1 nci Mükâfat: Y. Müh. Mimar Ord. Prof. Emin Onat ve Prof. Mimar Sedad Hakkı Projesi

1 nci Mükâfat: Y. Müh. Mimar Ord. Prof. Emin Onat ve Prof. Mimar Sedad Hakkı Projesi

İ S T A N B U L A D A L E T B İ N A S I P R O J E S İ M Ü S A B A K A S I

J Ü R İ R A P O R U

İstanbulaa Sultanahmet meydanında ve İb- rahim Paşa sarayında yapılması kararlaştırılmış bulunan İstanbul Adalet binası proje müsabakası için tayin edilen süre içinde İstanbul Bayındırlık Müdürlüğüne 33 proje ve müddetin hitamını mü- teakip 4 projenin teslim edilmiş olduğu ve pro- jeler kapalı koliler halinde Hey'etimiz tarafın- dan tesellüm edilerek, İstanbulda Beşiktaşta Bar- baros İlkokulunda bu işe tahsis edilen salonlar- da açılmış ve evvelce hazırlanmış olan panolara asılmıştı.

Jüri çalışmasına ertesi günü olan 16/8/949 günü başlamış ve sürekli çalışmalar sonunda 24/8/949 tarihinde tamamlamıştır. Projelerin in- celenmesinde, bunların bir çoklarında, çok mu- fassal olan şartların hepsinin tamamen yerine ge- tirilmediği, bazı ufak tefek noksanları bulundu- ğu ve şeklî olan bu noksanlardan dolayı bu pro- jelerin reddildiği takdirde elde edilen iyi eser- lerin kalmıyacağı görüldüğünden geç kalmış olaıı 3 sıra numaralı ve 75913 rumuzlu, 34 sıra numa- ralı 22222 rumuzlu, 35 sıra numaralı 00112 ru- muzlu ve 36 sıra numaralı 20809 rumuzlu proje- lerin de ayrıca tetkiki yerinde olacağı neticesine varılmıştır.

Müsabaka mevzuu, yapılacak binanın İstan- bulun en mühim meydanında olması eski ve kıy- metli eserlerle çevrili bulunması, arsanın gayri muntazam ve mühim sevive farklarını haiz bu-

lunması fevkalâde yüklü bir programı ihtiva et- mesi gibi halli çok müşkül bir mesele arzetmek- tedir. Jüri projelerin büyük bir kısmını bu zor- lukları çeşitli tarzlarda yenmiş olduklarını mem- nuniyetle müşahede etmiştir. Bundan evvelki müsabakaya göre yeni fikir tekliflerinin bulun- ması ve projelerin bir çoklarında karekterli şah- siyet bulunması memnuniyet uyandırmıştır. Bu- nunla beraber bazı projelerin ağır sütunlu holler gibi mimari şekilciliğe kapıldıkları, karekterli bir şahsiyet gösteremedikleri tesbit edilmiştir. Fi- kirlerini tersim >olu ile takdim seviyesi takdire değer bulunmuştur.

Jüri ilk günlerde ayrı ayrı, sonra topluca tet- kiklerde bulundu. Ve ilk umumî elemede, sıra numarası ve rumuzları;

Sıra Numarası Humuz

1 63269

2 44651

5 69435

6 24431

8 17906

10 36463

lö 87578

19 a 05241

20 85711

27 64807

30 11935 Onbir adet proje.

RUMUZ

T4-1- Tlı

1. nci Mükâfat: Zemin kat plânı

olan onbir proje gerek plân gerekse mimarî bakı- mından tamamen kifayetsiz ve diğer projelerle gayri kabili mukayese olduğu ittifakla kabul edilerek ilk elimineye tâbi tutulmuştur.

Bundan sonra geriye kalan 22 proje üzerin- de yapılan ikinci eleme sonunda :

Sıra numarası 3, Rumuzu 76886 :

Binanın konturu gayri muntazam olduğu gi- bi bu yüzden avlular da gayri muntazam çıkmış- tır. Binanın Sultanahmet Meydanına bakan kıs- mının katları üstüste uymamakta yani organik

değildir. Mahkemeler iyi gruplandırılmamış ve esas hole olan bağlantıları kifayetsizdir.

