v
ÖNSÖZ ... i
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ ... iii
BÖLÜM - 1 GENEL KAVRAMLAR VE GİRİŞ 1.1. Piyasa Ekonomisi Nedir? ... 1
1.2. Rekabet ve Serbest Rekabet Düzeni Nedir? ... 1
1.3. Neden Rekabet? ... 3
1.4. Rekabetin Kısıtlanması Niçin Kötüdür? ... 3
1.5. Haksız Rekabet ile Rekabete Aykırılık Arasındaki Fark Nedir? ... 4
1.6. Serbest Piyasa Ekonomisine Devlet Müdahalesi Gerekli midir? ... 5
1.7. Rekabetin Korunmasına İlişkin Yasal Düzenleme Yapma Fikri Nerede ve Ne Zaman Ortaya Çıktı? ... 6
1.8. Türk Rekabet Mevzuatı Nelerden Oluşur?... 6
1.9. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un Amacı Nedir? ... 7
1.10. Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un Uygulama Alanı Nedir? ... 7
1.11. Rekabet Kanunu’nda Yasaklanan Durumlar Nelerdir? ... 8
BÖLÜM - 2 REKABETİ KISITLAYICI ANLAŞMA, UYUMLU EYLEM VE TEŞEBBÜS BİRLİĞİ KARARLARI (RKHK md.4) 2.1. Rekabet Hukukunda “Anlaşma” Nedir? ... 11
2.2. Rekabeti Kısıtlayıcı Anlaşma Ne Şekilde Ortaya Çıkar? ... 11
vi
2.3. Yatay Anlaşma-Dikey Anlaşma Nedir? ... 12
2.4. Yatay Anlaşmalar Ne Şekilde Ortaya Çıkar? ... 13
2.5. Dikey Anlaşmanın Unsurları Nelerdir? ... 15
2.6. Dağıtım Anlaşması Nedir? Dikey Anlaşmadan Farkı Var mıdır? ... 15
2.7. Acentelik Anlaşmalarına Rekabet Kanunu Uygulanır mı? ... 16
2.8. Franchise Anlaşmalarına Rekabet Kanunu Uygulanır mı? ... 16
2.9. Konsinye Satış Anlaşmalarına Rekabet Kanunu Uygulanır mı? ... 17
2.10. Uyumlu Eylem Nedir?... 17
2.11. Uyumlu Eylemin Uygulanma Şartları Nelerdir? ... 18
2.12. Teşebbüs/Teşebbüs Birliği Nedir? ... 19
2.13. Yabancı Teşebbüsler Rekabet Kanunu Kapsamında Değerlendirilir mi? ... 20
2.14. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma/Uyumlu Eylemin Rekabet Kanunu’na Aykırı Olup Olmadığının İncelenmesinde Hangi Aşamalardan Yararlanılır? ... 20
2.15. Rakipler Arasında Yapılan Her Anlaşma Yasak mıdır? 21 2.16. Anlaşma, Karar ve Uyumlu Eylemlerin Rekabet Kurulu’na Bildirilmesi Gerekli midir? ... 21
2.17. Teşebbüsler Arasında “Bilgi Değişimi” Nedir? ... 22
2.18. Bilgi Değişimi Yasak mıdır? ... 22
2.19. Rekabet Hukukunda Hangi İlkeler Geçerlidir? ... 22
2.20. Rekabeti Kısıtlayıcı Anlaşma Örnekleri Nelerdir? ... 26
SORULAR ... 30
vii BÖLÜM - 3
HÂKİM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI (RKHK md.6)
3.1. Hâkim Durum Nedir? ... 35
3.2. Piyasada Hâkim Durumda Olmak Rekabet Kanunu Kapsamında Yasak mıdır? ... 35
3.3. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Ne Şekilde Ortaya Çıkar? ... 35
3.4. Hâkim Durum Tespitinde Kullanılan Kriterler Nelerdir?... 36
3.5. Bir Teşebbüsün Hâkim Durumda Olduğunu Gösteren Pazar Payı Eşiği Nedir? ... 38
