Hazırlayan Mutlu DİNÇ. Gerekçe. Karşılaştırmalı Eski-Yeni Kanun Metni. Karşılaştırma Tablosu. Bilgi Notları ve Mevzuat İşlemeleri

(1)

TÜRK BORÇLAR KANUNU

Bu kitap FSEK md.1/B-c kapsamında “İşlenme Eser”dir ve tüm yayın hakları Seçkin Yayıncılık San.ve Tic. A.Ş.’ye aittir.

Kitap içerisinde ve kapağında kullanılan tasarım, logo, marka, işaret ve

yenilikler Türk Patent Enstitüsü tarafından tescil edilmiştir. Yayınevinin ya-

zılı izni olmadan tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyen alıntılar hariç

olmak üzere, kitapta yer alan içerik, notlar, tasarım, marka, logo, yenilik

ve işaretler herhangi bir ortamda kısmen veya tamamen yayımlanamaz ve

çoğaltılamaz.

(2)

(3)

Hazırlayan Mutlu DİNÇ

TÜRK

BORÇLAR KANUNU

Gerekçe

Karşılaştırmalı Eski-Yeni Kanun Metni Karşılaştırma Tablosu Bilgi Notları ve Mevzuat İşlemeleri

Yeni Kavramlar Sözlüğü Kavram Dizini Madde Değişim Göstergesi

Ankara 2011

(4)

Türk Borçlar Kanunu Hazırlayan: Mutlu DİNÇ Libra Mevzuat Dizisi: 1 ISBN 978-975-02-1445-5 Birinci Baskı:

Şubat - 2011 Sayfa Tasarımı:

İlhan Eroğlu Kapak Tasarımı:

İsmail Çam

536 Sayfa, 11,5x22,5 cm.

Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş.’ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz.

Yayın ve Dağıtım:

Merkez Sağlık Sok. No: 21 06410 Sıhhiye / Ankara Tel : (312) 435 30 30 Faks: (312) 435 24 72 satis@seckin.com.tr

Şube

Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) 230 52 62 ankarasube@seckin.com.tr

Şube

Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) 309 52 48 adliyesube@seckin.com.tr

Şube

Abide-i Hürriyet Cad.

No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) 234 34 77 Faks: (212) 231 24 69 sislisube@seckin.com.tr Web Adresi

www.seckin.com.tr / yayin@seckin.com.tr Baskı:

Sözkesen Matbaacılık, Tel: (0–312) 395 21 10 / Sertifika No: 13268

(5)

Bu Kitaptan Faydalanırken

Türk hukuk sisteminin temelini oluşturan düzenlemelerden 818 sayılı Borçlar Kanunu, kabul edildiği 1926 tarihinden bu yana gerek sosyal yaşamdaki, gerek teknolojideki, gerek- se hukuk alanındaki gelişmeler sebebi ile ihtiyaca cevap veremeyecek duruma gelmiştir.

Uluslararası hukuktaki yenilikler de göz önüne alındığında köklü bir değişiklik yapılması ka- çınılmaz olmuştur. Bu değişiklik kapsamında kanunun sistematik çatısı yeniden kurgulanmış, dili arılaştırılmış ve maddenin daha iyi ifade edilebilmesi için eski metindeki çeviri hataları düzeltilmiştir.

Adalet Bakanlığınca kurulmuş olan “Borçlar Kanunu Komisyonu” sekiz yıllık uzun bir sürecin ardından tasarı metnini hazırlamıştır. Çalışmalarda, uluslararası metinlerden yarar- lanılarak Avrupa Birliği Hukukuna paralellik sağlanmış, bu sebeple yeni maddeler eklenmiş, ayrıca madde metinlerinde kaynak İsviçre Borçlar Kanununa uygunluk sağlanması için de- ğişiklikler yapılmıştır. Madde metinlerindeki değişikliklerde, yeni fıkra ihdası, fıkraların bir- leştirilmesi veya fıkraların bentlere ayrılması yolu izlenmiştir. Tüm bu çalışmalar neticesinde eski ve yeni kanunun madde numaraları farklılaşmıştır.