Sıra numarası 18, Rumuzu 91723 :

Methalin gelişi güzel oluşu iyi değil, umumi- yet itibarile plân vazıh değildir. Bina mimarî ol- maktan ziyade dekoratiftir.

Sıra numarası 23, Rumuzu 45119 :

Haricî mimaride mübalâğalı bir eski taklidi

vardır. Bina iki kısımdan mürekkeptir, umumi-

yetle mahkemelerin katlarda ve bloklardaki ter-

tip şekli muvafık görülmemiştir.

1 nci. Mükâfat: Diğer katlar plânları.

rcsKlı;

•»yy»-

ü 81254

2 nci MÜKÂFAT. Y. MİMAR NEVZAT EROL VE MARUF ÖNAL G. S. A.) P R O J E S İ

. A -1 CtZA E. MGU-R. sat.

£ Hl»k"UK. -VMMKt/AElECtı '"İt-

« — — •

n u a t

MflMUtNcVı

<f7 T.'ü>Ct r

r, ^.ütuf- il T

. ı

Sıra numarası 26. Rumuzu 33313 :

Ağır ceza salonları, büyük holde iyi yerleş-

tir] imemiştir, plâa çok karışıktır, dış mimarî

konvansiyonel ve sıkıcıdır, bina etraf ile ahenkli

' /\ .A&IR.

Ç.ALOUU FOS.LU&U

•2 A±LİYE CC--Z.A SALONU

-2 f-\AHKI H£ SOFALARI &OŞLUĞÜ • 4 ^F-KPLVLN HOLÜ F,OU Lu'C» U

Ç ^VACö

6 vVC L t W . 7 YFOE.K l/VL OPALAK.I t) AK--i İV

9 kâfc^c Ktn.iıyFN sûvc» OPALACİ 10 VAC&lÇ YA«PIV»CILAC2I OMLARI 11 tîEZ-m'v.

4- -V/ APLÎ S.C.L İ-jLLK". OpA>.ı

' -Vİ UVflîlM KORO*U «Jö ACVM.tr W'OMı<;yoNU K.ÛLtMj -w gAlcâNLilC., ROKC. ftl£G/HjiM MvMı ' L 'Jİ-U APAU.t kPMIiYeMÜ fc_M4VlF.T MtMUCU O (TAVANA YAK-"" KtS.T "l ıJü'OuSDâM *"< * KıJUt t^uutu

değildir, küçük ve çok avluludur, aydınlık me- selesi iyi halledilmemiştir. Sultanahmet cephesi faideh bir mimariye cevap verememekte yalnız dekor gibi kalmaktadır.

Sıra numarası 31, Rumuzu 10110 :

Plân çok karışık ağır ceza salonları lâyık ol- duğu derecede ehemmiyetli yerlere yerleştiril-

| SALON ftOŞU-^ i .

; MûHKCOt , tfctuı.

, hlTA&l. ı»s. . CE<*0 • j VİT MAHkt.VC -1 i ftCK.Lt M E i rvAL&M ' MttCT-r;* TARC-İ^UAR i JoeuîTuCM.) OA<ı

1

B Ş ^ N Y O v«/c i, ) ÜSTMAMKfeMt SAV o iı I UVCı İÎ^mvç i, : SAVC. ecktİMt

; Savcı >JKcıMOiı i SAvC VAKpıMCILAKı , ^.AvC'L.Uv t^ALUMI

; ItvAİ'M MtMuKLUC-'J

2 nci M ü k â f a t : Kat plânları

+ R. 812541-

1 A*.Lİ*(t H'Jk 1J K Uty SAU>Ml]

HUiıUh 'İAKĞ'Ç O- ' 'tA'-î ı O

• | kJUM r,' TANIK vE rC'LıP, , . ,

<S AVUPCATLAC.

7 VtZHE-

ri AĞHCCtra SAUONU ^O^L.IC-U tf dfrıPCEM r . ı.-L£K '-.AUM'MU tf

-vt AltVlV

-İt KfîtKtf T't'CK MflHfe-LMF SALONU Y£0£K- O 76 YtPtK w/ut.M -e»

memiş, aydınlıklar çok fakat ışık kifayetsizdir.

