ORTA ÇAĞDA AVRUPA 375–1453
KAVİMLER GÖÇÜ
375
●Çin Baskısı Sonuç:MS VI. Yüzyılda Türkler Batı’ya
Artan nüfus doğru göç ettiler Karadeniz’in Ekonomik zorluklar kuzeyine gelerek buradaki egemen kavimleri batıya sürdüler, Böylece “ Kavimler Göçü” başladı Kavimler Göçünün Sonuçları:
Roma ikiye ayrıldı 395 (Siyasi) Batı Roma yıkıldı. 476 (Siyasi)
Bugünkü Avrupa’nın etnik (Sosyal) – devletleri (Siyasi) oluştu, Hıristiyanlık yayıldı(Dini),
Avrupa Hun Devleti kuruldu (Siyasi)
Türk Bozkır kültürü Avrupa’ya yayıldı(Kültür) Feodalite oluştu (Siyasi)
Skolâstik Felsefe oluştu (Sosyo-Kültürel, Dini) Orta Çağ başladı (Evrensel)
Siyasi Yapı
Feodalite (Derebeylik)
Merkezi Derebeylikler Siyasi birlik Şehirler, kale Krallıklar güçlü merkezi otorite surlarla çevril Zayıf yok
Avrupa Feodalitesi
(Derebeylik) Türk Feodalitesi
(Boylar-Beylikler-İkta sahipleri) Toprak;
Avrupa’da Derebeylerine ait Köylüler
Avrupa’da Köle
Türklerde Devlete ait Türklerde Hürdür. Derebeyler – İkta Sahipleri
Avrupa’da Kale’de şatolarda yaşarlar.
Merkezi Otorite
Avrupa’da Güçlü değildir.
Türklerde Şehirlerde halkla birlikte yaşarlar.
Türklerde Güçlüdür.
Not:“Anadolu Selçuklu Devleti ele geçirilen toprakları küçük parseller halinde dağıttı.”
Amaç: Merkezi otoritedir.
Dini Yapı
Papa’nın Yetkileri Aforoz Bir kişiyi dinden çıkarma
Enterdi Birden fazla kişiyi dinden çıkarma, dini faaliyetleri durdurma
Endülijans Af kağıdı (Cennetten toprak satın alma) EngizisyonPapa’nın Yüce Mahkemesi
Yorum :Papa dini ve mali güce sahiptir. Bu durum siyasi açıdan güçlenmesine yol açmıştır.
Kanıt :Krallara taç giydirmesi Kralları aforoz etmesi
Haçlı seferlerini düzenlemesi Geniş topraklara sahip olmaları
Not :Bizans’ta merkezi otorite güçlü olduğu için Patriğin böyle yetkileri yoktur.
Skolastik Düşünce: Aklı ve bilimi reddeden düşünce (Dogmatizm Papanın değiştrilemeyen bilgi kalıbı)
Sosyal Yapı
Vassal (Himaye edilen) Yorum: Himaye sistemine Halk dayalı yönetim Süzeren (Himaye eden)
Sınıflaşmış Toplum Yapısı -Soylular
-Rahipler Not: Sınıflaşmada esas alınan ölçüt -Burjuvalar toprak mülkiyetidir.
-Köylüler
Serf Serbest (Esir)
Ekonomik
Yapı -Kapalı Tarım Ekonomisi, Ticaret Zayıf, Zenginliğin ölçütü Toprak, Takas Usulü yaygın
Kültürel Yapı
SKOLÂSTİK FELSEFE
Deney ve gözlem yoktur. Dogmatizm: Papanın değiştirile-
Okullar kiliseye bağlıdır. meyen bilgi kalıbı
Pozitif bilimler gelişmedi. Sonuç: Kişisel yaratıcılık engel-
Dogmatizm hâkimdir. lendi. Eğitim laik değildir.
