Her gitti¤i yerde pop y›ld›zlar›n› and›r›r bir coflkuyla karfl›lanan bir biliminsan› Prof Haw-king. Konferanslar› için biletler kap›fl kap›fl gidi-yor. Konuflma yapmak istedi¤ini duyurdu¤unda, kongreyi düzenleyen di¤er fizikçiler programlar›-n› altüst etme pahas›na bu de¤erli biliminsaprogramlar›-n›na zaman ay›r›yorlar kongrelerinin aç›l›fl›nda. Teker-lekli sandalyesinden elektronik sesiyle yapt›¤› aç›klamalar yaln›zca bilim çevrelerini de¤il, bili-me yak›ndan uzaktan ilgisi olmayan kiflilerin bile ilgisini çekiyor. Söylediklerini anlayan ya da an-lamayan (fizikçiler aras›nda bile Hawking’in yap-t›¤› fizi¤i anlayabilen kifli say›s› çok az) genifl bir dinleyici kitlesi bulmakta s›k›nt› çekmiyor Haw-king. Fizikçiler aras›nda o s›ralar kabul gören gö-rüflleri altüst eden kuramlara imza att›¤›ndan bi-lim tarihinde yaln›zca Newton’un 1662’de tafl›-makla flereflendirildi¤i bir unvan› tafl›yor. ‹lk ba-s›ld›¤› 1988 y›l›ndan bu yana en çok satanlar lis-tesinin en bafl›nda en uzun süre yer alan kitap Brief History of Time’›n yazar› Cambridge Üniver-sitesi profesörü Richard Hawking, söyledi¤i az ama öz sözlerle gündemden eksik kalm›yor.
‹flte bu yaz bu aç›klamalardan birini k›z›yla birlikte akademik bir kongreye giderken yolunun üzerindeki Hong Kong’dan yapt› Hawking: ‹nsan-l›¤›n gelecekte varoluflu, onun evrende yeni bir ev bulmas›na ba¤l›, çünkü Dünya’y› yok edecek bir felaket riski her geçen gün art›yor. Hawking’e göre insanl›k önümüzdeki 20 y›l içinde Ay’da ve 40 y›l içinde ise Mars’ta koloni kurabilecek. Bu koloniler Dünya’dan ba¤›ms›z yaflamlar›n› sürdü-rebilecek. Hawking sözlerine flöyle devam ediyor: ‘Baflka bir y›ld›z sistemine gitmeden, Dünya ka-dar güzel bir yer bulmam›z olas› de¤il. ... insan-l›¤›n evrende yay›lmas›, türünün devam› için flart. Dünya üzerinde yaflam ani bir küresel ›s›nma, nükleer savafl, genetik yolla de¤iflikli¤e u¤rat›l-m›fl bir virüs ya da henüz öngöremedi¤imiz di¤er tehlikeler yüzünden yok olma tehlikesiyle karfl›
cak, bilinmeyenler de¤il. Küresel ›s›nma, nükleer savafl, ve genetik olarak de¤iflikli¤e u¤rat›lm›fl vi-rüslere iliflkin bilmedi¤imiz birçok fley olsa da bafllang›ç noktas› bunlar hakk›nda bugün bildik-lerimiz. Henüz öngöremedi¤imiz felaketler bili-min çözüm getirebilece¤i bir konu de¤il.
Uzmanl›¤› kuramsal fizik alan›nda olan Haw-king’in uzmanl›¤›n›n d›fl›ndaki bir alanda öngörü-lerde bulunmas› da elefltiriler aras›nda yer ald›. Hawking, Büyük Patlama ve kara delikler konu-sundaki çal›flmalar›yla bugünkü yerini alm›fl fizik-çiler aras›nda. Dahas› fizik alan›nda Nobel Ödülü alaca¤›na inananlar da var. Massachusetts Insti-tute of Technology’den fizik profesörü Alan Guth, Hawking’in iddialar›n›n gerçekçi olmad›¤›-n›, onun için bunun yeni bir alan oldu¤unu söy-lüyor. Guth’a göre önümüzdeki 50 y›l içinde Mars’ta ve Ay’da yaflamam›z› Dünya’dakinden da-ha kolay k›lacak teknolojilerin gelifltirilme olas›l›-¤› yok. Sözgelimi Antarktika’da bir yeralt› istas-yonunun Ay’daki bir üsten çok daha kolay infla edilebilece¤ini söylüyor.