Hukukçuların önceki kanundan alışık oldukları numaralandırma sistemindeki farklılığa kolay uyum sağlamaları açısından çalışmamızda “Eski–Yeni” ve “Yeni–Eski” madde numara- larını gösteren iki adet “Karşılaştırma Tablosu” hazırlanmıştır.

“Eski–Yeni” karşılaştırma tablosu alışık olduğunuz eski kanunun maddelerinin yeni ka- nunda hangi maddeye karşılık geldiğini görmenizi sağlayacaktır. “Yeni–Eski” karşılaştırma tablosu ise, hem yeni ihdas edilen maddeleri daha hızlı seçmenize, hem de yeni maddenin kimi zaman birden fazla maddeye tekabül ettiğini bir bakışta görmenize yardımcı olacaktır.

“Borçlar Kanunu Komisyonu”nun sistematik kanun çalışmasının yanında, maddelerin hangi saikle ihdas edildiğini gösteren “Gerekçe” çalışmasından da söz etmekte fayda oldu- ğunu düşünüyoruz.

Komisyon genel olarak ayrıntılı gerekçe hazırlama yolunu tercih etmemiştir. Aynen ko- runmuş maddelerde “Sistematik yapısı ile metinde yapılan arılaştırma ve düzeltme dışında bir değişiklik yoktur” ifadesini kullanmıştır. Şayet madde de bir değişiklik var ise bu şablon cümle kullanılmamıştır.

Ancak bu ifadelerin yanıltıcı olmaması açısından şu bilgilendirmeyi yapmak gerekmek- tedir;

“Borçlar Kanunu Komisyonu”nun hazırlamış olduğu ve Hükümet tarafından TBMM’ye sunulan metin üzerinde “Adalet Komisyonu” ve “Genel Kurul” tarafından bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu sebeple “Hükümet Gerekçesi” ile yasalaşan metin arasında bazı farklılıklar oluşmuştur. Çalışmamızda, bu farklılıklar veya eklemeler sayfa altlarında bilgi notu olarak belirtilerek okuyucuda oluşabilecek tereddütler giderilmeye çalışılmıştır.

Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, Adalet Komisyonundaki değişikliklerden dolayı “Gerek- çe” içinde geçen ifadeler madde metninde kapsamlı değişiklik olup olmadığı konusunda net bilgiyi verememektedir. Bu sebeple sadece gerekçeyi okuyarak bu çıkarımı yapmak müm- kün olmadığından, eski ve yeni maddeleri karşılaştırarak, metnin sonuna Madde Değişim Göstergesi™ olarak isimlendirdiğimiz bir işareti yerleştirmeyi uygun gördük. Madde Değişim Göstergesi™ dört basamaklı bir derecelendirme sistemidir;

Madde Aynen Korunmuş: Bu göstergedeki en alt derece, madde içinde Türkçeleştirme,

metinsel arılaştırma, sadeleştirme ile maddenin esasını değiştirmeyecek kelime düzeltme- leri ya da maddede verilen örneklerin detaylandırılması hususlarını ifade etmektedir. Bu dereceyi “Madde Aynen Korunmuş” ifadesiyle tanımladık.

Az Değişiklik: 818 sayılı önceki Borçlar Kanununu kısmen karşılayan, kimi zaman tek

bir kelime bazen de yeni bir hüküm eklenmek sureti ile madde kapsamını genişleten, ancak madde esasını değiştirmeyen düzenlemeleri ise “Az değişiklik” ifadesi ile belirttik.

Kapsamlı Değişiklik: 818 sayılı Borçlar Kanunundaki maddeyi kısmen karşılamakla bir-

likte esas yönünden temel farklılık yaratan, sistemi değiştiren, benzer içeriğe sahip olmasına rağmen hukuk tekniği açısından farklı müesseseleri karşılayan ya da 818 sayılı Borçlar Kanu- nunda yer alan ilgili maddedeki bir hükmü mülga eden değişiklikler ise “Kapsamlı değişiklik”

ifadesi ile tanımlandı.

