ÖDrenci Tak(mlar( ve Ba)ar( Bölümleri (ÖTBB)

Bu teknik, Slavin (1983) taraf ndan geli tirilmi tir. Ö retmen her ö renme tak m na dört ya da be ö renci atar. Her tak mda dü ük ve yüksek ba ar l ö renciler, k zlar ve erkekler, varsa farkl etnik kökenli ö renciler dengeli bir ekilde yer almal d r.

ÖTBB tekni inin be a amas vard r (Gelen, 2001: 63; Özder, 1996: 7; Senemo lu, 2004:502):

a. Tak mlar n olu#turulmas : Tak mlar genellikli dört – be ki iden olu ur.

Tak mlar akademik ba ar , rk, cinsiyet gibi durumlar göz önüne al narak s n f temsil edebilecek heterojenlikte olu turulur. Tak mlar n olu turulmas nda ö rencilerin söz konusu ders ile ilgili son s navdan ald klar puanlar n ortalamas al narak, en üst düzeyde ba ar l olanlardan en alt düzeyde ba ar l olanlara do ru bir s ra olu turulur. Daha sonra ö renciler s ral olarak dört gruba ayr l r. Bir tak m olu turulurken ö renciler s rayla öyle seçilir: Birinci grubun ilk s ras ndaki ile 4. grubun en sonundaki; 2. grubun ilk s ras ndaki ile 3. grubun son s ras ndaki ö renciler bir tak m

olu turur. Böylece her gruptaki üst ve alt düzeydeki ba ar l ö renciler tak mlara daha dengeli olarak atanm olurlar (Gelen, 2001: 63; Özder, 1996: 7).

b. Ö renme etkinliklerini uygulama: Slavin (1990) bir tak m çal mas nda

a a daki ad mlar n izlenmesini gerekli görmektedir (Senemo lu, 2004: 503):

1. Çal ma yapraklar n n haz rlanmas : Çal ma yapraklar ndaki i lemler, derste ö retilen kavramlar n, ilkelerin ya da kurallar n do rudan uygulamalar n gerektirecek nitelikte olmal d r. Ayr ca, çal ma yapraklar ndaki maddelerin cevaplar da haz rlanmal d r.

2. Her bir tak m olu turan ö renciler, bir arada tak m masalar na yerle meli ve kendilerine bir tak m ad seçmelidirler.

3. Her tak ma iki çal ma yapra da t lmal d r. Ö rencilere sadece iki çal ma yapra verilmesini nedeni ö rencileri birlikte çal maya özendirmektir. Ancak her ö renci bireysel olarak sorular cevaplayacak ve cevaplar n cevap kâ d ndan kontrol edecektir. E er ö rencinin cevab yanl ise, do ru yolun aç klanmas ve konunun anla lmas n n sa lanmas , di er tak m arkada lar n n sorumlu udur. Önemli olan nokta, çal ma yapraklar n n doldurulup teslim edilmesi de il, çal ma yapraklar ndaki konular üzerinde çal arak anla lmas n n sa lanmas d r. Bu nedenle çal ma yapraklar nda sorular n cevaplar da verilmektedir. 4. Ö rencilere, çal ma yapraklar n tamamlad klar nda gruptaki her bir

ö rencinin izleme testini %100 ba ar yla yapacak düzeye gelmeleri gerekti i vurgulanmal d r.

5. Ö rencilerin sorular oldu unda, ö retmene sormadan önce aç klamalar için tak m arkada lar na sormalar gerekti i aç klanmal d r.

6. Ö retmen, tak mlar aras nda dola arak, tak m içindeki i birli ini art rmaya ve böylece ö rencileri tak m ödülü almaya te vik etmelidir.

Tak m çal mas yla ilgili u kurallar ö rencilerin okuyabilece i ya da görebilece i biçimde yaz larak duvara as l r (Aç kgöz, 2003: 189- 190):

1. Ö renciler, tak m arkada lar n n ö renmesinden sorumludur. 2. Bütün tak m üyeleri ö renene kadar hiç kimsenin i i bitmez.

3. Yard m isteyece iniz zaman ö retmenden önce tak m arkada lar n za ba vurunuz.

4. Tak m arkada lar birbirleriyle yumu ak bir biçimde konu mal d r.

Bunlara ba ka kurallar da eklenebilir. ÖTBB tekni inin uygulanmas s ras nda ö retmenlere u i lemlerin yap lmas önerilmektedir(Aç kgöz, 2003a: 190):

• Tak m üyelerini ayn masada oturtunuz.

