5. Örnek Olay Çalışması
Araçların Muayenesi ve Teknik Özellikleri:
Araba yanıyor!
Ahmet bey, aracının muayene zamanının geldiğini fark etmişti.
Hazırlanacak tüm belgeleri toparladı, randevu için telefonla iletişim kurdu ve trafik muayene istasyonuna gitmek üzere hazırlandı.
Ruhsat bilgileri araç ile uyuşmaktaydı, bu konuda sorun çıkabildiğini esnaf arkadaşlarından duymuştu. Aracının tüm ekipmanları, emniyet kemerleri tamamdı ve ışıklandırmaları eksiksizdi. Lastikleri de daha yeni değiştirmişti ve lastikler konusunda problem yaşayacağını düşünmüyordu. Fren ve direksiyon sistemleri de sorunsuzdu.
«Daha ne olsun» derken, aklına otomobiller için zorunlu ekipmanlar geldi: Yedek lastik, ilkyardım çantası… Derken, yangın söndürme tüpüne baktı, son kullanma tarihi geçmişti.
Yenisini almaktansa, komşusu Sinan beyden araç muayenesi için ödünç alabilirdi.
Muayene istasyonuna eksisiz olarak gitmiş, muayene belgesini de sorunsuz elde etmişti. Akşam uğrayıp Sinan beye teşekkür edip yangın tüpünü geri verdi.
Birkaç gün sonra bir görüşmeden işe dönerken sol tarafta trafiğin yavaşladığını fark etti. Biraz yaklaşınca, dumanlar ve alevler göründü, araçlar uzaklaşarak geçmekteydi.
«Ne oldu acaba» düşüncesiyle endişeli biçimde sağa yanaştı.
Yol kenarında bir araç alevler tarafından sarılmaktaydı. Birçok araç durmaya başlamıştı, hemen yangın tüpü geldi aklına.
Koştu, bagajı açmaya çalışırken duraladı, daha dün son
kullanma tarihinin dolduğunu fark edip komşudan ödünç alınmış tüp ile muayeneye gitmemiş miydi?
Yanan aracının başında kendini çaresizce oradan oraya atan sürücüyle göz göze gelmemeye çalışarak, usul usul arabaya bindi ve vicdanıyla başbaşauzaklaştı olay yerinden.
Tartışma Soruları:
• Olay nerede, ne zaman, hangi şartlarda oluşmuştur?
• Sorunun nedenlerini açıklayınız? Fark edilen tehlike etkenleri nelerdir?
• Bu tehlikelerden korunmak, olayı engellemek için olay kişilerine düşen sorumluluklar nelerdir?
• Bu olayda hangi trafik güvenliği kuralının kaza ve kayıplardan koruyucu olacağını belirtiniz…
Bu örnek olay Elif Sungur tarafından gerçek bir hikayeye dayandırılarak yazılmıştır.
Örnek olay konusu Örnek olayın içeriği Müfredata göre ilgili kazanım numarası
Sağlayacağı kazanım
5- Araçların teknik özellikleri ve araç muayenesi
Araçların güvenlik donanımları Araç muayenesi
13 - Güvenli yolculuk için gerekli
önlemleri alır.
Sürücülerin kontrolü altındaki araca ilişkin unsurlar
• Aracının güvenlik açısından özellikleri
• Aracın bakımı
• Aracın muayenesi
Trafik güvenliğinde araçların kontrolü
• Trafik güvenliğinin sağlanmasında araçların teknik özelliklerinin kontrol edilerek trafik ortamının araçlar bakımından standardizasyonunu sağlayan uygulamalar bulunmaktadır.
• Araç Muayene Belgesi, trafiğe çıkan tüm araçlar için
standardizasyona bağlı olarak, aracın trafiğe çıkmak için
“yeterli” olduğunu gösterir ve trafik güvenliğinin
sağlanması için ön koşul oluşturur.