(6)

6

Türk Borçlar Kanunu

Burada bir parantez açmakta fayda var. Değişim göstergelerindeki kıstasımız maddenin esas yönünden incelenmesi olduğundan, dilbilgisi açısından olumsuz cümle ve devrik surette kurulan hükümlerin esas ve içerik yönünden değişmeyerek, özne ve yüklem değişimi sureti ile olumlu cümle haline getirilmesi “Kapsamlı değişiklik” olarak değil “Madde Aynen Korun- muş” olarak ifade edilmiştir.

Madde Yeni İhdas Edilmiş: Yeni Borçlar Kanunumuzda kaynak İsviçre Borçlar Kanunu göz

önüne alınarak önceki Borçlar Kanununda yer almayan birçok yeni düzenleme gerçekleşti- rilmiştir. Bu düzenlemeler kimi zaman 4857 sayılı İş Kanunundan, kimi zaman 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanundan, bazen de diğer temel kanunlarımızdan esinlenmek ya da paralellik kurulmak suretiyle alınmıştır. Tüm bu tamamlayıcı mevzuattan kaynak alı- nan hükümler de ilgili maddelerin altına dipnot olarak işlenmiştir. Bu şekilde oluşturulmuş maddeler ise “Madde yeni ihdas edilmiş” ifadesini kapsayan gösterge ile gösterilmiştir.

Metinlerdeki arılaştırma ve Türkçeleştirme çalışması alışmış olduğumuz hukuk dilini köklü olarak değiştirdiğinden çalışmamızda, uygulama kolaylığı sağlaması ve aradığınız kavramı kolayca bulmanız açısından kanun metninin önüne “Yeni Kavramlar Sözlüğü”, kita- bın sonuna ise metinlerin içinde aradığınız kavramı seçmenizi kolaylaştıracak “Dizin” ilave edilmiştir.

Sekiz yıllık yasama sürecinin ürünü olan “Türk Borçlar Kanunu”na ilişkin olarak hazır- ladığımız bu çalışmanın özel hukukun canlı yapısını yansıttığı düşüncesindeyiz. Bu sebeple çalışma her yeni basımında; güncel gelişmeleri, değişmeleri, Kanunun yürürlüğe girmesi ile karşılaşılacak problemleri çözecek tebliğ, yönetmelik, Yüksek Yargı kararları gibi sizin ihtiyaç duyacağınız pek çok eklemeyi de kapsayacaktır.

Reform olarak nitelendirebileceğimiz kanunlaştırma sürecinin neticesinde Yayınevimiz bünyesinde büyük bir editoryal ekibin özverili çalışması sonucunda hazırlanan bu eserin tüm hukukçulara faydalı olmasını dileriz.

Av. Mutlu DİNÇ

Seçkin Yayıncılık

Hukuk Yayınları Editörü

(7)

(8)

(9)

İçindekiler

Bu Kitaptan Faydalanırken ... 5

Yeni Kavramlar Sözlüğü ... 27

GENEL GEREKÇE ...31

BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler BİRİNCİ BÖLÜM Borç İlişkisinin Kaynakları BİRİNCİ AYIRIM Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri

