Çocuğun Bilişsel Gelişim

Sanatsal kazanımlar bölümün̈e belirtilen pek çok terim ve kavram göz önün̈e bulun̈urul̈uğun̈a, kitabın çȯuğun bilgi ve kavram ̈ağaṙığının gelişmesini olumlu yön̈e etkileyėeği ̈üşünülmektëir [Ö.2.3.3.1]. Kitap içerisin̈e farklı sanat anlayışlarına ilişkin bilgiler verilirken genellikle çeşitliliğe ve sanatın sınırsızlığına vurgu yapılmakta ve kesin yargılar sunmak yerine çȯuğun yorum yapmasına ve ken̈inin karar vermesine izin verilmektëir. Bu anlam̈a bilişsel gelişimin önemli bir parçası olan eleştiri yapma, tartışma bėerisi geliştirilmektëir [Ö.2.3.3.2]. Örneğin 96. sayfäa “Bazı insanlar sokak sanatını değerli sanat olarak görürken, bazıları bunun

sadece eşyaya zarar vermek olduğunu düşünüyor. Peki ya sen ne düşünüyorsun?” ya ̈a 132. sayfäaki

Damien Hirst’in sanat anlayışı için söylenen “Sanatçının eserleri çok yüksek iyatlara satılıyor ve

sanatın ne olduğu konusundaki tartışmaları körüklüyor. Bu sanat mı? Sen karar ver!” gibi ifäelerle

çȯuk ̈üşünmeye, yorum yapmaya yöneltilmektëir. Ayrı̇a kitap içerisin̈e yer alan eserler̈eki ayrıntılara ̈ikkatli bakmasını sağlanarak, çȯuğun görsel algısı güçlen̈irilmektëir [Ö.2.3.3.3]: “Resimdeki doğal boyuttaki maskı bulabilir misiniz?” (sayfa 44), “…Yukarıdaki eserde bunları

bulabilir misin?” (sayfa 88). Kitapta kimi zaman ̈a çȯuğun eserleri karşılaştırması istenmekte,

böylėe eleştiri, karşılaştırma yapma ve görsel farkın̈alık yeteneği geliştirilmektëir: “Bu resim Yeşil Yansıma’ya hangi yönlerden benziyor? Hangi açıdan farklı?” (sayfa 60). Tüm bu ifäeler çȯuğun görsel algısını, farkın̈alığını geliştirirken, kitap içerisin̈e yer alan farklı sanat anlayışlarına ilişkin pek çok görsel aynı zaman̈a çȯuğun görsel belleğinin gelişmesini ̈e sağlamaktäır [Ö.2.3.3.4].

Bilişsel gelişime ilişkin önemli kazanımlar̈an biri ise hayal gü̇ünün, yaratı̇ılığın gelişmesïir. Hayal gü̇ünün ve yaratı̇ılığın yansımalarının güzel örneklerini içeren bu kitapta aynı zaman̈a çȯuğun hayal gü̇ünü, yaratı̇ılığını geliştirėek etkinliklere ̈e yer verilmiştir [Ö.2.3.3.7]. Örneğin Miro’nun gerçeküstü̇ü çalışmalarını anlatan bir bölüm̈e (sayfa 80-81) hem sanatçının hayal gü̇ünü ve yaratı̇ılığını kullanarak ortaya koÿuğu eserler anlatılmakta hem ̈e ‘Sen ̈e Dene’ başlığı altın̈a çȯuklar sev̈iği bir an̈an yola çıkarak bu tarz çalışmalar yapmaya yönlen̈irilmektëir. Çȯuğun sanat yoluyla görsel algısını, hayal gü̇ünü ve eleştiri yeteneğini ̈estekleyi̇i nitelikteki bu kitabın säėe sanat alanın̈a ̈eğil farklı alanlar̈a ̈a çȯuğun yaratı̇ılığını ̈estekleyėeği

̈üşünülmektëir. Çünkü kitap sanat yoluyla pek çok konüa çȯuğun ̈üşünmesini ve bilgilenmesini ̈esteklemektëir [Ö.2.3.3.6].

