A d l i ye V e k â l e ti B i n a sı

A d l i y e V e k â l e t i B i n a s ı

A n k a r a d a , Vekâletler mahallesinin Kızılay bahçesi ittisalindeki kısmına inşa edilen Adliye V e k â -leti binasının projesi imar ve yapı işleri reisliği p r o j e bürosu tarafından tanzim edilmiştir. İnşaatını yüksek mimar müteahhid Bedri T ü m a y taahhüt etmiştir.

Yansen plânına göre yüksek mimar

Holz-meister tarafından tanzim edilen Vekâletler mahal-lesinin umumî plânında bu binanın işgal edeceği saha hemen hemen evvelden tayin edilmişti. Büıo A d -liye Vekâleti tarafından verilen ihtiyaç programına gore projeyi hazırlarken mimar Holzmeister tarafın-dan vaktiyle çok küçük olarak tahsis edilen bu saha

Esas ceplıeıleıı o ı t a motif

jçinde oldukça müşkülâta uğramış ve şehircilik ba-kımından hiç te doğru olmadığı halde, yersizlik yü-zünden binayı İnhisarlar Vekâletine çok yakın koy-m a k koy-mecburiyetinde kalkoy-mıştır. Bina bir b o d r u koy-m ve üç kattan ibarettir. Her katın sahası 2 5 0 0 metre mu-rabbı olup umumî mesahası takriben 11.000 metre murabbaıdır. Devlete 6 5 0 . 0 0 0 liraya mal

ol-muştur ki her bir mel-ss m u ı a b b a ı takriben 59 liıa ve küsura gelir.

Ş e ı e î H o l ü n ü n g ö r ü n ü ş ü

çok benzer. A n c a k bu binada mimarî detayların Çi-zerinde daha fazla işlenildiği ve mimarî aksam ara-sındaki nisbetleıin d a h a â h e n k d a r olduğu görülmek-tedir.

Plânın, Vekâletin ihtiyacına göıe taksimatına gelince, zemin katına esas antrenin bulunduğu orta

kısımdan girilmektedir. Binanın plânı bir ( H ) har-fine benzer. Antrenin karşısında merasim holüne çı-kan ana merdiven vardır. Birinci kata çıkılınca şeref holünden vekâlet odasına ve civarındaki müştemilâ-ta girilmektedir.

İ n t i z a r salonu

K ü t ü p h a n e

Müsteşarlık

Y a n cephe koloııadı

side,n iki koridor vardır. Bu koridorların üzerinde her ikisinde de d ö ş e m e seviyesini birleştirmek üzere bazı b a s a m a k l a r konulmuştur ki iyi bir sureti hal değildir. Arsanın meyilli olaması, esas antreye ve-rilen eb adın küçüklüğü seviyeyi birleştirecek basa-makların atjtreye konulmasına mani olmuştur. Bina-nın sol kolununun uzunluğu diğerinden biraz fazla-dır. Bu uzun kısma k ü t ü p h a n e konulmuştur. Kü-tüphanenin irtifaı iki katı alacak surette yapılmış, or-tasına yarım bir asma kat konulmuştur.

Binanın ön cephesinde olmak üzere çıkıntılı her iki yan kısma birer m e m u r antresi konulmuştur. Bu antrelerden girilince karşıya binanın imtidadınca birer koridor gelmektedir. Bu koridorlar üzerinde servis merdivenleri vardır. Bu merdivenlerin arkalarına da her katta helalar guruplandırılmıştır. Merdivenler ve halâlar iç avlu tarafına b a k m a k t a d ı r .

B o d r u m katından maadası, vekâletin m u a m e l â t bürolarına, müdürlere tahsis edilmiştir. Birinci kat-la, vekâlet odası ve müştemilâtı, içtima salonları, müsteşarlık vardır. Bodrum, h a d e m e l e r e ait koğuş-lara ve servise tahsis edilmiştir.

Binanın sıhhî ve fennî tesisatı en mütekâmil bir surette yapılmıştır. Binada, kısmî bir kalorifer oldu-ğu gibi Klimatizasyon tesisatı da yapılmıştır. Yangın muslukları otomatiktir. Bürolara ve koridorlara ayar-ları otomatik saatler konulmuştur. Binada m ü t e a d d i t asansörler vardır. Her b ü r o d a ve her o d a d a , zil ve telefon tesisatı vardır.

Binanın inşaatına çok ihtimam edilmiştir. Bil-hassa işçilik itinalı bir surette yapılmıştır. Esas antre, şeref holü zemini ve duvarları t a m a m e n yerli beyaz mermerlerle kaplanmıştır. Duvarların mütebaki kı-sımları tavanlar, kolonlar, stük sıva ve karton piyer-dir. Binanın bu orta iç motifi, diğer vekâlet binaları-nı andırmaktadır. Vekil odası, içtima salonları duvar-ları tavana k a d a r meşe lambridir. Koridorlar d ö k m e mozaik kaplamadır. Büroların zeminleri k a b a ksilo-lit üzerine linoleum'dur.

Vr •' '

A ı k a cephe

Binanın haricî mimarîsine gelince: Kızılay bah-çesine nazır olan yan cephesine yapılan ve bütün cephe imtidadınca d e v a m eden ve katları ihtiva e-den kolonad binaya m o n u m a n t a l bir ifade vermek-tedir. Binanın bu cephesi, Vekâletler mahallesinin başlangıcını teşkil etmesi hasebile zengin düşünül-müştür. Mahallenin tulâni mihveri Adliye Vekâleti binası ile mütenazır bir şekilde yapılması düşünülen Maarif Vekilliği binasının ortasından geçmektedir. Bu iki bina mahallenin başlangıcını teşkil edecektir.

Yan cephe m o n ü m a n t a l bir te;ir y a p m a k t a ol-duğu halde esas cephenin önüne yapılan ve on kü-sur sütundan ibaret olan kolonad yalnız bir katı ih-tiva etmesi ve çok y a j v a n olması itibariyle aksine o-larak tâlî bir cephe tesiri vermektedir. A d e t â bina-nın arka cephesi gibi bir tesiri vardır. Halbuki esas giriş bulunan ve tulânî mihverin geçtiği ana c a d d e y e nazır olan bu cephede orta motifin m o n ü m a n t a l bir ifadesi olması icap ederdi. Bu sebeple fazla sütun-lardan sarfınazar ederek kolonadı binanın irtifaına k a d a r yükseltmek ile bunun temin edilebileceğini

zannetmekteyiz.

Binanın haricî hacimlerinde, ne Dahiliye ve ne de Nafıa Vekâletlerinde gördüğümüz gibi T ü r k mi-marisi ile hiç bir alâkası olmıyan ve ancak inşaat güçlüğü doğuran çıkmalar ile haricî tabiat tesirlerine m a -ruz kaldığından dolayı, toz yuvaları teşkil eden, yağ-mur sızıntılarına ve lekelerine sebebiyet veren bir ta-kım girintilere tesadüf etmediğimizi memnuniyetle kaydedelim. Bu itibarla Adliye Vekâleti binası mi-marî kaprislere kurban olmamış mantıkî bir eser sayılabilir.

Kifayetsiz ve küçük bir saha içinde çalışarak mevcutlarına uygun f a k a t d a h a mütekâmil yen. bir eser m e y d a n a getiren p r o j e bürosu bunun aksini ya-pamazdı. Teşekkül etmiş iyi veya kötii bir mimarî karakteri olan bu mahalleye t a m a m e n ayrı bir üs-lûb ve prensipte bir bina inşa etmek iddealı ve müş-kül bir hareket teşkil ederdi.