4.4. Araştırmanın Bulguları
4.4.4. Çarşı’nın Beşiktaş Futbol Takımının İmajına Olan Etkisine İlişkin
Tablo-14: Çarşı’nın Beşiktaş Futbol Takımının İmajına Olan Etkisine İlişkin Nicel Analiz Sonuçları
Maddeler Ortalama
Standart Sapma
Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş futbol takımı ile özdeşleşmiştir. 4,10 1,02
Çarşı taraftar grubunun lösemili çocuklar hakkındaki duyarlılığı, Beşiktaş’a
olumlu bir imaj kazandırmaktadır. 4,07 1,04
Çarşı taraftar grubunun toplumsal olaylara duyarlılığı, Beşiktaş’a olumlu
108
Çarşı taraftar grubu, toplumun bir parçasıdır. 4,02 ,91
Çarşı taraftar grubu, toplumla iç içedir. 4,00 ,98
Yaptıkları faaliyetlerden sonra Çarşı taraftar grubunu takdir etmek için
Beşiktaşlı olmaya bile gerek yoktur. 3,98 1,03
Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş futbol takımını performansından bağımsız
olarak her koşulda destekler. 3,96 1,06
Çarşı taraftar grubunun faaliyetleri sayesinde Beşiktaşlı olmayanlar bile
Beşiktaş’a yönelik sempati kazanmıştır. 3,96 1,02
Çarşı taraftar grubu, beğenilen ve saygı duyulan bir topluluktur. 3,94 1,11
Çarşı taraftar grubunun itibarı yüksektir. 3,92 1,09
Çarşı taraftar grubu, topluma fayda sağlamayı önemseyen bir topluluktur. 3,91 1,10
Çarşı taraftar grubu, sosyal sorumluluk faaliyetleri ile herkese örnek
olmaktadır. 3,91 1,01
Çarşı, Beşiktaş taraftarı olarak hem ülkemizde hem de dünya basınında
duyarlılıkları ile ün kazanmıştır. 3,91 1,06
Çarşı taraftar grubu herhangi bir doğal afet, kriz, kaza vb. durumunda
mutlaka yardım kampanyaları düzenler. 3,90 1,01
Çarşı taraftar grubu, futbola önem veren bir topluluktur. 3,89 1,07
Çarşı taraftar grubunun faaliyetlerinin dünya basınında dahi yer alması,
Beşiktaş’ın olumlu bir imaj edinmesini sağlamıştır. 3,89 1,07
Haberlerde Çarşı taraftar grubunun sosyal sorumluluğa ilişkin faaliyetlerini
gördükçe Beşiktaş’a duyduğum saygı artmaktadır. 3,88 1,11
Birçok basın organında Çarşı taraftar grubunun faaliyetlerinin yer alması
Beşiktaş’a olumlu bir imaj kazandırmaktadır. 3,88 1,11
Beşiktaşlı olmadığım halde/olmasaydım bile Çarşı taraftar grubu nedeniyle
Çarşı taraftar grubu, çevre (hava kirliliği, kimyasal vb.) konusunda oldukça duyarlıdır.
başarmıştır ve Beşiktaş taraftarı olarak olumlu bir imaj yaratmıştır.
yansıtmaktadır.