A. Sözleşmenin kurulması ... 51

I. İrade açıklaması ... 51

1. Genel olarak ... 51

2. İkinci derecedeki noktalar ... 52

II. Öneri ve kabul ... 52

1. Süreli öneri ... 52

2. Süresiz öneri ... 53

a. Hazır olanlar arasında ...53

b. Hazır olmayanlar arasında ...53

3. Örtülü kabul ... 54

4. Ismarlanmayan şeyin gönderilmesi ... 54

5. Bağlayıcı olmayan öneri ve herkese açık öneri ... 55

6. İlân yoluyla ödül sözü verme ... 56

7. Önerinin ve kabulün geri alınması ... 56

III. Hazır olmayanlar arasında kurulan sözleşmenin hüküm anı ... 57

B. Sözleşmelerin şekli ... 57

I. Genel kural... 57

II. Yazılı şekil ... 58

1. Yasal şekil ... 58

a. Kapsamı ...58

b. Unsurları ...59

c. İmza ...59

d. İmza yerine geçen işaretler ...60

2. İradî şekil ... 61

C. Borç tanıması ... 62

D. Sözleşmelerin yorumu, muvazaalı işlemler ... 62

E. Genel işlem koşulları ... 63

I. Genel olarak ... 63

II. Kapsamı ... 65

1. Yazılmamış sayılma ... 65

2. Yazılmamış sayılmanın sözleşmeye etkisi ... 66

III. Yorumlanması ... 67

IV. Değiştirme yasağı ... 67

V. İçerik denetimi ... 68

F. Sözleşmenin içeriği ... 69

I. Sözleşme özgürlüğü ... 69

II. Kesin hükümsüzlük... 69

III. Aşırı yararlanma ... 70

IV. Önsözleşme ... 71

G. İrade bozuklukları ... 71

I. Yanılma ... 71

1. Yanılmanın hükümleri ... 71

2. Yanılma hâlleri ... 72

a. Açıklamada yanılma ...72

(10)

10

b. Saikte yanılma ...73

c. İletmede yanılma ...74

3. Yanılmada dürüstlük kuralları ... 75

4. Yanılmada kusur ... 75

II. Aldatma ... 76

III. Korkutma ... 77

1. Hükmü ... 77

2. Koşulları ... 77

IV. İrade bozukluğunun giderilmesi ... 78

H. Temsil ... 79

I. Yetkili temsil ... 79

a. Temsilin hükmü ...79

b. Temsil yetkisinin içeriği ve derecesi ...80

2. Hukukî işlemden doğan yetki ... 80

a. Yetkinin sınırlanması ve geri alınması ...80

b. Ölüm, ehliyetsizlik ve diğer durumlar ...81

c. Yetki belgesinin geri verilmesi ...82

d. Yetkinin sona erdiğinin ileri sürülememesi ...82

II. Yetkisiz temsil ... 83

1. Onama hâlinde ... 83

2. Onamama hâlinde ... 83

III. Saklı hükümler ... 84

İKİNCİ AYIRIM Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri

A. Sorumluluk ... 85

II. Zararın ve kusurun ispatı ... 86

III. Tazminat ... 86

1. Belirlenmesi ... 86

2. İndirilmesi ... 87

IV. Özel durumlar ... 88

1. Ölüm ve bedensel zarar ... 88

a. Ölüm ...88

b. Bedensel zarar ...88

c. Belirlenmesi ...89

d. Manevî tazminat ...91

2. Haksız rekabet ... 92

3. Kişilik hakkının zedelenmesi ... 92

4. Ayırt etme gücünün geçici kaybı ... 93

V. Sorumluluk sebeplerinin çokluğu... 94

1. Sebeplerin yarışması ... 94

2. Müteselsil sorumluluk ... 94

a. Dış ilişkide ...94

b. İç ilişkide...95

VI. Hukuka aykırılığı kaldıran hâller ... 96

2. Sorumluluk ... 97

B. Kusursuz sorumluluk ... 98

I. Hakkaniyet sorumluluğu ... 98

II. Özen sorumluluğu ... 99

1. Adam çalıştıranın sorumluluğu ... 99

2. Hayvan bulunduranın sorumluluğu ... 100

a. Giderim yükümlülüğü ...100

b. Alıkoyma hakkı ...101

3. Yapı malikinin sorumluluğu ... 101

a. Giderim yükümlülüğü ...101

b. Zarar tehlikesini önleme ...102

III. Tehlike sorumluluğu ve denkleştirme ... 103

C. Zamanaşımı ... 104

I. Kural ... 104

(11)

