İÇİNDEKİLER Sayfa
ÖNSÖZ ...III AÇIKLAMA ... V
BÖLÜM I - TEMEL KAVRAMLAR...1
Soru 1- Dış ticaret nedir?...1
Soru 2- Mal nedir? ...1
Soru 3- Mal ve hizmet arasındaki fark nedir?...1
Soru 4- İhracat nedir? ...1
Soru 5- İthalat nedir?...1
Soru 6- Dış ticaret dengesi nedir?...1
Soru 7- Dış ticaret fazlası nedir? ...2
Soru 8- Dış ticaret açığı deyince ne anlaşılmaktadır?...2
Soru 9- Dış ticaret hacmi neyi ifade eder?...2
Soru 10- İhracatın ithalatı karşılama oranı nedir, nasıl hesaplanır? ...2
Soru 11- Dış ödemeler bilançosu nedir?...2
Soru 12- Dış ödemeler bilançosu hangi bilgileri içerir?...2
Soru 13- Yeniden ihracat nedir?...3
Soru 14- Yeniden ithalat ne demektir? ...3
Soru 15- Dahilde işleme nedir? ...3
Soru 16- Hariçte işleme nedir? ...3
Soru 17- Transit ticaret nedir? ...3
Soru 18- Yolcu beraberi eşya nedir? ...4
Soru 19- Kıyı ve sınır ticareti nedir?...4
Soru 20- Geçici ihracat ve ithalat nedir? Kesin ihracat ve ithalattan farkı nedir?...4
Soru 21- Para tabanlı altın ne demektir? ...4
Soru 22- Finansal kiralama nedir? Adi kiralamadan farkı nedir?...4
BÖLÜM II - DIŞ TİCARET SİSTEMLERİ, İLGİLİ KAVRAMLAR VE DÜNYA UYGULAMALARI ...5
Soru 23- Bir ülkenin ekonomik bölgesi nasıl tanımlanır?...5
Devlet İstatistik Enstitüsü, Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri
VII
Soru 24- Gümrük bölgesi ve gümrük hududu nedir? ...5
Soru 25- Serbest dolaşım alanı ne anlama gelmektedir?...5
Soru 26- Gümrük antreposu nedir, ne işe yarar? ...5
Soru 27- Serbest bölge ne demektir, çeşitleri nelerdir?...6
Soru 28- Dış ticaret istatistiklerinin oluşturulmasında uluslararası kurallar mevcut mudur? ...6
Soru 29- Dış ticaret sistemi nedir? ...6
Soru 30- Dış ticaretin kapsamını belirlemede dünyada hangi sistemler uygulanmaktadır?...6
Soru 31- Genel ticaret sisteminin özellikleri nelerdir? ...7
Soru 32- Özel ticaret sistemi nedir?...7
Soru 33- İthalat açısından genel ve özel ticaret sistemi arasında ne fark vardır? ...7
Soru 34- İhracat açısından genel ve özel ticaret sistemi arasında ne fark vardır?...8
Soru 35- Dünyada hangi sistem daha yaygın olarak kullanılmaktadır? ...8
Soru 36- Birleşmiş Milletler dış ticarete hangi tür işlemlerin ve malların dahil edilmesini önermektedir? ...8
Soru 37- Birleşmiş Milletler hangi mal ve işlemlerin dış ticaret istatistiklerinin kapsamı dışında bırakılmasını önermektedir?...9
Soru 38- Uluslararası dış ticaret bilgilerinin karşılaştırma düzeyi nedir? Karşılaştırmayı etkileyen etkenler nelerdir? ...10
BÖLÜM III - TÜRKİYE'DE DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNİN YÖNTEMİ ...10
Soru 39- Türkiye’de dış ticaret istatistiklerinin veri kaynağı nedir? ...10
Soru 40- Bilgiler hangi yöntemle, nasıl elde edilmektedir?...10
Soru 41- Türkiye’nin dış ticaret istatistikleri hangi sisteme göre oluşturulmaktadır?...11
Soru 42- Genel Ticaret Sistemine göre veri üretilmesi için herhangi bir çalışma yapılıyor mu? ...11
Soru 43- DİE dış ticaret verileri ne tür işlemleri kapsamaktadır? ...11
Soru 44- Türkiye’nin dış ticaret verilerine ne tür mallar ve işlemler dahil edilmemektedir?...11
Soru 45- DİE dış ticaret verilerinde yer almayan bu işlemlere ilişkin bilgilere nasıl erişilir?...12
Soru 46- Sınırı geçmeyen mallardan ne anlaşılmaktadır? ...12
Soru 47- İstatistiksel eşik nedir, dış ticaret verileri için hangi değer uygulanmaktadır?...12
