GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK
10.4.2018 Dr. Seher Yalçın
Geçerlik Kanıtlama Yöntemleri
Geçerlik Yapı Geçerliği Ölçüt Dayanaklı Geçerlik Uygunluk Geçerliği Kapsam Geçerliği Yordama GeçerliğiYapı Geçerliği
• Yapı sözcük anlamı olarak doğrudan
gözlenemeyen psikolojik özellik anlamına gelmektedir (Köse, 2012).
• Yapı, birbiri ile ilgili olduğu düşünülen belli öğelerin ya da öğeler arasındaki ilişkilerin oluşturduğu bir örüntüdür. Yetenek, zeka, güvensizlik, içe dönüklük, dışa dönüklük vb.
özellikler psikolojide yapı olarak adlandırılırlar (Tekin, 1996).
Yapı Geçerliği
• Ölçme aracının yapı geçerliği ise ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı psikolojik özelliği temsil
etme gücü olarak tanımlanabilir (Köse, 2012).
• Bireylerin psikolojik özellikleri hakkında teşhis yapılmak istendiğinde bu özellikleri ölçmek için geliştirilen ölçme araçlarının yapı geçerliklerinin yüksek olması beklenmelidir (Köse, 2012).
Yapı Geçerliği
(Köse, 2012)• Yapı geçerliğini ortaya koymada faktör analizi oldukça sık kullanılmaktadır. Faktör analizi, çoğunlukla psikolojik ölçme aracı geliştirmek veya ölçme aracının temel aldığı varsayılan
kuramsal yapıyı test etmek amacıyla kullanılan bir analiz türüdür.
Yapı Geçerliği
(Köse, 2012)• Yapı geçerliği, ölçülmek istenen yapının farklı
gruplarda incelenmesi ile de ortaya konabilir. Bu yöntem farklı-zıt gruplar çalışmaları (contrasted group studies) olarak adlandırılmaktadır.
• Örneğin, sınav kaygısı yüksek ve normal bireyler kaygısı yüksek olan bireyler testten yüksek puan, normal olanlar da düşük puanlar
Ölçüt Dayanaklı Geçerlik
• Bir ölçüte dayalı geçerlik belirlenirken, ölçütten elde edilen puanlar, ölçme aracından elde edilen puanlarla aynı zamanda veya daha önceden elde edilmişse bu puanlar arasındaki korelasyona
dayalı geçerliğe uygunluk/zamandaş
geçerlik adı verilmektedir (Atılgan ve diğ, 2011;
Baykul, 2000).
10.4.2018 Dr. Seher Yalçın
Ölçüt Dayanaklı Geçerlik
• Ölçüt durumundaki puanlar, geçerliği
belirlenecek ölçme aracından elde edilen puanlardan daha sonra elde edilmişse, bu
puanlar arasındaki korelasyona dayalı geçerliğe
yordama geçerliği adı verilmektedir (Atılgan
ve diğ, 2011; Baykul, 2000).
10.4.2018 Dr. Seher Yalçın
Ölçüt Dayanaklı Geçerlik
(Köse, 2012)• TÜRKİYE GENELİ DENEME SINAVI (Öğrenci Seçme
Sınavından Bir Hafta Önce) (Ölçüt) UYGUNLUK GEÇERLİĞİ • ÖĞRENCİ SEÇME SINAVI YORDAMA GEÇERLİĞİ ÜNİVERSİTE 1. SINIF AKADEMİK BAŞARI ORTALAMASI
(Bir Yıl Sonra) (Ölçüt)
yordayıcı
yordanan
Kaynakça
• Atılgan, H., Kan, A. ve Doğan, N. (2011). Eğitimde Ölçme
ve Değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme:
Klasik Test Teorisi ve Uygulaması. Ankara. ÖSYM
Yayınları.
• Köse, İ. A. (2012). Geçerlik ve Güvenirlik (ss.
72-115), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Editör: N. Çıkrıkçı-Demirtaşlı). Ankara: Elhan Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile
Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
10.4.2018 Dr. Seher Yalçın