Çarşı taraftar grubunun Beşiktaş futbol takımına destek vermesinin sebebi,
takımın desteği hak ettiğine inanmasıdır. 3,74 1,11
Çarşı taraftar grubunun üyeleri dostça ve samimidir. 3,74 1,07
Çarşı taraftar grubu, her konuda duyarlılığını göstermektedir. 3,73 1,10
Çarşı, Beşiktaş’ı sadece bir spor kulübü olarak değil, bir aile olarak
görmemi sağlamaktadır. 3,73 1,17
Çarşı taraftar grubunun faaliyetleri, Beşiktaş futbol takımına karşı olumlu
bir algıya sahip olmama sebep olmuştur. 3,72 1,21
Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş’a güvenilir bir izlenim kazandırmaktadır. 3,67 1,14
Çarşı taraftar grubunun işletilmesine yönelik olumlu düşüncelere sahibim. 3,66 1,14
Çarşı taraftar grubu, adaletin simgesi haline gelmiştir. 3,52 1,21
Çarşı taraftar grubunun Beşiktaş futbol takımının imajına olan etkisine ilişkin bulgular tablo 14’te incelenmiştir. Bulunan sonuçlara göre katılımcıların en çok katıldıkları maddenin “Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş futbol takımı ile özdeşleşmiştir.” maddesi olduğu görülmektedir (Ort: 4,10±1,02). Katılımcılar bunun yanı sıra Çarşı taraftar grubunun lösemili çocuklar hakkındaki duyarlılığının (Ort: 4,07±1,04) ve toplumsal olaylara karşı duyarlılığının (Ort: 4,05±1,00) Beşiktaş’a olumlu bir imaj kazandırdığını düşünmektedirler. Katılımcılar ayrıca, Çarşı taraftar
3,79 1,19
Çarşı taraftar grubu, toplumun gelişmesine önem verir. 3,79 1,12
Çarşı taraftar grubu, yaratıcı faaliyetleri ile dünya basınında yer bulmayı
3,78 1,19
Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş futbol takımının değerlerini iyi bir şekilde
110
grubunun toplumun bir parçası olduğunu (Ort: 4,02±0,91) ve toplumla iç içe olduğunu (Ort: 4,00±0,98) düşünmektedirler.
Genel olarak cevaplar incelendiğinde katılımcılar arasında Çarşı taraftar grubunun Beşiktaş JK markasına olumlu bir imaj kazandırdığı düşüncesinin hâkim olduğu görülmektedir. Katılımcılar ölçek maddelerinin tamamına katılmaktadır. Ancak katılımcıların bazı maddelere diğerlerine göre daha az katıldıkları görülmektedir. Bu maddeler, “Çarşı taraftar grubu, adaletin simgesi haline gelmiştir.” (Ort: 3,52±1,21), “Çarşı taraftar grubunun işletilmesine yönelik olumlu düşüncelere sahibim.” (Ort: 3,66±1,14) ve “Çarşı taraftar grubu, Beşiktaş’a güvenilir bir izlenim kazandırmaktadır.” (Ort: 3,67±1,14) şeklindedir.
SONUÇ
İnsanlık tarihinin başlangıcından beri birçok farklı işlevle kullanılmış olan marka, günümüzde firmalar için hayati önem taşıyan bir kavram halini almıştır. Marka ile ilişkili kavramlardan biri olan marka imajı, tüketicilerin bir markaya yönelik benimsediği tüm düşünceler, algılar, duygular ve çağrışımlardır. Markanın sağladığı tüm yararlar kapsamında tüketici, o markaya yönelik bir algıya sahip olmaktadır. Marka toplulukları ise, tüketicilerin marka ile duygusal bir bağ kurması sonucunda oluşturulan topluluklardır. Bu noktada çalışmanın temelini oluşturan marka toplulukları ve marka imajı ilişkisi devreye girmektedir.
Bir marka topluluğu olan Çarşı Grubu, 1982’de kurulmuştur. Farklı sosyoekonomik özelliklere sahip, farklı kültürlerden kişilerin bir arada bulunduğu Çarşı, faaliyetleri sonucunda takımlar üstü bir nitelik kazanmıştır. Çarşı’nın kuralları ve felsefesine bakıldığında, takımlar üstü olmanın da ötesinde, futbol üstü bir anlayış niteliğinde olduğu da görülmektedir. Çarşı’nın “dürüst olmak, yalan söylememek, insanları ötekileştirmemek” gibi kuralları, onun bir taraftar grubundan çok daha fazlası olduğunu göstermektedir. Marka Topluluğu Üçlüsü olarak değerlendirilen Çarşı Grubu’nun her üyesi, kendini markanın bir parçası olarak hissetmektedir. Bu özellikleriyle Beşiktaş ile özdeşleşen Çarşı, Beşiktaş’ın marka imajına tüm bu değerleri aktarmaktadır. Örneğin, dürüstlüğü bir değer olarak benimseyen Çarşı, Beşiktaş’ın marka imajına da dürüstlük unsurunu katmaktadır.
