G ü z e l s a n ' a t l a r ı n m e m l e k e t i m i z d e i n k i ş a f ı n a d a i r p r o j e v e k a n u n l â y i h a l a r ı e s b a b ı m u c i b e r a p o r u
( G e ç e n s a y ı d a n m a b a t )
İNKİLAP MÜZESİ
Madde 1 — İnkılâp fikirlerini telkin için, millî mücadelemiz menkıbelerine millî ta- rihimize, millî mefahirimize ait tab- lolar, haykeller, Türk s a n a t k â r l a r ı - na Maarif Vekâletinin mürakp'besi altında muayyen usul ve şeraiti da- hilinde müsabaka ile yaptırılır.
Madde 2 — Bu eserlerin asılları ile millî bir mü- ze teşkil edilir.
Madde 3 — Bu eserlerden istinsah edilecek yap- m a ve yahut m a t b u kopyalar, mek- teplere, kışlalara, kasabalarda ve köylerde müçtemi olan yerlerde a- sılmak üzere tevzi edilir.
Inkilâp terbiyesi v e propaganda resimleri Madde 1 — Halkın, gençliğin, köylünün, içtimaî
siyasî, vatanî, tedrisî, sıhhî, züraı, iktisadî, askerî, ilâahır terbiyesine hadim ve inkılâbın esas fikirlerini telkin eden, semerelerini gösteren afişler, grafikler, kartpostllar; ilâa- hır, yaptırılarak memleketin her ta- rafına tevzi ve talik olunur.
Madde 2 — Halk Fırkası ve muhtelif Vekâlet mümessillerinden mürekkep bir ko- misyon Başvekâlete merbut olarak bu p r o p a g a n d a faaliyetini halk fırka ve halkevleri şubelerinin bildirecek- leri mevzu ve mahallî ihtiyaçlara tevfikan idare eder.
Madde 3 — Inkilâp p r o p a g a n d a resimlerinin tah- sisatı müştereken Vekâlet bütçele- rinden ayrılır.
M i m a r î m ü s a b a k a l a r ı n ı n s u r e t i i c r a s ı için e s a s a t
I. Müsabakalardan beklenen maksat:
H e r müsabaka ile ancak mimarî sahada Idee'ler, eskîzler, ve yahut projeler elde etmek istihdaf edilir. Fakat hiç bir zaman inşaata baş-
lanabilecek d e r e c e d e m ü k e m m e l projeler talep edilemez.
II. Müsabakaların nevi:
Müsabakalar umumî, yani her meslekdaşın iştirak edebileceği bir surette ve yahut ta sırf m a h d u t grubun iştirak edeceği surette olmak üze- re umumî ve yahut hususî m ü s a b a k a şeklinde ilân edilebilir. Bu şekillerin her birisinde d e Idee, eskiz veya p r o j e müsabakası birbirinden tefrik edilmelidir.
Büyük ve yahut hususiyeti mahsusayi haiz inşaat için yapılacak m ü s a b a k a l a r d a evvelâ bir eskiz müsabakasının yapılması şayanı tavsiyedir.
A . Umumî müsabakalar;
U m u m î müsabakalar şu nevilerde olabilir:
1 ) Dünya müsabakaları:
Bu m ü s a b a k a d a bilâ istisna her meslek ada- mı iştirak edebilir ve böyle bir müsabakanın ilânı ancak f e v k a l â d e a h v a l d e mevzuu bahis olabilir.
2 ) Millî müsabakalar:
Bunlara yalnız T ü r k mimarları iştirak edebilir.
Memleke: müsabakalan; (Mahallî müsabakalar) 3) Bu müsabakalara ancak mevzuu bahis m a h a l d e ve memlekette daimî olarak sakin Türk mimarları iştirâk edebilirler. Müsabaka ilânı bu husustaki tahdidatı sarih bir surette ihtiva etme- lidir. Böyle memleket müsabakaları mahallî mah- susa kâfi miktarda v e iktidarda meslek erbabı mevcut olduğu ve meselenin hallî için ahvali mahsusayi mahalliyeye vukuf icap ettiğinden icap ettirdiği takdirde ilân olunur:
Hususî müsabakalar
Hususî m ü s a b a k a yalnız m a h d u t bir mik- tarda meslek erbabının iştirak ettirildiği müsaba- kalara denilir.
Bir sahai mahsusada ihtisas ve tecrübe muk- tazi olduğu takdirde ve bu ihtisasa ancak mahdut miktarda meslek erbabının muktazi derecede malik olduğu malûm olduğu takdirde ve mesele- nin halli için müsabakaya iştirâk eden mütehassıs ile müsabakayı ilân eden m a k a m veya şahıs ara- sında temas edilmesi icap ettiği takdirde yapılır.
III. H a k e m heyetinin intihabı:
M ü s a b a k a y ı İlân edecek bir kimsenin yapa- . cağı ilk ıs h a k e m heyetini tesbit v e temin etmek olmalıdır. A n c a k bu h a k e m heyetinin müşterek mesaisi ile m ü s a b a k a y ı ilân eden şahıs p r o g r a m ı tesbit v e b ü t ü n m ü s a b a k a muamelâtını tedvir e- decektir,
IV. Müsabakanın ilânı:
M u s a b a ilanı şunları ihtiva etmelidir:
A — M ü s a b a k a y ı ilân eden zat veya şahsi- yeti hukukiyenîn v e ihtilâf zuhurunda müracaat edilecek m a h k e m e n i n tesbiti,
B — Müsabaka hakem heyetinin kimlerden ibaret olduğu.
C — P r o g r a m .
D — H a k e m heyetinin mesai programı.