Soru 48- DİE'ye gelen dış ticaret verileri üzerinde hangi çalışmalar yapılmaktadır? ...13
Soru 49- Kapsam yönünden Türkiye'nin dış ticaret istatistikleri, Birleşmiş milletler tavsiyeleri ve diğer ülke uygulamaları ile ne ölçüde uyumludur? ...13
Devlet İstatistik Enstitüsü, Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri
VIII
Soru 50- Dış ticaret istatistiklerinde hangi değişkenler yer almaktadır?...13
Soru 51- Dış ticaret istatistiklerinde gümrük kavramı neyi ifade etmektedir?...14
Soru 52- Dış ticaret istatistiklerinde referans dönemi nedir? ...14
Soru 53- Dış ticaret istatistiklerinde madde neyi ifade etmektedir? ...14
Soru 54- Gümrük Tarife Cetveli ne demektir?...15
Soru 55- Dış ticarette ihracat ya da ithalat yapılan ülkenin belirlenmesinde hangi tür uygulamalar vardır?...15
Soru 56- İhracat yapılan ülke kavramı neyi ifade etmektedir?...15
Soru 57- İthalat yapılan ülkeden ne anlaşılmaktadır? ...15
Soru 58- Menşe (kaynak) ülke nasıl tespit edilmektedir?...16
Soru 59- Dış ticarette taşıma sistemi neyi ifade etmektedir?...16
Soru 60- Dış ticarette taşıt ülkesi neyi ifade etmektedir? ...16
Soru 61- Gümrük rejim kodu nedir? Gümrük rejim kodu dış ticaret istatistiklerinde hangi amaçla kullanılmaktadır?...16
Soru 62- Türkiye'nin dış ticaret istatistiklerinde kullanılan rejim kodları nelerdir?...16
Soru 63- Dış ticarette miktar nedir? Miktar ölçümünde hangi ölçü birimleri kullanılmaktadır? 17 Soru 64- Dış ticarette değer neleri içermektedir? ...17
Soru 65- Muhtelif döviz cinsleri ile yapılabilen dış ticaret ödemeleri Dolar, EURO ve YTL’ye nasıl dönüştürülmektedir? ...17
Soru 66- Dış ticaret verileri hangi mal ve sektör sınıflamalarına göre değerlendirilmektedir?.18 Soru 67- Harmonize sistem nedir? Dünya ülkeleri arasında kullanımı yaygın mıdır? ...18
Soru 68- Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması nedir? Yapısı ve kullanım alanları nelerdir? ...18
Soru 69- Geniş Ekonomik Kategoriler Sınıflaması (GEGS)’nın yapısı nasıldır? Nerelerde kullanılmaktadır?...19
Soru 70- Dış ticaret istatistiklerinde kullanılan Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (USSS)’nın özellikleri nelerdir?...19
Soru 71- Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (EFİS) nedir? Yapısı nasıldır? ...20
Soru 72- Avrupa Ekonomik Topluluğunda Faaliyete Göre Ürünlerin İstatistiki Sınıflaması (FÜS) nedir? EFİS ile farkı nedir? ...20
Soru 73- Avrupa Topluluğunda Sanayi Ürün Listesi (SÜL) (PRODCOM) nedir, özellikleri nelerdir? ...20
Soru 74- Dış ticaret istatistiklerinin Avrupa Birliği (AB) ile uyumluluk düzeyi nedir? ...20
Devlet İstatistik Enstitüsü, Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri
IX
Soru 75- Avrupa Birliğine tam üye olmamız durumunda dış ticaret istatistiklerinde ne tür
değişiklikler gündeme gelecektir? ...21
Soru 76- EXTRASTAT nedir? ...21
Soru 77- INTRASTAT nedir? ...21
BÖLÜM IV - DÜNYA VE TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNE AİT SEÇİLMİŞ GÖSTERGELER...21
Soru 78- Dünya dış ticaret hacmi ne kadardır? Yıllar itibariyle nasıl değişmiştir?...21
Soru 79- Dış ticaret açısından dünyanın önde gelen ülkeleri hangileridir? İhracat ve ithalatları ne kadardır?...22
Soru 80- Son dönemlerde dış ticaret açısından büyük atılım yapan belli başlı ülkeler hangileridir? ...23