Bu araştırmada da, bir marka topluluğu olan Çarşı Grubu’nun, Beşiktaş’ın marka imajı üzerinde etkisi olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaca yönelik olarak Beşiktaş futbol takımı ve Çarşı taraftar grubu üzerinden bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada temel amaç Çarşı taraftar grubunun Beşiktaş futbol takımının imajına olan etkisini hem Beşiktaş taraftarı hem de farklı taraftar gruplarının gözünden incelemektir.
Elde edilen sonuçlar incelendiğinde, katılımcıların genel olarak tuttukları takıma bağlı oldukları ancak bu bağlılığın çok yoğun bir şekilde görülmediği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra katılımcılar, Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına
111
olumlu bir etkisi olduğunu düşünmektedirler. Bu düşünceye ilişkin detaylı inceleme yapıldığında ise katılımcıların Çarşı taraftar grubunun, Beşiktaş futbol takımı ile özdeşleştiğini düşündükleri, Çarşı taraftar grubunun lösemili çocuklar hakkındaki duyarlılığının ve toplumsal olaylara karşı duyarlılığının Beşiktaş’a olumlu bir imaj kazandırdığını düşündükleri tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra katılımcılar Çarşı taraftar grubunun toplumun bir parçası olduğunu ve toplumla iç içe olduğunu düşünmektedirler.
Katılımcıların kişisel bilgileri ile araştırma değişkenleri olan katılımcıların tuttukları takıma olan bağlılıkları ve Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Cinsiyete göre bulunan sonuçlara bakıldığında, erkek katılımcıların takım bağlılıklarının kadın katılımcılardan anlamlı bir şekilde fazla olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra kadınların ve erkeklerin Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşlerinin birbirine benzer ve olumlu şekilde olduğu görülmüştür.
Katılımcıların yaşları ile araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, katılımcıların yaşları arttıkça tuttukları takıma karşı olan bağlılıklarının da arttığı, ayrıca Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına olumsuz bir etkiye sahip olduğunu düşünmeye başladıkları tespit edilmiştir.
Katılımcıların gelir durumları ile araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, gelir durumu yüksek olan kişilerin takımlarına karşı bağlılıklarının, gelir durumu orta ve düşük düzeyde olan kişilere göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Bunun yanı sıra gelir durumu düşük olan kişilerin takımlarına karşı bağlılıkları, gelir durumu orta ve yüksek düzeyde olan kişilere göre anlamlı bir şekilde daha düşüktür. Bulunan sonuçlara göre gelir durumu orta düzeyde olan kişiler, gelir durumu yüksek düzeyde olan kişilere göre Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına daha olumlu bir etkisi olduğunu düşünmektedir.
Katılımcıların eğitim durumları ile tuttukları takıma olan bağlılıkları ve Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşleri arasında istatistiksel olarak herhangi bir anlamlı ilişki bulunamamıştır.
Katılımcıların meslekleri ile araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, özel sektör çalışanlarının takımlarına olan bağlılıklarının, çalışmayan veya iş arayan kişilere göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca serbest meslek çalışanlarının Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşlerinin, kamu sektörü çalışanları, özel sektör çalışanları ve çalışmayanlara göre daha olumlu olduğu bulunmuştur.