İçindekiler

11

II. Rücu isteminde ... 105

D. Yargılama ... 106

I. Ceza hukuku ile ilişkisinde... 106

II. Tazminat hükmünün değiştirilmesi ... 106

III. Geçici ödemeler ... 107

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Sebepsiz Zenginleşmeden Doğan Borç İlişkileri

A. Koşulları ... 108

II. Borçlanılmamış edimin ifası ... 108

B. Geri vermenin kapsamı ... 109

I. Zenginleşenin yükümlülüğü ... 109

II. Giderleri isteme hakkı ... 110

C. Geri istenememe ... 110

D. Zamanaşımı ... 111

İKİNCİ BÖLÜM Borç İlişkisinin Hükümleri BİRİNCİ AYIRIM Borçların İfası

A. Genel olarak ... 113

I. Şahsen ifa zorunluluğunun olmaması ... 113

II. İfanın konusu ... 113

1. Kısmen ifa ... 113

2. Bölünemeyen borç ... 114

3. Çeşit borcu ... 114

4. Seçimlik borç ... 115

5. Faiz ... 115

B. İfa yeri ... 116

C. İfa zamanı ... 117

I. Süreye bağlanmamış borç ... 117

II. Süreye bağlı borç ... 117

1. Aya ilişkin sürelerde vade ... 117

2. Diğer sürelerde vade ... 118

3. Tatil günleri ... 119

III. İş saatlerinde ifa ... 119

IV. Sürenin uzatılması ... 120

V. Erken ifa... 120

VI. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde ... 121

1. İfada sıra ... 121

2. İfa güçsüzlüğü ... 121

D. Ödeme... 122

I. Ülke parası ile ... 122

II. Mahsup ... 123

1. Kısmen ödemede ... 123

2. Birden çok borçta ... 124

a. Borçlu ve alacaklının bildirimine göre ...124

b. Kanuna göre ...124

III. Makbuz ve senetlerin geri verilmesi ... 125

1. Borçlunun hakkı ... 125

2. Hükümleri ... 126

3. Senedin geri verilememesi ... 126

E. Alacaklının temerrüdü ... 127

I. Koşulları ... 127

II. Hükümleri ... 128

1. Bir şeyin teslimine ilişkin edimlerde ... 128

a. Tevdi hakkı ...128

(12)

12

b. Satma hakkı ...128

c. Tevdi konusunu geri alma ...129

2. Diğer edimlerde ... 130

F. Diğer ifa engelleri ... 130

İKİNCİ AYIRIM Borçların İfa Edilmemesinin Sonuçları

A. Borcun ifa edilmemesi ... 131

I. Giderim borcu ... 131

2. Yapma ve yapmama borçlarında ... 131

II. Sorumluluğun ve giderim borcunun kapsamı ... 132

2. Sorumsuzluk anlaşması ... 133

3. Yardımcı kişilerin fiillerinden sorumluluk ... 134

B. Borçlunun temerrüdü ... 135

a. Gecikme tazminatı ...135

b. Beklenmedik hâlden sorumluluk ...136

2. Temerrüt faizi ... 137

a. Genel olarak ...137

b. Faizlerde, iratlarda ve bağışlamada temerrüt faizi ...138

3. Aşkın zarar ... 138

4. Karşılıklı borç yükleyen sözleşmelerde... 139

a. Süre verilmesi ...139

b. Süre verilmesini gerektirmeyen durumlar ...139

c. Seçimlik haklar ...140

d. Sürekli edimli sözleşmelerde ...141

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Borç İlişkilerinin Üçüncü Kişilere Etkisi

A. Alacaklıya halef olma ... 142

B. Üçüncü kişinin fiilini üstlenme ... 142

C. Üçüncü kişi yararına sözleşme ... 143

II. Sorumluluk sigortalarında... 144

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Borçların ve Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, Zamanaşımı BİRİNCİ AYIRIM Sona Erme Hâlleri