A ) Müsabakayı ilân eden zat veya şahsiyeti hukukİyenm v e ihtilâf zuhurunda müracaat edilecek mahkemenin tesbiti Bir m ü s a b a k a için arzularını neşir ve ilân v e mütekabil hukuk v e vezaifi tesbit suretile mes- lek adamlarını m ü s a b a k a y a iştirake d a v e t eden şahsiyeti zatiye v e yahut hukukiye müsabakanın mürettibidir.
M ü s a b a k a ilânı bu m ü s a b a k a mürettibinin ismi, meslek ve mahallî ikameti ve icabında ve- kilinin adresi, kat'î v e şüpheyi daî olmıyacak bîr serahatle ihtiva edecek ve ihtilâf zuhuru takdi- rinde m ü r a c a a t edilecek olan m a h k e m e n i n ismi v e b u l u n d u ğ u mahalli tesbit edecektir.
B ) Müsabaka hakem heyetinin kimlerden ibaret olduğu
H a k e m heyeti azasının adeti tek bir sayıyı teşkil edecektir. V e miktarı, meslenin ehemmiye- tine göre tesbit edilecektir. H a k e m heyeti azası- nın asgari üçte ikisi ( 2 / 3 ) mevzua ait fen ve meslek e r b a b ı n d a n teşekkül edecektir. Mütebaki azaya göre m ü s a b a k a mevzuu ile münasebettar mesleklerine ve m a l û m a t ı n a göre hiç olmazsa meslekî kritik hakkı verilmelidir.
D ü n y a müsabakaları için teşkil edilecek ha- k e m heyetlerime ecnebî mesleik v e ihtisas erbabı- nın daveti icap eder. Esas h a k e m heyetlerile bera- b e r b u n l a r d a n bir v e y a h u t bir kaçının mazereti zuhur edebilmesi imkânı nazarı itibara alınarak aza vekillerinin d e tesbiti icap eder.
G e r e k esas h a k e m heyeti a z a l a n ve gerekse bunların vekilleri m ü s a b a k a y a iştirak edemezler.
Bunlar m ü s a b a k a y a iştirak edenlerin mesaisi ü- zerine hiç bir veçhile icrayı tesir etmiyec eki erdir.
V e m ü s a b a k a y a iştirak edenlerin isimlerinin mah- remiyetini m u h a f a z a edeceklerdir.
H a k e m heyeti azası üzerine m ü s a b a k a y a iş- tirak edenlerin icrayı tesir etmeleri d e Çaiz değil-
dir. H a k e m heyetinin aza vekilleri esas azanın mesaisine iştirak etmelidirler. Vekiller ancak bir esas azaya vekâlet ettikleri t a k d i r d e rey v e r m e k hakkını ihraz ederler. H a k e m heyetine s o n r a d a n fazla aza intihabı m e m n u d u r . Müsabakayı ilân e d e n kimse kendisi t a r a f ı n d a n intihap edilen ha- k e m heyetinin iştirakile m ü s a b a k a n ı n p r o g r a m v e nevini tesbit etmeğe m e c b u r d u r . M ü s a b a k a y a ait esasat m ü s a b a k a mürettdbi t a r a f ı n d a n evvelce tesbit edilmiş olduğu t a k d i r d e bunların h a k e m heyetinin bilcümle azası t a r a f ı n d a n tetkik v e kabul edilmeleri şarttır. Bu vazifeyi y a p m a l a r ı m ü m k ü n olmadığı a k d i r d e h a k e m heyetine işti- râk e t m e k t e n d e istifade edeceklerdir. H a k e m hey- etinin azasının isimleri m ü s a b a k a ilânında zikre- dilmeli v e kendilerine miktarı kâfi bir ücret ve- rilmelidir.
C ) Program
Mimarî m ü s a b a k a l a r ı n d a p r o g r a m aşağıdaki m a l û m a t ı ihtiva etmelidir.
1 — M ü s a b a k a n ı n cinsi.
2 — M ü s a b a k a y a iştirak ettirilecek proje- lerin m a h a l v e vakti teslimi,
3 — inşaat mahalli. » 4 — P r o j e esasatı.
5ı — Matlup pilân, hesabat v. s. evrakın adet v e cinsinin tesbiti.
6 — Yapı için tahsis edilen meblâğın miktarı.
7 — Projelerin üzerine yazılacak isim v e rumuz.
8 — M ü s a b a k a y a iştirak eden projelerin mülkiyeti meselesi,
9 — Mükâfatların adedi v e miktarı, 10 — M ü k â f a t k a z a n m ı y a n projelerin satın alınması meselesi.
1 İ — Mükâfatların tevzii ve m ü k â f a t almı- yan p r o j e l e r d e n bazılarının satın alınma mec- buriyeti,
1 2 — Mükâfatın tevzii. T a t b i k v e inşa edi- lecek projelerin intihabı.
13 — M ü s a b a k a y a iştirak eden projelerin teshiri, »
14 — Projelerin geriye gönderilmesi.
1 5 — H a k e m heyetinin mazbatası.
16 — Müsabakayı ilân eden şahsın mes u- liyeti ve m ü s a b a k a n ı n masarifi.
1) Müsabakanın cinsi
Müsabakanın cinsi ile m ü s a b a k a y a iştirak için yapılmış olan t a a h h ü d a t p r o g r a m ı n d a t a m a - men sarih bir surette yazılı olmalıdır.
