MİLLİ MÜCADELE’NİN HAZIRLIK DÖNEMİ
I. Dünya Savaşı Öncesi Osmanlı Devleti => I. Dünya Savaşı öncesi Osmanlı Devleti ekonomik, Sosyal ve siyasal açıdan iyice zayıflamıştı. Kapitülasyonlardan dolayı Avrupa’ya bağımlı hale geldi. Sanayi Devriminden dolayı ekonomisi çökme noktasına geldi.
Dış borçlarının faizini ödeyemez hale gelmiş ve borçların tahsili için Duyunuumumiye İdaresi kurulmuştu. 1789 Fransız İhtilalinin sonuçları Osmanlı’yı derinden etkiledi. Osmanlı Devleti milliyetçi ayaklanmalar sonucu parçalanmaya başlamıştı. İttihat ve Terakki Fırkasının etkisiyle mutlakiyetten meşrutiyete geçilmişti. Avrupalı devletlerin içişlerine karışmalarını engellemeye çalışıyordu.
I. DÜNYA SAVAŞI Genel Nedenler Özel Nedenler
1- Sömürgecilik 2- Silahlanma 3- Bloklaşma 4- Fransız İhtilali 5- Sanayi Devrimi
1- Almanya ile Fransa arasında yaşanan Alsas-Loren Kömür yatakları sorunu 2- Rusya Akdeniz’e yani sıcak denizlere inmek istiyor.
3- Rusya’nın Panslavizm Politikası ile Slavları birleştirmek istemesi buna Avusturya ve Osmanlı karşı 4- İtalya ile Almanya birliğini geç tamamladığı için İngiltere ve Fransa gibi sömürge istiyordu.
5- Sırp öğrenci tarafından Avusturya-Macaristan Veliahdı Ferdinand öldürülünce savaş başladı.
I. DÜNYA SAVAŞI İTİLAF DEVLETLERİ İTTİFAK DEVLETLERİ
Savaş Başlamadan Önce İngiltere-Rusya-Fransa Almanya-İtalya
Avusturya-Macaristan İtalya’ya Batı Anadolu’nun toprakları vaat edildi Savaş Başladıktan Sonra
Katılanlar
Japonya-Sırbistan-Portekiz Yunan-ABD-Brezilya-İtalya
Osmanlı Devleti Bulgaristan
İtalya bunun üzerine İtilafların tarafına geçti.
♥ Osmanlı neden Almanya’nın yanında yer aldı?
√ Osmanlı yönetimi savaşın Almanya’nın kazanacağını düşünüyordu. Enver Paşa ve arkadaşlarının Almanya Hayranlığı vardı.
√ İngiltere ve Fransa, Osmanlı’yı yanlarında kabul etmeyince Osmanlı Devleti siyasi yalnızlıktan kurtulmak için Almanya’yı seçti.
√ Trablusgarp ve Balkan savaşlarında kaybettiği toprakları geri almak istiyordu.
♥ Peki Almanya neden Osmanlı’yı yanında istiyordu?
√ Osmanlı Devleti’nin jeopolitik (stratejik) konumu önemliydi.
√ Halifelik makamından yararlanarak sömürgelerdeki Müslümanları İngiltere ve Fransa’ya karşı ayaklandırmak istiyordu.
√ Yeni cepheler açarak Almanya kendi üzerinde yükü hafifletmek istiyordu.
√ Osmanlı ‘da bulunan İnsan nüfusundan yararlanmak istiyordu. Almanya’da teknoloji vardı ama insan nüfusu yetersizdi.
√ Osmanlı Devleti’nde bulunan hammadde kaynaklarından (kömür, petrol) yararlanmak istiyordu.
♥ Osmanlı savaşa nasıl girdi? Cevap; Akdeniz’de İngiliz donanmasından kaçan Goben ve Breslav adli iki Alman savaş gemisini, Osmanlı satın aldı. Bu iki gemiye Türk bayrağı çekildi ve Yavuz ile Midilli adı verildi. Bu gemiler daha sonra Karadeniz’de bulunan Rusya’nın Sivastopol ve Odessa limanlarını bombaladı ve böylece Rusya, İngiltere ve Fransa, Osmanlı’ya savaş ilan etti.