Aracının güvenlik açısından özellikleri,
bakımı ve muayenesi sahibinin sorumluluğundadır
• Her araç sahibi, aracının güvenliğini sağlamaktan sorumludur
• Kontrol edebildiği tek araç kendi aracıdır
• Diğer kullanıcıların araçlarıyla ilgili eleştiriler yerine, kendi aracının periyodik muayene ve bakımını temin etmek şarttır
• Hedef, trafiğe güvenli bir araç ile katılmaktır
Araç bakımı
• Araç, mükemmel şartlarda teslim edildiği günden
itibaren kullanıldıkça yorulmaya ve eskimeye başlar
• Önerilen dönemlerde aracın bakımını sağlamak,
mükemmel şartların
korunması sayesinde trafik güvenliğine katkı sağlar, ayrıca daha ucuzdur
• En iyi tamir, yetkililer
tarafından yapılan bakımdır
Araç muayenesi
•Araç muayenesi, trafiğe çıkan tüm motorlu ve motorsuz araçların teknik yeterliliklerinin muayene ile tespit edilmesidir.
•Muayene süresi dolduğu halde muayene
edilmemiş araç kullanmak cezaya tabidir.
Araç muayenesi ne işe yarar?
• Aracın muayenesinin düzenli olarak yapılması ve eksiksiz olması, sadece kişinin ve ailesinin değil, aynı zamanda diğer kişi ve canlıların da hayatı ve güvenliği için önem taşır.
• Sağlıklı olarak muayene edilen araç, aynı zamanda bütçe için de artı kazanç sağlar.
• Araçların düzenli olarak muayene edilmesiyle, araç kusurlarından kaynaklanan trafik kazaları azalır, trafikte can güvenliği artar, aracın ömrü uzar ve ikinci el değeri yükselir.
Araç muayenesi, tüm taşıtların güvenlik seviyesinin
topluca yükseltilmesini sağlar
Araç muayenesinde kontrol edilenler
Tüm motorlu ve motorsuz araçlarda aşağıda yer alan aksam, sistem veya parçaların kontrolü gerçekleştirilir:
1.Taşıt tanıtımı 2.Fren sistemi
3.Direksiyon, direksiyon sistemi 4.Görüş özellikleri
5.Lambalar, yansıtıcılar, elektrik teçhizatı, aydınlatma sistemi 6.Dingiller (tekerlekler), lastikler, süspansiyon
7.Şase ve şase bağlantıları 8.Zorunlu ekipmanlar
9.Gürültü kirliliği, gürültü kirliliği seviyesinin kontrolü
10.Yolcu taşıyan araçlar için ilave kontroller
Zorunlu ekipmanlar
İlk yardım çantası: Traktörler, motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 1 adet.
Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), 2 Adet
Hidrofil gaz steril (10x10 cm 50’lik kutu), 1 Kutu Üçgen sargı, 3 Adet
Antiseptik solüsyon (50 ml), 1 Adet Flaster (2 cm x 5 m), 1 Adet
Çengelli İğne, 10 Adet
Küçük makas (paslanmaz çelik), 1 Adet Esmark bandajı, 1 Adet
Turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), 1 Adet Yara bandı, 10 Adet
Alüminyum yanık örtüsü, 1 Adet Tıbbi eldiven, 2 Çift
El feneri, 1 Adet
Üçgen Reflektör: Motosikletler ve motorlu bisikletler hariç tüm motorlu araçlarda 2 adet.
Yangın Söndürme Cihazı: Binek araçlarda 1 adet, 1kilogramlık
Stepne: Motosikletler ve lastik tekerlekli traktörler hariç bütün araçlar ile tarım orman römorkları da dahil olmak üzere tüm römorklarda her
zaman kullanılabilir durumda bulundurulmalıdır.
Araç muayenesinin trafik güvenliğine katkısı
• Türkiye’de Uluslararası standartlarda muayene hizmetinin başladığı tarih:
11 Ocak 2008 dir.
• 11 Ocak 2008-31 Ekim 2010: 10 milyon 645 bin aracın muayenesi yapılmıştır.
