Bu bölümde araştırmanın amaçları doğrultusundan ortaya çıkan sonuçlara dayalı olarak öneriler sunulmuştur.
• Okul ve ailede şiddete maruz kalan öğrencilerin mevcut durumlarının iyileştirilmesi amaçlı çalışmalar ve projeler yürütülmesi gereklidir.
• Gelecekte farklı yaş grubu ve eğitim kademelerindeki öğrencilerin durumlarını tespit etmek amacıyla benzer çalışmalar değişik yaş grubu ve eğitim kademelerindeki öğrencilere uygulanabilir.
• İstanbul ili Çekmeköy ilçesinde yapılan bu çalışmanın tekrarı, bölgesel ve kültürel farklılıkları ortaya koymak amacıyla Türkiye’ nin farklı yerleşim bölgelerinde yapılabilir.
• Yeni evlenecek olan kişilere aile danışmanlığı adı altında verilen hizmet etkili olarak verilmeye devam etmeli ancak yalnızca evlilik öncesi ile sınırlı kalmayıp, evliliğin devamında da düzenli olarak tekrarlanmalıdır. Aile danışmanlığı adı altında aile içi şiddet konularına da değinilmelidir.
• Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen projelerde, öğretmen ve yöneticilere yönelik aile içi şiddet ve okulda şiddet konularında hem teorik hem de uygulamayı içeren bilgilendirici çalışmalara yer verilebilir. Okullarda aile içi şiddet ile ilgili eğitici sunumlar, videolar gösterilebilir. Özellikle rehberlik saatlerinde aile içi şiddete ve okulda şiddete yönelik drama çalışmaları yapılarak öğrencilere “Siz olsanız
ne hissederdiniz?”, “Siz olsanız ne yapardınız?” gibi sorularla şiddet kavramı hissettirilmelidir.
• Şiddete uğrayan çocukların tespit edilmesi, çocukları aile içi şiddetten koruyabilmenin bir yoludur. Bu konuda çocuğun yakın çevresine özellikle de öğretmenlerine önemli görevler düşmektedir. Öğrenimlerine devam eden ve şiddete uğradığı tespit edilen ya da bu konuda kendisinden şüphelenilen öğrenciler rehber uzmanlar ya da öğretmenler tarafından tespit edilerek gerekli müdahalelerin yapılması ve sosyal hizmetler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi ilgili mercilerin konu hakkında bilgilendirilmesi, anne babaları şiddet içerikli davranışlara karşı bir yandan daha duyarlı ve dikkatli hale getirebilir, bir yandan da zaman içerisinde şiddet olaylarının azalmasında etkili olabilir.
• Çocukların izledikleri “gündüz kuşağı” olarak adlandırılan saatlerde televizyonda yayınlanan programların içeriğine dikkat edilmelidir. Şiddet içerikli televizyon programları ve çizgi filmlerin kaldırılması şiddet olaylarının azaltılmasında etkili bir yöntem olabilir.
6. KAYNAKÇA
Alikaşifoğlu, M., Erginöz, E., Ercan, E., Uysal, Ö., Kaymak, D. A., ve İlter, Ö. (2004). Violent Behaviour among Turkish High School Students and Correlates of Physical Fighting. European Journal of Public Health, 14, 173-177.
Aktaş, A.M. (2006). Aile içi şiddet. Ankara: Elma Yayınları.
Anonim a. okulweb.meb.gov.tr/63/11/966270/dosyalar/OKUL%20ZORBALIGI.htm adresinden 15.09.2012’ de alınmıştır.
Anonim b. www.okuldasiddet.net/ogrenci_el_kitabı.pdf adresinden 08/08/2012’ de alınmıştır.
Anonim c. Sağlık Emekçileri Sendikasının Aile İçi Şiddet ve Kötü Muamele” konusunda 2003 yılında yapılan araştırma sonucu www.hukuki.net/topic.asp?topic_id=9523 adresinden 28.10.2012’ de alınmıştır.