Bu sebeplerden dolayı sözü geçen bu beş proje- nin de elimine edilmesine müttefiken karar ve- rilmiştir.

Bundan sonra geri kalan 17 proje üzerinde üçüncü defa yapılan inceleme sonunda :

Sıra numarası, 4 Rumuzu 41225 :

Prensip itibarile plân vazıh olmakla bera- ber üst mahkema salonlarının ağır ceza salonları servislerile ihtilâtı vardır, üst mahkeme salonla- rının aydınlanması fenadır, 46, 50 nüvosundaki çıkıntı kısmı lüzumsuzca geniştir, bina biraz ku- ru ve ağır bir mimarî arzetmektedir.

Sıra numarası 12, Rumuzu 49927 :

Aydınlıklar dar ve küçüktür, esas hol dardır, dış mimarisi yandaki diğer eserlere nazaran ahenksizdir, bina talimata rağmen, yan binaya nazaran yüksektir.

Sıra numarası 13, Rumuzu 41484 :

Bu proje 9 numaraya benzemektedir, fakat onun gibi tatminkâr değildir, dahildeki esas ter- tibat vazıh olmadığı gibi, haricî cephe içinde ay- ni mesele varittir, ileri çıkan kolun camii ve esas bina yüzünü kanaması fena bulunmuştur.

Sıra numarası 21, Rumuzu 11353 :

Plân iyice vazıhtır, bilhassa ağır cezalar iyi yerleştirilmiştir, fakat arka cephe methalinin va- ziyeti binanın ahengini bozmaktadır, dış mima- rî yabancı bir karekter arzetmektedir ve ağırdır.

Sıra numarası 22, Rumuzu 57241 :

Cephe mimarisi, arkasındaki dahilî kısımlar bu mimarî ile ahenkli değildir, eski bina ile irti- batı fenadır, keza ağır ceza salonlarının tertiba- tı da fenadır, büyük salonların tramvay cadde- si tarafına yerleştirilmesi makbul görülmemiştir.

Sıra numarası 25, Rumuzu 14275 :

Plân vazıhtır, şeref merdiveninin simetrik olmayan vaziyeti sempatiktir, fakat ağır ceza sa- lonları başka başka katlarda ve yükseklikleri di- ğer büro katları yüksekliğinde olması doğru bu- lunmamıştır, plân bakımından 22 iye benzemek- tedir.

Sıra numarası 32, Rumuzu 43515 :

Vüs'at ifade etmeyen plân ve tertibat görül- mektedir, dahilî avlular küçüktür, ağır ceza sa- lonlarının ışık vaziyeti kusurludur.

Sayı ve rumuzları yukarıda yazılı olan bu yedi adet projenin de elimine edilmesine söz bir- liğıle karar verilmiştir.

Böylece vaktinde verilmiş olan 33 projeden geriye 10 adedi kalınca geç gelen 4 adet projenin incelenmesine geçilmiştir.

Sıra numarası 33, Rumuzu 75913; ve sıra nu- marası 34, Rumuzu 22222 olan projeler plân ve haricî mimarî bakımından kifayetsiz bulundu- ğundan birinci elemede çıkarılan projeler ayarın- da görülmüştür.

Diğer 35 ve 36 numaralı projeler üçüncü ele-

melerdeki projeler ayarında bulunmuştur.

Sıra numarası 35, Rumuzu 00112 :

Ağır cezaların zemin katında olması hoş gö- rülmemiştir, umumî antre galeri dö paperdüyü kat etmektedir, plân vazıh olmakla beraber dış mimarî kurudur, dahili hol güzeldir.

Sıra numarası 36, Rumuzu 20809 :

Dahilî avlular küçüktür, eski binaya arkadan çok yakın olması hoş görülmemiştir, nisbetsiz ve konvansiyonel bir mimarî arzetmektedir, plânın vazıh olmasına rağmen servisler karışmıştır.

Bu suretle geç gelenlerle birlikte elenen 27 projeden sonra geri kalan en iyi on proje sıra ile detaylarına kadar birer birer gözden geçirilmiş ve jürinin bu projelerin her biri hakkındaki ka- naat ve mütalâası aşağıda yazılmıştır.

