The Mining Potential of Artvin Province
ÇALIŞMA SAHASI Artvin’in jeolojik yapısı
Şekil 3’de gösterildiği üzere Artvin ilinin stratigrafik sütun kesitine göre doğu Pontidlerin güney kesiminde gelişmiş kuzeye bindirmeli yapılar arasında bağımsız tektonik dilimler halinde yüzeye çıkan bu eski temellerden granodiyoritler; güneyde Çoruh vadisinde düşük dereceli metamorfizma etkileri taşıyan çakıltaşı, kumtaşı bazik volkanik ve çört katkılı silttaşından oluşan, Liyas (Alt Jura) yaşlı meta çökeller tarafından bir uyumsuzlukla üstlenir. Kuzeyde tektonik yontulma nedeniyle tabanı gözlenemeyen metamorfizma geçirmemiş sığ denizel çakıltaşı, kumtaşı ve silttaşları belirli zonlarda yoğunlaşmış bitki kalıntılıdır. Yer yer granit, dasit ve diyabaz damarları ile kesilmiş meta çökeller üste doğru piroklastik ve çört arakatkılı spilit ve bazaltlara geçer. Yersel yastık yapılı siyahımsı koyu yeşil renkli volkanik kayalar Liyas-Dogger (Orta Jura) yaşlı bir yay magmatizmasının kalkalkalen-toleyetik) karakterli ürünleri olarak kabul edilir( Bektaş,1985).
Grafik 2. Artvin ili maden yatakları haritası (MTA, 2010)
Orta Jura sonlarında bölge yükselerek kara durumuna geçmiştir. Üst Jura istifi bu karasallaşmaya ve hızlı aşınma-taşınmaya işaret eden bol volkanik kaya, çört daha az granitoyid, dasit, diyabaz, gabro, kireçtaşı ve metamorfik kaya parçalarından yapılmış, kırmızı-gri renkli, yelpaze deltası karakterli, karasal çakıl taşları ile volkanik kayalar üzerinde uyumsuz olarak oturur. Transgresif özellikli bu istifte, üste doğru, Üst Jura ve Alt Kretase yaşlı, sığ denizel kireçtaşı resiflerine geçilir. İstifin üst bölümünde yersel kumtaşı ve epiklastik ara katkılı lav ve piroklastikler bulunur. Alt Kretase sonlarında yeni bir yükselim geçiren bölgede Üst Jura-Alt
Kretase kayaları Turoniyen yaşlı, kızıl renkli, karasal-sığ denizel çakıltaşı, kumlu-killi kireçtaşı mercekli kumtaşı ile başlayan Üst Kretase istifi tarafından transgresif olarak örtülür (Kraeff 1963; Bektaş 1985).
Artvin ilindeki metalik cevherlerin bulunduğu yataklar Tablo 1’de, endüstriyel ve enerji hammadde kaynakları Tablo 2’de ve termal ve doğal mineralli su kaymaklarının bulunduğu yataklar ise Tablo 3’de verilmiştir.
Tablo 1. Artvin ili metalik cevherleri (MTA 2016)
İL İLÇE KÖY MEVKİ ve MADEN YATAĞI
Artvin Merkez Kafkasör(Cerattepe) Carettepe Cu-Pb-Znyatağı
Artvin Merkez Seyidler Seyidler Cu-Zn yatağı
Artvin Merkez Beşağıl Beşağıl Cu-Zn zuhuru
Artvin Merkez Erenler Erenler Cu-Zn yatağı
Artvin Merkez Kuvarshan Kuvarshan Cu-Zn yatağı
Artvin Merkez Sinkot Sinkot Zn-Pb yatağı
Artvin Murgul(Göktaş) Damar Damar Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Damar Çakmakkaya Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Damar Çarkbaşı Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Damar Kızılkaya Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Akarşen Akarşen Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Hahur sırtı Hahur sırtı Cu yatağı Artvin Murgul(Göktaş) Çamurlu yayla Çamurlu yayla Cu zuhuru
Artvin Arhavi Tepeköy Tepeköy Zn-Cu-Pb yatağı
Artvin Hopa Çamlıköy Peronit Cu-Zn-Pb yatağı