Aral, N. Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi. http://yayim.meb.gov.tr /yayimlar/151/aral_gursoy.htm. adresinden 14.06.2012’ de alınmıştır.
Arıkan, Ç. (1988). Ailede çocuğa yönelik şiddet. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu Dergisi. 6(1-23): 77-87.
Asma, T. (2000). Çocuk ensesti kafasında yaratmaz. Kadınlar Dünyası, (7), 12-13. Atlas, R. S. and Pepler, D.J. (1998). Observation of bullying in the classroom. The
Journal of Educational Research, 92 (2), 86-99.
Atlas, R. S. and Pepler, D.J. (2000). Observation of bullying in the Playground and in the Classroom. School Psychology International, 21 (1), 22-36. spi.sagepub.com adresinden Gazi Üniversitesi aracılığı ile 28 Ocak 2013 tarihinde indirilmiştir. Atman, C. (2003). Kadına yönelik şiddet: Cinsel taciz. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi,
Avcı, A. (2010). Aile yapı ve atmosferinin okul şiddetine etkisi. Değerler Eğitimi
Dergisi, 8(19), 7-52.
Avcı, R. (2006). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, öfke ve öfke ifade tarzları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Ayan, S. (2007). Aile içinde çocuğa yönelik şiddet (Sivas ilköğretim ikinci kademe
öğrencileri üzerine bir inceleme), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı Uygulamalı Sosyoloji Bilim Dalı, Sivas.
Bahar, G., Savaş, H.A. ve Bahar, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 51-65.
Bahçecik, N. ve Kavaklı, A . (1993a). Çocuk istismarı ve ihmali. Hemşirelik Bülteni, 7(28), 23-32.
Bahçecik, N. ve Kavaklı, A . (1993b). Çocuk istismarı ve ihmalini hazırlayıcı nedenler. Hemşirelik Bülteni, 7(28), 33-37.
Banks, R. (1997). Bullying in schools. ERIC Digest. Available: http://npin.org/library/pre1998/n00416/n00416.html’ den aktaran Demirbağ Bolat, S. (2010). İlköğretim 6.sınıf öğrencilerinin şiddete yönelik tutum ve zorba-kurban olma durumlarının aile içi şiddet açısından incelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat. Banks, J. B., James, H. and Quillen, H. (2002). Childhood Discipline: Challenges for
Clinicians and Parents. American Family Physician. October 15.2002; 66, 8. P.1447’ den aktaran Buluç, B. (2006). Okullarda suç ve şiddet, Ş. Şule Erçetin (Ed.), Eğitim ve şiddet / okullarda şiddet ve çocuk suçluluğu içinde (ss. 1-12). Ankara: Hegem Yayınları.
Bal, S. (2010). Çocukluk örselenme yaşantıları, ana – baba – ergen ilişki biçimleri ve sosyal destek algısının, kural dışı davranışlarla ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Baumeister R.F., Smart L. and Boden J.M. (1996). Relation of threatened egotism to violence and agression: The dark side of high self-esteem. Psychological Review, 103 (1), 5-33.
Bektaş, T. (2007). İlköğretim okullarında öğrenci güvenliği: Büyükçekmece ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N., Güneysu, S. (l991). Türkiye'nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem durumlarının incelenmesi. Aile ve Toplum, Mart 1(1), 57-70.
Buehler, C. and Gerard, J. M. (2002). Marital conflict, ineffective parenting and children’ s and alolescent’ s maladjustment. Journal of Marriage and Family, 64, 78-92.
Buka, S. and Earls, F. (1993). Early determinants of delinquency and violence. Health Affairs, 12(4), 46-64’ den aktaran Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, 30, 1, 47-70.