Evvelâ bir eskiz ( İ d e e ) müsabakası, b u n u n verdiği neticelere göre bir p r o j e müsabakası ya- pılmak arzu edildiği t a k d i r d e bu ikinci müsaba- k a y a iştirakin ne gibi şartlara bağlı olduğu v e bu
iki müsabakaya iştirak edenlerin ne gibi haklara kesbi istihkak ettikleri evvelden sarahatan tesbit edilmelidirler. Hususî müsabaka arzu edildiği takdirde iştirake davet edilecek mütehassısların evvelâ muvaffakiyetleri istihsal edildikten sonra isim, şöhret ve adresleri tadat edilecektir.
2 — Müsabakaya iştirak ettirilecek projelerin.
mahal ve vakti teslimi
projelerin teslim edileceği yer sarahataen tesbit edilecektir. Verilen vazifenin cinsi ve bü- yüklüğüne göre bir teslim tarihi tayin ve tesbit edilecektir. Teslim tarihi sonradan değiştirilemez.
Teslim mahallinde sakin olan kimseler projeleri- ni muayyen gün ve saate kadar teslim etmiş bu- lunacaktır. Müsabakaya iştirak edipte teslim ma- hallinde sakin olmıyan meslek erbabı yukarıda mevzuu bahs müddeti muayyeneye kadar proje- lerini postaya teslim edeceklerdir. Ve aynı za- m a n d a teslim mahalline bir tegrafla keyfiyeti bildireceklerdir. Bu veçhile muayyen teslim müd- detinin nihayetinde müsabakaya iştirak edenlerin tamam bir listesi tanzim edilmiş olabilir. Bundan başka taşradan iştirak edenler taahhütlü bîr mek- tupla proje paketinin teslim makpuzunu müsaba- ka mürettibine göstereceklerdir.
Postadan proje paketlerinin çıkarılıp hakem heyeti emrine a m a d e kılınması müsabaka müret- tibine aittir. Geç vasıl olan projelerin nazarı iti- b a r a alınması ancak bu teahhürde mürsilinin mes- ul bulunmadığı sabit bulunduğu takdirde müm- kündür.
3 — İnşaat mahalli
inşaat mahallinin bulunduğu mevki ile hu- dutları tesbit edilecektir. Binanın vaz ve inşası üzerine haizi tesir olacak bilcümle hususat (ci- hatı erbaası bina teşkilâtı, arazinin her türlü ru- tubet ve su hususatmı) muhtevi bir vaziyet pi- lânı ile tesbit edilecektir.
4 — Pro.ie esasatı
Binanın tesisi ve kullanılması üzerine esaslı surette haizi tesir olabilecek bilcümle zirdeki hu- susatı tesbit edilmiş olacaktır. Matlup dairelerin adet ve vüs'atlarile hangi cihetlere doğru vaz'ı ne suretle tenvir ve ne maksat için tesis edilecek
oldukları hakkında mulûmatı kâfiye ile bu daire- lerin birbirile olan irtibat ve sureti istimalleri tes- bit edilecektir.
Bundan başka istimal edilecek olan malze- me ve konstruksiyonlar, matlup mukavemetin de- recesi, binanın işlenmesinin sureti. V e istihdaf edilen tesirde tesbit edilmelidir. Mukavemet he- sapları için muktazi esasat inşa edilecek yapıdan beklenen hizmet ve sair bilcümle malûmatı da tesbit edilmelidir. Bütün bu şeraite kat'î surette talep edilen şeylerle temini yalnız (şayanı arzu)
hususatı arasında sarih ve açık bir surette belli edilmelidir.
5 — Matlup pîiân, hesabat ve sair evrakın adet v e cinsinin tesbiti
Talep edilmekte olan pilânlar ve resimlerin miktarı ve mikyası tesbit edilmeli bundan başka bir bina tarifnamesinin esbabı mucibe raporunun ve yahut hesabatı talep edilip edilmediği de zikr- edilecektir. Mütehassıs hakem heyeti azalarının ufak mikyasta pilânlarda da inşaatın esas düşün- celerini açık bir surette kavrayıp takdir edilebile- ceği ahvalde müsabaka için yalnız sade eskizler talep edilmelidir. Tersimatın şekil ve sureti hak- kında mahsusî şerait ve talepler serdedilebilirler.
Bina inşaatı için müsabaka projeleri 1 : 100 ve ondan küçük (yani 1 : 200, 1 : 4 0 0 ) mikyasında talep edilebilir. Daha büyük mikyasta bir müsa- baka projesi talebi caiz değildir. Yalnız icabında daha büyük mikyasta bir cephe tafsilât resmi ve maktaı talep edilebilir. İstenen (Perspektiv _ me_
nazırî) resim için başka noktası tesbit edilecektir, inşaat mahallinin bu bakış noktasından alınmış bir fotoğrafının programa raptedilmesi muvafık- tır. Proğramı tertip ederken müsabakaya iştirâk eden meslek erbabına tahmil edilecek olan me- sai yekûnunun mutlaka lâzım olan haddi asğariyi tecavüz etmemesine hakem heyeti behemehal dikkat etmelidir.
6 — Yapı için tahsis edilen meblâğın miktarı Bu hususta aşağıdaki veçhile sarahat temin edilmelidir.
A -— inşaat fiatı, miktarı muayyeni ve sabiti aşmıyacak.
B — Bina takriben bir miktarı muayyeneye mal olacaktır.
S — Muayyen bir inşaat fiatının nazarı iti- bara alınmasına lüzum yoktur.
Birinci şık mevzuu bahis olduğu yani inşaat fiatı miktarı muayyen ve sabiti aşacağı takdirde proje müsabakadan hariç tutulur.
İkinci sık mevzuu bahis olduğu inşaat fiatı- nın daha yüksek çıkması projeyi red için yegâne sebep teşkil etmemelidir.