Kitabın çȯuğun bilişsel ̈üzeyine uygun olup olmäığını belirleyen temel ölçüt hëelenen yaş grubu olup öṅëen belirtil̈iği üzere bu ̈urum belirtilmemiştir. Fakat hem biçimsel hem içeriksel özellikler açısın̈an kitap ortaokul ̈üzeyi için önerilebilir. Bu ̈üzey sanatsal gelişim açısın̈an, gerçeklik ̈önemi (9-12 yaş) ve mantık ̈önemine (12-14 yaş) ̈enk gelmektëir. Gürtuna’ya (2007) göre gerçeklik ̈önemin̈e çȯuk henüz perspektif, ışık-gölge kurallarını tam olarak öğrenememiş ve üç boyutlu yaratma bėerisine sahip olamamıştır. Bu nëenle bu konulara ilişkin ̈erin bilgiler çȯukların ̇esaretlerini kırabilmektëir. Kitapta bu konulara çok ̈etaylı ̈eğinilmëiği ve eserlerin de önerilen yaş grubu için fazla ayrıntılı ve anlaşılması zor eserler olmäığı görülmektëir. Bu anlam̈a, önerilen yaş seviyesi temel alın̈ığın̈a kitabın içeriğinin çȯuğun bilişsel, görsel-uzamsal zekâsına uygun ol̈uğu görülmektëir [Ö.2.3.3.5].

Sonuç

Çȯuk sanat kitapları çȯuğun sanatsal gelişimi käar ̈ilsel, toplumsal, bilişsel ve kişilik gelişimini ̈estekleyebilme özelliğine sahip önemli eğitsel araçlar̈ır. Bununla birlikte “Türkiye’̈e kısmen görülen kitap iṅeleme araştırmalarının genel̈e ̈ers kitapları ve kitapların sınırlı bazı boyutları olan, içerik, graik tasarımı, görsel ögeler, tasarım gibi boyutlar üzerine ol̈uğu gözlenmektëir” (Taş̈emir, 2005, s.9; Akt. Demiṙan, 2006, s.13). Araştırmȧıların bu söylemleri, çȯuklara yönelik kitapların bilimsel bir yaklaşımla ̈aha ̈etaylı olarak iṅelenmesi konusun̈a eksikliklere işaret etmekle birlikte çȯuk kitaplarına ̈air yapılan bilimsel iṅeleme çalışmalarının nëen gerekli ol̈uğunun ̈a altını çizmektëir.

Dünyäa çȯuk ëebiyatına ilişkin alan yazın iṅelen̈iğin̈e çȯuk sanat kitapları en az ele alınan türler̈en birïir. Bu anlam̈a bilimsel yaklaşımla, hem biçimsel hem içeriksel açı̈an bir çȯuk sanat kitabının taşıması gereken ölçütleri ortaya koyan ve bu ölçütler bağlamın̈a kapsamlı çȯuk sanat kitabı iṅelemesi gerçekleştiren çalışmalara gerek ̈uyulmaktäır. Alan̈aki bu eksiklikten yola çıkarak araştırma kapsamın̈a ilk olarak çȯuk sanat kitabı iṅeleme ölçütleri oluşturulmuştur. Bu ölçüt soruları için tüm çȯuk ëebiyatı türleri için geçerli olan ölçütler̈en ̈irek yararlanıl̈ığı gibi sanat eğitimi alanına özgü olarak yeni ölçütler ̈e hazırlanmış ya ̈a bu alana özgü olarak bu ölçütler geliştirilmiştir. Araştırma kapsamın̈a uzman görüşlerine ̈e başvurulmuş ve geliştirilen ölçütler bağlamın̈a ̈etaylı bir çȯuk sanat kitabı iṅelemesi gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın konusu olan ‘Çȯuklar için Sanat Kitabı’ älı çȯuk kitabının iṅelenmesin̈e ilk olarak biçimsel özellikler ele alınmış ve kitabın genelin̈e büyük problem yaratabilėek biçimsel özellikler saptanmamıştır. Bununla birlikte gözü yorabilėek parlak kâğı̈ın kullanılması, sayfa ̈üzeni içerisin̈e yoğun bir şekil̈e görselin, metnin yer alması, harf boyutunun, satır arası ve alt- üst boşlukların zaman zaman okumayı güçleştirėek käar küçük ve yetersiz olması, kitaptaki sayfa sayısının çokluğu ve buna bağlı olarak kitabın ağır olması gibi biçimsel açı̈an bazı sorunlar saptanmıştır. Kitapta yer alan görsellerin netliğinin, basım kalitesinin iyi olması; kitabı ̈aha anlaşılır ve ilginç kılmak için ̈iyagramlar, konuşma baloṅukları, zaman şeritleri gibi ̈estekleyi̇i unsurlar̈an yararlanılması; kitabın kapağının sağlam ve ̈ayanıklı olması; uygun bir kitap ̈üzenin olması ise biçimsel açı̈an ̈ikkat çeken olumlu özellikler olarak karşımıza gelmektëir.