Son olarak katılımcıların tuttukları takım ile araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, Trabzonspor ve Beşiktaş futbol takımı taraftarı olan kişilerin takımlarına olan bağlılıklarının, Fenerbahçe, Galatasaray ve diğer futbol takımlarının taraftarlarına göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Bulunan sonuçlara göre Fenerbahçe futbol takımı taraftarı olan kişilerin Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşleri, Beşiktaş, Galatasaray, Trabzonspor ve diğer futbol takımlarının taraftarlarına göre daha olumsuzdur. Öte yandan Beşiktaş futbol takımı taraftarlarının Çarşı’nın Beşiktaş futbol takımının imajına etkisi hakkındaki görüşleri, Fenerbahçe, Galatasaray, Trabzonspor ve diğer futbol takımlarının taraftarlarına göre daha olumludur.
Özetle futbolun artık bir endüstri olması futbol kulüplerini de markalaşma faaliyetlerine yöneltmek durumunda bırakmıştır. Sosyal medyanın tüm dünyada önemli bir yere sahip olması da bu marka iletişimi sürecini kolaylaştırmaktadır.
Beşiktaş markasına ait bir topluluk olan Çarşı grubu ise Beşiktaş’ın markalaşma sürecinde en büyük paya sahip oluşumdur. Tribünlerde çıkardıkları sesler ile desibel rekorları kırmaları, rakip takımın sesten dolayı oyunu bırakması gibi unsurlar Çarşı’nın sportif başarılarında Beşiktaş’a kattığı pozitif değerler olarak nitelendirilebilir. Aynı şekilde sosyal medyada ses getirecek türden yaptıkları organizasyonlarla Beşiktaş isminin tüm dünyada yankılanmasını sağlamaktadırlar. Lakin Çarşı yalnızca maç günleri stadyuma gidip takımını tezahüratlar ile destekleyen, sosyal medyada aktif olarak Beşiktaş isminin duyulmasını sağlayan bir oluşum değil toplumun nabzını tutan, bir sivil toplum örgütü gibi sosyal sorumluklara önem vererek içinde bulunduğu toplumun sesi olan ve tüm bunları yaparken de Beşiktaş’a değer katan bir gruptur.
113
Tribünlerde açtıkları pankartlar, sosyal medya hesaplarında aktüel konulara karşı olan duyarlılıkları, deprem, savaş, ırkçılık, maden kazaları, sanat, bilim, lösemi ve kanser gibi hastalıklara karşı olan hassasiyetleri Çarşı’nın futbol taraftar grubu olmasından öte taraftar üstü bir oluşum olarak algılanmasını sağlamıştır. Yaptıkları birçok etkinlik ve organizasyonda yurt içinde bazen de yurt dışında defalarca haberlere konu olmuş, açık oturumlarda kendilerine saatlerce yer verilmiştir. Marka iletişiminde basın ve yayın kuruluşlarının önemi herkes tarafından bilinmektedir. Çarşı da bu tür program ve yayınlarda adını her duyurduğunda Beşiktaş ismi ile anılmış ve Beşiktaş’ın marka imajına olumlu anlamda etki etmeyi başarmıştır.
Araştırma sonuçlarının da gösterdiği gibi marka toplulukları, marka imajı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Beşiktaş’ın marka imajı, Çarşı Grubu’nun faaliyetleri doğrultusunda olumlu olarak etkilenmektedir. Çarşı’nın sosyal sorumluluk kampanyaları, yardım faaliyetleri, hemen her konuda gösterdiği duyarlılık (ırkçılığa karşı duyarlılık, çevreye karşı duyarlılık vb.) bir marka olan Beşiktaş’ın daha olumlu bir imaja sahip olmasını sağlamaktadır.
KAYNAKÇA
Açıksözlü, H. (2013). Çarşı'yı Ararım Abi! İstanbul: Destek Yayınları.
Aaker, D. A. (1991). Managing Brand Equity: Capitalizing on the Value of a Brand Name. Word Perfect Corporation.
Aaker, D. A. (1996). Should You Take Your Brand to Where the Action Is? Harvard Business Review, 75(5), 135-142.
Aaker, D. A. (2001). Strategic Market Management: Global Perspective (8. b.). New York: John Wiley & Sons.
Acarer, E. (2014). çArşı Ulan! İstanbul: Yitik Ülke Yayınları.