3.6. Birlikte Hâkimlik Nedir? ... 38
3.7. Piyasada Birlikte Hâkim Durumda Olmak Rekabete Aykırı mıdır? ... 39
3.8. İlgili Piyasa Nedir? ... 39
3.9. İlgili Piyasa Hangi Mevzuatta Tanımlanmıştır? ... 39
3.10. SSNIP Testi Nedir? ... 39
3.11. İlgili Ürün Pazarı Nedir? ... 40
3.12. İlgili Coğrafi Pazar Nedir? ... 41
3.13. Pazar Tanımlamasının Temel İlkeleri Nelerdir? ... 41
3.14. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Nedir? ... 42
3.15. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halleri Nelerdir?... 42
3.16. Zorunlu Unsur Doktrini Nedir? ... 48
3.17. Fikri Mülkiyet Hakları ile Rekabet Kuralları İhlal Edilebilir mi?... 49
MAKALE - Zorunlu Unsur Doktrini ... 50
SORULAR ... 60
MAKALE - Rekabet Hukuku ve Fikri Mülkiyet Hakları ... 66
viii
BÖLÜM - 4
BİRLEŞME VE DEVRALMALAR (RKHK md.7)
4.1. Birleşme ve Devralma Nedir? ... 79
4.2. Birleşme ve Devralma Kavramları Hangi Mevzuatta Düzenlenmiştir? ... 79
4.3. TTK’ya Göre Şirketlerin Birleşmesi Kaç Şekilde Gerçekleşir? ... 79
4.4. TTK’da Hangi Tür Birleşme ve Devralmalar Düzenlenmiştir? ... 80
4.5. Rekabet Mevzuatı Kapsamında Bileşme ve Devralma Sayılan Haller Nelerdir? ... 80
4.6. Rekabet Mevzuatı Kapsamında Bileşme ve Devralma Sayılmayan Haller Nelerdir? ... 81
4.7. 2010/4 Sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de “Kontrol” Kavramı Nasıl Tanımlanmıştır? ... 81
4.8. 2010/4 Sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Kaç Tür Kontrolden Bahsedilmektedir? ... 82
4.9. Bir Teşebbüs veya Ekonomik Birim Üzerinde “Kontrol” Sağlamak Hangi Araçlar ile Mümkündür? ... 82
4.10. Rekabet Mevzuatı Kapsamında Denetime Tabi Birleşme ve Devralmaların Unsurları Nelerdir? ... 84
4.11. Türk Ticaret Kanunu Kapsamındaki Birleşmelerin Hepsi Rekabet Kanunu Denetimine Tabi midir? ... 84
4.12. Rekabet Kanunu Kapsamında Denetime Tabi Birleşmeler Nelerdir? ... 85
4.13. Rekabet Kanunu Kapsamında Kaç Tür Birleşme Mümkündür? ... 85
4.14. Yatay Birleşme Nedir? ... 85
4.15. Dikey Birleşme Nedir? ... 85
4.16. Conglamerate (Aykırı) Birleşme Nedir? ... 85
ix
4.17. Ortak Girişim (Joint Venture) Nedir? ... 86
4.18. Bildirime Tabi Olan Birleşme ve Devralmalar Nelerdir?... 86
4.19. Birleşme ve Devralma işlemlerinin Kurum’a Bildirilmesinde Hangi Test Uygulanmaktadır?... 87
4.20. Bildirime Tabi Birleşme ve Devralmalarda İşlem Tarafı Teşebbüslerin Pazar Payı Dikkate Alınır mı? ... 87
4.21. Etkilenen Pazar Nedir? ... 87
4.22. Birleşme İşleminde Etkilenen Pazar Tespiti Hangi Teşebbüse Göre Yapılır? ... 88
4.23. Devralma İşleminde Etkilenen Pazar Tespiti Hangi Teşebbüse Göre Yapılır? ... 88