Buluç, B. (2006). Okullarda suç ve şiddet, Ş. Şule Erçetin (Ed.), Eğitim ve şiddet / okullarda şiddet ve çocuk suçluluğu içinde (ss. 1-12). Ankara: Hegem
Yayınları.
Bulut, F. (2010). Ergenlerde görülen kural dışı davranışların aile işlevselliği, aile risk faktörü ve yaşam kalitesi açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Bulut, S. (2008). Okullarda görülen öğrenciden öğrenciye yönelik şiddet olaylarının bazı değişkenler açısından arşiv araştırılması yöntemiyle incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 23-38.
Bulut, M. (2008). Şiddet mağduru çocukların sosyal antropolojik açıdan incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Clemen Stone, S. (1998). Comprehensive community health nursing. 5th Edition, Mosby Year Book, Missouri.
Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı. İstanbul. Remzi Kitabevi.
Çağlar, D. (1974). Uyumsuz Çocuklar ve Eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, 45, Ankara.
Çınkır, Ş. ve Karaman Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(5), 236-253.
Çiftçi, A. ve Biçici, İ. (2005). Aile Rehberi. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları.
Dake, J. A., Price, J.H. and Telljohann, S. K. (2003). The nature and extent of bullying at school, Journal of School Health, 73(5), 173-180.
Debarbıeux, E. (2009). Okulda Şiddet: Küresel Bir Tehdit. (Çev. İ. Yerguz). İstanbul: İletişim Yayıncılık A.Ş. (Eserin orjinali 2006 yılında yayımlandı).
Demirbağ Bolat, S. (2010). İlköğretim 6.sınıf öğrencilerinin şiddete yönelik tutum ve zorba-kurban olma durumlarının aile içi şiddet açısından incelemesi,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Demirbaş, T. (2001). Kriminoloji. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Deveci, H., Karadağ, R. ve Yılmaz, F. (2008). İlköğretim öğrencilerinin şiddet algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 351-368.
Dönmez, B. ve Güven, M. (2002). Ortaöğretimde görev yapan öğretmen ve okul yöneticilerinin okul güvenliğine ilişkin algı ve beklentileri. Yaşadıkça Eğitimi, 75(74), 60-64.
Durmuş, E. ve Gürkan, U. (2005). Lise Öğrencilerinin Şiddet ve Saldırganlık Eğilimleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 253-269.
Duruhan, K ve Şad, N. (2006). Çocuk Suçları ve Okulda Şiddet (Malatya Örneği). Ş. Erçetin (editör). Eğitim ve Şiddet. Ankara. Hegem Yayınları. Ss. 275-312.
Dünya Sağlık Örgütü, (2002). Şiddet ve sağlık konulu dünya raporundaki önerilerin uygulamaya geçirilmesi sekretarya raporu, 2003. Dünya Sağlık Asamblesi, Geçici Gündem Maddesi 14.15, A56/24, Türkiye İrtibat Ofisi 3 Mart.
Edleson, J. L. (1999). Children’s witnessing of adult domestic violence. Journal Of Interpers Violence, 14, 839-870.
English D. J. (1998). The extent and consequences of child maltreatment. The Future of Children Protectıng Children From Abuse and Neglect, Spring 8(1), 39-53. Ergil, D. (2001). Şiddetin kültürel kökenleri, Bilim ve Teknik, Şubat 399, 40-41.
Erten, Y ve Ardalı, C. (1996), Saldırganlık, şiddet ve terörün psikososyal yapıları, Cogito Şiddet, Editör: Özlem Solak, Yapı Kredi Yayınları: 643, Sayı: 6-7 Kış- Bahar, İstanbul, 143-146.
Esen, S. (2001). Türkiye’de aile hizmetleri ile ilgili politikalar, A.Mavili Aktaş, Çiğdem Arıkan, Veli Duyan, Sunay İl, Ümit Onat, Erden Ünlü (Editörler). 1. Ulusal Aile Hizmetleri Sempozyumu (2000’li Yıllarda Aile Hizmetleri). T.C.Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 55-59.