Üçüncü şık mevzu olduğu surette inşaat fiatı projenin takdiri üzerinde hiç bir rol oynamıyacak ve hakem heyeti fennî ve san'atkârane hususatı tetkik ve takdir edecektir. Keşif talep edildiği takdirde ancak takribi hesap mevzuu bahis ola- bilecektir. Keşifnamenin sureti tertibi ve hesaba- ta esas olacak vahidi kiyasinin tesbiti hakem hey- etine mensup meslek adamlarının vezaifi cümle- sindendir. Mümkün olduğu takdirde aynı cinsten inşa edilmiş ve tanınmış misallere ait binaların hesabatma esas olan vahidi kıyaslarla bu binala- rın mal olduğu fiatlar hakkında malûmat verile-
çektir. Bu suretle hakem heyetinin kendine esas ittihaz etmiş olduğu hususat hakkında müsaba- kaya iştirak etmiş olan meslek erbabın da malû- mat verilmiş olur. icabında mahallî malzeme fi- atlarının vahidi kıyaslarile amele yevmiyelerinin miktarı hakkında malûmat verilecektir. Keşfin göz göre yanlış ve yahut yeniden yapılmadan ve tetkik ve muayenesi mümkün olmıyan projeler m ü s a b a k a d a n ihraç edilir.
7 — Projelerin üzerine yazılacak isim ve rumuz Umumî müsabakalarda projeye ait her bir parçanın üzerine bir rumuz yazılacaktır. Her pro- je b u n d a n başka bir de aynı rumuzu taşıyan bir kapalı zarf ilâve edilecektir. V e bu kapalı zarfın içerisinde p r o j e sahibinin ismi, şöhret ve adresini muhtevi bir kâğıt bulunacaktır. Kapalı zarfın ar- kasında projenin iadesi için bir adreste yazılı ola- bilir ise d e bu adres proje sahibinin kim olduğu- nu ifade etmiyecek bir surette olacaktır. (Mese- lâ posta kutusu numarası ve saire gibi).
H a k e m heyetinin vazifesine başlamasından evvel ve yahutta icrayi vazife ettiği sırada azala- rından birine ve yahut heyeti umumiyeye direkt v e yahut endirekt herhangi bir surette isim mah- remiyetini ihlâl edecek olan kimselerin projeleri mjiisabakadan ihraç edilir.
Hususî müsabakalarda rumuza ihtiyaç yok- tur. Projeler ve bunlara ait bütün evrak üzerine projeyi yapanın tam ismi yazılır.
Umumî müsabakalarda da arzu edildiği takdirde projelere rumuz yazılmayıp projeyi ya- panın isminin yazılması talep edilebilir.
8 — Müsabaka projelerinin mülkiyeti meselesi
H a k e m heyetinin takdir ve kararı üzerine mükâfat kazanan veya satın alınan projeler mü- sabakayı tertip ve ilân edenin malî olur. Bu mül- kiyet ancak yalnız m a d d î bir mülkiyetten ibaret kalıp, mülkiyeti maneviye hususuna ( O t ö r ) hak- kı teşmil edilemez.
Müsabakaya iştirak eden projelerden fikir- ler seçip inşa edilecek projede tatbik etmeğe müsabaka mürettibinin hakkı yoktur. Bu hususta fikir sahiplerinin rızasını almak şarttır. Müsaba- kaya iştrak eden kimselerin proje muhteviyatı hususundaki, malî manevî hakları herhal ve ihti- malde d e bakidir. Hattâ mükâfat kazanmış veya satın alınmış bir projesini bile bir yere tatbik ve inşa etmek, başka projelerine esas teşkil ettirmek, ve hatta her arzu ettiği surette neşretmek hakkını daima haizdir. Ancak bir kazanç kasti olmamak ve sahibinin muvafakatini istihsal etmek şartile mükâfat kazanmış veya satın alınmış projeleri neşretmeğe müsabaka mürettibi mezundur,
9 — Mükâfatların adet ve miktarı
Umumiyet itibarile mükâfatların yekûnu umumisi mimar kanununa nazaran aynı iş için te- diyesi; icap eden ücretin iki misline baliğ olma- lıdır.
Mamafih vaziyeti mahsusaya göre hakem heyeti bu hususta kararlar ittihaz eder.
Küçük vazifeler için mükâfat miktarı üç a- det olur.
Vazifeler büyüdükçe ehemmiyet ve ahvale göre mükâfat adedi çoğalabilir. Her halde üç nevi ve sınıftan fazla (yani birinci, ikinci, üçün- cü) mükâfat ihdas edilemez. Mükâfatlar birbirine nazaran 1: 0,75, 0,50 nisbetinde olmalıdır.
Mükâfatların tevzii sırasında bunların adet ve miktarı üzerinde tediyat yapılmak hakkı hakem heyetine verilmiş olduğu takdirde müsabaka ilâ- nında bu husus dahi işaret edilmelidir.
Hususî müsabakalarda derece derece mükâ- fat itası yerine, davete icabet ile proje vermiş o- lan kimselere aynı miktarda birer mükâfat veril- mesi de mümkündür. Bu takdirde verilecek olan mükâfat hiç bir zaman aynı işin mimar kanunu mucibince istihkakı olan ücretin yüzde ellisinden aşağı olmamalıdır. Hususî müsabakalarda mükâ- fat ile taltif esas kabul edilmiş olduğu takdirde davet üzerine gelen her projeye bir mükâfat ve- rilmelidir. Bu takdirde birinciliği alan binanın tatbik ve inşası hususunda tevdi edilir. Ve bu iş için asgarî olarak mimar kanunu mucibince icap eden ücret verilir.