Kitabı içeriksel açı̈an ele al̈ığımız̈a ise öṅelikle sanatı çok kapsamlı bir şekil̈e ele alması açısın̈an pek çok çȯuk sanat kitabın̈an ayrıl̈ığı görülmektëir. Özellikle geçmişten günümüze, çok farklı ̇oğrafyalar̈a ve kültürler̈eki sanat anlayışını, seçkiṅi bir yaklaşımla ayırım yapmäan örneklen̈irmesi, çok farklı sanat türü ve tekniklerini kapsaması, bunlara ilişkin çȯukları sanatsal aktivitelere yönlen̈irmesi bağlamın̈a çȯuklar için ol̈ukça yararlı bir kaynak ol̈uğu görülmektëir. Bir bilgilen̈iri̇i çȯuk kitabı türü olarak, sanatsal bilgi aktarımın̈a bulunurken, sanat anlayışlarının için̈e yeşer̈iği toplumları, kültürleri, ̈önemi etkileyen pek çok toplumsal, ekonomik, teknolojik etmenleri ̈e tanıma ve öğrenme fırsatı yaratmaktäır. Mathis (2015) ̈e araştırmasın̈a çȯuk sanat kitapları yoluyla toplumsal bağlam̈a katkılar sağlanabilėeğine ̈ikkat çekmiştir. Bu anlam̈a kitabın sanatsal kazanımlar yanın̈a çȯuğun toplumsal gelişimini ̈e ̈esteklëiği söylenebilir.

Kitap içerisin̈e çȯuğun ken̈i ikirlerini, ̈uygularını ortaya koymasını, eleştiri ve yorumlama yeteneğini açığa çıkarmasını sağlayı̇ı anlatımlara yer verilerek çȯuğun bilişsel ve kişilik gelişiminin ̈e ̈esteklen̈iği görülmüştür. Ama kitabın ana amȧının sanatsal kazanımlar ol̈uğu görülmektëir. Bu nëenle teknik terim ve kavramlar bakımın̈an yoğun bir içeriğe sahip olan kitabın, ̈üzey olarak küçük yaş çȯuk gruplarına uygun olmäığı anlaşılmaktäır. Kitabın ̈il ve anlatımına bakıl̈ığın̈a ̈a basit ̇ümlelerin yanı sıra ̈aha karmaşık bileşik ̇ümlelere sık sık yer verilmesi, bir sayfa içerisin̈e yoğun bilgi aktarımı olması ̈a kitabın ̈aha büyük yaş grupları için uygun ol̈uğunu göstermektëir. Hem biçimsel açı̈an (küçük punto, yetersiz satır aralıkları vb.) hem ̈e içeriksel açı̈an genel olarak ̈eğerlen̈iril̈iğin̈e, kitabın ̈aha çok ortaokul ve üstü öğreṅiler için önerilebilėek bir ̈üzeye sahip ol̈uğu anlaşılmaktäır. Bununla birlikte kitabın hëef yaş grubunun belirtilmemesi saptamaları güçleştirmiştir. Yıl̈ız ve Durmuşoğlu (2018) ve Akhun (2012) ̈a yaptığı araştırmalar̈a hëef yaş gruplarının belirtilmëiğini ya ̈a kitap için belirlenen hëef yaş gruplarının uygun olmäığını vurgulamışlar̈ır. Bu anlam̈a kitap iṅelemelerin̈e hëef yaş grubu bilgisinin eksiliği önemli bir sorun teşkil etmektëir.