Not: Avrupa geri iken Bizans’ta Sebep: Bizansta merkezi oto- sanatsal ve bilimsel gelişmeler ritenin güçlü olması ve doğu görüldü. Medeniyetlerine yakın olması
1
Siyasi Olaylar
HAÇLI SEFERLERİ 1096–1270 Nedenler:
Türklerin Anadolu seferleri (Siyasi)
Bizans’ın batı dünyasını yardıma çağırması(Siyasi)
Fatımilerin Haçlıları Kudüs’e davet etmesi(Siyasi)
Kudüs’ün Kutsallığı(Dini)
Papa’nın seferler için Endülijansı kullanması(Dini)
Papa’nın Ortodokslara karşı üstünlük kurma isteği(Dini)
Fransa’daki Kluni tarikatının çalışmaları(Dini)
Şövalyelerin maceraperest davranışları(Sosyal)
Merkezi Krallıkların güçlenmek isteği(Siyasi)
Doğu’nun zenginliği(Ekonomi)
Halkın feodaliteden kurtulma isteği(Sosyal) Yorum: Avrupa’nın siyasi yapısı değişmiştir.
Sonuçlar:
Doğu-Batı ticareti gelişti. (ekonomik)
Derebeylik zayıfladı. Mutlak Krallıklar güçlendi. (siyasi)
Bizans’ın ömrü uzadı.(siyasi)
Moğol istilasına zemin hazırladı.(siyasi)
Katolik-Ortodoks ayrımı netleşti.(dini)
Barut(siyasi), Pusula(ekonomik), Kağıt ve Matbaa(kültürel ve dini) gibi teknik buluşlar Avrupa’ya geçti.
İslam bilginlerinin eserleri (Farabi, İbn-i Sina) Latinceye çevrildi.
(kültürel)
Marsilya, Cenova, Venedik gibi Akdeniz limanları önem kazandı.
(ekonomik)
Skolâstik felsefe zayıfladı.(dini ve kültürel)
Kiliseye güven azaldı.(dini)
Rönesans(kültürel) ve Reforma(dini) zemin hazırladı.
Not: -Dünya görüşü değişti
-Özgür düşünce ortamı doğdu -Akdeniz ticareti canlandı
Orta Çağ Yeni Çağ Yakın Çağ
Akdeniz Ticareti
Önem Kazandı (Haçlı Seferleri)
Önem Kaybetti (Coğrafi Keşifler)
Önem Kazandı
(1869 Süveyş Kanalı’nın açılması Sultan Abdülaziz)
SEFERLER
I. Haçlı Seferi
1096–1270
●I. Kılıçarslan Dorlion Savaşıyla başkenti İznik’ten Konya’ya taşıdı.
●İznik ve Urfa Anadolu Selçuklu Devletinin elinden çıktı. En başarılı seferdir.
●Kudüs, Haçlılar tarafından alındı. Bölgede Latin Krallığı Kuruldu. Feodalite Ortadoğu’ya taşındı.
●Öbür haçlı seferlerinde kazanılan topraklar korunmaya çalışıldı.
II. Haçlı Seferi
1147–1149
●Urfa, Halep ve Şam’ın Müslümanlarca (Musul Atabeyi İmameddin Zengi tarfından) geri alınması üzerine başlamıştır.
●Alman İmparatoru III. Konrad ve Fransız Kralı VII. Lui’nin önderliğinde Anadolu’ya gelen Haçlı kuvvetlerine karşı Anadolu Selçuklu Sultanı I. Mesut savaşmış ve büyük bir bölümünü imha etmiştir.
●Bu sefere karşı en çok Anadolu Selçuklu Devleti ve Atabeyler direnmiştir.
●II. Haçlı seferi, Haçlı ordularının başarısızlığı ile sonuçlandı.
III. Haçlı Seferi
1189–1192
●Selahaddin Eyyubi’nin 1187’de Hıttin Savaşında Kudüs’ü geri alması ile başlamıştır
●Bu sefere ,Alman İmparatoru Frederic Barbaros, İngiltere Kralı Arslan Yürekli Rişar, Fransız Kralı Filip Ogüst katıldı.
●Alman İmparatorunun ordusunun büyük bir kısmını II.
Kılıçarslan imha etmişti. Kudüs’e ilerleyen Alman İmparatoru Silifke’de boğulunca ordusu geri döndü
●Deniz yoluyla gelen İngiliz ve Fransız Krallar ise Kudüs’e ulaşmışlarsa da başarılı olamayıp geri dönmüşlerdir.