10 — Mükâfa: kazanmıyan projelerden bazılarının satın alınması hususu
Müsabaka mürettibi ilânında mükâfat ka- zanmıyan eserlerden bir miktarının satm alınması için bir meblâğı mahsus tahsis etmiş olduğu ve hakem heyeti tarafından satın alınmağa lâyık eser mevcut olduğu ifade edildiği takdirde bu meblâğı mübayaat için sarfa mecburdur.
Bu mübayaa dahi taltif suretinde telâkki o- Iunarak hakem heyetinin mazbatasında zikredi- lecektir. Mükâfat kazanmıyan eserlerin mübayaa ücreti en son mükâfatın asgarî yüzde ellisi ve a- zamî olarakta tamamı miktarında olmalıdır. H a - kem heyeti tarafından mübayaa edilmeleri tavsi- ye olunan asardan başka diğer bazı eserleri de mübayaa etmek arzusunda bulunduğu takdirde müsabaka mürettibi bu hususta mezundur.
Ancak bu nevi mübayaat hususî olarak te- lâkki edilecek ve bunun için müsabaka ilânında mübayaat için tahsis edilecek meblâğ kullanılmı- yacaktır. Eserini mübayaa etmek hususundaki verilecek karara eserin sahibi her zaman itiraza mezundur.
»
11 — Mükâfat tevzii ve siparişat icrası hususundaki mükellefiyet
Mükâfat tevzii ve yahut mübayaa için tah- sis edilen meblâğın sarfı hakkındaki mükellefiyet ve mezuniyet ancak program ahkâmına tabiiyet eden ve hakem heyetince mükâfat veya mübava- aya lâyık bulunan esaslar için mevzuu bahis o- labiiir.
12 — Mükâfatların kazananlara tevdii Bir müsabaka münasebetile verilecek olan ücretler, mükâfatlar ve mübayaa meblâğları ha- kem heyetinin kararından sonra azamî onbes gün zarfında kesbi istihkak eden kimselere tediye e- dilmiş bulunmalıdır.
13 — İnşa edilecek eserlerin intihabı
Müsabakada muvaffak olanlardan birisine inşaatın tatbik ve inşası tevdii arzu edildiği tak- dirde bu husustaki şerait müsabaka ilânında tes- bit edilmiş olmalıdır.
Bir hakem heyetinin verdiği hükmün kıy- metli ihtisas eseri temsil ettiği nazarı itibara alı- narak heyeti mezkûre tarafından birinci m ü k â f a t a lâyık görülmüş olan ve yahutta tatbik edilmek üzere tavsiye olunan eserin sahibi binanın tatbi- kat projesini yapmakla tavzif edilmelidir.
Projesi müsabaka mürettibi tarafından inşa edilmek üzere intihap edilen mimar umumiyetle inşaat projelerini ve inşaata nezareti d e r u h t e et- meğe ve mimar kanunu mucibince istihkakı ola- cak olan ücretle iktifa ile mükelleftir.
Tatbik ve inşa edilmek üzere intihap olunan eserin sahibi inşaat pilânlarını yapmak ve inşa- ata nezareti icra etmek imkânını bulmadığı tak- dirde hakem heyeti tarafından tesbit ve teklif e.
dilecek olan bir tazminat tediye edilmek suretile eseri manevi muhteviyatı itibarile de müsabaka mürettibine mal edilir. V e mumaileyh tarafından intihap edilecek olan bir mütehassıs proje ve bi- nanın tatbikile tavzif edilir. Böyle bir vaziyetin tahaddüsünden projesinin ihtiva ettiği inşaat fi- kirlerinin en muvafık bir surette tatbikinin temini için ancak eser müellifinin tavsiyesile proje ve bi- nayı tatbik edecek olan mimar intihap olunur.
Müsabaka mürettibi ilân ettiği müsabaka ile yalnız İdee 1er ve eskizler elde etmek arzusun da bulunduğu ve inşaatı başkasına yaptırmak ar- zusunda bulunduğu takdirde bu husus dahi prog- ramda serahatle zikredilmelidir.
14 — Eserlerin teşhiri
Hak em heyetinin kararları tesbit edilmesi üzerine müsabaka mürettibi bilcümle eserleri u- muma açık bir sergi suretile müsabaka ilânında tesbit olunan mahalde ve m ü d d e t t e teşhir edecek
ve bu serginin vakti yevmî ve meslekî matbuatta vakti zamanile ilân edilecektir.
Mükâfat kazanmış ve mübayaa edilmiş o- lan eserler behemehal takdirle zikredilmiş olan eserlerle mütebaki eserler ancak sahiplerinin ar- zusu üzerine isimleri gösterilmek suretile teşhir edilirler.
Mükâfat kazanmış ve yahut mübayaa edil- miş eserleri millî bir meslek gazetesinde neşredil- mesi şayanı arzudur.
15 — Eserlerin iadesi
Mükâfat kazanmıyan ve mübayaa edilmiyen eserler serginin kapanmasından sonra nihayet dört hafta zarfında sahipleri tarafından aldırıla- caktır. Bu eserlerin sahipleri taşrada bulundukla, rı takdirde arzuları üzerine eserleri kendilerine posta ile iade edilmelidir. Mezkûr dört haftanın mürurundan sonra adresin bulunamama3indan dolayı iade edilmeyen eserler için müsabaka mü- rettibine bir guna mes uliyet terettüp etmez.
16 — Hakem heyetinin mazbatası
H a k e m heyetinin mazbatası teksir edilecek ve mükâfat kazanan veya eserleri satın alınan kimselere istihkaklarının teslimi anında birer nüsha olarak tevdi edilecektir. Mükâfa kazanmı- yan eserlerin sahiplerine projelerinin iadesinde bunlara da birer suret leffedilecek ve serginin de- vamı müddetince bir protokol sureti asar ile be- raber teşhir edilecektir.
