullardaki Güven Arasındaki ĠliĢki Konusunda Ġlköğretim Okulu Öğretmenlerinin GörüĢleri” isimli çalıĢmanın amacı, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüĢlerine dayanarak okul yöneticilerinin liderlik davranıĢları ile okullardaki güven ortamı arasındaki iliĢkiyi belirlemektir. AraĢtırmanın sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin sergiledikleri liderlik davranıĢları ile güvene iliĢkin görüĢleri arasında yüksek düzeyde pozitif ve anlamlı bir iliĢki olduğu ifade edilmiĢtir. Aynı araĢtırmada okul yöneticilerinin gösterdikleri destekleyici liderlik davranıĢı ile öğretmenlerin müdüre, meslektaĢlarına, öğrenci ve velilere olan güveni arasında da anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur.

Ceyanes (2004)‟ın araĢtırmasında Teksas‟taki bazı devlet okullarında görevli öğretmenler tarafından algılanan öğretmen ve okul müdürü arasındaki güven iliĢkisi ve öğretmenin yaĢadığı duygusal çöküntü incelenmiĢtir. Bu çalıĢmada, öğretmen ve okul müdürü arasındaki güven iliĢkisi ile öğretmenin yaĢadığı duygusal çöküntü arasında oldukça yüksek pozitif bir korelâsyon olduğu ortaya çıkmıĢtır.

Yılmaz (2005) tarafından yürütülen “Okullarda Örgütsel Güven Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik ÇalıĢması”nda, öğretmenlerin görüĢlerine göre okulların örgütsel güven düzeyini belirlemek için hazırlanan ölçeğin geçerlik ve güvenirliği sınanmıĢtır. AraĢtırmanın sonuçlarına göre, alt ölçeklerin iç tutarlılığına iliĢkin güvenirlik katsayıları yüksek düzeydedir. Öğretmenlerin görüĢlerine göre okulların örgütsel güven düzeyi, bazı alt boyutlarda cinsiyet değiĢkenine göre farklılaĢırken, hizmet yılı değiĢkenine göre farklılaĢmamıĢtır.

Tüzün (2006), “Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel ÖzdeĢleĢme ĠliĢkisi; Uygulamalı Bir ÇalıĢma” konulu araĢtırmada, iĢgörenlerin örgütsel güven, örgütsel kimlik özellikleri ve örgütsel özdeĢleĢme algılamaları ile demografik değiĢkenler arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. ÇalıĢmada, algılanan örgütsel kimliğin

örgütsel güvene, örgütsel güvenin de özdeĢleĢmeyi etkilediği, böylece algılanan örgütsel kimliğin örgütsel güven aracılığıyla özdeĢlemeyi etkilediği ifade edilmiĢtir.

Yılmaz (2006)‟ın “Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı DeğiĢken Açısından Ġncelenmesi” konulu çalıĢması, okul yöneticilerinin etik liderlik düzeylerinin okullardaki örgütsel güvene etkisini ve bazı değiĢkenler açısından okullardaki örgütsel güven düzeyini incelemektedir. AraĢtırma sonucunda örgütsel güvenin okul yöneticilerinin etik liderlik becerilerini anlamlı bir Ģekilde açıkladığı ortaya çıkmıĢtır. Örgütsel güvenin alt boyutlarından ÇalıĢanlara Duyarlılığı ve Yeniliğe Açıklığı, etik liderliğin DavranıĢsal Etik boyutu dıĢında diğer bütün alt boyutları anlamlı bir biçimde etkilemektedir. Yöneticiye Güven boyutunu, etik liderliğin ĠletiĢimsel Etik boyutunun en fazla etkilediği ifade edilmiĢtir. ĠletiĢim Ortamı boyutunu ise, etik liderliğin tüm alt boyutları anlamlı bir Ģekilde açıklamaktadır.

Hodge ve Ozag (2007), öğretmenin bağlılığını güçlendirmek için okullarda uygulanabilecek çeĢitli etmenlerin neler olduğunu ve öğretmenin güven ve umut hisleri ile örgütsel bağlılığı arasındaki iliĢkisini incelediği çalıĢmada iĢ eğitimi öğretmenlerinin çalıĢtıkları okullara duydukları güven ve umut hisleri ile duygusal ve düzgüsel bağlılıkları arasında anlamlı bir iliĢki olduğunu tespit etmiĢtir.

