BULGULAR VE YORUMLAR
D: RAMSAR E: AARHUS
4.2 ÇEVRECĠ DAVRANIġ KONULU ALT PROBLEME AĠT BULGULAR VE YORUMLAR
Katılımcıların çevreci davranıĢta bulunma durumlarını ölçmek için, soru formunda yer alan 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 ve 19. ifadeler yöneltilmiĢtir. Elde edilen verilerin betimsel ve iliĢkisel analizi sonucunda ulaĢılan bulgular ve bu bulguların yorumları takip eden alt baĢlıklarda verilmiĢtir.
Katılımcılardan anket formunda verilen çevreci uygulamaları yapma sıklıklarını “hiç”, “nadiren”, “sık sık” ve “her zaman” seçeneklerinden uygun olanı iĢaretlemeleri istenmiĢtir. Elde edilen bulgular analiz yapılırken yine aynı sıralamada 1, 2, 3, 4 Ģeklinde puanlandırılmıĢtır.
4.2.1 Alt Probleme Ait Betimsel Bulguların Değerlendirilmesi
Öğretmen adaylarının çevresel uygulamaları yapma sıklıklarına iliĢkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri, öğrenim gördükleri bölümlere göre değerlendirilmiĢ ve sonuçlar tablo 4.14‟de sunulmuĢtur.
Yayın Takip Sıklığı N S F p Hiç 195 .62 .19 .037 .997 Yıllık 105 .61 .19 6 Aylık 48 .62 .20 Aylık 231 .61 .19 Haftalık 211 .61 .20 Toplam 790 .61 .19
95 Tablo 4.14: Katılımcıların Çevresel Uygulamaları Yapma Sıklıklarına ĠliĢkin Aritmetik Ortalama Ve Standart Sapma Değerleri
Maddeler Sınıf Bilgiler Sosyal Fen Bilgisi Müzik Resim Türkçe Toplam
Çevreyi korumak için,
alıĢveriĢ sırasında kullanılacak çantayı evden getiririm.
1.47 1.49 1.47 1.56 1.48 1.38 1.46
n 215 229 138 59 39 161 841
SS .79 .80 .77 .90 .79 .65 .77
Çevreyi korumak için,
kullanılan lamba sayısını azaltırım.
2.68 2.58 2.68 2.51 2.48 2.49 2.59
n 213 230 139 59 40 162 843
SS .85 .90 .90 .92 .99 .90 .89
Çevreyi korumak için, diĢ fırçalarken musluğu kapatırım.
3.49 3.38 3.45 3.32 3.46 3.39 3.42
n 216 228 142 59 41 162 848
SS .72 .81 .80 .80 .87 .80 .78
Ozon tabakasını korumak için
CFC gazlı deodorant
kullanmam.
2.31 2.22 2.32 2.31 2.34 2.34 2.29
n 212 227 136 59 41 160 835
SS 1.06 1.05 1.05 1.10 1.09 1.10 1.07
Çevreyi korumak için, geri dönüĢümlü kağıt kullanırım.
2.17 2.34 2.39 2.37 2.46 2.38 2.32
n 213 227 134 59 41 164 838
SS .92 1.02 .84 .91 1.07 .91 .94
Çevreyi korumak için, gıda atıklarını, ev yapımı gübre olarak kullanırım.
1.59 1.66 1.65 1.36 1.48 1.68 1.61
n 209 224 132 59 40 162 826
SS .91 .90 .86 .74 .75 .82 .86
Kullanılmıyorken
lamba/elektrik cihazları kapalı tutarım.
3.64 3.56 3.61 3.47 3.61 3.55 3.59
n 211 227 140 59 41 161 839
SS .65 .70 .62 .75 .63 .77 .69
Kimyasal haĢare ilaçlarını kullanmam.
2.31 2.26 2.43 2.41 2.33 2.27 2.31
n 210 223 134 59 40 161 827
SS 1.04 1.01 1.04 1.19 1.10 .99 1.04
BoĢ vakitleri azaltsa da zamanımı çevreyi korumak için amacıyla harcarım.
1.92 2.01 1.94 1.88 2.08 2.09 1.98
n 214 224 135 59 39 157 828
SS .65 .84 1.04 .91 .96 .71 .77
Çevresel konuları baĢkalarıyla tartıĢırım.
2.30 2.56 2.43 2.50 2.43 2.46 2.44
n 214 227 140 59 40 165 844
SS .76 .86 .78 .98 .98 .76 .82
Çevresel konularla ilgili çalıĢmalara gönüllü katılırım.