Sıra numarası, 7 Rumuzu 11844 :

Plân ve organizasyon vazıhtır, arzanî mihver İbrahim Paşa sarayının yanındadır, üç yollu mo- nünıantal bir hol diğer aksa ulaştırıyor, hole ve- rıien şekil takdire değer, fakat daha iyi aydınla- tılması temin edilmeliydi. Ağır ceza salonlarının önündeki hole kapıdan girer girmez sağa döne- rek girilmesi kusurlu bulunmuştur.

Böylece esas hol ve şeref merdiveni ağır ceza holünün tesirini arttırmakta kullanılamıyor, dış mimarî kuru ve incelikten uzaktır, bu projenin yapı sahası 40600 M

dir.

Sıra numarası 9, Rumuzu 81254.

Arzanî mihver İbrahim Paşa sarayının ya- nındadır, esas cephe İbrahim Paşa sarayının gü- neyinde teras seviyesinde, hey'eti umumiyeyi hem sarayla hem de Fürüzağa camii ile güzel bir

birlik haline getirip bağlayan bir terasın arkasın- dan geri çekilmiştir, bu teras güzel Sultanahmet meydanına bakışı temin ettiği için kıymetlidir, güzel bir kitle tesiri yapan mimarî mütevaziyane duruşu ile mevcut binalarla ahenkli bir irtibat temin etmektedir, plân iyidir, Sulh ceza ve ağır ceza holü, esas holün etrafında toplanmış, Hukuk ve Ticaret muhakemeleri üst katlara alınmıştır, Sulh muhakemeleri ayrı bir binaya yerleştiril- mek suretiyle tecrit edilmiştir. Umumî bürolar Sultanahmet meydanına bakmaktadır, satıh ve hacım hesabının yapılmamış oluşu, büyük hole ait plân ve kesitinin bulunmayışı, Sulh muhake- meleri ayrı binasının İbrahim Paşa sarayına fazla sokulmuş olması hata olarak kaydedilmiştir, bu projenin işgal ettiği yapı sahası 35500 M

dir.

Sıra numarası 11, Rumuzu 61468 :

Çok vazıh bir hal şekli, salonlar için olan iki

kapalı avludan başka her yer en iyi şekilde ve

doğrudan doğruya aydınlatılmıştır, 92 metre

uzunluğunda sakin bir yapı Sultanahmet meyda-

nının kenarına yerleştirilmiş ve yüksek bir te-

ras duvarı ile bina iki tarafından saray ve cami ile

mükemmel bir birlik haline getirilmiştir, zemin

katma 75 metre uzunluğunda 6 metre yükseklik-

te iki tarafına merdivenler yerleştirilmiş monü-

mantal bir giriş holü konulmuştur, bu holda bi-

nanın derinliğine doğru güzel ritimlerle bir seri

ravm'lar inkişaf ettirilmiş, böylece toplantı salo-

nuna kadar olan irtifa farkı muhtelif kademeler

halinde temin edilmiştir, büyük salonlar ve diğer

odalar iyidir. Plânın hal şekli idaresini muhte-

Mansiyon; Y. Mimar Doçent Kemali Söylemezoğlu, Y. Müh. Mimar Prof. Mukbil Gökdoğan, Y. Mimar Harika Söylemezoğlu Projesi.

Zemin kat plânı

5 I î f « M

mel bütün isteklerini kolaylıkla yerine getirebi- lecek bir tarzdadır.

Mimarî, mütevazı, orijinal muhiti ile de pek güzel bir ahenk teşkil etmektedir, bu projenin inşaat sahası 36000 M

dir.

Sıra numarası 14, Rumuzu 14317 :

Yapı iki vazıh esas parçaya ayrılmıştır, bü- yük salonlar esas hole iyi yerleştirilmiştir, halka mahsus olan galeri denize nazırdır, fakat koridcr sistemi pek vazıh değildir, keza küçük aydınlıklar da iyi değildir, Sultanahmet meydanındaki bina kısmı, eski binalarla her hangi bir irtibattan maiı-

- d

rumdur ve tamamen tecrit edilmiş bir halde kal- maktadır, Mimari kuru ve incelikten uzaktır, bu projenin yapı sahası 51700 M

dir.