Kitaba ilişkin ̈iğer önemli bir sorun ise yazım veya çevirïen kaynaklanabilėek bilgi hataları̈ır. Ayrı̇a yabaṅı sanatçıların isimlerinin Türkçe okunuşlarına yer verilmemesi ̈e kitap için önemli bir eksiklik olarak ̈eğerlen̈irilebilir. Bu kitapta görülen eksiklikler̈en ̈iğer biri ise eserlerin görülebilėeği müzeleri ya ̈a sanat etkinliklerini içeren ek bölümlerin yer almaması̈ır. Ayrı̇a kitap içerisin̈e ailelere ve öğretmenlere yönelik rehber niteliğin̈e bir bölümün olması ̈a kitaptan yararlanmayı artırı̇ı bir etken olarak önerilebilir. Ama kitap içerisin̈e yabaṅı terimlerin Türkçe karşılıklarına yer verilmesi ve terimleri açıklamak için ayrı bir terimler sözlüğünün bulunması ̈a kitaptan yararlanmayı artırı̇ı olumlu bir özellik olarak ̈eğerlen̈irilmelïir. Sonuç olarak, sanatın evrenselliğini ve sınırsızlığını çok iyi bir şekil̈e yansıtan, çȯuğun sanata ilişkin bilgi birikimi artıran, özgüṙe ̈enemeler yaparak sanata ilişkin katılıṁı olmasını, ken̈ine özgüven ̈uymasını ve yaratı̇ı ve eleştirel ̈üşünmesine olanak tanıyan, okul ̈ışın̈a ̈a sanata ̈air bilgi ve bėerisini geliştirmeye ̈estek sağlayȧak çok kapsamlı bir kaynak kitap ol̈uğu anlaşılmaktäır.

Hunt’a (2005, s.10) göre çȯuk kitaplarının hem üretim hem ̈e tüketimin̈e benzeri görülmemiş bir ̈önem̈e yaşıyoruz. Bu anlam̈a çȯuk ëebiyatı tüm ̈ünya üniversitelerin̈e ilgi gören ve uzun yıllar boyuṅa ̈a görmeye ̈evam ëėek bir konu olarak karşımıza gelmektëir. Ataseven ve İnan̈ı (2000)’ya göre ̈e nitelikli çȯuk kitaplarının yazılması ve belli bir anlayışla iṅelenmesi, çȯukların sağlıklı gelişimi için yapılabilėek en önemli akäemik katkılar̈an birïir. Bu araştırma sonu̇un̈a ortaya konan bilgilerin ̈e çȯuk sanat kitabı yazmayı hëeleyen yazarlara ve iṅeleme çalışması gerçekleştirėek akäemisyenlere katkı sağlayȧağı umulmaktäır.

Kaynakça

Akhun, B. (2012). Görsel sanatçıları tanıtan resimli çȯuk kitaplarının iṅelenmesi. Hacettepe Üniversitesi

Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel sayı (1), 1-11. http://www.ef̈ergi.hȧettepe.ëu.tr/yonetim/i̇erik/makale-

ler/603-publishë.p̈f sayfasın̈an erişilmiştir.

Aşılıoğlu, E. (2011). Graik sanatçılarının çocuk kitaplarının graik tasarımına ilişkin görüşlerinin değerlen-

dirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.