2.34 2.49 2.39 2.26 2.25 2.37 2.38
n 212 224 137 59 40 161 831
96 Tablo 4.14‟de verilen görüĢlerin ortalama değerlerine göre ;
“Çevreyi korumak için, alıĢveriĢ sırasında kullanılacak çantayı evden getiririm.” Uygulamasını (=1.46) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar,
müzik öğretmeni adayları ( =1.56) olurken, bu uygulamayı en az
gerçekleĢtirenler Türkçe öğretmeni adayları (=1.38) olmuĢtur.
“Çevreyi korumak için, kullanılan lamba sayısını azaltırım.” Uygulamasını (=2.59) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar sınıf ve fen bilgisi öğretmeni
adayları (=2.68) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler resim
öğretmeni adayları (=1.38) olmuĢtur.
“Çevreyi korumak için, diĢ fırçalarken musluğu kapatırım.” Uygulamasını (
=3.42) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar sınıf öğretmeni adayları (
=3.49) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler müzik öğretmeni adayları (=3.32) olmuĢtur.
“Ozon tabakasını korumak için CFC gazlı deodorant kullanmam.” Uygulamasını (=2.29) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar, resim ve Türkçe
öğretmeni adayları (=2.34) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler
sosyal bilgiler öğretmeni adayları (=2.22) olmuĢtur.
“Çevreyi korumak için, geri dönüĢümlü kağıt kullanırım.” Uygulamasını (
=2.32) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar, resim öğretmeni adayları (
=2.46) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler sınıf öğretmeni adayları (=2.17) olmuĢtur.
“Çevreyi korumak için, gıda atıklarını, ev yapımı gübre olarak kullanırım.” Uygulamasını ( =1.61) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar, Türkçe
öğretmeni adayları (=1.68) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler
müzik öğretmeni adayları (=1.36) olmuĢtur.
“Kullanılmıyorken lamba/elektrik cihazları kapalı tutarım.” Uygulamasını (=3.59) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar, sınıf öğretmeni adayları (
=3.64) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler müzik öğretmeni adayları (=3.47) olmuĢtur.
“Kimyasal haĢere ilaçlarını kullanmam.” Uygulamasını (=2.31) en fazla
gerçekleĢtiren katılımcılar, fen bilgisi öğretmeni adayları (=2.43) olurken,
bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler sosyal bilgiler öğretmeni adayları (
=2.26) olmuĢtur.
“BoĢ vakitleri azaltsa da zamanımı çevreyi korumak için amacıyla harcarım.” Uygulamasını ( =1.98) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar,
97 Türkçe öğretmeni adayları ( =2.09) olurken, bu uygulamayı en az
gerçekleĢtirenler sınıf öğretmeni adayları (=1.92) olmuĢtur.
“Çevresel konuları baĢkalarıyla tartıĢırım.” Uygulamasını (=2.44) en fazla
gerçekleĢtiren katılımcılar, sosyal bilgiler öğretmeni adayları ( =2.56)
olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler sınıf öğretmeni adayları (
=2.30) olmuĢtur.
“Çevresel konularla ilgili çalıĢmalara gönüllü katılırım.” Uygulamasını (
=2.38) en fazla gerçekleĢtiren katılımcılar, sosyal bilgiler öğretmeni adayları (=2.49) olurken, bu uygulamayı en az gerçekleĢtirenler resim öğretmeni
adayları (=2.25) olmuĢtur.
Tablo 4.14‟deki bulgulara göre öğretmen adaylarının en fazla gerçekleĢtirdiği çevreci davranıĢ “Kullanılmıyorken lamba/elektrik cihazları kapalı tutmak” (
=3,59), en az gerçekleĢtirdikleri çevreci davranıĢ “Çevreyi korumak için, alıĢveriĢ sırasında kullanılacak çantayı evden getirmek” tir (=1.46).
4.2.2 Alt Probleme Ait Bulguların ÇeĢitli DeğiĢkenlerle ĠliĢkisi
“Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları” bölümlerine, cinsiyetlerine, sosyo-ekonomik düzeylerine, büyüdükleri yerin çevre kirliliği düzeyine ve çevresel yayınları takip sıklıklarına göre analiz edilmiĢtir.
Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarında, öğrenim gördükleri bölüm değiĢkenine göre anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için uygulanan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 4.15‟de sunulmuĢtur.
98 Tablo 4.15: Katılımcıların Çevreci DavranıĢta Bulunma Durumlarının, Öğrenim Gördükleri Bölüm DeğiĢkenine Göre Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) Sonuçları
Tablo 4.15‟daki varyans analizi sonuçlarına göre; Öğretmen Adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, öğrenim gördükleri bölüm değiĢkenine göre anlamlı fark göstermemektedir (F=.555, p>.05). Bulunan bu sonuca göre öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, bölümlerine göre değiĢmemektedir.
Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarında, cinsiyet değiĢkenine göre anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için uygulanan t testi sonuçları Tablo 4.16 de sunulmuĢtur.