I. DÜNYA SAVAŞINDA CEPHELER
Taarruz Cepheleri Savunma Cepheleri
Kafkas Cephesi: 93 Harbi ile kaybettiğimiz yerleri geri almak istiyorduk. Enver Paşa Rusları doğudan sıkıştırarak Orta Asya Türkleri ile birleşmek ve Bakü petrollerini ele geçirmek istiyordu. Ancak mevsimin kış olması ve Türk ordusunda kış şartlarına uygun donanımın bulunmaması nedeni ile binlerce
“Mehmetçik” savaşmadan donarak şehit oldu (Sarıkamış Faciası) Mustafa Kemal, Kafkas cephesinde Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri aldı ve Rusya Brest-Litowsk Antlaşması ile savaştan çekildi.
Çanakkale Cephesi: İtilaf devletleri Çanakkale Boğazını ele geçirip İstanbul’u işgal ederek Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak istiyordu. Böylece Rusya’ya yardım göndereceklerdi. İtilaflar önce denizden geçmeye çalıştı ama başarılı olamadılar bunun üzerine karadan devam ettiler. Ancak İtilaflar geri çekildi ve savaş 2 yıl daha uzadı. Yarım milyon insan öldü. Mustafa Kemal Paşa’nın askeri dehası ortaya çıktı. Bulgaristan, İttifak devletlerinin yanında savaşa girdi.
Kanal Cephesi: Amaç, İngiltere’nin Hindistan’a giden sömürge
yollarını kesmek ve Mısır’ı geri almaktı. Ancak başarılı olmadı. Suriye-Filistin Cephesi: Burada bir savunma hattı kuruldu ve Anadolu’ya yönelen İngiliz saldırıları durduruldu.
İttifakların kendi aralarında yardım amaçlı açtığı cepheler;
Galiçya, Romanya ve Makedonya Cepheleridir. Irak Cephesi: İngilizler, Basra’ya asker çıkararak Irak petrollerini ele geçirmek istiyordu. Osmanlı başarılı olamadı.
♥ Almanya’dan gerekli yardımlar gelmeyince, müttefikleri Bulgaristan ve Avusturya-Macaristan savaşlarda yenilince ve Bulgaristan’ın da savaştan çekilmesi ile Almanya-Osmanlı arası kara bağlantısı kesilince Osmanlı savaştan çekilmek zorunda kaldı.
♥ Ermeni Olayları (1915) => Osmanlı Ordusu I. Dünya Savaşı sırasında Rus orduları ile mücadele ederken Ermeniler de Ruslarla birlikte hareket edip Doğu Anadolu bölgesinde Türkleri katlediyordu. I. Dünya Savaşını fırsat bilen Ermeniler Hınçak ve Taşnak komitelerinin öncülüğünde Anadolu’nun bir çok yerinde isyanlar başlattılar. Ermeni komitelerinin “Kurtulmak istiyorsan önce komşusunu yok et” talimatı üzerine isyancı Ermeniler masum halkı öldürmeye başladı. Ayrıca Osmanlı kuvvetlerini arkadan vuran Ermeniler Ruslar için casusluk yapmışlardır. Bu yaşananlar üzerine Osmanlı hükümeti 24 Nisan 1915’te “Ermeni komite merkezlerinin kapatılması ve başkanlarının tutuklanmasına” karar verildi. Bu tarih sözde Ermeni soykırımlarının kutlandığı tarihtir.
Alınan önlemler sonuç vermeyince Tehcir (Göç) Kanunu çıkarıldı. Ruslarla işbirliği yapan Ermeniler Suriye’ye göç ettirildi.
Wilson İlkeleri: ABD Başkanı Wilson’un, I. Dünya Savaşına girerken yayınladığı bildiridir. Buna göre;
1
Galip devletler topraklarını genişletmeyecek.
Milletler, kendi geleceklerine kendileri karar verecek.
Yenilen devletler savaş tazminatı ödemeyecek.
Osmanlı Devleti’nde Türklerin oturdukları bölgelerde Türk egemenliği sağlanacak.
Dünyada barışı sağlayacak bir teşkilat kurulacak.