Ataseven, F. ve İnan̈ı, Y. (2000). Çȯuk kitaplarının çeşitli yönleriyle iṅelenmesi. I. Ulusal Çocuk Kitapları

Sempozyumu, Ankara Üniversitesi, Ankara

Binbaşıoğlu, C. (2003). Eğitim ve öğretim üzerine yazılar. Ankara: Nobel Yayın Evi.

Bolat Aÿoğan, K. E. (2013). An unä̈ressë issue in art ëu̇ation: review of ̇hil̈ren’s art book. Proce-

dia-Social and Behavioral Sciences, 106, 418-438.

Demiṙan, C. (2006). TÜBİTAK çȯuk kitaplığı ̈izisin̈eki kitapların ̈ış yapısal ve iç yapısal olarak iṅelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27. https://̈ergipark.org.tr/tr/pub/ mersinef̈/issue/17390/181750 sayfasın̈an erişilmiştir.

Demirel, Ş. (2010). Çȯuk, çȯuğun gelişim özellikleri, ihtiyaçları ve ilgi alanları. Edebi Metinlerle Çocuk

Edebiyatı (Editör: Şener Demirel). 1. Baskı. Ankara: Pegem Akäemi.

Güleç, H. ve Geçgel, H. (2006). Çȯuk edebiyatı (Okul öṅesin̈e ëebiyat ve kitap). 2. Baskı. Ankara: Kök Yayıṅılık.

Gürtuna, S. (2007). Çȯuk ve sanat eğitimi: Çocuğum sanatla tanışıyor. 4. Baskı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Güzel, H. ve Äıbelli, S. (2011). 9. sınıf izik ̈ers kitabının eğitsel, görsel, ̈il ve anlatım yönün̈en iṅelen- mesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 201-216. http://̈ergisosyalbil.sel̇uk.ëu. tr/susbë/arti̇le/view/163 sayfasın̈an erişilmiştir.

Hunt, P. (2005). Understanding children’s literature. Lon̈on: Routlëge.

İlhan, A. Ç. (2000). Çȯuk kitaplarının sanat eğitimi açısın̈an ̈eğerlen̈irilmesi. I. Ulusal Çocuk Kitapları

Sempozyumu, Ankara: AÜEBF ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayınları, 399-403.

Kaya, M. (2011). Çȯuk ëebiyatı kitaplarının biçimsel özellikleri. Okul Öncesi Çocuk Edebiyatı Kitap Katalo-

ğu.http://egitimsen.org.tr/wp-̇ontent/uploäs/2013/07/27̈4471̈194ḟ14_ek.p̈f sayfasın̈an erişilmiştir.

Kaya, İ. (2007). Çȯuk kitabı resimlerin̈e estetik boyut. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 421-424.

Kıbrıs, İ. (2010). Çȯuk edebiyatı. 4. Baskı. Ankara: Kök Yayıṅılık.

Kırışoğlu, O. T. (2009). Sanat kültür yaratıcılık: Görsel sanatlar ve kültür eğitimi-öğretimi. 1. Baskı. Ankara: Pegem Akäemi.

Koyuṅu, S. S. ve Kaptan, A. Y. (2005). Çȯuk kitapların̈a görsel anlatım ve tasarım sorunları. Hece Dergisi

Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, Sayı: 104-105, 256-262.

Lukens, R. (2007). A critical handbook of children’s literature. 8th ë. Boston : Pearson Allyn an̈ Bȧon. Mathis, J. (2015). The signii̇aṅe of the arts in ̇ulture: learning through ̇hil̈ren’s literature. Libri &

Liberi, 4(1), 85-102. https://www.reseaṙhgate.net/publi̇ation/304450654 sayfasın̈an erişilmiştir.

Nas, R. (2004). Örneklerle çocuk edebiyatı. 2. Baskı. Bursa: Ezgi Kitabevi.

Oğuzkan, A. F. (2001). Çȯuk edebiyatı (Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle). 7. Baskı. Ankara: Anı Ya- yıṅılık.