Mazbatanın bir millî meslek gazetesinde neşrini temine hakem heyeti çalışmalıdır.
Bu protokol müsabaka ilânını neşretmiş olan gazetelerde neşredilmelidir.
17 — Hukuk ve mükellefiyetler
Müsabaka ilânının ihtiva ettiği bilcümle şe- rait ve ahkâma riayet edilmesi hususunda; ve bunlara riayet edilmemesi dolayısile müsabakaya iştirak edenlerden her hangisi hesabına zuhur e- decek zarar ve ziyandan müsabakayı ilân eden mes'uldür.
Hakem heyetinin kararlarına müsabaka mü- rettibi ve ne d e bunun mutemetleri tarafından ta- til edilemez.
Müsabaka ilânı dolayısile zuhur edecek bil- cümle masarif müsabaka mürettibine ait olup kendisi tarafından tesviye edilecektir. Bu sebep- ten projelere esas teşkil edecek bilcümle evrak ve saireyi müsabakaya iştirak edenlere bilâ ücret verilecektir.
Program tevdii sırasında bir ücret almış ol- duğu takdirde hakem heyeti vazifesinin hitamın- dan sonra bu meblâğı müsabakaya iştirak eden- lerin cümlesine iade edilecektir. Müsabakaya iş- tirak etmeden proğramı iade eden kimselere prog
ramın geri geldiği a n d a meblâğı mezbur iade e- d ilecek tir.
R e s i m m ü s a b a k a s ı n ı n sureti icrası için e s a s a t
Müsabakalar
Umumî, hususî ve mülhak bütçelerle yaptı- rılacak resim, heykel, mimarî projeleri ve sanayii tezyiniyeye- ait bilumum san'at eserleri müsabaka ile yaptırılır. Muhtelif san'at şubelerine ait müsa- baka formülleri berveçhi ati tesbit edilmiştir.
Resim müsabakası
1 Resim müsabakaları mevzuların nevi ve şekillerine göre ya mahdut ve isimleri muay- yen san atkârlar arasında yahut umum Türk san - atkârları arasında olabileceği gibi beynelmilel dahi olabilir. Müsabakaların bu tasnifine nazaran her hangi şekilde yapılacağı A k a d e m i meclisinin ekseriyeti ârasile tesbit edilebilir.
2 Yaptırılacak eserlerin mevzuları, ve mevzulara müteallik tafsilât ve vesaik şayanı ar- zu olan esasın, tabloların eb adı ve kullanılacak malzemenin nevi,teslim olunacak mahal, sipariş veren m a k a m tarafından tesbit edilerek A k a d e m i meclisine gönderilir. Meclis bu esasata göre mü- sabaka projelerini tanzim ve alâkadara tebliğ ve- ya gazetelerle ilân eder. ilân üç yevmî gazete ile ve ikişer gün fasıla ile iki defa yapılır.
3 — Müsabakanın müddeti mevzuun ehem- miyetine göre değişeceğine nazaran A k a d e m i meclisi tarafından tesbit olunur.
A — Müsabakaya birden fazla taslakla işti- râk olunabilir.
B -— Müsabakaya iştirâk edenlerin isim ve adresleri gayet sarih olarak kapalı bir zarfla re- simlere raptolunur. Taslaklara imza yerine konu- lacak olan rumuzun bir eşi bu zarf üzerine konu- lur.
C Müstaar bir namla müsabakaya işti- rak olunamaz.
D — Tayin ve ilân olunan müddetin netice- sinden sonra gönderilen eserler müsabakaya ithal edilemez.
E — Müsabaka projesinde tesbit edilmiş o- lan ölçülere uymıyan eserler müsabakaya kabul edilmez.
F Taslaklar bitmiş olmalıdır. Kazanmı- yan eserlerin isimlerini havi zarflar açılmaz.
Müsabakaya gönderilen bütün eserler sahip- lerine iade edilir.
4 — Jüri heyeti Akademi meclisi resim şu- besi azalarile mezkûr meclis azalarından bir hey- keltraş, bir mimar, bir tezyinat mütehassısı ve si- pariş veren m a k a m tarafından intihap edilecek
mürahhaslardan mürekkeptir. Bu mürahhaslaıın yekûnu jüri yekûnunun nısfını geçemez.
5 — Jüri azası müsabakaya iştirak edemez.
Jüride aza olup ta müsabakaya iştirak edenler iştiraklerini Akademi meclisine bildirirler. V e yerlerine Akademi meclisi heykeltraş, mimar v e tezyinat şubeleri azalarından meclis tarafından intihap edilecekler kaim olur.
6 — jüri reyleri hafidir.
Sioariş
7 — T a s l a k müsabakasında birinci gelen re- sim sahibine tablo sipariş edilir. Muayyen olan bedelin beşte biri peşin olarak verilir.
8 — Taslak müsabakasında ikinci gelen re- sim sahibine sipariş bedelinin onda biri, üçüncü gelen resim sahibine yirmide biri mükâfat olarak verilir. Mükâfatlar bedeli sipariş bedelinden ten- zil edilir.
9 — Siparişin ifası müddeti kullanılacak malzeme ve sair şerait Akademi meclisi reyinin inzimamile sipariş veren makamla san'atkâr ara- sında bir mukavele ile tesbit edilir.
