E s a s c e p h e M i m a r H a s a n A d i l
H a l k e v i p r o j e s i e s b a b ı m u c i b e r a p o r u
M i m a r H a s a n Adil
Arsa plânına göre binanın vaziyeti ve tak- simatı dahiliyesi hakkında düşünülen esaslar:
1 — İnşası mutasavver Halkevi binasile gerek konferans ve temsil salonu ve gerek müzik holün müşterek yapılması iktisadî noktai nazar- dan zarurî görülerek bilhassa temsil salonunun tren caddesinin gürültülerinden azade kalması nazarı dikkatte alındığı gibi çıkış kapılarının d a doğrudan doğruya sokakla irtibatını temin mak- sadile tarafeyninden boş birer kısım arsa bırakı- larak binanın plânı arsa ve sokak vaziyetlerine göre bu şekilde tertip edilmiştir.
2 — Halkevince tertip olunacak konferans ve müsamejelere vesaiti nakliye ile gelecek davetli
zevatın bilhassa yağmurlu h a v a l a r d a tuvaletleri bozulmaksızın içeri girebilmelerini temin maksa- dile methalin önüne geniş bir margiz vazedilmiş- tir.
3 — Methalden girince büyük bir bol ve köşesine geniş bir merdiven vezedilmiş olup her hangi bir miisamere hitamım müteakip toplu çı- kışlarda üst kattan inenlere alt kattan çıkanlar
arasında karşılaşmalar olmaması ve umumî ola- rak kullanılışı düşünüldüğü gibi iktisaden de ter- cihan bu şekil bulunmuştur.
4 — Holde bir kapıcı odası ve bir de gar- diropla iç gezinti mahallerinde bir de ufak büfe vazedilmiştir.
5 — Halkevi şubeleri için 1 8 oda ve bir de içtima salonu olmak üzere ceman 19 oda ki (is- tenildiği gibi 20 o d a y a kabi'i taksimdi) alt ve
üst kat odalarının yekdiğerlerile rabıtasını hususî surette temin maksadile ayrıca ufak bir de mer- diven düşünülmüştür,
6 — Ayni cephenin şuabat odaları münte- hasmda zemin katına istenilen ayrıca iki oda ve teferruatı vazedilmiş ve koridora açılan bir kapı ile de rabıtası temin edilmiştir.
7 — Mezkûr iki odanın üst katına istenilen taksimatta olmak üzere hususî daire vazedilmiş ve dahilen bir kapı ile rabıtası ve zemin katından harice dahi bir methal ile irtibatı vardır.
8 — Konferans v e y a temsil salonunun hac- mi istiabisi umumî geçit ve oturacak mahalleri geniş olmak üzere 300 kişilik olarak tertip edil- miştir. Üst kat balkon kısmında 6 locası vardır.
Sahne kısmının üst ve alt katlarında mecmuan 1 2 artist odasını birbirine rapteden dahilî devvar bir merdiven iki banyo müteaddit helâ ve duş yerleri ve bir de projeksiyon ile perdeyi İdare edecek olan şahsa mahsus iki oda ve sahne al- tına isabet eden bodrum katında da büyük bir mağaza ve depo vazedilmiş olup haricî bir de- met hali düşünülmüştür.
9 Methal ve holün üzerine müzik hol vazedilmiştir. Halkevi hars şubeleri odalarının se-
dadan müteessir olmaması için bilhassa mahal'i mezkûr ile ve gerek hususî dairelerde hem müşte- rek duvarlar da bu sebeple çift duvar olarak yapıl- ması tercihan intihap edilmiş o'up gerek müzikholü
düşünülmüştür.
10 — T emiz ve pis sular tesisatile alâkadar olan kısımların mümkün olduğu kadar yekdiğe- rine yakın olarak tertip edilişi bilhassa tasarruf cihetleri düşünülerek plân taksimatı yapılmıştır,
i 1 — Umumî büyük merdiven altınif isabet
eden bodrum katında kalorifer v e kömürlük de- posu vazedilmiştir. Binanın vaziyetine nazaran kalorifer dairesi teshin noktai nazarından merkezî
intihap edilmiştir.
İtizar : Mimar Buılıan Arif vc Erip bey- lere ait olan vc ikinci gelen proje elde edileme- diğinden maalesef neşredilemcmiştir.
v'-'r "; "Y r i T - ^ ,
i * f s
^ r r z* i İt ^ î m m L > V A ' V" :'
kesi m
A m e l î v e b a s i t m u k a v e m e t , b e t o n a r m e
( m a b a a t ) M i m a r Bekir İhsanBasit kuvvetlere maruz cisimlerin hesabı:
Basit tazyik veya cerre maruz cisimlerde cismin mukavemeti için kuvvetin maktta sathı- na taksiminden çıkan harici kısmet emniyet ge- rilmesini tecavüz etmemelidir. Bu halde umumî
düstur
Kuvvet sathı = P Makta sathı = F
Emniyet gerilmesi — R ile gösterilirse 1 . . . R — —— — emniyet gerilmesi. P
2 . . . F —
R lâzımgelen makta satln.
3 . . . P = F X R = maktam tahammül edeceği kuvveti verir.
Misaller:
I — 10 tonluk bir ağırlığı kaldırmak için, yumuşak çelikten mamul bir telin makta satlıı ne kadar olmalıdır. Emniyet gerilmesi 1000Kfc'/eıl,2 olduğuna göre 2 numaralı düsturun tatbiki ile
10000
1000 = 10 cm2 bulunur.
2 — Başlığın arzı 20 cm den ibaret bir demir kirişin duvara naklettiği sıklet 3 ton ol- duğuna göre sıkleti duvara nakil ve duvarın ezilmemesi için kirişin duvar üzerine oturacağı x mesafesinin hesabı matluptur. (Şekil 1)
Duvarın emniyet gerilmesi 7 Kyr/t:m2 olduğu- na göre. (2) numaralı düsturun tatbiki ile
ilkll.i 3 0 0 0
566 cm3 bulunur ve buradan da
5 6 6
20
x X 2 0 = 566 olması lâzımgeleceğindeıı
= x = 2 8 . 3 cm den ibarettir.
3 — Mihveri istikametinde 5000 ki- loluk bir kuvvet asılı olan ve ınaktaı ve tulü
10 metre olan bir demir demir çubuğun makta sathı ne olmalıdır. Demirin kesafeti 7.8 oldu- ğundan bu halde P kuvvetine birde demir çiı- buğun kendi vezni olan 7.8 X 1000 X F m i kebi- rinin ilâvesi lâztmgelir. Bu halde (3) numaralı düsturun tatbiki ile deıııir emniyet gerilmesi
1000 kabul edilerek
5 0 0 0 + 10 X 7 . 8 X F — F X 1 0 0 0 ve buradan F lıallolunarak,
5 0 0 0 = F ( 1 0 0 0 — 1 0 X 7 . 8 ) 5 0 0 0 . .
— d. 12 bulunur.
1 0 0 0 — 10 X 7.8
4 — Sıkleti zatiyesi 7.8 Fg/cm3 den ibaret olan bir demir çubuğun kendi vezni tahtı tesii rinde kırılmadı için, tulü ne kadar olmalıdır.
Çubuğun tulü l ile ve inkisar gerilmes- R K ile gösterilirse ve 3800 K«/cnı2 kabul edilir- se makta sathının inkisar gerilmesile hasılı zar- bı kuvvete müsavi olmak lâzımgeleceğinden (3)