4.24. İşlem Tarafı ve İlgili Teşebbüs Kavramı Nedir? ... 88
4.25. Birleşmelerde “İlgili Teşebbüs” Hangisidir? ... 89
4.26. Devralmalarda “İlgili Teşebbüs” Hangisidir? ... 89
4.27. Ortak Girişim Kurulması Halinde “İlgili Teşebbüs” Hangisidir? ... 89
4.28. Birleşme/Devralma İşleminde Ciro Nasıl Hesaplanır? . 90 4.29. Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar’da İzin Süreci Nasıl İşler? ... 90
4.30. İzne Tabi Birleşme/Devralma İşlemi İçin Rekabet Kurulu’na Bildirim Yapılmaması Durumunda Ne Olur? ... 91
4.31. İzne Tabi Birleşme/Devralma İşleminin Rekabet Kurulu’na Bildirilmemesi Halinde İdari Para Cezası Hangi Teşebbüse Uygulanır? ... 91
SORULAR ... 92
MAKALE - Rekabet Hukukunda Yıkıcı Fiyatlama ... 94
x
BÖLÜM - 5
MUAFİYET ve MENFİ TESPİT
5.1. Muafiyet Nedir? ... 105 5.2. Muafiyetin Şartları Nelerdir? ... 106 5.3. Muafiyet Almak İçin Gerekli Olan Şartların Hepsinin
Aynı Anda Sağlanması Zorunlu mudur? ... 107 5.4. Muafiyetin Türleri Nelerdir? ... 107 5.5. Bireysel Muafiyet Nedir? ... 107 5.6. Rekabeti Kısıtlayıcı Anlaşmaya Muafiyet Almak İçin
Rekabet Kurumu’na veya Mahkemelere Başvurmak Zorunlu mudur? ... 108 5.7. Muafiyet Süresi Nedir? ... 108 5.8. Muafiyet Kararı Hangi Tarihten İtibaren Hüküm ve
Sonuç Doğurur? ... 108 5.9. Menfi Tespit Belgesi Nedir? ... 109 5.10. Muafiyet Kararı ile Menfi Tespit Arasındaki Fark
Nedir? ... 109 5.11. Muafiyet ve Menfi Tespit Kararı Geri Alınır mı? ... 109 5.12. Geri Alma Hangi Tarihten İtibaren Sonuç Doğurur? . 110 5.13. Grup Muafiyeti Nedir? ... 110 5.14. Grup Muafiyeti Hangi Mevzuat Türü ile
Tanınmaktadır? ... 110 5.15. Grup Muafiyeti Tebliğleri Nelerdir? ... 110 SORULAR ... 112
xi BÖLÜM - 6
REKABET KURUMU’NA BAŞVURU PROSEDÜRÜ VE İŞLEYİŞ
6.1. Bir Rekabet İhlalinin Varlığı Halinde Rekabet
Kurumu’na Başvuru Ne Şekilde Yapılır? ... 117
6.2. Başvuru Kimler Tarafından Yapılabilir? ... 117
6.3. Başvuru Ne Şekilde Yapılır? ... 117
6.4. Şikâyeti Kimler Yapabilir? ... 117
6.5. Hangi Başvurular Hakkında İşlem Yapılmaz? ... 117
6.6. Başvuru Sahibi Kimliğinin Gizli Tutulmasını Talep Edebilir mi? ... 118
6.7. Rekabet Kurulu, Re’sen Soruşturma Başlatabilir mi? 119 6.8. Rekabet Kurulu’nun Kararları Gerekçeli Olmak Zorunda mıdır? ... 119
6.9. Rekabet Kurulu, İnceleme Sırasında Elde Ettiği Gizli Bilgileri İfşa Edebilir mi?... 119
6.10. Önaraştırma Nedir? ... 119
6.11. Önaraştırma Ne Kadar Sürer? ... 119
6.12. Kurul’un Kanun İhlallerini Tespit Ettiği Durumlarda İzleyeceği Prosedür Nedir? ... 120
6.13. Önaraştırma Aşaması Olmadan Soruşturma Açılmamasına Karar Verilebilir mi? ... 121
6.14. Soruşturma Açılmasına Dair Verilen Karara Karşı Yargı Yoluna Başvurulabilir mi? ... 121