1 0 — Sipariş eden makamla san'atkâr arasın da çıkacak ihtilâf ihtisas ve teknik işine taallûk ettiği takdirde Akademi meclisinin hakemliğile halledilir,
1 1 — Birinci gelen taslak, sahibine fotoğ- raf alındıktan sonra iade edilir. San'atkâr taslak- ta sipariş veren makamla kendi arasında bir uyuş- ma neticesi olarak tesbit edilecek tadilâtı yapa- bilir. Ancak tadilât taslağın esasını bozmıyacak ':adar ehemmiyetsiz olmak icap eder.
Heykel müsabakası
1 — Memlekette yaptırılacak bilumum â- bide ve heykeller güzel san'atlar Akademisinden veya A v r u p a Akademisinden muteber tasdikna- meyi haiz veya resim sergilerinde eserler teşhir ederek tnanınmış olan Türk san'atkârları arasın- da müsabaka ile yaptırılır.
2 — Yapılacak heykelin rekzedileceği ma- hallin haritası, bu mahallin muhtelif cihetlerinden alınmış fotoğrafları, âbidenin kıyafet ve sair hu- susiyetleri, bunlara ait vesaik ve tafsilât tahsis e- dilmiş olan meblâğ miktarı, âbide veya heykel yaptıracak m a k a m tarafından evvelce tesbit edi- lerek müsabaka projesine ilsak edilir.
3 — Müsabakanın müddeti ve âbidenin i- mali için lâzım gelecek müddet yapılacak işin e.
hemmiyetine göre Akademi meclisi tarafından tesbit edilir.
4 — Her müsabakaya azamî üç maket (taslak) verilir.
5 — Maketler alçıya dökülmüş ve kaide dahil olduğu halde en büyük buudu asgarî 50 santim olmalıdır.
6 — Eserler müsabakada tesbit edilen müd- det zarfında müsabaka ilânında gösterilecek ma-
halle teslim edilmiş olmalıdır. Müddetin hitamın- dan sonra getirilecek eserler kabul edilmez.
7 Müsabakaya iştirak eden san'atkârlar isim ve adreslerini sarih olarak kapalı bir zarf de- rununda taslaklarına raptedeceklerdir. V e bu zarf üzerine esere imza olarak koyacakları rumuzun bir aynını kovacaklardır. Mükâfat kazanmıyan eserlere merbut zarflar açılmaz.
Jüri heyeti
S — Jüri heyeti A k a d e m i meclisi tarafından müntahip ve mezkûr meclis azalarından üç hey- keltraş, bir mimar, bir ressam ve bir de sipariş veren makam tarafından gösterilecek bir mürah- hastan mürekkeptir. Müsabakaya giren san'atkâr- lar jüri heyetine dahil olamaz.
9 — Jüri azasından olup ta müsabakaya iş- tirak edenlerin veya herhangi bir sebeple jüriden infikâk edenlerin yerine A k a d e m i meclisi tara- fından müntahip ve mezkûr meclis azalarından ressam, mimar, ve tezyinatçı intihap edilir.
I 0 — Jüri gönderilen eserleri bittetkik birin- ci, ikinci ve üçüncüyü tayin eder. Reyler hafidir.
Mükâfat
1 I — Müsabakada siparişe tahsis edilen mik- tar asgari 10.000 lira olduğu takdirde birinciye bu miktarın 20 de biri, ikinciye 100 de biri, üçün- cüye 200 de biri mükâfat olarak verilir. Bu mik- tar 10,000 liradan aşağı olduğu takdirde mükâ- fatlar miktarı jüri tarafından tayin edilir.
12 — Sipariş yaptırılmadığı takdirde mükâ- fatlar verilir. Mükâfat kazanmıyan eserler sahip- lerine iade edilir. Mükâfat alan eserler sipariş makamı tarafından inşa hukuku sahiplerine ait olmak üzere muhafaza edilebilir.
1 3 — Mükâfat olarak verilecek meblâğ mü- sabakanın ilânında alâkadar m a k a m veya şahıs tarafından mükâfat kazananlara verilmek üzere müsabakanın icra edildiği mahal noterliğine ve jüri emrine tevdi edilir,
Sipariş
14 — Sipariş m ü s a b a k a d a birinci gelen eser sabibine verilir. A b i d e veya heykelin tarzı inşa ve teslimi hakkında şeraiti umumiye ve hususiye sipariş veren m a k a m ile san'akâr arasında tesbit edilerek mukaveleye raptedilir. Bu mukavele mu- cibince tarafeyn arasında t a h a d d ü s edecek itilâf san'at veya tekniğe ait olduğu takdirde A k a d e m i meclisinin hakemliğine müracaat edilir.
1 5 — Birinci gelen maket bir fatoğrafı alın- dıktan sonra sipariş yapan zata iade edilir. San*- atkâr bu makette sipariş veren m a k a m l a kendisi- nin muvafakati dahilinde ve maketin esasatını ihlâl etmiyecek ehemmiyetsiz bazı tadilât yapa- bilir.
S a n a t k â r eskizinde san'at zarureti hasabile lüzum gördüğü tadilâtı y a p m a k t a serbestir.
1 6 — Umumî, hususî ve mülhak bütçelerle yaptırılacak olan âbideler ve heykellerin yukarı- daki m a d d e l e r d e zikredilen esasat dahilinde mü- sabaka şeklini tesbit etmek üzere sipariş maka- matı müsabaka ilânından bir ay evvel Akademi meclisine müracaatla bu müsabaka formülünün mezkûr siparişlere uygun şeklinin ve yapılacak ilânatın tesbit edilmiş şeklini talep edebilir.
