Sosyal Bilişsel Kuram
Albert Bandura
Dr. Gökçe Karaman Benli
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Okul Öncesi Eğitim Anabilim Dalı
2
• Bandura Ukrayna-Kanadalı sosyal öğrenme üzerine çalışan bir psikologtur.
• Kuramını oluştururken Miller ve Dollard’ın “Sosyal Öğrenme ve Taklit” isimli kitabından etkilenmiştir.
Gözlem yoluyla öğrenme üzerinde deneysel çalışma yapan ilk kişi ise Thorndike’tır; fakat gözlem yoluyla öğrenme ilişkisini deneyleriyle kanıtlayamamıştır.
3
Bakmak ve Görmek
Duymak ve Dinlemek
İlişkisini Konuşalım
6
• Bandura’ya göre gözleyerek öğrenme;
“Sadece bir kişinin diğer kişilerin
etkinliklerini basit olarak taklit etmesi değil, çevredeki olayları bilişsel olarak işlemesiyle kazanılan bilgidir”.
7
Bandura’ya göre gözlem ve taklit yoluyla öğrenme birbirinden farklıdır.
? Neden
8
Taklit ve Gözlem Yoluyla Öğrenmenin Farkı
Gözlem Yoluyla Öğrenme
Taklit
Gözlem Yoluyla Öğrenme
9
• Bandura kuramında davranışçı yaklaşımın öğrenmenin gerçekleşmesiyle ilgili
açıklayamadığı sınırlılıkları gidermeye çalışmıştır.
?Davranışçı yaklaşımdaki bu sınırlılıklar neler olabilir
10
• Bandura’nın kuramı bilişsel eğilimli bir kuramdır.
• Bandura, öğrenme ve performansı birbirinden ayırır.
? Öğrenme ve performans arasındaki farkı açıklar mısınız
11
Bandura’ya göre öğrenmeyi etkileyen ve modelden edinilen dolaylı yaşantılar
Dolaylı Duygu
Model Özellikleri Dolaylı Pekiştirme Dolaylı Ceza Dolaylı Güdülenme
Dolaylı Yaşantılar
12
Dolaylı Pekiştirme
Modeli izleyen Davranışı pekiştirilen model
Modeli izleyen kısa sürede taklit ediyor.
13
Dolaylı Ceza
Olumsuz davranış geliştiren modeller
Modelleri izliyor
Cezalandırıldıklarını görünce saldırgan davranışı o da göstermiyor.
14
Dolaylı Güdülenme
Gözlenen davranış
değer verilen bir ürünle sonuçlanıyor.
Gözleyen, değer verilen davranışı yapmak için istek duyar.
15
Dolaylı Duygu
Birçok duygu gözlem yoluyla kazanılır. Örneğin; korku.
16
Modelin özellikleri
1- Gözleyenden daha yüksek statülü model Davranış Sonuçları bilinmiyor Yüksek düzeyde taklit
2- Gözleyenle eşit statüde model Davranış sonuçları olumlu Yüksek düzeyde taklit ve sebat
3- Gözleyenle eşit statüde model Davranış sonuçları olumsuz Taklitin hemen kesilmesi
4- Gözleyenden daha düşük statülü model Herhangi bir sonuç Çok az etki
17
Kuramın Dayandığı İlkeler
Karşılıklı Belirleyicilik
Sembolleştirme Kapasitesi
Öngörü Kapasitesi
Dolaylı Öğrenme Kapasitesi
Öz Düzenleme Kapasitesi
Öz Yargılama Kapasitesi
18
Gözlem Yoluyla Öğrenme Süreçleri
Dikkat Etme
Hatırda Tutma
Davranışı Meydana
Getirme Güdülenme
19
Öz yeterlik
Bireyin belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri organize edip
başarılı olarak yapma kapasitesine ilişkin kendi yargısına öz yeterlik denir.
? Öz yeterlik yargıları hangi kaynaklardan etkilenir
20
Öz Düzenleme
Bireyin kendi davranışlarını gözleyip, kendi ölçütleriyle karşılaştırarak yargıda bulunması ve gerekiyorsa davranışlarını ölçütlerine uygun hale getirmesidir.