Ajansbeşiktaş. (2017, 08 03). Kartal Negredo'yu İşte Böyle Tanıttı. http://www.ajansbesiktas.com/kartal-negredoyu-iste-boyle-tanitti-video- 12061h.htm adresinden alındı
Ajansbesiktas. (2016, 11 23). http://www.ajansbesiktas.com/sessiz-tezahurat-dunya- basininda-1790h.htm adresinden alındı
Akın, Ş. (1998). Marka Kimliği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(8). Aktan, M. (2017). Basketbol Sponsorluğunun Marka İmajına Etkisi: Muratbey Uşak
Sportif Basketbol Takımı Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Aktaş, H., ve Mutlu, S. (2016). Futbolda Finansal Sürdürülebilirlik Kapsamında "Finansal Fair Play Başa Baş Kuralı" ve Beşiktaş Futbol Kulübü Üzerinde Bir Uygulama. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 223-256. Aktuğlu, K. I. (2004). Marka Yönetimi: Güçlü ve Başarılı Markalar İçin Temel
İlkeler. İstanbul: İletişim Yayınları.
Alkibay, S. (2005). Profesyonel Spor Kulüplerinin Taraftar İlişkileri Yoluyla Marka Değeri Yaratmaları Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(83).
Bagozzi, R. P., ve Dholakia, U. M. (2006). Antecedents and purchase consequences of customer participation in small group brand communities. International Journal of Research in Marketing, 23(1), 45-61.
BBC. (2013, 08 30). Beşiktaş 1 Yıl Avrupa'dan Men Edildi. BBC Türkçe: http://www.bbc.com/turkce/spor/2013/08/130830_besiktas adresinden alındı BBC. (2017, 03 17). Beşiktaş'ın UEFA Avrupa Ligi'nde Çeyrek Finaldeki Rakibi
Lyon. BBC Türkçe: http://www.bbc.com/turkce/spor-39306091 adresinden alındı
Beşiktaş JK. (2017, 08 17). Başkanlarımız. Beşiktaş JK Resmi İnternet Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/84/ adresinden alındı
115
Beşiktaş JK. (2017, 08 17). Beşiktaş'ın İlkleri. Beşiktaş JK Resmi İnternet Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/83/ adresinden alındı
Beşiktaş JK. (2017, 08 17). Beşiktaş'ın Renkleri ve İlk Rozeti. Beşiktaş JK Resmi İnternet Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/74/ adresinden alındı
Beşiktaş JK. (2017, 08 17). İlk Yılda İlk Şampiyonluk. Beşiktaş JK Resmi İnternet Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/79/ adresinden alındı Beşiktaş JK. (2017, 08 17). Teknik Direktörlerimiz. Beşiktaş JK Resmi İnternet
Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/86/ adresinden alındı Beşiktaş JK. (2017, 08 17). Yeni Ligin Kuruluşu. Beşiktaş JK Resmi İnternet
Platformu: http://www.bjk.com.tr/tr/cms/tarihce/2/78/ adresinden alındı Beşiktaşlılık. (2017). Pankartlar. Besiktaslilik.wordpress.com:
https://besiktaslilik.wordpress.com/pankartlar/ adresinden alındı Bedük, A. (2003). Marka İmajı ve İhracata Etkileri. Foreign Trade.
beiN Sports. (2017, 08 17). İşte Beşiktaş'ın Avrupa Karnesi. beiN Sports: http://tr.beinsports.com/haber/iste-besiktasin-avrupa-karnesi adresinden alındı Biel, A. L. (1992). How Brand Image Drives Brand Equity. Journal of Advertising
Research, 32(6), 6-12.
Bilgen, E. (2016). Marka Toplulukları: Literatür Taraması ve Harley Davidson Örneği. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 1-24.
Bottomore, T. B. (1997). Seçkinler ve Toplum. (E. Mutlu, Çev.) Ankara: Gündoğan Yayınları.