Artvin Şavşat Çukurdere Çukurdere Cu-Zn-Pb zuhuru
Artvin Şavşat Okçular Okçular Cu-Zn zuhuru
Artvin Şavşat Tepebaşı Köpekdere Cu zuhuru
Artvin Şavşat Dereiçi (Dasomop) Gigazile Cu-Zn zuhuru Artvin Şavşat Dereiçi (Dasomop) Talat'ın madeni Cu-Zn yatağı Artvin Şavşat Dereiçi (Dasomop) Muzoocağı Cu-Zn zuhuru Artvin Şavşat Dereiçi (Dasomop) Yeniaçması Cu-Zn yatağı
Artvin Şavşat Dereiçi Kayanın madeni Cu-Zn yatağı
Artvin Şavşat Dereiçi Binektaşı Cu-Zn yatağı
Artvin Şavşat Dereiçi Fikrimin madeni Cu-Zn yatağı
Artvin Şavşat Dereiçi Hasan açması Cu-Zn yatağı
Artvin Göktaş Kilistepe Kilistepe Cu zuhuru
Artvin Merkez Hot Hot Cu zuhuru
Artvin Şavşat Taşucu(Cevliyet) Taşucu Cu-Pb-Zn zuhuru
Artvin Yusufeli Taşbaşı Taşbaşı Cu-Pb zuhuru
Artvin Arhavi Konaklı Konaklı Cu-Zn zuhuru
Artvin Yusufeli Çevreli (Peterek köy) Çevreli Cu-Pb-Zn zuhuru
Artvin Yusufeli Tekkale Ahet Cu-Pb-Zn yatağı
Artvin Yusufeli Çamkerten Çamkerten Pb-Cu zuhuru
Artvin Yusufeli Taşbaşı Taşbaşı Cu-Pb zuhuru
Artvin Arhavi Konaklı Konaklı Cu-Zn zuhuru
Artvin Yusufeli Çevreli (Peterek köy) Çevreli Cu-Pb-Zn zuhuru
Artvin Yusufeli Tekkale Ahet Cu-Pb-Zn yatağı
Artvin Murgul(Göktaş) Başköy Başköy Cu-Zn yatağı Artvin Merkez Melo(Sarıbudak) Ballıkaya Cu zuhuru Artvin Merkez Ortaköy(Berta) Ortaköy Cu-Zn-Pb zuhuru
Artvin Arhavi Güneşli Güneşli Zn-Cu-Pb
Artvin Hopa Çamlıköy (Sivrikaya) Çamlıköy Cu-Pb-Zn zuhuru Artvin Yusufeli Esendal(Zoybar) Esendal Cu-Zn yatağı
Artvin Arhavi Güneşli Olçidere Cu-Zn Zuhuru
Artvin Arhavi Yolgeçen Yolgeçen Cu zuhuru
Artvin Yusufeli Taşkıran Taşkıran Cu-Zn zuhuru
Artvin Şavşat Madenköy Yusuflar Cu-Pb yatağı
Artvin Yusufeli Balcılı Balcılı Cu yatağı
Artvin Yusufeli Börekli Börekli Cu zuhuru
Artvin Yusufeli Çevreli Çevreli Cu zuhuru
Artvin Ardanuç Araçlı Araçlı Cu zuhuru
Artvin Yusufeli Pohenk Pohenk Fe zuhuru
Artvin Ardanuç Aşağıırmaklar Aşağıırmaklar Mn zuhuru
Artvin Ardanuç Çavdarlı Çavdarlı Mn zuhuru
Artvin Borçka Tütüncüler(Seçkiyat) Seçkiyat Mn zuhuru
Artvin Borçka Korucular Korucular Mn zuhuru
Artvin Borçka Balcı Balcılar Mn zuhuru
Tablo 2. Artvin ili endüstriyel ve enerji hammaddeler (MTA 2016)
İL İLÇE KÖY MEVKİ ve MADEN YATAĞI
Artvin Merkez Derin köy Derin köy kil yatağı
Artvin Merkez Narlık Narlı grafit yatağı
Artvin Ardanuç Gümüşhane köyü Rekristalize kireçtaşı yatağı
Artvin Merkez Oruçlu Oruçlu mermer yatağı
Artvin Şavşat Karçaldere Karçaldere granit yatağı Artvin Hopa Cankurtaran Cankurtaran kireçtaşı yatağı
Artvin Ardanuç Merkez Kireçtaşı yatağı
Artvin Şavşat Karçaldere Karçaldere feldispat yatağı Artvin Yusufeli Karadağ Linyit Kömürü (7200 kalori)
Tablo 3. Artvin ili termal ve doğal mineralli su kaynakları (MTA 2016)
İL İLÇE KÖY MEVKİ ve MADEN YATAĞI
Artvin Borçka Balcı Balcı sıcak su kaynağı
Artvin Şavşat Çoraklı Çoraklı sıcak su kaynağı
Artvin Şavşat Çoraklı Çoraklı maden suyu
Bulgular ve Tartışma
Artvin bölgesinde metalik maden yatakları volkanojenik masif sülfid tipi (Cu-Pb-Zn), damar tipi (Pb-Zn), epidermal tip (Au) cevheri oksit ve sülfit tipi tortu şeklinde çökelmiş yataklardan meydana gelmiştir (Şekil 4). Çalışma sahasında çıkarılan cevherlerin tenor ve rezerv miktarları aşağıda verilmiştir.