6.15. Soruşturma Açıldığına Dair Karar Taraflara Bildirilir mi? ... 121
6.16. Soruşturma Aşaması Başladıktan Sonra Başka Teşebbüsler de Soruşturmaya Dahil Edilebilir mi?... 121
6.17. Soruşturma Ne Kadar Sürer? ... 122
6.18. Yerinde İnceleme Nedir? ... 122
6.19. Önaraştırma Safhasında Taraflardan Savunma İstenir mi? ... 122
xii
6.20. Soruşturma Safhasında Taraflardan Savunma
İstenir mi? ... 122
6.21. Karar Safhasında Taraflardan Savunma İstenir mi? ... 123
6.22. Taahhüt Nedir? ... 123
6.23. Hangi İhlaller Taahhüt Sürecinin Dışında Tutulmuştur? ... 123
6.24. Taahhüt Talebi Ne Zamana Kadar Sunulabilir? ... 124
6.25. Taahhüt Metninin İçeriğinde Ne Olmalıdır? ... 124
6.26. Taahhüt Sunulduktan Sonra Rekabet Kurumu Ne Tür Kararlar Verir? ... 124
6.27. Taraflar Taahhütte Değişiklik Yapabilir mi? ... 125
6.28. Taahhüde Uyum Rekabet Kurumu Tarafından İzlenecek midir? Nasıl? ... 125
6.29. Uzlaşma Nedir? ... 126
6.30. Uzlaşma Süreci Nasıl Başlar? ... 126
6.31. Uzlaşma Süreci Ne Zaman Biter? ... 127
6.32. Uzlaşma Sonucunda Uygulanacak İndirim Oranları Nedir? ... 127
6.33. Uzlaşma Süreci Sonucunda Verilen Para Cezası ve Uzlaşma Metnindeki Hususlar Daha Sonra Dava Konusu Yapılabilir mi? ... 127
6.34. Uzlaşma ile Pişmanlık (Aktif İşbirliği) Arasındaki Fark Nedir? ... 127
6.35. Uzlaşma ile Birlikte Pişmanlık Başvurusu Yapmak Mümkün müdür? ... 127
6.36. Uzlaşma Her Rekabet İhlali İçin Mümkün müdür? ... 128
6.37. Soruşturma Sonucunda Nihai Karar Hangi Süre İçinde Verilir? ... 128
6.38. Kurul’un Alabileceği Nihai Kararlar Nelerdir? ... 128
6.39. Kurul İhtiyati Tedbir Kararı Alabilir mi? ... 128
6.40. Kurul’un Aldığı İhtiyati Tedbir Kararına İtiraz Edilebilir mi? ... 128
6.41. Kurul Kararına Uymamanın Yaptırımı Nedir?... 129
xiii 6.42. Rekabet Kurulu’nun Nihai Kararına Karşı Dava Hakkı
Var mıdır? ... 129
6.43. Rekabet Kurulu Kararlarına Karşı Açılan İptal Davası Nerede Görülür? ... 129
6.44. İptal Davasını Kimler Açabilir? ... 129
6.45. İptal Davasında Davalı Kimdir?... 130
6.46. İptal Davasını Açma Süresi Nedir? ... 130
6.47. Yargı Yoluna Başvurulması, Kararların Uygulanmasını ve İdarî Para Cezalarının Takip ve Tahsilini Durdurur mu? ... 130
6.48. Rekabet Kanunu’nun İhlalinin Özel Hukuk Alanındaki Sonuçları Nedir? ... 130
6.49. Tazminat Sorumluluğunda, Zarar Görenin İsteyebileceği Miktar Nedir? ... 132
6.50. Rekabeti Sınırlayıcı Uygulamaların İspatında Hangi Tür Deliller Kullanılabilir? ... 132
6.51. Rekabeti Sınırlayıcı Uygulamalar Aleyhine Açılacak Tazminat Davalarında Zamanaşımı Nedir?... 133
6.52. Kurul'un Para ve Süreli Para Cezalarından Doğan Alacakları Hangi Kanuna Göre İşlem Görür? ... 133