Hem neden Dünya’y› kirletti¤imizi kabul edip, kaç›fl›m›z› planlamak yerine, yol açt›¤›m›z ‘felaketleri’ onarma girifliminde bulunmayal›m? ‹nternet kökenli tart›flmalar (scienceblogs.com) Hawking’i bu yönde elefltirdi: ‘‹nsanlar› evrenin fareleri gibi görüyorum. T›pk› farelerin gemilerle bir adadan di¤erine gidifli gibi. Bir adada (geze-gende) yol açt›klar› hasar yaflam› engellemeye bafllay›nca di¤erine gitmek gibi. Türümüzün böy-le bir üne sahip mi olmas›n› istiyoruz? Fareböy-ler en az›ndan kaç›fllar›n› planlamam›fllard›!’. ‹fl eninde sonunda niye di¤er gezegenlerde yaflam kurmak istedi¤imize dönüyor. Keflfetme güdümüz mü, ya-flamay› sürdürme gereksinimimiz mi?
Hawking’in keflfetme güdüsünün yitik oldu-¤unu iddia etmek olas› de¤il. 21 yafl›ndayken ta-n›s› konulan hastal›¤› yüzünden k›sa süre içinde kendini tekerlekli sandalyede buldu. Bir y›l ömrü-nün kald›¤›n› söylemifllerdi o günlerde hekimler. K›sa süre içinde sesini yitirdi. Evrenin s›rlar›n› keflfetmeye olan tutkusunun bugün 64’üne erifl-mifl olmas›nda kuflkusuz pay› büyük. Önceleri el-leriyle kontrol etti¤i bilgisayar sayesinde yine elektronik bir sesle konufluyordu. Bugünse elleri-ni kullanamad›¤›ndan bilgisayar› yana¤›ndaki kaslardaki de¤iflimi izleyerek önüne sözcük liste-si getiriyor. Hawking iflte bu listeden sözcükleri-ni seçiyor. Bu yolla dakikada 15 sözcük söyleye-biliyor. Tüm bunlara karfl›n akademik çal›flmala-r›n› sürdürüyor. Dahas› kitap yazma çabalar› da sürüyor.
Hong Kong’dan yapt›¤› konuflmas› da belki k›z› Lucy ile birlikte üzerinde çal›flt›klar› kitab›n reklam›n› yapmak içindi. Evet, Hawking sonunda baklay› a¤z›ndan ç›kard›. Bu kez gazeteci ve ya-zar olan k›z›yla biraraya gelip 7 yafl›ndaki torunu dahil tüm çocuklara evrenin muhteflemli¤ini an-latt›klar› bir hikaye kitab› üzerinde çal›flt›klar›n› söyledi.
karfl›ya.’ Ünlü fizikçinin bu kehaneti birçok elefl-trinin oda¤› oldu.
Birçok ünlü bilim insan› kameralar›n karfl›s›n-da yerli ya karfl›s›n-da yersiz felaket habercili¤i yap›yor günümüzde. Ne olmufl, Hawking’de onlara kat›la-maz m›? ‹lk elefltirinin oda¤›, e¤er türümüzün yok olmas›n› istemiyorsak, Hawking’in bilime yö-nelmemiz flart›n› öne sürmesi. Yani evrende kolo-nileflme çabam›z›n alt›nda keflfetme güdümüz de-¤il de varolma çabam›z›n yatt›¤›n› ileri sürüyor. Uzayda yolculu¤un, Dünya’da karfl› karfl›ya oldu-¤umuz ve kendi ürünümüz olan tehlikelerden ka-çabilmemiz için gerekli oldu¤u görüflüne dayan›-yor.
Di¤er elefltiri ise Hawking’in henüz düflüne-medi¤imiz di¤er felaketlere karfl› bizi uyarmas›. Bilimin bafllang›ç noktas› bilinenler olabilir
an-Londra’dan Mektup
D
i
d
e
m
C
r
o
s
b
y
Hawking Baklay› A¤z›ndan Ç›kard›
Hawking k›z› Lucy ile birlikte.
108Eylül 2006 B‹L‹MveTEKN‹K