Bu araçların:
•Yüzde 40’ı (4 milyon 285 bin adet), trafik ve taşıt güvenliği açısından
tehlike arz edecek nitelikte kusur veya eksiklik nedeniyle “ağır kusurlu” ya da “emniyetsiz” raporu almıştır
•Ġkinci muayenesine gelen yaklaşık 4 milyon araçtan yüzde 96,3’ü, eksiklik ve kusurlarını gidererek muayeneden başarı ile geçmişlerdir
•4 milyonun üzerindeki araç, var olan kusurlarını gidermiş, daha önce
güvensiz bir şekilde yollarda dolaşırken güvenli hale getirilmiştir
Araç muayenesinin trafik güvenliğine katkısı
Araç parkı ve muayeneye gelme oranı:
•Hafif ticari ve ağır vasıtaların her yıl periyodik araç muayenesi yaptırma zorunluluğu bulunmaktadır
•Zorunlu periyodik muayenesine gelmesi gereken araçlar içinde hafif ticari araçların yüzde 26’sı ve ağır vasıtaların yüzde 32’si periyodik araç muayenesine gelmemektedirler
•Periyodik araç muayenesinden kalma oranları göz önünde
bulundurulduğunda, trafikte kontrol dışı hareket eden ve
trafik/taşıt güvenliği için tehlike arz eden çok sayıda araç
olduğu görülmektedir
Trafik muayenesinde belirlenen kusur tipleri
KUSUR TĠPLERĠ
EMNĠYETSĠZ
KUSURSUZ HAFĠF KUSUR
AĞIR
KUSUR
Araç muayene sıklığı
a) Özel otomobiller ve bunların her tür römorkları, ilk 3 yaş sonunda ve devamında her 2 yılda bir
b) Resmi ve ticari plakalı otomobiller ile bunların her tür römorkları, ilk 2 yaş sonunda ve devamında yılda bir
c) Lastik tekerlekli traktörler ile bunların her tür
römorkları, ilk 3 yaş sonunda ve devamında 3 yılda bir d) Diğer bütün motorlu araçlar ve bunların her tür
römorkları, ilk 1 yaş sonunda ve devamında yılda bir
periyodik muayeneye tabi tutulur
AKTĠF GÜVENLĠK ÖNLEMLERĠ
Trafik ve araç
KAZA ÖNCESĠ
PASĠF GÜVENLĠK ÖNLEMLERĠ KAZA
ANI
ACĠL MÜDAHALE
VE YARDIM KAZA
SONRASI
Taşıtlardaki aktif ve pasif güvenlik önlemleri
Taşıtlardaki güvenlik elemanları;
• Herhangi bir kaza ihtimali öncesinde kazanın oluşumunu önleme görevi yapan aktif güvenlik
• Kazadan sonra yaralanma ve ölümleri en az düzeye indirme görevi yapan pasif güvenlik elemanları olmak üzere iki grupta
değerlendirilmektedir.
Sürücünün kazadan kaçınmasını sağlayan sistemler:
•Taşıtın kumanda ve frenleme sistemleri
•Bilgilendirme sistemleri
•Ergonomik olarak yerleştirilmiş kumandalar
Taşıtın çarptığı yayalar, bisiklet ve motosiklet sürücülerinin yaralanmalarını en aza indirmek için taşıta kazandırılması
gereken tüm tasarım özellikleri
Bir kaza durumunda
taşıtın içerisindeki kişilere etki eden ivme ve kuvvetleri en aza indiren, hayati hacim sağlayan, kazadan sonra taşıtın dışına çıkarmayı kolaylaştıran sistemler
Araçların dış biçimi, deformasyon davranışı, emniyet kemeri, hava yastıkları, kafes barlar, çocuk koltukları, yan arka korumalar…
Aktif güvenlik elemanları Pasif güvenlik elemanları
Dış güvenlik İç güvenlik
Araçlarda aktif ve pasif güvenlik unsurları
Güvenli taşıt için önemli noktalar
• Görüş ve görünme
• Hareket ve duruş
• Taşıma
• Emniyet
Güvenli taşıt
Camların sürekli temizliği
Yıkama suyu ve yıkama sistemi
Aynaların temizliği
Aynaların açısı
Farların tam olarak çalışması
Sinyallerin tam olarak çalışması
Görüş alanı açıklığı
Güvenli taşıt
Görüş ve görünme
Fren ayarlarının sağlam olması
Frenleme sisteminin tam ve fonksiyonel olması
Lastik ölçülerinin kabul edilebilir sınırlarda olması
Rot balans ayarlarının düzgün olması
Araçta yük sınırına uyulması
Güvenli taşıt
Hareket ve duruş
Karoser bağlantılarının sağlam olması Araç tadilatlarının AITM
yönetmeliğine uygun olması
Araç tadilatlarının araç muayene istasyonlarında denetlenmesi
Araçta yük sınırına ve taşıma usullerine uyulması
Güvenli taşıt
Taşıma
LPG ve yakıt sistem emniyet kontrollerinin düzenli yapılması
Ağır vasıtalarda arka işaret levhaları Tadilatın sadece
proje onayı ile yapılması
Kaza durumları için üçgen reflektör ve ilk yardım ekipm aları