I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları: Bolşevik İhtilali ile Rusya’nın savaştan çekilmesi İtilafların işini zorlaştırmıştı ancak ABD’nin savaşa girmesi savaşın seyrini İtilafların lehine çevirdi. İttifakların arasında köprü vazifesi gören Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi de İttifak Devletlerini zora sokmuştu. Avusturya-Macaristan’ın da savaştan çekilmesi ile Osmanlı ateşkes istemek zorunda kaldı. En karlı devletlerden biri İngiltere bir diğeri de Almanya’nın uzak doğu sömürgelerini alan Japonya oldu. Almanya, Osmanlı, Avusturya- Macaristan İmparatorlukları parçalandı. Dünya barışını korumak amacıyla Milletler cemiyeti (Cemiyetiakvam) kuruldu. Demokratik rejimler ön plana çıktı. Sömürgeciliğin yerini manda ve himaye aldı. İlk kez bu savaşta kimyasal silahlar, denizaltı ve tank kullanıldı.
Savaş sonrası imzalanan antlaşmalar barış getirmedi ve II. Dünya Savaşına neden oldu. Savaşlarda sivil kayıpların artması üzerine sivil toplum örgütleri kuruldu. Dünya siyasetinde dengeler ve haritalar değişti. Rusya’da Sosyalizm, Almanya’da Nazizim ve İtalya’da Faşizm tarzı yeni rejimler ortaya çıktı.
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI (30 EKİM 1918)
√ Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve bu bölgeler, İtilaf devletleri tarafından işgal edilecektir.
√ İç güvenlik ve sınırların korunması dışında, Osmanlı ordusu dağıtılacaktır. [amaç, işgalleri kolaylaştırmak]
√ Toros tünelleri, telsiz, telgraf, demiryolları İtilaflar Devletlerine geçecektir. [ amaç, ekonomiyi ve iletişimi engellemek]
√ 7. Madde: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaklardır. [amaç, İşgallere bahane yaratmak, işgallere zemin hazırlamak]
√ 24. Madde: Doğu Anadolu’da karışıklık çıkarsa altı ilde (Erzurum, Van, Elazığ, Diyarbakır, Sivas, Bitlis) karışıklık çıkarsa İtilaf devletleri bu illeri işgal edebilecek. [amaç, Doğu’da Ermeni Devleti kurmak] ♥ En ağır iki maddesi 7 ve 24. maddelerdir.
Paris Barış Konferansı: I. Dünya Savaşında yenilen devletlerin durumunu görüşmek için Paris’te toplandı (18 Ocak 1919). 32 ülke temsilcisinin katıldığı konferansta İngiltere ve Fransa ilk günden itibaren denetimi ele aldılar. Burada Yunanistan, kendisini Bizans’ın varisi olarak görüp Batı Anadolu ve Doğu Trakya’yı istedi. Böylece İtalya’ya söz verilen Batı Anadolu Yunanistan’a bırakıldı.
İngiltere bu bölgeyi güçlü İtalya yerine daha zayıf Yunanistan’a vermeyi tercih etti. İtilaf Devletleri; Almanya ile Versay, Avusturya ile Sen Jermen, Bulgaristan ile Nöyyi, ve Macaristan ile Triyanon Antlaşmalarını imzaladı. İttifak Devletleri daha I. Dünya Savaşı devam ederken Rusya ile Rusya’nın savaştan çekildiğini belirten Brest-Litowsk Antlaşmasını imzaladı. Antlaşmaya göre Kars, Ardahan ve Batum Osmanlı Devleti’ne bırakıldı.
İzmir’in İşgali: Yunan ordusu 15 Mayıs 1919 yılında İzmir’e asker çıkarak kenti işgal etmeye başladı. Gazeteci Hasan Tahsin yaşananları hazmedemeyip Yunan askerlerine ateş etmesi sonucu şehit edildi. Yunanlılar pek çok Türk’ü şehit etti. Atatürk, İzmir’in işgaline sessiz kalınmamasını ve protesto edilmesini istedi. İşgali protesto etmek için ülkenin bir çok yerinde mitingler yapıldı. En önemlileri Fatih ve Sultanahmet’te yapılanlardı. Halide Edip Adıvar ve Mehmet Emin Yurdakul gibi edebiyatçılar milli duyguları coşturan ve işgalleri protesto eden konuşmalar yaptılar. Bu mitingler ve işgaller Kuvayımilliye bilincinin doğmasını sağlamıştır.