Soru 81- Kişi başına ihracatı en yüksek olan ülkeler hangileridir?...23
Soru 82- Dünya ticaret hacmindeki gelişme ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin dış ticaretindeki gelişme nasıl olmuştur? ...23
Soru 83- Türkiye'nin en çok ihracat ve ithalat yaptığı 10 ülke hangileridir?...24
Soru 84- Türkiye en çok hangi ürünleri ihraç etmektedir?...25
Soru 85- Türkiye en çok hangi ürünleri ithal etmektedir? ...25
BÖLÜM V: DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ...26
Soru 86- Endeks nedir? ...26
Soru 87- Dış ticaret endeksleri neyi ifade etmektedir? ...26
Soru 88- Dış ticaret endeksleri hangi amaçlarla kullanılmaktadır? ...26
Soru 89- DİE'nin bugüne kadar hesapladığı dış ticaret endeksleri hangileridir? ...26
Soru 90- 2003 temel yıllı dış ticaret endekslerinde hangi tür endeksler hesaplanmaktadır?...27
Soru 91- Birim değer endeksi neyi ifade etmektedir? Fiyat endeksi ile arasındaki fark nedir?27 Soru 92- Dış ticaret miktar endeksi nedir?...27
Soru 93- Dış ticaret endekslerinin 1994 olan temel yılı niçin 2003 olarak değiştirilmektedir? 27 Soru 94- Dış ticaret endekslerinin hesaplanması için hangi işlemler yapılmaktadır? ...28
Soru 95- Dış Ticaret Endeksleri (2003= temel yılı) hangi sınıflamalara göre hesaplanmaktadır? ...28
Soru 96- Endekslerin türü nedir?...28
Soru 97- Sabit bazlı endeks ile zincirleme endeks arasında ne fark vardır?...28
Soru 98- 2003 Temel Yıllı Dış Ticaret endeksinde madde seçimi hangi kriterlere göre yapılmıştır? ...29
Devlet İstatistik Enstitüsü, Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri
X
Soru 99- Endekse kaç madde seçilmiştir?...29
Soru 100- Madde ve sektör ağırlıkları nasıl hesaplanmıştır?...29
Soru 101- 2003 temel yıllı birim değer endekslerinin hesaplanmasında hangi formül kullanılmaktadır?...30
Soru 102- Miktar endeksleri nasıl hesaplanmıştır? ...30
Soru 103- Değer endeksi neyi ifade etmektedir? Nasıl hesaplanmaktadır?...30
Soru 104- Zincirleme endeksle hesaplanan birim değer endeksi değerleri 2003 temel yılına nasıl dönüştürülmektedir? ...31
Soru 105- Dış ticaret fiyat endeksleri hangi para birimi kullanılarak hesaplanmaktadır? ...31
Soru 106- Dış ticaret endekslerini kullanarak başka neler hesaplanmaktadır? ...31
Soru 107- Dış ticaret hadleri nasıl hesaplanmaktadır ve ne anlama gelmektedir? ...32
Soru 108- Avrupa Birliği ülkelerinde hangi dış ticaret endeksleri hesaplanmaktadır? EUROSTAT üye ülkelerden hangi endeksleri istemektedir? ...32
BÖLÜM VI: DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİNE ERİŞİM...32
Soru 109- Dış ticaret istatistikleri hangi amaçlarla kullanılmaktadır?...32
Soru 110- Bilgi ihtiyacı olanlar dış ticaret bilgilerine nasıl ulaşabilirler? ...33
Soru 111- DİE’nin web sitesinde dış ticaretle ilgili hangi bilgiler mevcuttur? ...33
Soru 112- Bilgiler kullanıcılara hangi ortamlarda sağlanmaktadır?...33
Soru 113- Dış ticaret bilgileri hangi yayınlarda yeralmaktadır? ...33
Soru 114- Dış ticaret verileri geriye doğru hangi yıllara kadar elde edilebilmektedir? ...34
Soru 115- Aylık dış ticaret bilgileri ne kadar sürede yayınlanmaktadır?...34
Soru 116- Dış ticarete ait firma düzeyinde bilgilere ulaşmak mümkün müdür? ...34
Soru 117- Diğer ülkelerin dış ticaret verilerine nasıl ulaşılabilir?...34
KAYNAKÇA...35
Devlet İstatistik Enstitüsü, Dış Ticaret İstatistikleri ve Endeksleri