Bristow, D. N., ve Sebastian, R. J. (2001). Holy cow! Wait ’til next year! A closer look at the brand loyalty of Chicago Cubs baseball fans. Journal of Consumer Marketing, 18(3), 256-275.
Ceritoğlu, A. B. (2005). Markanın Gerçek Konumu: Tüketici Algısı. Marka Yönetimi Sempozyumu. TMMOB.
Cohen, S., ve Wills, T. A. (1985). Stress, Social Support, and the Buffering Hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2).
Cop, R., ve Bekmezci, M. (2005). Marka ve Bilinilirliği Yüksek Markalı Çamaşır Deterjanı Üzerine Bir Uygulama. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. Coşkun, M. (2015). Corporate Brand Image Effect on Customer Satisfaction and
Future Intention: An Application in Banking Sector. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cova, B. (1997). Community and consumption: Towards a definition of the “linking value” of product or services. European Journal of Marketing, 31(3), 297- 316.
Çamlıbel, T. E. (2001). Marka Hakkının Kullanımıyla Paralel İthalatın Önlenmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Delgado-Ballester, E., ve Munuera-Aleman, J. (2001). Brand Trust in the Context of Consumer Loyalty. Emerald.
Devecioğlu, S., Çoban, B., ve Karakaya, Y. E. (2014). Futbol Yönetimi ve Organizasyonlarının Görünümü. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(1), 35-48.
Dikici, S. T. (2014). Yakarız Bu Gezegeni! İstanbul: Tortuga.
Dinyakos. (2013, 10 31). Şeref Stadı. Dinyakos: Türk Futbol Tarihi Üzerine Notlar: http://dinyakoskrampon.blogspot.com.tr/2013/10/seref-stad.html adresinden alındı
Egesoy, H. (2010). Türkiye Futbol Süper Ligi Teknik Direktör Değişikliklerinin İncelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 1(2), 37-48.
Ekdi, B. (2005). Marka İmajı Yaratma ve Yerleştirme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Englis, B. G., ve Solomon, M. R. (1997). Where perception meets reality: The social construction of lifestyles. Values, Lifestyles and Psychographics, 25-44. Erciş, A., ve Yüce, A. (2013). Marka Değeri Yönetimi. Ankara: Yargı Yayınevi. Fanatik. (2017, 09 27). Timo Werner, Vodafone Park'ın sesine dayanamadı, oyundan
çıktı! . http://www.fanatik.com.tr/2017/09/27/timo-werner-vodafone-park-in- sesine-dayanamadi-oyundan-cikti-1321237 adresinden alındı
Farquhar, P. H. (1989). Managing Brand Equity. Marketing Research, 1(3). Ferrand, A., ve Torrigiani, L. (2005). Marketing of Olympic Sport Organisations.
Human Kinetics.
FourFourTwo. (2015, 04 02). Tarihin En İyi Takımları: Beşiktaş 1991-1992. FourFourTwo:4-4-2: https://fourfourtwo.com.tr/tarihin-en-iyi-takimlari- besiktas-1991-92/ adresinden alındı
Futkolik. (2016, 05 08). Beşiktaş'ın 100. Yıl Şampiyonluk Hikayesi. Futkolik: http://www.futkolik.com/futboldan-fazlasi/besiktasin-100-yil-sampiyonluk- hikayesi adresinden alındı
Garvia, I., Giuliani, F., ve Wiesenfeld, E. (1999). Community and Sense of Community: The Case of an Urban Barrio in Caracas. Journal of Community Psychology, 27(6), 727-740.
Goal. (2017, 02 09). Beşiktaş'a Neden Kara Kartal Deniyor? Goal: http://www.goal.com/tr/news/232/s%C3%BCper-
lig/2017/02/09/32489542/be%C5%9Fikta%C5%9Fa-neden-kara-kartal- deniyor adresinden alındı
Griffin, A. (2000). Marketing Best Practices. The Drayden Press.