Espelage, D.L. and Holt, M. K. (2001), Bullying and victimization during early adolescence: peer influences and psychosocial correlates, M.A. University of Illinois, Urbana-Champaign (also forthcoming in the Journal of Emotional Abuse).
Flannery, D. J. (1997). School violence: Risk, preventive intervention and policy, http://iume.tc.columbia.edu/eric_archive/mono/UDS109. pdf’ den aktaran Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 30(1), 47- 70.
Freedmann, J.L., Sears, D.O. and Carlsmith, J.M. (1998). Sosyal psikoloji. (Çev:A. Dönmez). Ankara: İmge.
Gelbal, S. (2006). Okullarda şiddetin önlenmesi, mevcut uygulamalar ve sonuçları, Türk Eğitim Derneği.
Gelles, R.J. (1980). Violence In Family: A Review of Research In The Seventies. Journal Of Marriage And Family, 42, 873-885.
Genç, G. (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve yönetimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Geyin, Ç. (2007). Genel liselerde okul güvenliği algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gibbons, D. (1981). Delinquent behavior, englewow cliffs, NT: Prentice – Hall’ den
aktaran Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine
kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 30(1), 47-70.
Gök, M. (2009). Aile içi şiddet ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Gökler, B. (1993), Çağımızda Çocuk ve Şiddet, 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, Ankara: Boyut Yayıncılık, 1(4), 33- 36.
Gözübüyük, S. (1993). Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları. Ankara: Turhan Yayınevi.
Gözüm, S. (1995). Çocukların fiziksel istismar ve ihmale karşı korunması ve sorumluluklarımız. Türk Hemşireler Dergisi, 45(1), 15-20.
Gözütok, D. (2008). Eğitim ve Şiddet. Ankara. Gazi Kitabevi.
Gracia, E. and Herrero, S. (2008). Is it considered violence? The acceptability of physical punishment of children in europe. Journal of Marriage and Family, 70, 210-217.
Guilmet, G. M. and Whited, D. (2000). The Safe Futures Substance. Abuse and Violence Prevention Program at Chief Leschi Elementary School. 1996-1999. Eric. ED444781.
Güler, N., Sultan, U., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar / ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134.
Gümüş, A. (2006). Şiddet türleri. Toplumsal Bir Sorun Olarak Şiddet. Ankara: Eğitim Sen Yayınları, 13-38.
Güngen, Y., Tokyürek, Ş. ve Şanlı, N. (2002). Ev ve Ailede Yaşam Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Hancı, H. ve Özdemir, Ç. (2001). Çocuk cinsel istismarı. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi (sted). 10(10), 389-390.
Henry, S. (2000). What is school violence? An integrated definition, ANNALS, AAPSS, 567, 16-30.
Hirschi, T. (1969). Causes of delinquency. Berkeley: University of California Press. Hirschi, T and Hindelang, M.J. (1977). Intelligence and delinquency: A revisionist
review. American Sociological Review, 42, 571-587’ den aktaran Parladır, S. (2009). Okullarda şiddetin kaynaklarına ilişkin öğretmen, yönetici ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Hortaçsu, N. (2003). Çocuklukta ilişkiler. Ana baba kardeş ve arkadaş. Ankara: İmge. Hayden P. and Gallagher T. (1992). Child abuse intervention in the emergency room.
Pediatric Clinics of North America, October 39(5), 1053-1082.
Işıloğlu, B. (2006). Ankasiyete ve depresyon tanısı ile izlenen evli kadınlarda aile içi
şiddetin sosyodemografik faktörler, çift uyumu ve hastalıkla ilişkisi. Uzmanlık
Tezi, T.C. Sağlık Bakanlığı Bakırköy Prof. Dr. Mahzar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul.