ALTIN (Au)
Cerrattepe-Kafkasör Yatağı
Tenor: 4 gr/ton Au, 140 gr/ton Ag (okside cevher) ; 1.2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag (sülfitli cevher).
Rezerv: 8.200.000 ton toplam rezervli okside cevher, ayrıca 3.900.000 ton toplam rezervli sülfitli cevher bulunmaktadır.
BAKIR-KURŞUN-ÇİNKO (Cu-Pb-Zn) Borçka-Akarşen pirit-bakır Yatağı
Tenor : % 3,2 Cu (1,5 gr/ton Au, 28 gr/ton Ag değerleri bilinmektedir). Rezerv: 662.043 ton görünür+muhtemel rezerv.
Borçka-Irsahan (Irsa-Erenler) pirit-çinko-bakır-kurşun Yatağı Tenor : % 0.5 - 1 Cu
Rezerv: 1.000.000 ton mümkün rezerv. Yatak önceki yıllarda işletilmiştir.
Yukarımaden Köy (Hot)-Belizer ve Meydan Mahallesi bakır-pirit-çinko-kurşun Sahası Rezerv: Yatak daha önceki yıllarda işletilmiştir.
Borçka-Kuvarshan (Bakırköy) bakır-kurşun-çinko-pirit-altın-gümüş Yatağı Tenor : % 2.16 Cu ve % 47,4 S
Rezerv: 50.800 ton görünür, 462.000 muhtemel olup 1937-1941 yılları arasında yataktan 8.815 ton Cu olmak üzere toplam 232.388 ton cevher çıkarılmıştır.
Merkez-Sinkot kurşun-çinko Yatağı Tenor : % 0.39 Cu
Rezerv: 5.000.000 ton görünür + muhtemel rezerv. Murgul-Başköy bakır-çinko-pirit Sahası
Tenor : % 3.18 Cu ve % 1.24 Zn
Murgul-Aducadere-Kızılkaya bakır-pirit Sahası Tenor : % 1.09 Cu
Rezerv: 1.894.664 ton mümkün olup yatak umut vericidir. Murgul-Anayatak bakır-kurşun-çinko-pirit Yatağı Tenor : %1.594 Cu
Rezerv: 18.000.000 ton görünür+muhtemel rezerv olup, yatak işletilmektedir. Murgul-Çakmakkaya (Borçka) bakır-kurşun-çinko-pirit Yatağı
Tenor : % 0.99 Cu
Rezerv: 16.618.000 ton görünür+muhtemel olup yatak işletilmektedir. Murgul-Çarkbaşı bakır-pirit Yatağı
Tenör : % 0.85 Cu
Rezerv: 1.289.365 ton görünür olup yatak günümüzde işletilmemektedir. Merkez-Seyitler bakır-kurşun-pirit-çinko Yatağı
Tenor : % 1.68 Cu tenörlü 1 749 110 ton görünür + muhtemel rezerv.
% 2.51 Zn tenörlü 1 064 264 ton görünür + muhtemel rezerv (0.35 gr/ton Au, 36.84 Gr/ton Ag değerleri bilinmektedir).
Rezerv: 1.484.640 ton görünür+muhtemel rezerv.