●Haçlı seferlerine karşı Anadolu Selçuklu Devleti, Musul Atabeyliği ve Eyyubiler gibi Türk Devletleri tepki ve direniş gösterirken Abbasiler sessiz kalmıştır.
IV. Haçlı Seferi
1204
●Eyyubilerin Yafa’yı Haçlılardan alması,III.Haçlı seferinin başarısızlığı sonucu düzenlenmiştir.
●Tahttan indirilen İmparator tekrar yönetime gelmek için Venedik’te toplanan Haçlılardan yardım isteyince gelmişlerdir.
●Latinler, Şehirde çıkan bir ayaklanmayı bahane ederek İstanbul’u ele geçirmiştir. Burada bir Latin krallığı kurmuşlardır.
(1204) Böylece IV. Haçlı Seferi amacından sapmış Katolik Ortodoks mücadelesine dönmüştür.
●İstanbul’dan kaçan Rumlar tarafından Anadolu’da İznik Rum İmparatorluğu (1204-1261) ile Trabzon Rum İmparatorluğu (1204-1461) kuruldu. Ancak İstanbul’daki Latin Krallığı İznik Rum İmparatorluğu’nun şehri tekrar ele geçirmesi ile son buldu.
(1261)
2
MAGNA CHARTA 1215
●1214 Sonbaharında İngiliz soylularının beşte birinin bir araya gelerek hazırlamış olduğu programdır.
●Amaçları bu programı Kral Yurtsuz John’a kabul ettirmekti.
●Çeşitli görüşmeler ve mücadelelerden sonra Yurtsuz John, Magna Charta denilen fermanı kabul ve ilan etti. (1215)
●İngiltere Kral Yurtsuz John döneminde ilk defa demokrasi alanında ileri bir adım atıldı.
Buna göre Kral keyfi olarak;
Vergi alamaz
Sürgüne gönderemez
Savaş kararı veremez
Hapis cezası veremez
Not
-Kral kurallara uymazsa cezalandırılacaktı.
-Parlemento kuruldu.
(1295)
•Lordlar Kamarası
•Avam Kamarası
Yorumlar -Kişisel hak ve özgürlükler artı
-Avrupa’da meşrutiyete atılan ilk adımdır.
-Demokratik belgedir.
-Kralın yetkileri kısıtlandı.
Not Bizdeki Tanzimat fermanına benzer.
(1839 Sultan Abdülmecit) Ancak uygulayanlar ve uygulatanlar farklıdır.
YÜZYIL SAVAŞLARI (1337–1453)
●İngilizlerin, Fransız topraklarında hak iddia etmesi
●Belçikalıların, Fransızlara karşı İngilizlerden yardım istemesi
Not: İngiltere’de Langester ve York sülalesi arasında 30 yıl sürecek olan savaş başlamıştır.
İngiltere Fransa’yı işgal etmiştir. Fakat Fransızlar İngilizleri topraklarından çıkarmışlardır.
Jean Darce adlı genç bir kızın Fransa’da halkı ayaklandırarak milli bilinci uyandırmıştır.
Bu savaşlarda (Krizi Savaşları) top ilk defa kullanılmıştır.
Yorumlar -Osmanlının Balkan ilerleyişi kolaylaştı.
-Fransa’da milli bilinç uyandı.
-İlk kez top kullanıldı (Krizi Savaşları) -Derebeylik rejimi sarsıldı.
ÇİFTE GÜL SAVAŞLARI (1453–1485)
●İngiltere Yüzyıl savaşlarından mağlup çıkınca ülkede iç hesaplaşma çıktı.
Kral Henry yenilgiden sorumlu tutuldu. İç savaş başladı.
●Kral yanlılarının arması Kırmızı Gül, Kral karşıtlarının arması Beyaz Güldür.
“ Bu nedenle bu savaşa Çifte Gül Savaşları veya İki Gül Savaşları denilmiştir.
Savaşı Kral taraftarları kazanmıştır.
●İngiltere’de mutlak Krallık tek güç haline geldi.
Not: Kral’ın yeğeni Pişar, York soyunun desteğini alarak Krala karşı savaştı ama kaybetti