İçli, T. (2001). Kriminoloji. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
İldeş, N. (2002). Aile ve şiddet. Radyo ve Televizyonda Şiddet ve İntihar Haberlerinin Sunumunun Toplum Üzerindeki Etkileri Sempozyumu. 23 Mart 2002. RTÜK Yayınları. Ankara.
İnam, A. (2001). Şiddeti anlamak. Bilim ve Teknik Dergisi, Tübitak, Şubat 399, 46-47. Jean, M. (1997), Developing Anger and Agression Control in Youth in Recreation and
Park Systems, Parks and Recreation, 32(8), 3-62’den aktaran Gökler, B. (1993), Çağımızda Çocuk ve Şiddet, 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, Ankara: Boyut Yayıncılık, 1(4), 33- 36.
Jenkins, P. H. (1995). School delinquency and school commitment. Sociology of Education, 68: 3, p.221’ den aktaran Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, 30, 1, 47-70.
Jenkins, P. H. (1997). School delinquency and the school social bond. Journal of Research im Crime and Delinquency, 34(3), 337-367’ den aktaran Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, 30(1), 47-70. Kağıtçıbaşı, Ç. (1973) Gençlerin tutumları. Kültürlerarası bir karşılaştırma, Ankara,
ODTÜ’ den aktaran Gözütok, D. (2008). Eğitim ve Şiddet. Ankara. Gazi Kitabevi.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). İnsan, Aile, Kültür. İstanbul. Remzi Kitabevi.
Karakaya, E. (2008). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin, şiddet eğilimlerinin çok yönlü olarak değerlendirmesi (İstanbul ili Avrupa Yakası örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karaman, Ö. (2011). İlköğretim okullarında şiddetin yaygınlığı: Okul iklimi, okul kültürü ve fiziksel özellikler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Karasar, N. (2009). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Yayınevi.
Karataş Baran, G. (2008). Öğretmenlerin ve öğrencilerin görüşlerine dayalı olarak okullarda şiddet ve okul güvenliğinin incelenmesi – Keçiören örneği.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kapcı, E. G. (2004). İlköğretim Öğrencilerinin Zorbalığa Maruz Kalma Türünün ve Sıklığının Depresyon, Kaygı ve Benlik Saygısıyla İlişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 1-13.
Kaynak, H. (2000). Cinsel istismarda terapi: Alo Çocuk Merkezi. Kadınlar Dünyası (7), 10-11.
Keleş, R. ve Ünsal, A. (1996). Kent ve siyasal şiddet. Cogito, 6-7, Kış-Bahar, 91-104. Kemerli, N. (2000). Çocuklara yönelik cinsel taciz: Erk tüccarları. Kadınlar Dünyası
(7), 5-7.
Kempe, C. H. (1962). The battered child syndrome. Journal of American Medical Association, 18(1), 17-24’ den aktaran Gözütok, D. (2008). Eğitim ve Şiddet. Ankara. Gazi Kitabevi.
Kepenekci, Y. ve Çınkır, Ş. (2003). Öğrenciler Arası Zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(34), 236-253.
Khoury-Kassabri M., Benbenishty R., Astor R.A. and Zeira A. (December 2004). The contributions of community, family and school variables to student victimization. American Journal of Community Psychology, 34(3-4), 187-205. Kızmaz, Z. (2006). Okullardaki şiddet davranışının kaynakları üzerine kuramsal bir
yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, 30(1), 47-70. Kitiş, Y. ve Şanlıoğlu Bilgici, S. (2007). Bir Aile İçi Şiddet Olgusu, Sır Tutma İlkesi ile
Şiddeti İhbar Etme Yükümlülüğü Arasındaki Etik İkilem. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi. 3(11), 7-11.
Kitzmann K.M., Gaylord N.K., Holt A.R. and Kenny E.D. (2003). Child witnesses to domestic violence: A Meta-Analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71 (2), 339-352.