Şavşat-Meydancık(Dereiçi) - Madenköy ve Yusuflar bakır – kurşun - çinko Sahası Tenor : % 1.16 Cu, % 0.22 Pb ve % 1.75 Zn
Rezerv: 344.000 ton görünür+muhtemel rezerv. Hopa-Peronit-Abana çinko-kurşun-bakır Sahası Tenor : % 2-12 Zn ve % 0.89 Cu
Rezerv: 69.770 ton görünür, 174.450 ton muhtemel rezerv. Kafkasör-Cerrattepe Sahası
Tenor : % 5.2 Cu (1.2 gr/ton Au, 25 gr/ton Ag değerleri bilinmektedir) Rezerv : 3.900.000 ton toplam rezerv.
Ardanuç-Gümüşhane Köyü Tenor : % 0.3 Cu, 41 ppm Au
Rezerv: 30.000.000 ton jeolojik rezerv. Şavşat-Tepebaşı Sahası
Tenor : % 3.08 Cu
Rezerv: 59.000 ton görünür rezerv.
Arhavi-Yukarıkutunit (Tepeköy) Sahası Rezerv: 300 ton görünür rezerv.
Şavşat- Meydancık Sahaları Köyü
Tenor : % 1.36 Cu, % 0.38 Pb ve % 3.21 Zn Rezerv: 344.264 ton rezerv.
Tenor : % 1.5-3 Cu ve % 3-10 Zn Rezerv: 3.500 ton görünür rezerv. Yusufeli-Esendal Sahası
Tenor : Düşük tenörlü Cu ve Au
Rezerv: 1.000 ton görünür+muhtemel rezerv. Yusufeli-Balcılı Pirit-Bakır yatağı
Tenor : Eşdeğer % Cu 0.25
Rezerv: 145.000.000 ton görünür rezerv. ÇİMENTO HAMMADDELERİ (Çmh) Hopa-Hendek Sahası
Kalite: Orta
Rezerv: 60.000.000 ton mümkün kireçtaşı rezervi. FELDİSPAT (Fld)
Şavşat-Kartaltepe feldispat Yatağı
Tenor : % 5.1 K2O, % 4.6 Na2O ve % 4.6 Fe2O3‘tür. Zenginleştirildikten sonra ise % 5.76 K2O, %4.64 Na2O değerlerine ulaşmaktadır.
Rezerv: 545.273.437 ton muhtemel rezerv. GRAFİT (Grf)
Yusufeli-Lusuncur (Değirmentaş) Sahası Tenor : % 14.29 ile 76.88 C
Rezerv: 1.195 ton görünür rezervi olan grafit-antrasit yatağı belirlenmiştir. Yatakta antrasitin bulunması grafitin ekonomik olarak kullanılmasını engellemektedir.
Merkez-Genya Dağ Sahası Tenor : % 26 C
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Merkez-Ortaköy Sahası
Tenor : % 7.6 C
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. KİL (Kil)
Merkez-Derinköy-Killik Tepe Tenor : % 14.72 Al2O3, % 2.18 Fe2O3
Rezerv: 875.000 ton görünür+muhtemel rezerv. MANGANEZ (Mn)
Merkez-Tütüncüler Sahaları Tenor : % 24.79 Mn
Rezerv: 25.000 ton görünür + muhtemel rezerv. Merkez-Sarı budak (Melo) Sahası
Tenor : % 25-35 Mn
Merkez-Güneyce Mah. Sahası Tenor : % 40 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Merkez-Balcı Sahası
Tenor : % 42.17 Mn
Rezerv: 20.000 ton muhtemel rezerv. Merkez-Erenler Sahası
Tenor : % 31.51 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Ardanuç-Aşağı ırmaklar-Demirci ve Kontromtaşı Sahaları Tenor : % 25-39 Mn
Rezerv: 11.000 ton toplam rezerv.
Ardanuç-Aşağı ırmaklar-Kapıköy ve Ustalar Sahaları Tenor : % 28-39 Mn
Rezerv: 7.000 ton toplam rezerv. Ardanuç-Kale ardı Sahası Tenor : % 19.14-40.80 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Ardanuç-Paşalık Yaylası Sahası
Tenor : % 20.89 Mn
Rezerv: 8.000 ton görünür + muhtemel rezerv. Ardanuç-Tütünlü köy Sahası
Tenor : % 53.07Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Ardanuç-Çatal kaya Sahası
Tenor : % 35.24 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Şavşat-Koyunlu, Seyitler ve Cevizli Sahaları
Tenor : % 23.50 Mn
Rezerv: Cevizli sahasında % 23.50 Mn tenörlü 58.000 ton mümkün rezerv.