Tablo 4.16: Katılımcıların Çevreci DavranıĢta Bulunma Durumlarının, Cinsiyet DeğiĢkenine Göre t Testi Sonuçları
Cinsiyet N S t p Bay 278 2.41 .48 .044 .965 Bayan 533 2.41 .45 Bölüm N S F p Sınıf Öğr. 216 2.38 .41 .555 .735 Sosyal Bilgiler Öğr. 232 2.41 .50 Fen Bilgisi Öğr. 143 2.45 .44 Müzik Öğr. 59 2.36 .44 Resim Öğr. 41 2.42 .52 Türkçe Öğr. 165 2.40 .45 Toplam 856 2.41 .46
99 Tablo 4.16‟deki t testi sonuçlarına göre; Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları cinsiyet değiĢkenine göre anlamlı fark göstermemektedir (t=.044, p>.05). Bulunan bu sonuca göre öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları cinsiyete göre değiĢmemektedir.
Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarında, sosyo-ekonomik düzey değiĢkenine göre anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için uygulanan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 4.17‟de sunulmuĢtur.
Tablo 4.17: Katılımcıların Çevreci DavranıĢta Bulunma Durumlarının, Sosyo-Ekonomik Düzey DeğiĢkenine Göre Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) Sonuçları
Tablo 4.17‟deki varyans analizi sonuçlarına göre; Öğretmen Adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, sosyo-ekonomik düzey değiĢkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (F=.415, p>.05). Bulunan bu sonuca göre öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, sosyo-ekonomik düzeylerine göre değiĢmemektedir.
Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarında, büyüdükleri yerin çevre kirliliği düzeyi değiĢkenine göre anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için uygulanan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 4.18‟de sunulmuĢtur.
Sosyo-ekonomik düzey N S F p
Orta tabaka üstü 196 2.43 .47
.415 .661
Orta tabaka 333 2.40 .44
Orta tabaka altı 197 2.39 .46
100
Tablo 4.18: Katılımcıların Çevreci DavranıĢta Bulunma Durumlarının,
Büyüdükleri Yerin Çevre Kirliliği Düzeyi DeğiĢkenine Göre Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) Sonuçları
Tablo 4.18‟deki varyans analizi sonuçlarına göre; Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, büyüdükleri yerin çevre kirliliği düzeyi değiĢkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (F=.839 p>.05). Bulunan bu sonuca göre öğretmen adaylarının büyüdükleri yerin çevre kirliliği durumu, çevreci davranıĢta bulunma durumlarını etkilememektedir.
Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarında, çevresel yayınları takip sıklığı değiĢkenine göre anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için uygulanan tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 4.19‟da sunulmuĢtur.
Kirlilik Düzeyi N S F p
Kirlilik yok. 192 2.44 .48
.839 .473
Biraz kirlilik var. 378 2.39 .46
Orta düzeyde kirlilik var. 141 2.40 .43
Yüksek düzeyde kirlilik var. 72 2.46 .45
101 Tablo 4.19: Katılımcıların Çevreci DavranıĢta Bulunma Durumlarının, Çevresel Yayınları Takip Sıklığı DeğiĢkenine Göre Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) Sonuçları
Tablo 4.19‟daki varyans analizi sonuçlarına göre; Öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumları, çevresel yayınları takip sıklığı değiĢkenine göre anlamlı bir farklılık göstermiĢtir (F=13.298, p<.05). Anlamlı farklılıkların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla Scheffe çoklu karĢılaĢtırma testi yapılmıĢtır.
Çoklu karĢılaĢtırma testi sonuçlarına göre; çevresel yayınları hiç takip etmeyen öğretmen adayların görüĢlerinin ortalaması (=2.22) ile çevresel yayınları
yıllık (=2.39), 6 aylık (=2.55), aylık (=2.50) ve haftalık takip eden öğretmen
adaylarının görüĢlerinin ortalaması (=2.47) arasında çevresel yayınları hiç takip
etmeyen öğretmen adaylarının aleyhine anlamlı farklılık bulunmuĢtur.
Bu bulgu çevresel yayınları hiç takip etmeyen öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma düzeylerinin daha olumsuz olduğunu göstermektedir. Bir baĢka değiĢle, dar aralıklarla çevresel yayınları takip eden öğretmen adaylarının çevreci davranıĢta bulunma durumlarının daha mümkün olduğu söylenebilir.
Sıra Yayın Takip Sıklığı N S F p Fark Scheffe
1 Hiç 196 2.22 .42 13.298 .000 1-2 1-3 1-4 1-5 2 Yıllık 104 2.39 .48 3 6 Aylık 47 2.55 .57 4 Aylık 230 2.50 .41 5 Haftalık 208 2.47 .46 Toplam 785 2.41 .46
102