Sıra numarası 16, Rumuzu 17886 :

Bu proje enteresan ve ayrı bir hal şekli tek- lif etmektedir, belli başlı hususiyeti İbrahim Paşa

sarayının bir küçük kısmının güzel ve büyük bir avlu ile Dağlanması, üzerinin bir fener ile örtüle- rek bu eski binanın yeni bina organizmasına ka- tılmasıdır, mevcut kubbeler ortaya doğru açık bu- lunduklarından bu suretle çok cazip bir dahilî te- sir elde edilebilir, Sultanahmet meydanındaki gi- riş tamamen sağ kenara alınmış olmakla beraber

^ l i İ J L â â

Mansiyon: Y. Müh. Mimar. K. Söylemezoğlu ve arkadaşları Projesi.

•o

^ T ^ Ş p ^ r i r t ¹ - T T f i ^ - t - r |

> xi bd bd t i — i d | | J

[ İ p î l ^ M I I î I E Z I i

cephedeki sütunlarla muvazene ve ahenk temin edilmiş bulunmaktadır, kusurlar arasında bir kaç odanın unutulması ve aydınlıkların küçük olması zikredilebilir, plânların cazibesine ve iyi halledil- miş olmasına rağmen dahilî ve haricî mimarî bu cazibeden m a h r u m k u r u ve eski binalarla ahenk teinin edememekledir, bu orojenin vapı sahası 35600 M-' dir.

Sıra numarası 17, Rumuzu 85698 :

Gerek binanın yerleştirilmesi ve gerekse hari- cî görünüş bakımından bu projenin 11 numaralı proje ile büyük bir benzerliği vardır, buradaki Sultanahmet meydanına sütunlu bir holle açılmış bulunan ve nisbetieri çok iyi olan avlu bilhassa çok caziptir, bu avlu girişin üzerindeki locavari in- şaat ile bilhassa orijinal bir buluş olmak dolayısile kıymetlidir, büyük salonlara giren uzun holün birleştiği haçvarî hol kıymetli bir sanat başarısı sayılaoilir, alt ve üst katların organizmasının ay- rı ayrı oluşu ve hâkimler, memurlar ve halk için yalnız bir koridor bulunuşu kusurlu bulunmuş.- tur. bu projenin vapı sahası 40500 M

dir.

Sıra numarası 19, Rumuzu 71717 :

Binayı üstü ve yanları açık bir arka kısmı ile ikiye ayırmak güzel görünüşlü iyi bir tesir ya- ratmaktadır. fakat arkasında görülmeğe değer bir motif bulunmadığı için bu hedefsiz bulunmuştur, bina kısımlarının birbirlerile olan nisbetieri tat- min edici değildir, ortada büyük bir kısmın boş bırakılması suretile yapılan israf yüzünden asıl

bina için az yer ayırılmış, bu suretle büyük sa- lonların önünde yeter boşluk kalmamıştır, bu projenin yapı sahası 35500 M

dir.

Sıra numarası 24, Rumuzu 70707 :

Bu teklitte 11 ve 17 numaralı projelerle bü- yük benzerliği vardır, 17 n u m a r a n ı n açık avlusu yerine burada haçvarî bir hol plânlanmıştır, bu hol, büyük salonların girişini de temin etmekte- dir, 17 de olduğu gibi hâkimler, halk ve memur- lar için yalnız bir koridor yapılmış olması hata- lı görülmüş, Sultanahmet cephesi bilhassa olgun nevi şahsına mahsustur, bu projenin yapı sahası 3&C00 M

dir.

Sıra numarası 28, Rumuzu 71949 :

17 n u m a r a d a olduğu gibi. ön avlu enteresan bir teklif yalnız burada avlu Sultanahmet mey- danından 4.70 metre yüksekte ve iki taraflı mer- divenlerle çıkılmaktadır, fakat bu 17 deki gibi moııümantal bir tesirden ziyade basit bir tesir bırakmaktadır, plânın tertibi ve bilhassa büyük

salonların yerleştirilişi vazıh ve iyidir, yalnız

b ü y ü k salonun aydınlatılması daha iyi olmalıydı,

sol kanatta hâkimlerle halkın ayrılması mükem-

mel değildir, mimarî hey'eti umumiye itibarile

sempatik fakat hemâhenk değildir, Sultanahmet

meydanındaki mimarî kitledeki tevazua rağmen

ahenkli bir birliğe ulaşılamamıştır, bu projenin

yapı sahası 4160ü M

dir.