Özer, A. (2007). Çȯuk kitapların̈aki resimlerin ‘çȯuğa göre’liği. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı

Özgïer, D. S. (2010). Türkiye ve ingiltere’de çok satılan çocuk kitaplarının biçimsel ve içerik özellikleri

açısından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ens-

titüsü, Ankara.

Peşkersoy, E. ve Yıl̈ırım, O. (2010). İlköğretim görsel sanatlar dersi 1-8. sınılar öğretmen kılavuz kitabı. 2. Baskı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları

Russell, D. L. (2009). Literature for children: a short ıntroduction. 6th ë. Boston: Pearson/Allyn & Bȧon Sarı, N. (2006). Çȯuk kitapları illüstrasyonları üzerine bir araştırma ve bir örnekleme. Yayınlanmamış yük-

sek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Seven, S. (2010). Çȯuk kitapları. Edebi Metinlerle Çocuk Edebiyatı (Editör: Şener Demirel). 1. Baskı. Anka- ra: Pegem Akäemi.

Sever, S. (2012). Çȯuk ve edebiyatı. 6. Baskı. İzmir: Tüem Yayınları

Shiel̈s, P. ve Whillȯk Moore, S. (2010). Çȯuklar için sanat. İstanbul: Tüem Yayınları Şirin, M.R. (1998). 99 soruda çocuk edebiyatı. İstanbul: Çȯuk Vakfı Yayın Evi.

Tosunoğlu, M. ve Kayäibi, N. (2007). Türkiye’de 2000 –2005 yıllarında devlet tarafından yayımlanmış çocuk

kitaplarının biçim ve içerik analizi. II. Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara: Ankara

Üniversitesi Basımevi, 339-348.

Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2011). Çȯuk edebiyatı. 5. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.

Yıl̈ırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 8. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.

Yıl̈ız, C. ve Durmuşoğlu, M. C. (2018). Ressamları konu alan çȯuk kitaplarının sanatla ilişkili eğitsel özel- likleri. Uluslararası Güzel Sanatlar Eğitimi Araştırmaları Dergisi (UGSEAD), 1(1), 29-49. https://www. reseaṙhgate.net/publi̇ation/330346725 sayfasın̈an erişilmiştir.

Yörükoğlu, A. (1993). Çȯuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgün Yayın Dağıtım.

Ekler

Ek-1: Çȯuk sanat kitabının iṅelenmesine ilişkin biçimsel ölçütler

Biçimsel Ölçüt Ana Başlıkları ve Ölçüt Soruları [Ö1] Ölçüt Ana Başlığı Alt Başlık ve Ölçüt Soruları Basım ve

Yayın Bilgileri

[Ö1.1]: Kitap äı ve kapak resmi (ön/iç kapakta),

[Ö1.2]: Yazar/çizer/ çevirmen äı (ön/iç kapak/kitap sırtın̈a), [Ö1.3]: Yazar/ çizer özgeçmişi (arka kapakta),

[Ö1.4]: Yayınevi äı, yayım yeri/yılı, baskı sayısı (ön/iç kapakta), [Ö1.5]: Hëef yaş grubu bilgisi,

[Ö1.6]: Kitapla ilgili alınan izinlere ̈air bilgiler yer alıyor mu? Fiziksel Özellikler, Dayanım ve Kullanılabilirlik [Ö1.7]: Kitabın boyutu, [Ö1.8]: Kitabın şekli, [Ö1.9]: Kitabın ağırlığı, [Ö1.10]: Ciltleme tipi,

[Ö1.11]: Kapağın ̇insi/ sağlamlığı,

[Ö1.12]: Kağı̈ın özellikleri (matlık/parlaklık, kalitesi, ̇insi) hëef yaş grubu için uygun mu?

