53
Mars’ta yaşamak mümkün mü?
Elbette mümkün, o konuda aşılmaz bir problem yok.
Küçük bir detay hariç: Üreme… İnsan vücudunun yüzde 38 çekim ortamında üreme kabiliyetini koruyacağından emin değiliz. Bazı araştırmacılara göre bu çekim sağlıklı doğum yapmak için yeterli, ancak sakat doğumlar ve diğer komplikasyonlar insanoğlunun Mars’ta soyunu sürdürmesini engelleyebilir.
Mars’a yerleşmekle ilgili diğer güçlükleri aşmak daha kolay. Yeraltındaki evlerde yaşarsak, ozon tabakası yokluğundan kaynaklanan kozmik ışınlardan, morötesi radyasyondan ve güneş rüzgarından korunabiliriz. Mars toprağını temizlemek, asit oranını düşürmek ve seralarda GDO’lu tahıllar, meyve ve sebze yetiştirmek de mümkün (yararlı GDO’lar). Buna ek olarak, Mars toprağının derinliklerinden çıkarılacak suyu yıkanmak, yemek pişirmek ve bitkileri sulamakta kullanabiliriz.
Solunum için gereken oksijene gelince… Mars suyunu elektroliz yoluyla parçalayarak oksijen üretebiliriz. Yine bu şekilde elde edilen hidrojenle Mars arabalarını çalıştırabilir, hidrojen yakıt hücreli keşif araçlarına yakıt sağlayabiliriz. Ayrıca hidrojeni Mars atmosferini oluşturan karbondioksitle karıştırarak uzay gemileri için gereken roket yakıtını bile elde edebiliriz.
20. yüzyılın başında Fransız k i m y a c ı P a u l S a b a t i e r tarafından keşfedilen Sabatier reaksiyonu, Mars’ta yakıt üretmek için bize gereken formülü sağlıyor: 4H2 + CO2 –> metan gazı ve su üretiyoruz.
Diğer yöntemde ise doğrudan
karbondioksiti parçalıyor ve karbonmonoksit ile oksijen elde ediyoruz: 2 CO2 –> CO + O2. Metanı hem roket yakıtı olarak kullanabilir hem de kış aylarında ortalama sıcaklığı -143 dereceye düşen Mars günlerinde evlerimizi ısıtabiliriz.
Mars One yerleşim planı
2013: Test amacıyla Dünya’da bir Mars Köyü inşa edilecek. Yerleşimciler Mars’ta nasıl yaşanacağını burada öğrenecek.
2014: Mars yolculuğu sırasında göçmenlerle iletişim kurmak için ilk telekomünikasyon uydusu imal edilecek.
2015: Mars’a gidecek astronotlar seçilecek. 4 kişilik altı ekip kurulacak.
2016:SpaceX Dragon kapsülünün 5 metrelik gelişmiş bir modeli ile Mars’a 2,5 tonluk malzeme gönderilecek.
Yıllar sonra astronotlar Mars’a indikleri zaman, Kızıl
Gezegende yaşamak için önce bu malzemeleri kullanacaklar.
2018: İnsanların Mars’ta nereye ineceğine karar vermek için Meraklı Kedi Curiosity tarzı bir keşif a r a c ı M a r s ’ a gönderilecek.
2021:Altı Dragon kapsülü ve ikinci bir keşif aracı daha Mars’a doğru yola çıkacak.
İki Dragon kapsülü astronotların Mars’ta yaşaması gereken prefabrike evleri taşıyacak. Diğer iki kapsül yaşam destek sistemlerini götürecek. İki modül de erzak ve malzemeleri ulaştıracak.
2022:SpaceX şirketinin FalconHeavy roketi ilk 4 yerleşimciyi Mars’a taşıyacak.
2023: İlk koloniciler Mars’a yeni model bir Dragon kapsülü ile iniş yapacaklar.
2025: Dört kişi daha Mars’a inecek.
2033: Mars Köyünün nüfusu 20 kişiye ulaşacak.
Bir Mars Roketinin Anatomisi
Bir gezegende tek başına yaşamak kolay mı?
Bu şartlar altında 20 kişinin bile Mars’ta fiziksel ya da ruhsal sağlığını koruyabileceğini sanmıyorum. Ancak bu işin yerleşim boyutu… Bir de yolculuk tarafı var. Uzay gemisindeki en ufak terslikte ölüm tehlikesiyle karşılaşacak olan bu 4 kişi uzayda yedi ay geçirecek. Bunun ne anlama geldiğini kısaca örnekleyebiliriz:
Oksijen filtreleri bozulmayacak, güneş fırtınaları radyasyon tehlikesine yol açmayacak, mikro meteorlar uzay gemisinin kaportasını delmeyecek, bilgisayarlar arıza yapmayacak… Yolunda gitmesi gereken o kadar çok şey var ki! 2033’te Mars yerleşimcilerinin sayısı 20’ye ulaşana kadar en ufak bir hataya tahammülümüz yok. Bütün seferler başarılı olmak zorunda. (Tom Hanks’in oynadığı ve gerçek olaylardan esinlenen Apollo 13’ü düşünün. Apollo 13 oksijen tankı patladığı için 3 günlük Ay yolundan geri dönmüştü. Aynısı Mars’a üç ay kalmışken yarı yolda yaşansa, Mars yolcuları nasıl sağ kalacak?)