• Çal ma yapra , yan t kâ d vb. malzemeleri da t n z.

• Tak m üyelerinin ikili ya da üçlü gruplar halinde çal malar n ; tak m n, üyelerin yapt klar n kontrol etmesini; soru sorma-yan tlama vb. rolleri dönü ümlü olarak yapmalar n söyleyiniz.

• Ö renciler, tak m arkada lar n n s navda 100 alaca ndan emin olmadan çal may b rakmamalar n söyleyiniz.

• Ö rencilere, çal ma yapraklar n n yaln zca doldurma ya da sorular yan tlama amac yla de il çal ma amac yla kullan lmas gerekti ini, birbirlerinin yanl lar n düzeltmeleri gerekti ini anlat n z.

• Birbirlerine yaln zca do rular söylemekle kalmay p ayn zamanda o noktay aç klamalar n öneriniz.

• Ö rencilere, soru sormak istediklerinde önce tak m arkada lar na sormalar gerekti ini an msat n z.

• Tak mlar çal rken s n fta dola n z; iyi çal an tak mlar övünüz; ara s ra ö rencilerin aras nda oturarak çal malar izleyiniz.

c. 'zleme testleri: Tak m çal mas tamamland ktan sonra, ö rencilerin

konuyu ne derece anlad klar n belirlemek üzere izleme testi verilir. Ö renciler izleme testini bireysel olarak al rlar ve sonuçlar di er testlerde oldu u gibi bireysel olarak puanlan r. zleme testi, çal ma yapra na paralel olarak haz rlan r. Ancak sorular, ezberleyerek cevaplamay önleyecek nitelikte olmal d r (Erden, 1997: 132; Senemo lu, 2004: 503).

d. Tak m puan : Tak m puan , tak mdaki her üyenin ilerleme düzeyine ba l

olarak elde ettikleri puand r. Tak m üyelerinden her birinin izleme testinden ald puan, önceki temel puan ile kar la t r larak ilerleme miktar bulunur. lerleme ölçüsüne göre bir tak m puan verilir. Slavin (1990), ilerleme puan n belirlemede Tablo 16’da verilen ölçütleri önermi tir. Ancak her ö retmen kendi s n f için fark ölçütler belirleyebilir(Senemo lu, 2004: 503- 504).

Tablo 2

lerleme Puan(n( Belirleme Ölçütleri

zleme Testi Puan ( TP) - Temel Puan (TP) lerleme Puanlar TP, ö rencinin TP’ ndan 10 ve yukar oldu unda 30

TP, ö rencinin TP’ ndan 5- 9 puan yukar oldu unda 20

TP, ö rencinin TP’ ndan ± 4 puan yukar oldu unda 10

TP, ö rencinin TP’ ndan 5 puan ve daha a a da ise 0

Bu durumda diyelim ki Sevgi’nin önceki temel puan 70 idi, izleme testinden de 75 ald ise, Sevgi’nin ilerleme puan 20’dir. Tolga’n n temel puan 50, izleme testinden de 70 ald ise, ilerleme puan 30’dur. Sonuç olarak, Tolga tak m puan na, en üst düzeyde bulunan Sevgi’den daha çok katk da bulunmu tur. Bu nedenle i birli ine dayal ö renme, ö renme düzeyi dü ük olan ö rencilerin özyeterlik ve özsayg alg lar n geli tirmede normal ve üstün yetenekli ö rencilere göre daha etkili olmaktad r.

e. Tak m ödülü: Tak mlar önceden belirlenen amaçlara ula t kça

ödüllendirilirler. ÖTBB’ nin akademik ba ar üzerindeki etkilerinin incelendi i birçok ara t rmada, ÖTBB’ nin di er ö retme yöntemlerine göre daha ba ar l oldu u sonucuna ula ld n söylemektedirler. Tak m puanlar , tak mdaki her üyenin ilerleme puanlar n n ortalamas al narak belirlenmekte ve sonuca göre tak mlara

çe itli ödüller verilmektedir. Örne in; a a daki gibi bir sistem kullan labilir (Aç kgöz, 1992: 27; Senemo lu; 2004: 504):

Ölçüt (Ortalama ilerleme) Ödüller_______

25 puan ve yukar s Y ld zl pekiyi

20 puan Pekiyi 15 puan yi

Yukar daki ödüllerin d nda, ö rencilerin bülten tahtas nda foto raflar n sergilenmesi, okulda takabilecekleri rozetler gibi ek ödüller verilebilir. Ayr ca, tak mlar 5- 6 hafta sonra de i tirilmelidir. Böylece her ö renciye tüm s n f arkada lar yla çal ma olana verilmi olur.