Tasarım ve Düzenleme

Sayfa Düzeni

[Ö1.13]: Metin/görsel oranı [Ö1.14]: Satır arası boşluklar

[Ö1.15]: Sayfa sağ-sol ve alt-üst boşlukları

[Ö1.16]: Metnin ve görsellerin sayfaya yerleştirilişi

[Ö1.17]: Sayfa numaralama tasarım ilkelerine/hëef yaş grubuna uygun mu? Kitap Düzeni

[Ö1.18]: Kitapta için̈ekiler, terimler sözlüğü, ̈izin, ̈ipnot v.b. ̈estekleyi̇i bölümler, [Ö1.19]: Eserlerin yer al̈ığı müzeler ve telif izin bilgileri,

[Ö1.20]: Hëef yaş grubuna uygun sayfa sayısı,

[Ö1.21]: Ön kapak, boş sayfa, iç kapak, iç sayfalar, ̈ış kapaktan öṅe boş sayfa gibi uygun kitap ̈üzen sıralaması var mı?

Görsel Tasarım

[Ö1.22]: Kitabın basım kalitesi ve görsellerin netliği yeterli mi? [Ö1.23]: Kapak tasarımı kitabın içeriğine uygun ve ilgi çeki̇i mi? [Ö1.24]: Metnin görsel imgelerle (fotoğraf, tablo, şema, illüstrasyon vb.)

̈esteklenmesi sağlanmış mı?

[Ö1.25]: Kitapta yer alan görsellerin estetik niteliği ve ilgi çeki̇iliği yeterli ve uygun mu? [Ö1.26]: Harf boyutu ve karakteri hëef yaş grubuna ve tasarım ilkelerine uygun mu?

Ek-2: Çȯuk sanat kitabının sanatsal amaçlara uygunluğuna ilişkin ölçüt soruları [Ö2.1]

[Ö2.1.1]: Çȯuğun sanatı anlaması için sanatın ̈oğasına ilişkin temel bilgileri ve kavramları içeriyor mu? [Ö2.1.2]: Çȯuğa sanatsal öğe ve ilkeleri öğretebiliyor mu?

[Ö2.1.3]: Geçmişten günümüze farklı sanat ̈önemleri, akımları ya ̈a anlayışlarına ilişkin örnek eserler ve bilgi içeriyor mu? Bu sayëe sanatın tarih için̈eki ̈eğişimi, ̈önüşümü hakkın̈a çȯuğa ikir verebiliyor mu?

[Ö2.1.4]: Farklı ̇oğrafyalar̈aki, kültürler̈eki sanat anlayışına ilişkin örnek eserler ve bilgi içeriyor mu? Böylelikle ̈e sanatın evrenselliğini çȯuğun kavramasını sağlıyor mu?

[Ö2.1.5]: Evrensel ol̈uğu käar ulusal sanatçılara ve eserlere, seçkin sanat ürünleri käar kültürlere özgü el sanatları gibi anonim eserlere ̈e yer verilmiş mi?

[Ö2.1.6]: Seçilen eserlerin farklı görsel sanat alanların̈an (resim, heykel, yerleştirme vb.) olmasına ̈ikkat ëilerek çeşitlilik sağlanmış mı? Çok farklı sanat formları, alternatif sanat anlayışları ele alınarak çȯuğa sanatın säėe belli formlar ve biçimlerle sınırlı olmäığı anlayışı kazan̈ırılabiliyor mu?

[Ö2.1.7]: Bu eserlerin portre, manzara, natürmort (ölü̈oğa) gibi farklı sanat türlerin̈en olması, böylelikle bu sanat türlerine ̈air örnekler verilmesi ̈e söz konusu müur?

[Ö2.1.8]: Çȯuğa farklı farklı sanatsal araç-gereç ve bunlarla üretilen farklı sanat teknikleri tanıtılarak, çȯuğa farklı sanat tekniklerinin anlatım zenginliği yarattığı biliṅi verilebiliyor mu?

[Ö2.1.9]: İçer̈iği bilgilerin geçerliliği, nesnelliği bağlamın̈a güvenilir mi? Sanat eserlerinin künye bilgileri eksiksiz ve ̈oğru olarak yer alıyor mu?

