DAVRANIŞ BİLİMLERİNDE İLERİ İSTATİSTİK
DOKTORA
Doç. Dr. ÖMAY ÇOKLUK BÖKEOĞLU
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik Teknikler:
t Testleri
•t testi, iki ortalama arasındaki farkın istatistiksel manidarlığını test etmek için kullanılan parametrik bir tekniktir. Üç Farklı türü bulunur:
1. Tek Örneklem t Testi: Bir evren ortalaması ile bir örneklem ortalaması karşılaştırılır. Böylelikle örneklemin ait olduğu evreni temsil edip etmediği değerlendirilir.
12/17/2021 Dr. Seher Yalçın 2
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik:
t Testleri
2. Bağımsız / İlişkisiz Gruplar için t Testi: İki bağımsız (ilişkisiz) örneklem ortalaması arasında manidar bir fark olup olmadığını inceler.
Varsayımlar:
• Bağımlı değişkene ilişkin ölçümler aralık ya da oran ölçeğindedir.
• Bağımlı değişkene ilişkin ölçümlerin dağılımı her iki grupta da normaldir.
• Gruplar birbirinden bağımsızdır.
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik Teknikler:
t Testleri
3. Bağımlı/İlişkili Ölçümler için t Testi: İlişkili iki örneklem (ölçüm) ortalaması arasındaki farkın manidarlığını test etmek için kullanılır.
Varsayımlar
• Bağımlı değişkene ilişkin ölçümler aralık ya da oran ölçeğindedir.
• İlişkili iki ölçüm setinde ait fark puanlarının dağılımı normaldir.
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik Olmayan Teknikler
• İlişkisiz Örneklemler için t Testinin Parametrik Olmayan Karşılığı:
Mann-Whitney U Testi
• İlişkili Ölçümler için t Testinin Parametrik Olmayan Karşılığı:
Wilcoxon Testi
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik Olmayan Teknikler: Mann-Whitney U Testi
• İki ilişkisiz örneklemden elde edilen puanların birbirinden anlamlı şekilde farklılık gösterip göstermediğini test eder.
• Bağımsız gruplar t testinin non-parametrik karşılığıdır.
• T testinin temel varsayımı olan normal dağılım şartının karşılanmadığı durumlarda kullanılır.
• Sıralamalı veri ile çalışır.
İki Ortalamanın Karşılaştırılmasına Yönelik Parametrik Olmayan Teknikler: Wilcoxon Testi
• İlişkili iki ölçüm setine ait puanlar arasındaki farkın manidarlığını test etmek amacıyla kullanılır.
• Deneklerin fark puanlarının normal dağılım göstermediği durumlarda ilişkili t testi yerine kullanılır.
• Sıralamalı veri ile çalışır.
Uygulama Dersi
• Tek Örneklem t Testi
• İlişkisiz Örneklemler için t Testi
• Mann-Whitney U Testi
• İlişkili Örneklemler için t Testi
• Wilcoxon Testi
Örneklerinin paket program üzerinde uygulamalarının yapılması, yorumlanması, tablolaştırılması
Örnek Araştırma Soruları
• Öğrencilerin fen başarı ortalamaları cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?
• Uygulanan eğitim öncesi ve sonrası bireylerin tutum puanları ortalamaları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
Örnek Araştırma Soruları
• Öğrencilerin genel akademik başarı ortalamaları mezun oldukları lise türüne (devlet, özel) göre manidar fark göstermekte midir?
• Öğrencilerin okuma, matematik ve fen başarı ortalamaları arasında manidar bir fark var mıdır?
Kaynak
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı.
Ankara: Pegem A Yayıncılık.