Yılmaz (2008) tarafından yürütülen “Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Öğretmenlerin YaĢam Doyumlarına Etkisinin AraĢtırılması” konulu çalıĢmada, okullardaki örgütsel güvenin alt boyutları olan ÇalıĢanlara Duyarlılık, Yöneticiye Güven, ĠletiĢim Ortamı ve Yeniliğe Açıklığın öğretmenlerin yaĢam doyumlarına etkisi araĢtırılmıĢtır. Ġç Anadolu Bölgesi‟ndeki ilköğretim okullarında görev yapan 957 öğretmeni kapsayan araĢtırmanın sonucunda, örgütsel güvenin tüm alt boyutları ile öğretmenlerin yaĢam doyumları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir iliĢki olduğu tespit edilmiĢtir.

Paker (2009), ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güvenleri ve örgütsel bağlılıkları arasındaki iliĢkiyi incelediği çalıĢmada, ilköğretim okulu öğretmenlerinin

örgütsel güvenleri ile örgütsel bağlılıkları arasında pozitif bir iliĢki ortaya koymuĢtur. AraĢtırma bulgularına göre, örgütüne duyduğu güveni yüksek olan öğretmenler, örgütüne bağlılık da göstermektedir.

Topaloğlu (2010), “ĠĢgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven Ġle Örgütsel Bağlılık ĠliĢkisi” konulu çalıĢmasında iĢgörenlerin örgüt içinde karĢılaĢtıkları adaletli ve etik davranıĢlar sonucunda örgüte karĢı oluĢturdukları güven algısı ile örgütsel bağlılık arasındaki iliĢkiyi incelemiĢtir. AraĢtırmada adalet ve etik ölçekleriyle ölçülen örgütsel güvenin örgütsel bağlılıkla iliĢkisi olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. ĠĢgörenlerin adalet, etik, güven ve bağlılık algılamalarının, yaĢ, eğitim, çalıĢma süresi ve departman değiĢkenlerine göre farklılaĢtığı da tespit edilmiĢtir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM

Bu bölümde, araĢtırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama aracının geliĢtirilmesi, veri toplama aracının uygulanması ve toplanan verilerin analizlerinde kullanılan istatistiksel çözümleme tekniklerine iliĢkin açıklamalara yer verilmiĢtir.

3.1.ARAġTIRMANIN MODELĠ

Bu araĢtırmada, öğretmenlerin iĢ yerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değiĢkenler açısından aralarındaki iliĢki inceleneceğinden iliĢkisel tarama modeli kullanılacaktır. ĠliĢkisel tarama modeli, iki ve daha çok sayıdaki değiĢken arasında birlikte değiĢim varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araĢtırma modelidir (Karasar; 1995: 81).

AraĢtırma modelinde bağımlı ve bağımsız olmak üzere iki temel değiĢken bulunmaktadır. Okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değiĢkenlerin; öğretmenlerin iĢ yerindeki yalnızlık düzeyini ne derece etkilediğini tespit etmek amacıyla araĢtırma grubuna yöneltilen iĢ yerinde yalnızlık ölçeğinin alt boyutları (duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaĢlık) araĢtırma modelinin bağımlı değiĢkenlerini oluĢturmaktadır.

Okullarda örgütsel güven ölçeğinin alt boyutları (çalıĢanlara duyarlılık, yöneticiye güven, iletiĢim ortamı ve yeniliğe açıklık) araĢtırma modelinin bağımsız değiĢkenlerinin bir kısmını oluĢturmaktadır. Öğretmenlerin iĢ yerindeki yalnızlığının bazı sosyodemografik özelliklere göre farklılaĢma durumu merak edilerek katılımcılara yöneltilen cinsiyet, yaĢ, medeni durum, eğitim düzeyi, branĢ, kıdem, aylık gelir, okulda çalıĢan öğretmen sayısı ve okulun bulunduğu yerleĢim yeri değiĢkenleri ise bağımsız değiĢkenlerin diğer bir parçasını oluĢturmaktadır.