Kaynakça: http://khosann.com/mars-sizi-cagiriyor-gidiyor- musunuz-mars-one-projesine-iki-haftada-78-bin-gonullu-yazildi-yolculuk-2023te/
54 Bulmaca-3
SOLDAN SAĞA
1. Duygu, coşku ve heyecanların dizginsiz anlatımını esas alan edebiyat, dünya edebiyatındaki başlıca temsilcileri:
J. J. Rousseau, Goethe, Shakespeare. 2. Jack London’un başyapıtı sayılabilecek ve büyük oranda otobiyografik izler taşıyan bir romanı “Martin ...”. Fransız, varoluşçuluk sanatçısı “... Gide”. 3. Teoloji–tarihçi yazarlarımızdan
“İrfan ...” 4. Lisan kelimesinin ünsüzleri. İlk hamse ve t e z k i r e y a z a n y a z a r ı m ı z A l i Ş i r
“...” (tersten). 5. Şemsettin Sami tarafından kaleme alınan ilk Türkçe sözlüğümüz “... Türkî” (tersten).
Ekspresyonizm sanatçısı “... Toller”. 6.Enderunlu Fazıl’ın Mesnevi tarzındaki yapıtı “...name”. Süha’nın ilk hecesi. 7. Bir soru eki. Namık Kemal’in bir romanı. 8. Halk dilinde pişmiş yemek, taam. Bir hayret ünlemi. Fabl yazarı, “... Fontaine” (tersten). 9. İsim, nam. Şeyhi’nin mesnevi tarzında kaleme aldığı bir eseri
“...name”. 10. Realizmden daha ileriye giderek yalnız gözlemlerden değil bilimsel deneylerden de yararlanma amacı güden bir edebiyat akımı, Türk edebiyatındaki temsilcileri: H. Ziya Uşaklıgil, Nabizade Nazım.
YUKARIDAN AŞAĞIYA
1. Gerçek ve olanla ilgilenen, dünya edebiyatındaki başlıca temsilcileri: Balzac, Gogol, Tolstoy gibi sanatçılardan oluşan edebiyat akımı. En kısa zaman dilimi. 2.Homeros’un kaleme aldığı bir Yunan destanı.3. Edebiyatımızda aşıkları kişileştirmede en çok kullanılan, Divan edebiyatında en güçlü Fuzuli’nin kaleme aldığı “Leyla’yla ...”. Günümüz yazarlarından Çetin Altan’ın fıkra tarzında yazılmış bir eseri (tersten). 4. Kemal Tahir’in bir romanı “Devlet ...”. Halit Ziya’nın kaleme aldığı, Batılı anlamda ilk modern romanımız “... ve Siyah”. Türk Musikisi telli sazlarından (tersten). 5. Tolstoy’un kaleme aldığı, dünya klasikleri arasında sayılan bir romanı “... Karenina”. 6. Uzaklık anlatmak için kullanılan kısa bir söz. Bir bağlaç (tersten). Sezai Karakoç’un şiirlerinden “...’nın Kitabı”. 7.Nesir, düzyazı. Bir soru eki. Halk dilinde kırmızı. 8. Farsça oğul anlamına gelen kelimenin ünsüzleri. Bir bağlaç. Bir edat. 9.Eylül, Define, Ceriha isimli eserlerin yazarının baş harfleri. Osmanlıca örnekler. 10.Osmanlıca iyi, hoş, güzel (tersten). Belirti, iz, işaret.
SUDOKU—2
Her satırı, her sutunu ve her 3*3’lük alanı, 1’den 9’a kadar rakamla doldurmalısınız.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
55
Zeynep KİBAR 9/İ Kübra ÜREN
9/İ Onur AKIN
11/ H
ÇARESİZİM
İki sene de olsa görmek güzel, Hatırlamamak kötü.
“Yanındayım” diyen onca kişi varken, Yalnız hissetmek kötü.
Büyüdükçe yokluğunu, Daha çok hisseder oldum.
Başkaları gezerken babalarıyla,
Ben sadece fotoğraflarına bakmakla yetindim.
Babamı bir daha göremeyeceğim düşüncesi, İçimi titretiyordu.
Kelimeler boğazımda düğümlenirken, Nefes almak zorlaşıyordu.
Çaresizim,
Gelemeyeceğini bile bile bekliyorum.
İnsan, bekliyor işte...
Gelecek, göreceğim diye.
Kimse sesini çıkarıp da, “Gelmeyecek” diyemiyor.
Nasıl desin ki?
“Baban bir daha gelmeyecek” diye.
Yürek dayanır mı?
Bir çocuğu ağlarken görmeye...
Annem hep teselli ederdi
“Bir gün yanına biz de gideceğiz, o zaman göreceksin.” diye.