. Tezyini san'atlar için yapılacak müsabakaların.
tatbik edileceği yerler
1 — (Binalarda tezyini san*atlar) Bir bi- nanın dahilî ve haricî kısımlarında p a n o dekora- tif, fresk, seramik, pentür müral, ferforje, karton piyer, ziya tertibatı ve tesisatı, mobilya, kumaş, halı, kilim, ve duvar kâğıtları, süs eşyası ve ilâh
2 — (Tesisatı hariciye) Kompozisyon ve tatbikatı ve buna mümasil kuyumculuğa ait mü- cevherat, vazo ve emsali, madeniyat üzerine çe.
kiç ile tezyinat, mağaza vitrinlerinin tertip ve tan- zimi,
3 — (Neşriyat) Kitap, mecmua, gazete, resimleri, reklâmla p r o p a ğ a n d a .
Bina dahilî ve harici umumî ve tenviratla reklâm. A m b a l a j etiketleri v. s.
4 — (Seramik) Sınaî ve ticarî bilûmum çini eşya şekilleri. Artistik seramik bilumum va- zolar, sofra, çay, k a h v e takımları ve biblolar.
Sanayi seramiği, kaba seramik inşaat ve sanayiin bilûmum şubelerinde kullanılan izolatör ve saire gibi eşya.
5 — Sinema ve tiyatroların dahilî ve haricî tezyinatı. Filim, tiyatro dekorları kostüm ve ma- ketleri.
6 — (Millî sergiler) Memleket dahilinde yapılacak sanayi; ticarî ve ziraî ve beynelmilel sergilerin umumî tezyinatı, pavyonları tertip ve tesisatı. Sergilerde tatbik edilecek projeler. Bey- nelmilel sergilere iştirâk.
Millî b a y r a m l a r d a şehirlerin muhtelif yerle- rine yapılacak taklar ve ışıklar tesisatı ve bu bayramlarda merasimin ismine göre icap ettiği şekilde dekorlar.
Tezyini işler müsabakasının icrası için esasat - Madde 1 — Sanayii tezyiniye müsabakaları
mevzularının nev'ine ve şekillerine göre ya m a h d u t ve isimleri muayyen san'atkârlar arasında yahut ta u m u m Türk s a n ' a t k â r l a n arasında olabile- ceği gibi beynelmilel dahi olabilir.
Müsabakaların bu vaziyetine naza- ran hanği şekilde yapılacağı A k a d e - mi meclisinin ekseriyeti ârâsile tes- bit edilir. Beynelmilel müsabakalar heyeti Vekile kararile yapılır.
Madde 2 — Tezyini s a n ' a d a r müsabakalarına girebilmek için san'atkârlarm Güzel san atlar Akademisi tezyini san'at- lar şubesinden veya bu mektebe mu- adil A v r u p a mekteplerinden mezun ve yahut memleket dahilinde açılan sergilerde eserlerini üç defa teşhir ederek muvaffakiyet kazanmış olma- ları şarttır.
Madde 3 — Yaptırılacak eserlerin mevzuları ve mevzulara müteallik tafsilât ve ve- saik şayanı arzu olan esasat, eşyala- rın hakiki, eb'adı ve kullanılacak malzemenin nev i teslim olunacak mahal, sipariş veren makam tarafın- dan tesbit edilerek Akademi mecli- sine gönderilir. Meclis bu esasata
göre müsabakada projelerin tanzim, alâkadarlara tebliğ veya gazetelerle ilân eder. İlân üç yevmi gazete ile ve ikişer gün fasıla ile iki defa ya- pılır.
Madde 4 — Müsabakanın müddeti, mevzuun ehemmiyetine göre değişeceğinden A k a d e m i meclisi tarafından tesbit olunur.
Madde 5 — Müsabakaya bîrden fazla eserle iş- tirak olunabilir.
Madde 6 — Müsabakaya iştirak edenlerin isim ve adresleri gayet sarih olarak ka- palı bir zarfla eserlere raptolunur.
V e eserlere imza konulacak olan işa- retin bir eşi zarf üzerine konur.
M a d d e 7 — Müstear bir namla müsabakaya işti- rak olunamaz.
Madde S — Tay in olunan müddetin bitmesin- den sonra gönderilecek eserler mü-
sabakaya kabul olunmaz.
Madde 9 — Müsabaka projesinde tesbit edil- miş olan ölçülere uymıyan eserler müsabakaya ithal edilemez.
M a d d e 10 — Müsabakaya gönderilen eserler yani maketler ve resimler derhal us-
talar tarafından tetkik edilecek şe- kilde bitirilmiş olmalıdır.
Madde 11 — Müsabakaya gönderilen eserlerden mükâfat almıyanlar bütün hukukile sahiplerine iade edilir.
- Mabadi var -
M e c m u a m ı z a g e l e n e s e r l e r :
.. jf
C a s e d i V a c a n z a
Mimar E. A, Griffini, E, Faludi, P. Bottoni Tatil evleri
Bu kitap, yukarıda isimleri yazılı üç m i m a r t a r a f ı n d a n , Milano şehrinde açılan büyük sergi - münasebetile inşa edilmiş beş tip evden b a h -
setmektedir. Bu evlerin her biri, a h ş a p , eternit, h e r a k l i t gibi başka başka malzemelerden inşa edilmişlerdir. Her tip bu suretle malzeme, maliyet ve i k a m e t n o k t a i n a z a r ı n d a n en iktisa-
dî ve en m u v a f ı k tipi bulmak için birer e t ü t m a h s u l ü d ü r . K i t a p t a inşaî hususiyetleri göste- ren t a f s i l â t resimleri, p l â n l a r ı n t a n z i m i n d e i k a - mete, servise tahsis edilen s a h a l a r ile, u m u m î m e s a h a l a r ı ve b u n l a r a n a z a r a n maliyet fiatları- nı gösteren mukayeseli cetveller mevcuttur.