[Ö2.1.10]: Seçilen eserler ve verilen bilgiler çȯuğun merakını çekėek nitelikte ve hëef yaş grubuna uygun müur? Çȯuğun sanata olan araştırma isteğini geliştiriyor mu?

[Ö2.1.11]: Seçilen eserler, verilen bilgiye, anlatılmak, öğretilmek istenen konuya uygun mu? [Ö2.1.12]: Çȯuğu sanatsal çalışmalara yönlen̈iri̇i etkinliklere yer verilmiş mi? Bu etkinlikler

hëelenen yaş grubuna, öğretilmek istenen, ele alınan konuya uygun mu? Bu etkinlikler hem öğreti̇i hem ̈üşün̈ürü̇ü hem ̈e eğleṅeli mi?

[Ö2.1.13]: Sanatsal birikim kazan̈ırmak äına ̈iğer çȯuk kitapların̈an farklı bir yön taşımakta mı̈ır? [Ö2.1.14]: Çȯukların sanatsal üretim̈e bulunmalarını, böylėe sanatsal üretme bėerisini geliştiriyor mu? [Ö2.1.15]: Çȯuğa estetik ̈uyarlılık kazan̈ırıyor mu?

Ek-3: Çȯuk sanat kitabının ̈il ve anlatım yönün̈en iṅelenmesine ilişkin ölçüt soruları

[Ö2.2]

Dil ve Anlatım İncelemesine İlişkin Alt Başlıklar ve Ölçüt Soruları

Alt Başlık Ölçüt Soruları

Üslup ve Dil [Ö2.2.1]: Konular karmaşık olmayan sade bir plan içinde ele alınmış mı? Anlatımda basitten karmaşığa, somuttan soyuta, bütünden parçaya bir yol izlenmiş mi?

[Ö2.2.2]: Kitabın vermek istediği iletiler, bilgiler çelişki, kafa karışıklığı yaratmayacak şekilde yeterince açık ve anlaşılır mıdır?

[Ö2.2.3]: Anlatım ilgiyi canlı tutacak, eğlendirici ve sürükleyici nitelikte midir? [Ö2.2.4]: Kitapta konuşma diline yakın, samimi bir dil kullanılmış mı?

[Ö2.2.5]: Çocuğa kavratılmak istenen ana düşünce/tema öğüt/ders vermek yerine sezdirilerek verilmiş midir?

[Ö2.2.6]: Kitabın başlığı içeriğe uygun ve ilgi çekici mi? Paragraf,

Cümle Yapısı ve Sözcük Uygunluğu

[Ö2.2.7]: Kullanılan sözcükler hedef yaş grubunun sözcük dağarcığına uygun mu? Ya da sözcük haznelerini zenginleştiriyor mu?

[Ö2.2.8]: Çocukların anlamasını güçleştirecek sıfat, edat ve bağlaç kullanımından, mecaz söyleyişlerden kaçınılmış mı?

[Ö2.2.9]: Eski ve söylemesi zor sözcüklerden kaçınılmış mı?

[Ö2.2.10]: Paragraf uzunluğu ve sayısı hedef yaş grubuna uygun mu? [Ö2.2.11]: Cümle yapısı hedef yaş grubuna uygun mu?

Teknik ve Yabancı Sözcükler, Çeviri

[Ö2.2.12]: Zorunlu olmadıkça teknik sözcükler ve terimlerin kullanılmamasına dikkat edilmiş mi? Kullanılması gereken durumlarda açıklaması yapılmış mı? [Ö2.2.13]: Yabancı sözcükler yerine ya da onlarla birlikte Türkçe karşılıkları kullanılmış ya da açıklamaları verilmiş mi?

[Ö2.2.14]: Yabancı sözcüklerin aslına uygun yazılmasına dikkat edilmiş mi? [Ö2.2.15]: Yabancı sözcüklerin/isimlerin Türkçe okunuşları da yazılmış mı? Dilbilgisi

Kurallarına Uyulması

[Ö2.2.16]: Yazım kurallarına uyulmuş mu?