Gusfield, J. R. (1975). Community: A Critical Response. New York: Harper & Row. Hürriyet. (2007, 11 27). Kartal'ın Devler Ligi Serüveni. Hürriyet.com.tr:
http://www.hurriyet.com.tr/kartalin-devler-ligi-seruveni-7766886 adresinden alındı
117
Hürriyet. (2009, 05 30). Beşiktaş 13. Şampiyonluğuna Ulaştı. Hürriyet.com.tr: http://www.hurriyet.com.tr/besiktas-13-sampiyonluguna-ulasti-11761655 adresinden alındı
Hürriyet. (2015, 05 24). Galatasaray - Beşiktaş Rekabetinden İlginç Notlar. Hürriyet.com.tr: http://www.hurriyet.com.tr/galatasaray-besiktas- rekabetinden-ilginc-notlar-29083248 adresinden alındı
haberkarakartal. (2017, 08 03). Dünya basını Beşiktaş’ı konuşuyor…. https://www.haberkarakartal.com/dunya-basini-besiktasi-konusuyor/
adresinden alındı
Hankinson, G., ve Cowking, P. (1993). Branding in Action-Cases and Strategies for Profitable Brand Management. London: McGraw-Hill Book Company. Holt, D. B. (1997). Poststructuralist lifestyle analysis: Conceptualizing the social
patterning of consumption in postmodernity. Journal of Consumer Research, 23(4), 326-350.
Hunter, D. (1974). Papermaking: the history and technique of an ancient craft. New York: Dover Publications.
İşgör, T. (2001). Sanayi ve Ticarette Markanın Önemi. Ankara.
İnternet Haber. (2017, 08 17). Spor Kamuoyunu Sarsan İddia. İnternet Haber: http://www.internethaber.com/spor-kamuoyunu-sarsan-iddia-1079205h.htm adresinden alındı
İzgören, A. Ş. (2000). Dikkat Vücudunuz Konuşuyor. İstanbul: Acedemyplus.
Jang, H. Y., Ko, I. S., ve Koh, J. (2007). The Influence of Online Brand Community Characteristics on Community Commitment and Brand Loyalty. Proceedings of the 40th Hawaii International Conference on SYstem Sciences.
Kapferer, J. N. (2008). The New Strategic Brand Management (4. b.). London. Karadenizli, T. (2008). Yeni Marka Türleri ve Tescil Edilebilirlikleri. Uzmanlık Tezi.
Ankara.
Karanfil, C. (2000). Sahip Olmak Yetmiyor: Markanızı Korumayı Biliyor Musunuz? Ekonomik Forum, 7(6), 28-31.
Karaosmanoğlu, K. (1995). Tüketici Karar Alma Sürecinde Marka Etkinliğinin Ölçümlenmesi: Genç Giyim Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Keller, K. L. (1993). Conceptualizing, Measuring and Managing Customer Based Brand Equity. Journal of Marketing, 57.
Keller, K. L. (2003). Brand Synthesis: The Multidimensionality of Brand Knowledge. Journal of Consumer Research, 29, 595-600.
Kipöz, Ş. (1998). Türkiye’nin Moda Sektöründe Uluslar arası Pazarda Söz Sahibi Olabilmesi Açısından Marka İmajı Yaratmanın Önemi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kiracı, H., ve Kocabay, F. (2017). Marka Kişiliği Boyutları, Tatmin, Güven ve Etnosentrik Eğitimlerin Marka Sadakati Üzerine Etkisi: Didi Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(1), 12-26.
Kodal, T. (2009). II. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye-Irak İlişkileri ve Irak Hakkında Bilinmeyen Bir Kaynak: Ziya Karamürsel'in Irak Seyahat Noları. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 16(40), 391-421. Kral Spor. (2014). Beşiktaşlı taraftarlar Hz. Muhammed'i yine unutmadı .
www.kralspor.com: http://kralspor.ensonhaber.com/besiktasli-taraftarlar-hz- muhammedi-yine-unutmadi-2014-04-21.html adresinden alındı