Şavşat-Çavdarlı Sahası Tenor : % 31.28 Mn
Rezerv: 30.000 ton görünür + muhtemel rezerv. Hopa-Peronit Sahası
Tenor : % 30-35 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Borçka-Düzköy-Sağlık Mah. Sahası
Tenor : % 30 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Borçka-Ormanlı ve Zorlu Sahaları
Tenor : % 25.29-30 Mn
Rezerv: Zuhur olduğu için rezerve yönelik çalışma yoktur. Murgul-Korucular Sahası
Tenor : % 22.89-42.80 Mn
Rezerv: 20.250 ton görünür+muhtemel rezerv. (Artvin İli maden ve Enerji kaynakları, 2010) Artvin Madencilik Faaliyetleri
Eti Bakır A.Ş Murgul Bakır Madeni
Eti Bakır A.Ş. Murgul Maden Şirketi'nde iki bakır maden vardır, bunlardan biri Murgul İlçesi Damar Ana yatak- Çakmakkaya (açık ocak). Diğeri de Akarşen'dir. (Yeraltı ocağı) Proje ÇED’den muaftır. Murgul Bakır İşletmesi 2300 yıl öncesindeki madencilik faaliyetlerine dayanmaktadır. 1900 yıllarında Rus yatırımı öne çıkmaktadır. Misakı Milli sınırlarının çizilmesiyle İngiliz sermayesi öne çıkmıştır. 1930 yılında Etibank’ın kurulmasıyla tam olarak işletmeye alınmıştır. 1950 yılında Murgul’da İzabe tesisi kurulmuştur. O yıllarda 5000 yakın kişi istihdam edilmekteydi.1950 yıllardan günümüze kadar bakır cevheri çıkarılmaktadır. 1971 yılında Etibank maden sahasını bağlı ortaklığı olan K.B.İ (Karadeniz bakır İşletmesi A,Ş) devretti. 2006 yılında özelleştirme kapsamında Cengiz Holding tarafından satın alındı. Halen 400 e yakın kişi çalışmaktadır. Su anda bir tek Damar bakır sahasından cevher üretimi yapılmaktadır. Akarşen yer altı ocağı rezerv tükendiğinden kapatılmıştır. Yaklaşık 3,0 milyon ton/yıl tüvenan (işlenmemiş) bakır cevheri ocaklarda çıkarılıp tamamı konsantratör tesisine girmekte, orada flotasyon (yüzdürme tekniği ile) %1 tenorlu bakır %20 tenor üne çıkarılıp zenginleştirilmektedir. Konsantratör tesisinde yılda %20 tenorlu 130.000 ton bakır konsantresi üretmektedir. Üretilen bu bakır, % 49 S tenorlu prit ile birlikte yüksek basınçlı pompalar vasıtasıyla 60 km uzaklıkta Hopa limanına iki ayrı boru hattıyla basılmakta, orada filtrasyon ve kurutma ünitelerinden geçtikten sonra gemilere yüklenerek Samsunda bulunan izabe tesislerine gönderilmektedir. Ayrıca işletmenin 20MW gücünde bir hidroelektrik santralı vardır.