6.53. Kurul'un Bildirimleri Hangi Kanun Esaslarına Göre Yapılır?... 133
SORULAR ... 134
BÖLÜM - 7 4054 SAYILI REKABETİN KORUNMASI HAKKINDAKİ KANUN’DA YAPTIRIMLAR 7.1. Türk Rekabet Kanunu’nda Kaç Tür Yaptırım Bulunmaktadır? ... 139
7.2. Rekabet İhlalleri Halinde İdari Para Cezası Vermeye Yetkili Makam Hangisidir? ... 139
7.3. İdari Para Cezaları Kaça Ayrılır? ... 139
xiv
7.4. Usule İlişkin Para Cezası Verilmesi Gereken Haller Nelerdir? ... 139 7.5. Usule İlişkin Para Cezasının Muhatabı Kimdir? ... 140 7.6. Esasa İlişkin Para Cezası Verilen Haller Nelerdir? ... 140 7.7. Esasa İlişkin İdari Para Cezasının Muhatabı Kimdir? 140 7.8. Esasa İlişkin İdari Para Cezası Nasıl Belirlenir? ... 141 7.9. Nispi İdari Para Cezası Gerektiren Haller Nelerdir? .. 141 7.10. Nispi İdari Para Cezasının Muhatabı Kimdir? ... 141 7.11. Pişmanlık (Aktif İşbirliği) Yönetmeliği Nedir? ... 142 7.12. Pişmanlık Yönetmeliği’nin Kapsamı Nedir?... 142 7.13. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve
Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarının Hesaplanması Hangi Mevzuat ile Düzenlenmiştir? ... 143 7.14. Ceza Yönetmeliği RKHK’un 7’nci Maddesini
Kapsar mı? ... 143 7.15. Ceza Yönetmeliği’ne Göre Temel Para Cezası Nasıl
Hesaplanır? ... 143 7.16. Ceza Yönetmeliği’nde Para Cezasının Tespitinde
Kullanılan Aşamalar Nelerdir? ... 144 7.17. Para Cezasının Belirlenmesinde Ağırlaştırıcı Unsurlar
Nelerdir? ... 146 7.18. Para Cezasının Belirlenmesinde Hafifletici Unsurlar
Nelerdir? ... 146 7.19. Şirket Yönetici ve Çalışanlarına Para Cezası
Verilir mi? ... 147 7.20. Şirket Yönetici ve Çalışanlarına Verilecek Para
Cezasında İndirim Mümkün müdür? ... 147 7.21. Rekabet Kanunu’nda Düzenlenen Para Cezalarında
Zamanaşımı Var mıdır? ... 148 7.22. Rekabet Kurulu’nun Yapısal Tedbirler Alma Yetkisi
Var mıdır? ... 148 MAKALE - Rekabet Kurumu'nun Pişmanlık Yönetmeliği ... 149
xv BÖLÜM - 8
ŞİRKETLERE TAVSİYELER
8.1. Rekabete Aykırılıktan Kaçınma Yolları Nelerdir? ... 157 8.2. Şirket İçi Yazışmalarda ve Üçüncü Kişilerle Sohbetlerde
Kullanılmasından Kaçınılması Gereken İfadeler
Nelerdir?... 158 8.3. Bilgi İsteme ve Yerinde İnceleme Niçin Yapılır? ... 158 8.4. Rekabet Kurumu’nun Yerinde İncelemelerinde Firma
Çalışanları Ne Yapmalıdır? ... 159 8.5. Rekabet Kurumu’nun Yerinde İncelemelerinde Nelere
Dikkat Edilmelidir? ... 160 8.6. Yerinde İnceleme Sırasında Uzmanların Yetkileri
Nelerdir?... 161 8.7. Yerinde İnceleme Sırasında Uzmanların Görevleri
Nelerdir?... 162 8.8. Rekabet Kurumu’nun Yerinde İncelemeleri’nden Önce
Hazırlık Yapılması Mümkün müdür? ... 163 SORULAR ... 164 KAYNAKLAR ... 167