Sonuç olarak, ÖTBB tekni inde, tak m ödülüne esas olarak ilerleme puanlar n n kullan lmas tüm ö rencileri, kendi kendilerini a malar yönünde güdülemektedir. Çünkü her ö renci geçmi te ald ndan daha iyi bir puan ald takdirde tak m ba ar s na katk da bulunmakta ve ödülü almaktad r. Bu durum da, ö rencilerin birbirleriyle yar mas n de il, kendi kendileriyle yar mas n ve birbirlerine yard m etmesini gerektirmektedir. Böylece s n fta rahat, yard m almay ve vermeyi te vik eden, keyifli bir ö renme ortam do maktad r (Senemo lu, 2004: 505).

1.16.2. Tak(m – Oyun - Turnuva (TOT)

Di er bir i birli ine dayal ö renme tekni i yine Slavin ve arkada lar (1983) taraf ndan geli tirilmi olan tak m- oyun- turnuva tekni idir. TOT tekni inin de ÖTBB tekni ine benzer taraflar bulunmaktad r.

Bu teknikte, s n ftaki ö renciler 4- 5 ki ilik küçük heterojen gruplara ayr l r. Ö retmen ö renilmesi istenilen konuyu sunduktan sonra, tak mlara konuyla ilgili kitap, makale vb. materyaller verir. Tak m üyeleri bir araya gelerek bu materyaller

üzerinde çal rlar ve birbirlerine yard mc olarak turnuvaya haz rlan rlar. Tak mda yer alan ö renciler konuyu birbirlerine ö rettikten sonra, di er tak mdaki ö rencilerden ayn düzeyde olan iki ö renci ile turnuva masas nda yar rlar. “Turnuva masas ” ayn düzeyde olan ve de i ik tak mlara ait ö renciden olu ur. Turnuva genellikle haftada bir düzenlenir. Turnuva masas ndaki üç ö renci, kendi tak m çal malar s ras nda çözdükleri problemlere benzer sorular cevaplamaya çal arak yar rlar. Her masada kazanan ö renci, tak m na alt puan kazand r r. Her hafta düzenlenen turnuvada kazanan yar mac lar bir sonraki hafta bir üst düzey yetenek grubundaki masalarda yar rlar. Böylece, ö rencilerin kendi içinde ilerlemelerine olanak verilir. En yüksek puan alan tak m turnuvan n birincisi olur (Erden, 1997: 130).

Chambers, Abrami (1991) ve Woolfolk (1993)’a göre, son y llarda yap lan baz ara t rmalarda elde edilen bulgular, TOT tekni i uygulamas n n baz istenmedik sonuçlar do urdu udur. Kazanan tak mlar n üyeleri, ba ar s z tak mlar n üyelerinden daha iyi ö renmekte ve ba ar l tak mlar n üyelerinin ö renme düzeyleri ve mutluluklar ba ar s z tak mlardan giderek artan oranlarda farkl la maktad r. Bu olumsuz durumu önlemek üzere, i birli inin hem tak m içinde hem de tak mlar aras nda yap lmas n önermektedirler. Örne in; her tak m belirlenen ö renme düzeyine ula t nda tüm s n f bir ödül kazanabilir (Senemo lu, 2004: 505- 506).