Eti Bakır A.Ş Artvin Cerattepe Bakır Madeni
Artvin Cerattepe'de ilk maden arama faaliyetine Kanadalı Cominco Madencilik başladı. Uydu görüntülerinden de faydalanarak Artvin'in bugün bile ulaşılması zor olan bir bölgesinde 1988'de yaptığı sondajlarda bakır ve altın rezervleri bulan firma, ruhsat aldı ama başta Yeşil Artvin Derneği olmak üzere çevre örgütlerinin eylem ve davalarıyla madeni işletemedi. Firma, 2003'te tüm haklarını Çayeli Bakır İşletmeleri'ne devrederek çekildi. 2008 yılında mahkeme kararıyla ruhsat iptal edilince yapılan yeni ihaleyi Özaltın İnşaat Tic. ve San. A.Ş. kazandı ve Cerattepe'de maden çıkarmak üzere Eti Bakır A.Ş ile anlaştı. MTA'nın raporuna göre, Artvin-Kafkasör-Cerattepe bölgesinde 'oldukça yüksek tenörde rezervler bulundu Raporda, şu ifadeler dikkat çekti: “ %2,1 Cu (bakır) tenorlu 3 milyon 800 bin ton, %10 tenorlu 1 milyon 200 bin ton, 3gr/ton Ag (altın) tenorlü bir milyon ton rezerv tespiti yapılmıştır". Eti Bakır A.Ş. Madencilik Şirketi Artvin'in güney kesiminde kuzey ve güney galerilerinde madencilik faaliyetlerini yürütmektedir, Murgul konsantratörüne cevher nakliyesi için teleferik tesisi kurmuş, pasa kırma ve eleme tesisi, geri dolgu amaçlı, sahada bulunmaktadır. Cevher üretim sırasında, kırılan pasalar çimento ile karıştırılarak açılan boşlukların doldurulmasında kullanılacaktır. Yıllık 500.000 ton bakır cevheri üretimi, yeraltı ara katlı doldurma üretim yöntemiyle yapılacaktır. Cevher çıkarılmasına ana nakliye galerilerinin sürülmesi sırasında başlanmıştır. Halen 189 kişi çalışmaktadır. Cerattepe maden yatağı kruko tipli volkanojenik masif sülfit bir yatak olup, kretase yaşlı volkanik intrüsif ve sedimenter kayaçlar içindedir. Yatak önemli oranda bakır ve çinko ile az oranda kurşun, altın ve gümüş içerir. Üstte oksitli zon ve altta sülfitli zon bulunur. Yukarıdan bakıldığında şapka(gossan) şeklindedir. Sonuç olarak bu maden yatağı, tabandaki yüksek tenorlu bakır sülfitler bunları üsteleyen ve çevreleyen altın, gümüş, kurşun ve baryumca zengin oksitli zon ile tanımlanır. Maden yatağı 1000m uzunluğunda 150m genişliğindedir. Ortalama altın tenoru 0.5gr/tondur. Altınca çok zengin zonlar da oksitli bölgede bulunmaktadır.
Grafik 6. Cerattepe bakır işletmesi, yeraltı ocağı, kırma tesisi ve teleferik hattı görünümleri.
Derla Kömür Madeni 2020 Ocak ayında Fetih madencilikten ÇED devri yapıldı. Yusufeli ilçesinde bulunan ırmak yanı köy etrafı mevkiinde işletilmektedir. Çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından ÇED'(Çevre Etki ve Değerlendirme) gerekli olmadığı (pozitif) 2004 yılı için karar alınmıştır. Kömür çıkarımı açık ocak ve yeraltı yöntemiyle beraber yapılmaktadır. Kömür üretimi, açık ocak yöntemiyle günlük 250 ton, yeraltı yöntemiyle günlük 100 tondur.
Grafik 7. Derla kömür ocağı, açık ocak ve yeraltı ocağı görünümleri.
Artmim Maden İşletmesii
Artvin il merkezinin güneyinde, merkeze 50-60km mesafede bulunan ve suları Çoruh nehrine dökülen Hod deresi havzasında yer alan, Yukarı Maden ve Aşağı Maden köylerindeki Artmin Maden İşletmesi tarafından yapılan sondaj çalışmaları halen IV. grup metal cevherleri için devam etmektedir. Şu anda pandemi sürecinde çalışma saatleri azaltılmıştır.
Şekil 8. Yukarı Maden. Aşağı maden köylerinde(Hod) devam eden sondaj görünümleri.
MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) tarafından Yusufeli İlçesi'nde, IV Grup maden arama projesi, Balalan ve Yüksekoba köylerinde 75 noktada tamamlanması planlanmış olup, lisans alanı 22091 hektardır.