Kuvayımilliye => Anadolu’da uygulanan işgallere karşı Türk halkı teşkilatlanarak bir milli direniş ruhu oluşturdu. Kuvayımilliye düzenli ordu kurulana kadar bölgesel olarak işgalci devletlere ve azınlıklara karşı vatanı savunan silahlı gruplardı. İşgallere karşı ilk direniş Hatay Dörtyol ilçesinde başlamıştır. Kuvayımilliye tek bir merkezden yönetilmiyordu ve düzenli değildi.
♥ Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte Anadolu’nun bir çok yerinde zararlı ve yararlı olmak üzere çeşitli cemiyetler kuruldu.
Zararlı Cemiyetler Yararlı Cemiyetler
Mavri Mira (Kara Gün) Cemiyeti: Bizans’ı yeniden kurmak
için Fener Rum Patrikhanesinin desteği ile İstanbul’da kuruldu. Milli Kongre Cemiyeti: İstanbul’da kuruldu amacı Dünya basınında yapılan haksızlıkları ve Türk haklarını savunmaktı.
Pontus Rum: İstanbul’da Fener Rum Patrikhanesine bağlıydı.
Amacı Karadeniz kıyılarında Pontus Rum Devleti kurmaktı. Kilikyalılar Cemiyeti: Ermenilerin Adana ve çevresinde yaptıkları katliamları önlemek amacıyla İstanbul’da kuruldu.
Etnik-i Eterya: Amacı, “Megola-idea” yani Büyük Yunanistan’ı
kurmaktı. Anadolu’yu istiyordu. Trabzon Muhafazayıhukuku Milliye: Rumların Doğu Karadeniz’de kurmak istediği Pontus Rum Devletini engellemek.
Hınçak ve Taşnak: Doğu Anadolu’da Ermenistan Devleti
kurmak istiyorlardı. Rusya ve Fransa destek verdiler. Trakya-Paşaeli Müdafaayıhukuk: Trakya bölgesinde Rum saldırılarını korumak amacıyla Edirne’de kuruldu.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası: İttihat ve Terakki karşıtlarıydı. Milli
mücadeleye karşı olup ABD Mandasını istiyorlardı. İzmir Müdafaayıhukuk Osmaniye: Paris Barış Konferansında Yunanlılara verilen İzmir’i savunmak amacıyla kuruldu.
İngiliz Muhipleri: İngilizlerin desteği ile Osmanlı’da kuruldu.
Bazı Osmanlı yöneticileri destekledi İngiltere mandasını istediler Şark Vilayetleri: Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini engellemek için İstanbul’da kuruldu. Erzurum Kongresinde etkili Teali İslam: İstanbul’da medrese hocaları tarafından kuruldu.
Halifelik makamı kutsaldı. Konya ve çevresinde etkili oldu
Anadolu Kadınları Müdafaayıvatan: Sivas’ta vatanın bağımsızlığı ve bütünü için kuruldu. Mitingler düzenlediler.
Kürt Teali Cemiyeti: Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde
bağımsız devlet kurmak için kuruldu. İngilizler destekledi. Reddi İlhak: Amaçları, İzmir’in Yunan işgaline uğramasını engellemekti. İzmir Müdafaayıhukuk cemiyeti ile birleşti.
2
Mustafa Kemal’in İstanbul’a Gelişi ve Samsun’a Çıkışı => Mustafa Kemal Mondros Mütarekesinden sonra 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi ve burada İtilafları görünce “Geldikleri gibi giderler” sözünü kullandı. Mustafa Kemal kurtuluşun Anadolu’da olduğunu biliyordu bu yüzden Anadolu’ya geçmesi lazımdı. Tam da bu sırada Rumlar 7. maddeyi bahane ederek Türklerin kendilerine saldırdığını söylüyor ve İngilizlerden yardım istiyorlardı. İngilizler olayların durmasını aksi halde 7. madde gereğince Samsun ve çevresini işgal edeceklerini söyleyince Osmanlı Hükümeti olayları bastırması için Mustafa Kemal’i 9. Ordu Müfettişliği görevine getirdi. 16 Mayıs’ta yola çıktı ve 19 Mayıs 1919’da vardığı Samsun’da Kurtuluş savaşını başlatmış oldu. Burada yayınladığı Samsun Raporunda Türklerin sorun çıkarmadığı asıl taşkınlıkları Rum ve Ermeni çetelerinin yaptığını söyleyince ilk kez görevine ters düşmüştür. Ardından Havza’ya geçen Mustafa Kemal burada Havza Genelgesini yayınlayarak Mondros Ateşkes antlaşmasına karşı çıkmalarını ve işgallere karşı mitingler düzenlemelerini ve işgalleri protesto etmelerini istedi. Amacı Türk milletinde milli bilinci uyandırmaktı. Mustafa Kemal Havza’da çalışmalarını tamamladıktan sonra Amasya’ya geçti.
Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919) => Milli mücadeleyi kişisellikten kurtarmak için genelgeyi yakın arkadaşlarına imzalattı.
Böylece Mustafa Kemal’in genelgeler yayınlaması Türk milletinin milli bilincini arttırdı. Ülkede birlik ve beraberliği sağladı.
Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. [Kurtuluş savaşının nedeni yani gerekçesidir.]
Osmanlı Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirmemektedir. [Kurtuluş savaşının nedeni yani gerekçesidir.]
Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. [Kurtuluş savaşının yöntemi ve amacıdır ihtilal niteliğinde]
Her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulacak. [Milli Mücadelenin kurumsallaşması için bu karar alındı] Anadolu’nun en güvenli yeri olan Sivas’ta milli bir kongre toplanacak.
Doğu illeri adına Erzurum’da bir kongre toplanacaktır.
♥ Amasya Genelgesinde Milli Mücadelenin programı yani gerekçesi, amacı ve yöntemi belirtilmiştir. Millet iradesine dayalı yeni bir devletin ilk işaretleri verilmiştir. Osmanlı Hükümetinin görevini yerine getiremediği ilk kez dile getirilmiştir. Bu yaşananlar İtilaf devletleri arasında huzursuzluk yarattı ve Osmanlı Hükümetine baskı yapınca bu baskı üzerine Mustafa Kemal askerlik görevinden istifa etti.
Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) => Kongrenin amacı, Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurulmasına engel olmaktı. Erzurum kongresi toplanış bakımından bölgesel ancak aldığı kararlar bakımından ulusaldır.
Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz. [ilk defa milli sınırlardan bahsedildi.]
Osmanlı hükümeti üzerine düşen görevi yerine getirmezse vatanı topyekûn savunacağız.
Osmanlı Hükümeti üzerine düşen görevi yapmadığı sürece geçici bir hükümet kurulacak. [Temsil heyeti kuruldu]
Kuvayimilliyeyi etkin ve milli iradeyi hakim kılmak esastır. [Ulusal Egemenlik ve Ulusal bağımsızlık hedeflendi.]
Hristiyan azınlıklara siyasi hakimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
Manda ve himaye kabul edilemez. [Kayıtsız şartsız tam bağımsızlık] [ilk kez reddedildi.]
Sömürge amacı taşımadığı sürece dış yardım alınabilir. Doğudaki cemiyetler birleştirilecek.
Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919) => Kongrenin temel amacı; vatanın bütünlüğünü milletin bağımsızlığını sağlamaktı. Anadolu’nun işgaline karşı kurulan tüm cemiyetleri bir çatı altında toplamak istiyordu. Osmanlı Hükümeti, İtilaf devletlerinin baskısı ile kongreyi engellemek istedi bunun için Elazığ valisi Ali galip’i Mustafa Kemal’i tutuklaması için Sivas’a gönderdi. Ancak engelleyemedi.
Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
Kuvayımilliyeyi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel ilkedir.
Manda ve himaye kabul olunamaz. [son kez ve kesinlikle reddedildi.]
Milli iradeyi temsil etmesi için Mebusan Meclisi derhal toplanmalı.
Milli Cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdafaayıhukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
Temsil Heyeti doğu illerini değil, tüm yurdu temsil edecektir.
Kurtuluş Savaşının yayın organı olan “İradeimilliye” gazetesi Sivas’ta çıkmıştır.
Amasya Görüşmeleri (20-22 Ekim 1919) => Sivas Kongresinde elde edilen başarıdan dolayı Damat Ferit Hükümeti görevinden ayrılmış yerine daha ılımlı Ali Rıza Hükümeti kurulmuştu. Temsil Heyeti adına Mustafa Kemal, Bekir Sami ve Rauf Bey; İstanbul Hükümeti adına Bahriye Nazırı Salih Paşa gelmişti. Böylece Osmanlı Hükümeti, Milli mücadeleyi hukuken tanımış oldu. Böylelikle Temsil heyeti gücünü kanıtlamıştı. Alınan Kararlar şöyleydi;
Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacaktı.
