Öğretmen ve Veli GörüĢlerine Göre Okul Türleri Bazında Temel Eğitim Hakkının Kullanılma Düzeyine Dair Sonuçlar

AraĢtırmanın ikinci probleminde Ġnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve eğitim alanında standartlar getiren diğer uluslararası antlaĢmalar dikkate alındığında temel eğitim hakkının kullanılması bakımından resmi okullar, özel okullar, taĢımalı eğitim veren okular, yatılı ilköğretim bölge okulları ve birleĢtirilmiĢ sınıf uygulaması olan okulların ne durumda olduğu araĢtırılmıĢtır.

Eğitim hakkının kullanılmasının alt boyutlarından eğitim ortamında saygı görme, kültürel ve bireysel farklılıklara eĢit yaklaĢım, eğitime devamın sağlanması ve engelli bireylerin eğitime eriĢimi boyutlarının gerçekleĢme düzeyi resmi okullarda, özel okullarda, normal eğitim veren okullarda, taĢımalı eğitim okullarında, BSĠO‟larda yüksek düzeyinde gerçekleĢirken, YĠBO‟larda orta düzeyde gerçekleĢmektedir. Eğitim ve eğitim ortamının niteliği boyutunun gerçekleĢme düzeyi normal eğitim veren okullarda, taĢımalı eğitim okullarında ve özel okullarda yüksek düzeydeyken, YĠBO‟larda, ve BSĠO‟larda orta düzeyde gerçekleĢmektedir.

Öğrencinin geliĢtirilmesi ve müfredat boyutu resmi okullarda, normal eğitim veren okullarda, taĢımalı eğitim okullarında, YĠBO‟larda, orta düzeyinde gerçekleĢirken, özel okullarda ve BSĠO‟larda yüksek düzeyde gerçekleĢmiĢtir.

Veriler değerlendirildiğinde eğitim hakkının kullanılmasının boyutlarından birisi olan dezavantajlı gruplar için eğitimde fırsat ve imkan eĢitliği boyutu resmi okullarda, normal eğitim veren okullarda, YĠBO‟larda, ve BSĠO‟larda orta düzeyde gerçekleĢirken, özel okullarda ve taĢımalı eğitim okullarında yüksek düzeyde gerçekleĢmektedir.

Temel eğitimin yeterliliği boyutu resmi okullarda, normal eğitim veren okullarda, taĢımalı eğitim okullarında, YĠBO‟larda, orta düzeyde gerçekleĢirken, özel okullarda ve BSĠO‟larda yüksek düzeyde gerçekleĢmektedir.

Okula fiziki eriĢim boyutu resmi okullarda, özel okullarda, normal eğitim veren okullarda ve BSĠO‟larda yüksek düzeyde gerçekleĢirken, taĢımalı eğitim okullarında ve YĠBO‟larda orta düzeyde gerçekleĢmektedir.

Oyun alanlarının uygunluğu ve güvenliği boyutu resmi okullarda, normal eğitim veren okullarda, taĢımalı eğitim okullarında ve BSĠO‟larda orta düzeyde gerçekleĢirken, özel okullarda yüksek düzeyde gerçekleĢmektedir.

Genel olarak değerlendirildiğinde yatılı ilköğretim bölge okulları (YĠBO) tüm boyutlar açısından en olumsuz eğitim kurumu tipi olarak karĢımıza çıkmaktadır. Aynı Ģekilde YĠBO‟lar resmi okullar ortalamasını aĢağıya çeken faktör olarak da gözlenmiĢtir. Eğitim ve eğitim ortamının niteliği ve öğrencinin geliĢtirilmesi ve müfredat boyutlarında yapılan analizlerde YĠBO‟ların yanında BSĠO‟lar da ortalamanın altında sonuçlar vermiĢtir. BaĢka bir dikkat çekici sonuç ise resmi okulların tümünde oyun alanlarının uygunluğu ve güvenliği boyutunda sonuçların ortalamaların altında kaldığı sadece özel okullarda bu boyutun ortalamalardan yüksek olduğudur.

5.2.1 Temel Eğitim Hakkının Kullanılmasına ĠliĢkin Öğretmen ve Veli GörüĢlerinin Okul Türü DeğiĢkeni Açısından KarĢılaĢtırılmasına Dair Sonuçlar AraĢtırmanın bu bölümünde Ġnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve eğitim alanında standartlar getiren diğer uluslararası antlaĢmalar dikkate alındığında, temel eğitim hakkının kullanılması bakımından, resmi okullar, özel okullar, normal eğitim veren

okullar, taĢımalı eğitim veren okular, yatılı ilköğretim bölge okulları, birleĢtirilmiĢ sınıf uygulaması olan okullar arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı araĢtırılmıĢtır. Elde edilen sonuçlar aĢağıda verilmiĢtir.

Ġnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve eğitim alanında standartlar getiren diğer uluslararası antlaĢmalar dikkate alındığında, temel eğitim hakkının kullanılması bakımından resmi okullar ve özel okullar karĢılaĢtırıldığında eğitim ortamında saygı görme, eğitim ve eğitim ortamının niteliği, öğrencinin geliĢtirilmesi ve müfredat, eğitime devamın sağlanması, temel eğitimin yeterliliği, oyun alanlarının uygunluğu ve güvenliği, dezavantajlı gruplar için eğitimde fırsat ve imkan eĢitliği boyutlarına ve ölçek geneline iliĢkin resmi okullar ve özel okullara dair görüĢlerin ortalamaları arasında anlamlı fark vardır. Anlamlı fark olan bütün boyutlarda özel okullar resmi okullara göre daha iyi durumdadır.

Okula fiziki eriĢim, kültürel ve bireysel farklılıklara eĢit yaklaĢım ve engelli bireylerin eğitime eriĢimi boyutlarında resmi ve özel okullara iliĢkin görüĢlerin anlamlı fark göstermediği bulunmuĢtur.

Yapılan analizler sonucunda eğitim ortamında saygı görme, eğitim ve eğitim ortamının niteliği, öğrencinin geliĢtirilmesi ve müfredat, dezavantajlı gruplar için eğitimde fırsat ve imkan eĢitliği, engelli bireylerin eğitime eriĢimi ve ölçeğin geneline iliĢkin görüĢler arasında anlamalı fark gösterdiği, anlamlı farkların normal eğitim veren okullarla YĠBO‟lar ve taĢımalı eğitim veren kurumlarla YĠBO‟lar arasında olduğu belirlenmiĢtir. Bu boyutların tümünde YĠBO‟lara iliĢkin sonuçlar normal eğitim veren okullara ve taĢımalı eğitim veren okullara göre daha olumsuzdur.

Temel eğitimin yeterliliğine iliĢkin öğretmen ve veli görüĢleri normal eğitim veren kurumlarla YĠBO‟lara iliĢkin görüĢler arasında anlamlı fark göstermektedir. YĠBO‟lardaki duruma iliĢkin görüĢler normal eğitim veren temel eğitim kurumlarına iliĢkin görüĢlere göre daha olumsuzdur.

Okula fiziki eriĢim boyutunda öğretmen ve veli görüĢleri okul türü değiĢkenine göre normal eğitim veren kurumlarla, taĢımalı eğitim veren kurumlar ve YĠBO‟lar ayrıca YĠBO‟lar ile BSĠO‟lara iliĢkin görüĢler arasında anlamlı farklılık göstermektedir. Bu boyutta normal eğitim veren temel eğitim kurumlarına iliĢkin görüĢler taĢımalı eğitim veren kurumlardaki ve YĠBO‟lardaki duruma iliĢkin görüĢlere göre daha

olumludur. Ayrıca BSĠO‟lara iliĢkin görüĢler YĠBO‟lara iliĢkin görüĢlere göre daha olumludur.

Kültürel ve bireysel farklılıklara eĢit yaklaĢım boyutuna iliĢkin öğretmen ve veli görüĢleri okul türü değiĢkenine göre normal eğitim veren kurumlarla, YĠBO‟lar ve BSĠO‟lara ayrıca taĢımalı eğitim veren kurumlarla YĠBO‟lara iliĢkin görüĢler anlamlı farklılık göstermektedir. Normal eğitim veren temel eğitim kurumları, taĢımalı eğitim veren kurumlarda ve BSĠO‟larda kültürel ve bireysel farklılıklara eĢit yaklaĢıma iliĢkin görüĢler yüksek düzeydeyken, YĠBO‟larda orta düzeydedir. Bu boyutta normal eğitim veren temel eğitim kurumlarına iliĢkin görüĢler BSĠO‟lar ve YĠBO‟lardaki duruma iliĢkin görüĢlere göre daha olumludur. Ayrıca taĢımalı eğitim veren kurumlara iliĢkin görüĢler YĠBO‟lara iliĢkin görüĢlere göre daha olumludur. Oyun alanlarının uygunluğu ve güvenliğine iliĢkin öğretmen ve veli görüĢleri okul türü değiĢkenine göre taĢımalı eğitim veren kurumlarla YĠBO‟lara iliĢkin görüĢler arasında anlamlı farklılık göstermektedir. Bu boyutta YĠBO‟lardaki duruma iliĢkin görüĢler taĢımalı eğitim veren kurumlara iliĢkin görüĢlere göre daha olumsuzdur. Okul türleri arasında en olumsuz görüĢler tüm boyutlarda YĠBO‟lara iliĢkin görüĢler olmuĢtur. Normal eğitim veren okullar ve taĢımalı eğitim veren okullara iliĢkin görüĢlerin ortalamalarının ise daha olumlu olduğu belirlenmiĢtir. TaĢımalı eğitim merkezi olarak görev yapan okullar aynı zamanda kendi bölgelerindeki öğrenciler açısından normal eğitim veren okullar olduğundan taĢımalı eğitim veren okullara iliĢkin görüĢlerin ortalamalarının normal eğitim veren okullar yakın olmasının doğal olduğu söylenebilir. BSĠO‟larına iliĢkin görüĢler genellikle bu iki uç arasında kalmıĢ ve pek çok boyutta anlamlı fark göstermemiĢtir.

5.3. Okulların Bulundukları Çevrenin Sosyoekonomik Düzeyine Göre Temel