Artvin İli, merkez Sinkot, Bakırköy-Sümbüllü-Erenler-Sakalar Köylerinde ve Balcı köyü Borçka ilçesi civarında "IV. Grup maden arama" projesinin MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) tarafından 91 noktada sondaj yapılması planlanmıştır, Proje lisans alanı 46.464 hektar olup ÇED gerekli değildir izini alınmıştır. Sinkot ve Erenlerde sondaj işlemleri bitmiştir
MTA Genel Müdürlüğünce Artvin Yusufeli İlçesi Esendal Köyü Mevkiinde IV grup maden arama amaçlı ÇED gerekli değil Karar verilmiştir. Sondaj işlemleri bitmiştir. Değerlendirme aşamasındadır. Diğer arama projesi ise, Egrisu, Sevahil ve Tuvahit olarak adlandırılan Arhavi yaylası ile ilgilidir. Proje, 250 ila 750m arasında değişen sondaj uzunluğu ile 10 noktada delinecek şekilde planlandı. Erenler Köyünde sondaj devam etmektedir. Omana(Ormanlı) köyünde sondaj başlamıştır.
Şekil 9. MTA’nın Artvin-Merkez Sinkot-Erenler civarındaki sondaj görünümleri.
Eti Gümüş
Sebahattin YILDIZ (Eti Gümüş) tarafından Artvin İli, Murgul İlçesi, Petek Köyü 2.971,69 hektarlık işletme ruhsatlı sahada yer alan 139,82 hektarlık ÇED izin alanı içerisinde “Kapalı İşletme Bakır Maden Ocağı” faaliyetini kapsamaktadır. Projede 180.000 ton/yıl tüvanan bakır cevheri üretilmesi planlanmaktadır. Projenin Halkın Katılımı Toplantısı yapılmıştır. Ayrıca söz konusu proje ile ilgili evvelce valiliğimize müracaat edilmiş ancak ÇED gereklidir kararı verildikten sonra ilgili Bakanlığa başvuru yapılmıştır. ÇED raporu, ilgili Bakanlığa süresinde verilmediğinden ÇED süreci iptal edilmiştir.
3S Madencilik
3S Madencilik Seramik ve İnşaat. Yapı Malz Dış Ticaret. A.Ş. Artvin, Borçka, Güreşen ve Güzelyurt sınırlarında yeraltı madenciliği ile 181.440 ton / yıl kompleks (Altın, Gümüş, Kurşun, Çinko) üretimini yeraltı madenciliği ile planlanmaktadır. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel müdürlüğü olumsuz rapor verdiğinden ÇED süreci sonlandırılmıştır.
Akdeniz Resource
Akdeniz Resource Madencilik şirketi (Güriş şirketine devredilmiştir), IV.grup metalik cevherleri için, (Flotasyon Tesisi ve Flotasyon Atık Depolama Alanı dahil) Entegre Proje ilgili Bakanlığa sunulmuş ve 14 lisanslı alan için ÇED Olumlu karar alınmıştır. (Yusufeli ilçesi (Çevreli köyü, Çeltikdüzü köyü, Boyalı köyü, Tekkale köyü, Alanbaşı köyü) Şu anda tesis kurma aşamasındadır. Başka bir firmaya devir edilme aşamasındadır.
PB Maden
PB Maden İnşaat ltd şirketine ÇED devri, Anotalian Madencilik San Tic Ltd Şirketi tarafından 2020 şubat ayında yapılmıştır. Yusufeli Dokumacılar köyünde kurşun çinko yeraltı ocağı bulunmaktadır. Son 3 yıldır çalışmaktadır. Daha önce sürülmüş hazırlık galerilerini sürmekte, bu galeriden çıkan cevherleri üretmektedir. Rezerv tespiti için arama ve sondaj faaliyetlerinde bulunacaktır.
Yavuz TÜRKEL, Artvin İli Merkez Derinköy civarında bulunan toplam 960 hektarlık alanın 806,34 hektarında ÇED alanını belirlemiştir. IV. grup bakır-kurşun-çinko-altın-gümüş cevherlerinin yeraltı madenciliği işletmesi metodu ile çıkarılması planlanmaktadır. Bu amaçla arama galerileri sürülmektedir. İşletme döneminde ise ÇED Alanı içerisinde kapalı ocak işletme yöntemi ve patlatma yardımıyla yıllık 120.000 ton (30.000 m3) pasa + cevher çıkarılması planlanmaktadır. Projede üretim çalışmalarıyla beraber arama faaliyetlerini de devam edilecektir.
Şekil 10. Yavuz TÜRKEL firması, yeraltı galeri çalışmaları görünümleri.