Sıra numarası 29, Rumuzu 34749 :

Plânı vazıh ve münferit kısımları iyi etüt edilmiş bir proje, bilhassa büyük salonların bu- lunduğu kısım iyi halledilmemiş, binanın uzun kolu da iyi düşünülmüş, arzani mihver üzerinde- ki esas holün nisbetleri iyi, aydınlık ve ferah olan holün gittikçe artan bir tesiri var, büyük mer- divenin yeri isabetsiz, 7 numarada olduğu gibi bü- yük salonların önündeki holün esas holle bağlı- lığı yok, bu projenin mimarî değeri üzerindeki jüri kararı ekseriyetledir, bu projenin yapı sa- hası 48195 M

dir.

Böylece geri kalan son on projenin mütead- dit mukayeselerinden sonra jüri, mükâfatların üç proje üzerinde şu şekilde verilmesine söz birli- ğıle karar verildi.

Birinci Mükâfatı 11 sıra numaralı 61468 ru- muzlu projeye;

İkinci Mükâfatı 9 sıra numaralı 81254 ru- muzlu projeye;

Üçüncü Mükâfatı 7 sıra numaralı 11844 ru- muzlu projeye.

Geri kalan ve aşağıda rumuz ve sıra numara- ları yazılan yedi projeye mansion verilmesine it- tifakla karar verildi.

numarası Rumuzu

14 14317

16 17886

17 85698

19 71717

24 70707

28 71949

29 34749

Birinci Mükâfat verilmiş olan projenin tatbi- kinde ayni esas fikre göre hazırlanmış olan 17

ve 24 numaralı projelerdeki iyi buluşlardan is- tifade edilmesi tavsiyeye şayan bulunmuştur.

Son olarak jüri bu yeni yapı ile beraber Sul- tanahmet meydanının şehircilik ve bahçe mima- risi bakımından da ele alınmasını ve şekillendiril- mesin! ve böylece hey'eti umumiyenin müşterek ve iyi bir tesir yapacak hale getirilmesini, mey- danın cenup ucu ve diğer kenarlarının nihaî şe- kilde hal ve tesbit edilmesi lüzumuna işaret eder. 24/8/949.

Adalet Bakanlığı adına Müsteşar

A z i z Y e g e r Millî Eğitim Bakanlığı adına

Profesör

P a u l B o n a t z Bayındırlık Bakanlığı adına

W. M. D u d o k Archiect B. N. A.

İ v a r T e n g b o m Prof. Architect S.A.R.

Y. İ. İ. Rs. Y. Müh.

S e l â h a t t i n O n a t Y. Mimar S. M i m a r o ğ l u İst. Belediyesi adına

P r o s t H e n r i Membre de l'institut de

France - Paris T. Y. Müh. Birliği adına

Y. Mühendis

H a y r i K a y a d e l e n T. Y. Mim. Birliği adına

Y. Mimar

S a m i m O k t a y

İSTANBUL ADALET BİNASI PROJE MÜ S AB AKASINDA MÜKÂFAT VE MANSİON KAZANAN PROJELERİN RUMUZ ZARFLARININ AÇILMASINA AİT TUTANAK

24/8/949 Çarşamba günü projeler üstündeki incelemesini tamamlayan ve raporunu imzalayan jüri ayni gün mükâfat ve mansion kazanmış olan on adet projeye ait rumuz zarflarını açarak sahiplerinin :

Sıra numarası Rumuzu Birinci Mükâfat

İkinci Mükâfat Ücüncü Mükâfat

11

9 7

61468 81254 11844

İsmi Sedat Eldem, Emin Onat.

Y. Mimar Nevzat Erol, Y. Mimar Maruf Önal.

Y. Mimar Rahmi Bediz, Y. Mimar Demir taş Kamçıl, Y. Mimar Fasih Metigil, Y. Mimar

Nihat Ziya Ülken.