Koç, B. (2009). Okullarda şiddet (Lise öğrencilerinde şiddet saldırganlık ve dindarlık ilişkisi). Ankara: Araştırma Yayınları.
Köknal, Ö. (1996). Bireysel ve Toplumsal Şiddet. Altın Kitaplar Yayınevi. İstanbul. Kutay, D (2008). Çocuk ihmal ve istismarının önlenmesi.
sosyalhizmetuzmani.org/çocukistismariveonlenmesi.doc adresinden 08/08/2012’ de alınmıştır.
Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Küçükahmet, L. (2003). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara. Nobel Yayınları.
Malinowski, B. (1989). İlkel Toplumlarda Cinsellik ve Baskı. (Çeviri: Hüsen Portakal). İstanbul. Kabalcı Yayınevi.
Mangır, M. (1992). Ankara Kalaba çocuk ıslahevinde bulunan suça yönelmiş çocukların işledikleri suç türleri ile uyum düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1264.
Martin, M. and Waltman Greenwood, C. (2000). Çocuğunuzun okulla ilgili sorunlarını çözebilirsiniz (Çeviri: Zengin Dağıdır). İstanbul. Sistem Yayıncılık.
Mommen, D. K., Kolko, D. J. and Pilkonis, P. A. (2002). Negative affect and parental aggression in child physical abuse. Child abuse & Neglect, 26(4), 407-427’ den
aktaran Özmen, S. K. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları.
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B. and Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among us youth-prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285(16),
2094-2100’ den aktaran Demirbağ Bolat, S. (2010). İlköğretim 6.sınıf
öğrencilerinin şiddete yönelik tutum ve zorba-kurban olma durumlarının aile içi şiddet açısından incelemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and we can do. Cambridge, MA: Blackwell. ED 384-437’ den aktaran Gökler, B. (1993), Çağımızda Çocuk ve Şiddet, 3P Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, Ankara: Boyut Yayıncılık, 1(4), 33- 36.
Olweus, D. (1995). Bullying or peer abuse at school: facts and intervention. American Psyshological Sotiety, Cambridge: Cambridge University Press.
Olweus, D. and Limber S.P. (1997). The Olweus bullying prevention program: Implementation and evaluation over two decades. The International Handbook of School Bullying. To be published by Routledge, New York.
Olweus, D. (1999). ‘Sweden’ in P. K. Smith, Y. Morita, J. Junger-Tas, D. Olweus, R., Catalano And P. Slee (eds), The nature of school bullying: a cross – national perspective. London, Routledge.
Olweus, D. (2003). A profile of bullying at school. Educational Leadership, 60(6), 12- 17.
Olweus, D. (2011). Bullying at school and later criminality: Findings from three Swedish community samples of males. Criminal Behaviour and Mental Health, 21: 151–156.
Ovacık, A. C. (2008). Aile içi şiddetin erkek çocuğun şiddet içeren suç işleme davranışına etkileri. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, Sosyal Bilimler Anabilimdalı, İstanbul.
Öger, K. Itır, T. ve Yılmazçetin Eke, C. (2005). Okullarda suç ve şiddeti önleme, İstanbul, http://www.yeniden.org.tr/dokuman/vio14. pdf adresinden 25.04.2012’ de alınmıştır.
Öncü, S. (2004). Aile içi cinsel istismar.
http://www.sosyslhizmetuzmani.org/cinselistismr.htm. adresinden 13.05.2012’ de alınmıştır.
Özdemir, S. (2001). Uçucu madde kullanımı ve şiddet. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
Özdoğan, F. (2006). Türkiye’de uygulanan anne- baba eğitim programları. Küreselleşen Dünyada; Sosyal Hizmetlerin Konumu, Hedefleri ve Geleceği Sempozyum Sunum Kitabı. Antalya: T.C. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu.
Özgüven, İ.E. (2001). Ailede İletişim ve Yaşam. Ankara: Pdrem Yayınları.