Müslüman olmayan azınlıklara devletin siyasi ve sosyal dengesini bozacak imtiyazlar verilmeyecekti.
Anadolu ve Rumeli Müdafaayıhukuk Cemiyeti, İstanbul Hükümeti tarafından tanınacaktı.
İtilaf Devletleri ile yapılacak barış antlaşması görüşmelerine Temsil Heyetinden de temsilciler katılacaktı.
Mebuslar Meclisi’nin istanbul’dan daha güvenli bir ortamda baskıdan uzak toplanabilmesi için Anadolu’da toplanmalıydı.
Temsil Heyeti’nin Ankara’ya Gelmesi => Mebusan Meclisi’nin Anadolu’da değil de İstanbul’da açılması kararı üzerine Mustafa Kemal, İstanbul ve Batı cephesindeki gelişmeleri daha yakından takip edebilmek için Anadolu’nun ortası sayılan, işgal edilmemiş, demiryolu ulaşımı rahat ve daha güvenli yeri olan Ankara’ya geldi.
3
MİLLİ İRADE
Misakımilli’nin Kabulü (28 Ocak 1920): Amasya Görüşmeleri doğrultusunda Mebusan Meclisi’nin toplanmasına karar verildi ancak nerede toplanacaktı. Mustafa Kemal, meclisin İstanbul dışında toplanmasını istiyordu çünkü İstanbul İtilaf devletlerinin tehdidi altında idi ve meclis burada doğru ve sağlıklı karar alamazdı. Ancak Meclis, Osmanlı hükümetinin ısrarı ile İstanbul’da toplandı.
Mustafa Kemal, Erzurum’dan milletvekili seçildi ancak meclise katılamadı ama katılan milletvekillerinden müdafaayıhukuk grubu kurmalarını istedi ancak isteği gerçekleşmedi ve yerine Felahıvatan grubu kuruldu. Felahıvatan grubu Mustafa Kemal’in isteği üzerine Misakımilli kararlarını hazırladı ve mecliste kabul edildi. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin aldığı Misakımilli kararlarına göre;
Türk ve Müslüman halkın çoğunluğunun bulunduğu yerler işgal altında olsa dahi birbirinden ayrılamaz.
Kendi istekleriyle anavatana katılmış olan Kars, Ardahan ve Batum’da gerekirse tekrar halk oyuna başvurulabilir.
Batı Trakya’nın durumu için halk oyuna başvurulabilir.
İstanbul ve Marmara Denizi güvenliği sağlandığı taktirde dünya ticaretine açılacaktır.
Mondros’tan sonra işgal edilen Arap topraklarının durumu orada yaşayan halkın vereceği oylarla belirlenecektir.
Azınlıkların hakları komşu ülkelerdeki Müslümanların hakları ile aynı olacaktır. [uluslar arası eşitlik]
Kapitülasyonlar kaldırılmalıdır. [Tam bağımsızlık vurgulandı. Böylelikle yabancılara ayrıcalık verilmeyecekti.]
♥ Misakımilli’nin kabulü ile ulusal sınırlar belirlendi. Mondros Ateşkes Antlaşmasının geçersizliği ortaya koyulmuş oldu. Kurtuluş Savaşı’nın amacı resmen tüm dünyaya açıklandı. Sadece siyasi bağımsızlık değil, ekonomi bağımsızlıktan da ödün verilmeyecekti.
Misakımilli’de egemenlik ile ilgili bir karar alınmadı daha çok Kurtuluş Savaşının siyasi programı niteliğinde idi.
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Misakımilli’nin kabulü üzerine, İtilaflar 16 Mart 1920 yılında İstanbul’u resmen işgal edip Mebusan Meclisi’ni kapatması üzerine Milli Mücadelenin merkezi olan Ankara’da millet iradesine dayalı bir meclisin açılmasına yönelik çalışmalar başladı. 23 Nisan 1920’de Cuma namazı sonrası ilk toplantı yapıldı ve ertesi gün Mustafa Kemal başkan seçildi. Millet Meclisinin aldığı kararlar;
Hükümet kurmak zorunludur. [İstanbul Hükümeti tanınmıyor]
Geçici olarak bir padişah vekili ve hükümet başkanı atamak doğru değildir. [Amaç, meclisin aldığı kararlar bağımsız olacak] Büyük Millet Meclisinin üstünde bir güç yoktur. [Osmanlı yok sayılmış ve egemenliğin millete ait olduğu kabul edilmiştir.]