1.16.3. )birliDine Dayal( Birle)tirilmi) Okuma ve Kompozisyon

Madden, Slavin ve Stevens (1986) taraf ndan geli tirilen bu teknik ilkokulun üst s n flar nda okuma yazma ö retimi için uygulanan kapsaml bir programd r. Bu teknikte ö retmen, romanlar ya da temel okuma kaynaklar n kullan r. Ö renciler iki ya da daha farkl okuma düzeyinden iki erli ö rencilerden olu an tak mlarda görevlendirilir. Ö renciler bir seri bili sel etkinlik üzerinde kendi tak mlar içerisinde iki erli olarak çal rlar. Bu etkinlikler bir ö rencinin di erine okumas , anlat lan hikayenin nas l sonuçlanaca n n tahmin edilmesi., hikaye konusunda ne dü ünüldü ünün yaz lmas , çözümleme ve sözcük incelemelerini içerir. Ö renciler ayn zamanda kendi tak mlar içerisinde ana fikri ve di er okuma becerilerini

geli tirmek için çal rlar. Biri di erinin çal mas n gözden geçirir. Yanl lar n düzeltir. Tak m ya da s n f kitaplar n yay na haz rlar (Demirel, 2005:102).

birli ine dayal birle tirilmi okuma ve kompozisyonun geli tirilmesinde geleneksel okuma- yazma ö retiminde kar la lan sorunlar n çözümlenmesinden hareket edilmi tir. Bunlar n ba l calar unlard r (Aç kgöz, 1992: 48- 49):

'zleme: Ö retmen bir grupla ilgilenirken di er gruplar n derse ilgisini

kaybetmesini önlemek amac yla i birlikli ödül yap s kullan lmaya çal lm t r.

Sesli Okuma: Sesli okuman n ö rencinin kodlama ve kavrama süreçleri

üzerinde olumlu etkileri oldu u saptanm t r. Bu tekni in temel amaçlar ndan biri, ö rencilere tak m arkada lar na sesli okuma ans tan yarak ve birbirinin okumas na nas l tepkide bulunacaklar n ö reterek sesli okumadan dolay ç kabilecek sorunlar çözmektir.

Okudu unu Anlama Becerileri: Bu tekni in temel amaçlar ndan biri,

okudu unu anlama becerilerinin geli tirilebilmesi için i birli i tak mlar ndan yararlanmakt r. zleme s ras nda ö rencilerin ki iler, sorunlar, çözümler gibi özellikleri saptamalar n n yan s ra yordama yapmalar ve öykünün temel ö elerini özetlemeleri de istenmektedir.

Yazma ve Dil Becerileri: Birle tirilmi i birlikli okuma ve kompozisyon

çal malar n n amac yazma- süreci yakla m na dayal bir program geli tirmektir. Tak m üyeleri, yazma süreci s ras nda birbirine yard m ederler. Yazma ve okuma becerileri birle tirilerek ö retilir.

birli ine dayal birle tirilmi okuma ve kompozisyon tekni i, geleneksel olarak kullan lan yetenek- temelli okuma gruplar yakla m n desteklemek üzere geli tirilmi tir. S n ftaki her okuma grubundan iki er ki ilik tak mlar olu turulur. Ö retmen, bir okuma grubuyla çal rken, iki er ki ilik çal ma tak mlar kar l kl ö retme tekni iyle birbirlerine anlaml okuma ve yazma becerilerini ö retmeye

çal rlar. Bu beceriyi ö renme ile ilgili etkinlikler; yüksek sesle okuma, okuduklar ile ilgili tahminde bulunma, sorular sorma, özetleme, okuduklar öykü ile ilgili kompozisyon yazma, gibi temel okuma ve yazma etkinlikleridir. Tak mlar, testleri haz rlama, yazma ve yazd klar n gözden geçirme- düzeltmede birbirlerine yard m ederler ve ço u zaman tak m kitaplar yay nlan r. Tak mlar, okuma ve yazma devrelerinin tümünde, üyelerin gösterdi i performans ortalamas na göre ödüllendirilirler. Böylece, i birli ine dayal ö renmenin temel özellikleri olan ba ar için e it ans, ö renme için grup deste i ve en son ortaya konan performansta, bireysel sorumluluk gerçekle tirilmi olur (Slavin, 1990b. Akt. Senemo lu, 2004: 506).

1.16.4. Tak(m Destekli Bireyselle)tirme (TDB)

Tak m destekli bireyselle tirme tekni i, matematik ö retiminde kullan lmak üzere geli tirilmi tir. Bu teknikte, 3- 4 ki ilik heterojen gruplar olu turulur. Her alt haftada bir kümeler yeniden düzenlenir. Ö retmen her gün, karma kümelerde ayn düzeyde olan ö rencilerden olu turdu u küçük kümelere ders verir. Bu kümelerde, genelde konuyla ilgili özel kavramlar ö retilir. Küme çal mas s ras nda, ö renciler kitaplar ndan ilgili üniteyi bulur ve yönlendirme sayfas n okur. Her ö renci uygulama sayfas ndaki problemleri çözer. Yan tlar n do ru olup olmad , bir küme arkada taraf ndan, her ö rencinin kitab n n arka sayfas nda ters olarak yaz lm yan t anahtar yla kar la t r l r. Yan tlar do ruysa, di er problemlere geçilir. E er yan tlar yanl sa, ö retmenden yard m istemeden önce, küme arkada lar n n yard mc ve destek olmalar istenir. Her hafta sonunda ö retmen küme puan n hesaplar (Gömleksiz, 1997: 212- 213).