Özer, N. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul güvenliğine ilişkin algıları, Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Özmen, S. K. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
Öztürk, B: (2002). Şiddet ve Çocuk (Araştırma).
http://www.kriminoloji.com/siddet%20cocuk.htm adresinden 13.08.2012 tarihinde alınmıştır.
Parladır, S. (2009). Okullarda şiddetin kaynaklarına ilişkin öğretmen, yönetici ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Pepler, D. J., Craig, W. M., and Roberts, W. L. (1998). Observations of agressive and nonagressive children on the school playground. Merrill-Palmer Quarterley, 44, 55-76’ dan aktaran Genç, G. (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve yönetimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Perry, D. G., Williard, J. C., and Perry, L. C. (1990). Peers’ perceptions of the consequences that victimized children provide aggressors. Child Development,
61, 1310–1325’ den aktaran Genç, G. (2007). Genel liselerde akran zorbalığı ve
yönetimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Malatya.
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuramda ve uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 532-562.
Polat, O. (2001). Çocuk ve Şiddet. İstanbul: Derya Yayınları.
Polat, O. (2004). Kriminoloji ve Kriminalistik Üzerine Notlar. Seçkin Kitabevi: Ankara.
Rigby, K. (2003). Consequences of bullying in schools. Can 5 Psychiatry, 48, 583-590.
Schwartz, D., Dodge, K. A., and Coie, J. D. (1993). The emergence of chronic peer victimization in boy’s play groups. Child Development, 64, 1755–1772.
Spradley, B. W. (1990). Community health nursing. Concepts and Practice 3rd Foresman Company, 507-508.
Straus, M. A. and Hataling, G. T. (ed) (1979). The Social Causes of Husband-Wife Violence. University of Minnesota Press.
Subaşı, N. ve Akın, A. Kadına Yönelik Şiddet: Nedenleri ve Sonuçları. www.huksam.hacettepe.edu.tr/yay.shtml - 12k - Ek Sonuç –adresinden 05.07.2012’ de alınmıştır.
Şahin, F. (2001). Çocuğun istismarında ve ihmalinde hekimin rolü. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 10(7), 246-249.
Şenver Yıldırım, Ş. (2006). Ergenlerin aile içinde maruz kalma durumları ile aile ilişkilerinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
Taş, A.K., Uyanık, D. ve Karakaya, Z. (17-19 Mayıs 1997). Şiddeti içselleştiren kadın profili. II. Kadın çalışmaları toplantısında sunulmuş bildiri, Adana.
Taktak, N. (2007). İlköğretim kurumlarında “Şiddet” (6, 7 ve 8. Sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
T.C Anayasası (1982). http://www.tbmm.gov.tr/anayasa.htm adresinden 21.03.2012’ de alınmıştır.
Tezcan, M. (1996). Bir şiddet ortamı olarak okul. Cogito, 6-7. Kış-Bahar, 105-108. Türk Dil Kurumu Sözlüğü, www.tdk.gov.tr adresinden 28.08.2012’de alınmıştır.
Türküm, A. S. (Editör). (2008). Anne Baba Eğitimi. Eskişehir: T.C. Anadolu
Üniversitesi Yayını.
Uysal, A. (2003). Şiddet karşıtı programlı eğitimin öğrencilerin çatışma çözümleri,
şiddet eğilimleri ve davranışlarına yansıması, Yayımlanmamış Doktora Tezi,
Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Uysal, A. (1998). Çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılamada hemşire ve ebelerin bilgi düzeylerinin saptanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Ülken, H. Z. (1991). Aile. Aile Yazıları Bilim Serisi 5/1, Dikeçgil, B. Çiğdem T.C. Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 190.
Ünsal, A. (1996). Genişletilmiş bir şiddet tipolojisi, Cogito, 6-7, Kış-Bahar, 29-36, Vantage. (1998). Domestic violence: Update for healthcare providers.