Meclis bir kurul seçecek ve meclis başkanı bu kurulunda başkanı olacaktır.
Padişah ve Halife’nin durumunu baskıdan ve işgalden kurtardıktan sonra meclis belirleyecek. [Öncelik yurdun bağımsızlığı]
Yasama ve yürütme TBMM tarafından yerine getirilecek. [amaç, hızlı karar almak ve güçlerbirliği]
Büyük Millet Meclisine Karşı Çıkan Ayaklanmalar => İstanbul’un işgalinden sonra görev tekrar Damat Ferit’e verildi amacı mili mücadeleyi engellemekti. Şeyhülislam vasıtası ile fetva çıkardılar ve Mustafa Kemal ve arkadaşlarını vatan haini ilan ettiler. Osmanlı hükümeti kuvayımilliyeye karşı kuvayıinzibatiye adıyla yeni bir ordu kurdu. Karışıklıkları fırsat bilen azınlıklar da isyanlar çıkardı.
İstanbul’da şeyhülislam’ın fetvasına karşılık Ankara’da da müftü Rıfat Börekçi öncülüğünde milli mücadeleyi destekleyen bir fetva yayınlandı. İç ve dış propagandalara karşı da Anadolu Ajansı kuruldu. Bu dönemde yaşanan isyanları bastırmak için Hıyanetivataniye kanunu çıkarıldı. İsyan edenlerin yargılanması içinde İstiklal mahkemeleri kuruldu. İstanbul ile haberleşmeler kesildi.
Büyük Millet Meclisine Karşı Çıkarılan Ayaklanmalar İstanbul Hükümeti’nin
Çıkardığı Ayaklanmalar İstanbul Hükümeti ve
İtilafların Birlikte Çıkardığı Azınlıkların Çıkardığı
Ayaklanmalar Kuvayimilliye Yanlısı Olup Sonradan Ayaklananlar
√ Kuvayiinzibatiye
√ Aznavur Ayaklanması √ Bolu, Düzce, Hendek, Afyon
√ Bozkır, Milli Aşiret, Koçgiri √ Rumlar
√ Ermeniler √ Çerkez Ethem
√ Demirci Mehmet Efe
Ölü Doğan Antlaşma: SEVR => İtilaf Devletleri, İtalya’nın San Remo kentinde Osmanlı Devleti’ne imzalatacakları antlaşmayı belirledi. Paris’te Osmanlı Heyeti çok ağır şartlar içeren Sevr Barış Antlaşmasını imzaladılar (10 Ağustos 1920). Mebusan Meclisi kapalı olduğu için Sevr Antlaşmasını Saltanat Şurası imzaladı. İtilaflar, Yunan ordularını devreye sokarak Osmanlı’ya Sevr’i imzalatmak için bazı yerleri işgal ettiler. Osmanlı’nın imzaladığı son antlaşmadır. Bazı Maddeleri;
İstanbul, Osmanlı başkenti kalacak ama Osmanlı, azınlıkların haklarını gözetmezse İstanbul, Türklerin elinden alınacak.
Boğazlar savaş ve barışta açık olacak ve de “Boğazlar Komisyonu” tarafından yönetilecek merkezi de İstanbul olacak.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da iki yeni devlet kurulacak.
İzmir dahil Ege bölgesinin büyük bir bölümü ve Trakya, Yunanlılara verilecek.
Antalya, Konya, Niğde ve Aksaray İtalyanlara verilecek. Adana, Malatya, Sivas ve Suriye dolayları Fransızlara verilecek.
Kapitülasyonlar İtilaflara açık olacak, mecburi askerlik kalkacak ve asker sayısı 50 bini geçmeyecekti.
♥ Büyük Millet Meclisi, vatanını parçalayan ve kendisine hayat hakkı vermeyen Sevr Antlaşmasını tanımadı. Bağımsız yaşamak için Mustafa Kemal önderliğinde Kurtuluş Savaşı mücadelesi başlatıldı. Sevr Antlaşmasını imzalayanlar vatan haini kabul edildi.