Ö retmen her hafta, tak m üyelerinin tamamlad ünite say s na ve ünite puan na bakarak bir tak m puan hesaplar. Tak m puan önceden belirlenen tak m standard n a m ise her üye, bir belge ile ödüllendirilir. Bu teknikte bir tak m di erine kar yar maz, sadece, tak m önceden belirlenen tak m standard n a maya çal r. Ayr ca, ö retmen testleri puanlama ve kaydetme i iyle ilgilenmez. Ö retmen bu i e ay raca zaman gerekti inde ö rencilere bire bir yard m etmede ve grup olarak aç klamalarda bulunmak üzere kullan l r. Üç haftada bir ö retmen,

bireyselle tirilmi ö retime ara vererek bir hafta boyunca bütün s n f ö retimi yapar. Bunun amac ise s n fa de i ik problem çözme becerilerini ö retmektir (Karao lu, 1998: 26; Senemo lu, 2004: 507).

Ö retimin bireyselle tirilmesi, özellikle önko ul becerilerin kazan lmas n n gerekli oldu u matematik alan nda özel bir önem ta maktad r. Heterojen bir s n fta, her ö rencinin ayn h zla ö renmesi beklenemez. Bu nedenle, ö rencinin haz rbulunu luk düzeyine ve ö renme h z na uygun ö retim verilmesi gerekmektedir. Ancak, yap lan çal malarda bireyselle tirilmi ö retimin maliyet ve uygulama sorunlar oldu u, bunun yan s ra dolays z ö retimin uyguland geleneksel ö retim yöntemlerinden daha etkili olmad ortaya ç kar lm t r. Tak m destekleyici bireyselle tirme; hem heterojen s n flar n hem de programl ö retim, bilgisayarl ö retim, tam ö renme vb. bireyselle tirilmi ö retim stratejilerinin maliyet ve uygulama ile ilgili sak ncalar n ortadan kald rmaya çal maktad r. Ö renciler, grup çal mas yaparken ö retmenler küçük homojen gruplarda dolays z ö retim yapma f rsat bulabilirler. (Aç kgöz, 2003a: 197- 198).

Bu teknik i birli ine dayal ö renmeyi bireyselle tirilmi ö retimle birle tirerek farkl la maktad r. Bu teknik özellikle 3- 6. s n f ö rencilerinin matematik dersinin ö retimi için geli tirilmi tir. Bu teknikte ö renciler bir yerle tirme s nav na göre bireyselle tirilmi s raya dizilir. Sonra ö renciler kendi h zlar nda ilerler. Genel olarak tak m üyeleri farkl üniteleri çal rlar. Tak m arkada lar cevap kâ d n kullanarak birbirlerinin çal mas n kontrol ederler. Problem durumlar nda birbirlerine yard m ederler. Son ünite testleri tak m üyelerinin birbirine yard m olmaks z n yap l r ve izleyen ö renci taraf ndan puanlan r. Her hafta ö retmen tüm tak m üyeleri taraf ndan tamamlanan ünite say s n toplar ve önceki final testlerinin say s na dayal ölçüt puan a an tak mlara sertifikalar ya da tak m ödüllerini verir. Ö renciler ba kalar n n çal mas n n kontrolünden, materyallerin ak n n yönetiminden sorumlu olduklar ndan dolay ö retmen dersteki zaman n ço unu küçük grup üyelerine ders anlatarak geçirebilir (Demirel, 2005:102).

1.16.5. Kar)(l(kl( Sorgulama (KS)

Di er bir i birli ine dayal ö renme yakla m da kar l kl sorgulamad r. Bu teknik çok de i ik ya düzeylerinde ve konu alanlar nda kullan labilir. Kar l kl sorgulama, özel materyalleri ve özel test etme i lemlerini gerektirmez. Ö retmen, konuyu sunduktan sonra, ö renciler ikili ya a üçlü gruplara ayr l rlar. Birbirlerine konu ile ilgili sorular sorar ve cevaplar verirler. Ö retmen, ö rencilere ipucu olu turmak üzere baz soru kökü örnekleri verebilir (Senemo lu, 2004: 507).

Örne in;

• ……… nas l kullan rd n z? • ……… nedenlerini aç klay n z? • ……… ilgili yeni bir örnek veriniz.

• ……… benzerlikleri ve farkl l klar nelerdir?

Ö retmen, ö rencilerin nas l sorular sormas gerekti i konusunda bilgi verir. Ö renciler kendi yeni sorular n olu tururlar ve sonra kar l kl sorular n sorup cevaplarlar. Bu sürecin geleneksel tart ma grubundan daha etkili oldu u kan tlanm t r. Çünkü ö rencilerin konu hakk nda daha derin dü ünmesini te vik etmektedir (Woolfolk, 1993. Akt. Senemo lu, 2004: 508).

Bu tekni in uygulanmas s ras nda yer almas nda yarar görülen i lemler a a da aç klanmaktad r (Aç kgöz, 1992: 65- 66):

1. Gruplar n olu#turulmas : Bu a amada grup büyüklü üne ve grup üyelerine karar verilir. Gruplar n ideal büyüklü ü 3- 4 ki idir. Ancak s n f olanaklar n n s n rl oldu u durumlarda bu rakam 6’ya kadar ç kabilir. Grup çal mas n n yap land r lmas n ve kontrolünü güçle tirece i için alt n n üzerine ç k lmamal d r.

Ayr ca gruplar n yetenek, ba ar durumu, cinsiyet ve sosyo- ekonomik düzey aç s ndan heterojen olmas na dikkat edilmelidir.

Gruplar n kendilerine birer ad koymas da ö renciyi güdülemede ve ilgisini ders ortam na çekmede yararl olmaktad r.

2. Okuma: Her ö renci konuyla ilgili parçay ya da bölümü tek ba na sessizce okur. Ö retmen okumay yönlendirmek üzere ö rencilere okurken dikkat edilmesi gereken noktalar ya da temalar bildirebilir. Bunu tahtaya yazarak ya da bas l olarak ö rencilere iletir.

3. Ö renci sorular n n haz rlanmas : Ö rencilerin okuduklar konu ve kendilerine iletilen temalarla ilgili sorular haz rlad a amad r. Ö rencilerden parçada yan t kolayca bulunabilecek bilgi düzeyinde sorular de il kavrama ya da daha üst düzeyde sorular haz rlamalar istenmelidir ve bunu nas l yapacaklar ö retilmelidir. Ö renciler haz rlad klar sorular bir karta yazarlar. Bu kart sorunun gruba sunulmas nda ve ö retmene verilerek puanlaman n yap lmas nda kullan l r. Ö retmen bireysel sorular düzeyine, do rulu una bakarak puanlar. Bu her ö rencinin okumas n dolay s yla katk s n ve ö renmesini sa lamak, k saca s bireysel de erlendirebilirlik için gereklidir. Konuya göre bir ya da daha fazla soru istenebilir. Sorulara verilecek puanlar daha sonra toplanarak belli bir a rl kla y lsonu notuna da yans t labilir.

4. Grup Sorusunun Haz rlanmas : Bireysel sorular haz rland ktan sonra grup üyeleri bir araya gelerek grup sorusunu olu tururlar. Bu noktada, konunun ya da ö retmen taraf ndan ya da ö rencilerle birlikte tart arak alt konu lara ayr lmas nda ve her alt konu ile ilgili soru istenmesinde yarar vard r. Böylece sorular n konunun belli noktalarda y lmas önlenmi olur. Bunun için ya grup üyelerince haz rlanan sorulardan biri oldu u gibi grup sorusu olarak seçilir., ya sorulardan biri üzerinde de i iklikler yap l r, ya da yeni bir soru olu turulur. Bu a ama, grupta gerçek anlamda i birli inin sa lanmas gereken a amalardan biridir. Ö rencilerden sorular de erlendirirken iyi- kötü diye ay rmak yerine bir sorunun iyi ya da kötü olan yönleri hakk nda birbirine aç klama yapmalar istenir.