A. Asıl borca bağlı hak ve borçların sona ermesi ... 145

B. İbra ... 146

C. Yenileme ... 146

II. Cari hesaplarda ... 147

D. Birleşme ... 147

E. İfa imkânsızlığı ... 148

II. Kısmî ifa imkânsızlığı ... 149

III. Aşırı ifa güçlüğü ... 149

F. Takas ... 150

2. Kefalet hâlinde ... 151

3. Üçüncü kişi yararına sözleşme hâlinde ... 151

(13)

İçindekiler

13

4. Borçlunun iflâsı hâlinde ... 152

III. Alacaklının rızasıyla takas edilebilir alacaklar ... 153

IV. Takastan feragat ... 153

İKİNCİ AYIRIM Zamanaşımı

A. Süreler... 154

I. On yıllık zamanaşımı ... 154

II. Beş yıllık zamanaşımı ... 154

III. Sürelerin kesinliği ... 156

IV. Zamanaşımının başlangıcı ... 156

2. Dönemsel edimlerde ... 157

V. Sürelerin hesaplanması ... 158

B. Bağlı alacaklarda zamanaşımı ... 158

C. Zamanaşımının durması ... 159

D. Zamanaşımının kesilmesi ... 160

I. Sebepleri ... 160

II. Birlikte borçlulara etkisi ... 160

III. Yeni sürenin başlaması ... 161

1. Borcun ikrar edilmesi veya karara bağlanması hâlinde ... 161

2. Alacaklının fiili hâlinde ... 161

E. Davanın reddinde ek süre ... 162

F. Taşınır rehni ile güvenceye bağlanmış alacakta... 162

G. Zamanaşımından feragat ... 163

H. İleri sürülmesi... 164

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Borç İlişkilerinde Özel Durumlar BİRİNCİ AYIRIM Teselsül

A. Müteselsil borçluluk ... 165

I. Doğuşu ... 165

II. Dış ilişki ... 165

1. Hükümleri ... 165

a. Borçluların sorumluluğu ...165

b. Borçluların savunmaları ...166

c. Borçluların bireysel davranışı ...166

2. Borcun sona ermesi ... 167

III. İç ilişki ... 168

1. Paylaşım ... 168

2. Alacaklıya halef olma ... 168

B. Müteselsil alacaklılık ... 169

İKİNCİ AYIRIM Koşullar

A. Geciktirici koşul ... 170

II. Koşulun askıda olduğu sıradaki durum ... 170

III. Koşul gerçekleşinceye kadar elde edilen yararlar ... 171

B. Bozucu koşul ... 171

C. Ortak hükümler ... 172

I. Koşulun gerçekleşmesi ... 172

II. Dürüstlük kurallarına aykırı engelleme ... 172

III. Yasak koşullar ... 173

(14)

14 ÜÇÜNCÜ AYIRIM

Bağlanma Parası, Cayma Parası ve Ceza Koşulu

A. Bağlanma parası ... 174

B. Cayma parası ... 174

C. Ceza koşulu ... 175

I. Alacaklının hakları ... 175

1. Cezanın sözleşmenin ifası ile ilişkisi ... 175

2. Ceza ile zarar arasındaki ilişki ... 176

3. Kısmî ifanın yanması ... 176

II. Cezanın miktarı, geçersizliği ve indirilmesi ... 177

BEŞİNCİ BÖLÜM Borç İlişkilerinde Taraf Değişiklikleri BİRİNCİ AYIRIM Alacağın Devri

A. Koşulları ... 178

I. İradî devir ... 178

2. Şekli ... 178

II. Yasal veya yargısal devir ve etkisi ... 179

B. Devrin hükümleri ... 179

I. Borçlunun durumu ... 179

1. İyiniyetle yapılan ifa ... 179

2. İfadan kaçınma ve tevdi ... 180

3. Borçluya ait savunmalar ... 180

II. Öncelik hakları ve bağlı hakların geçişi... 181

III. Senet ve belgelerin teslimi ve bilgi verilmesi ... 182

IV. Garanti ... 182

2. İfaya yönelik devir ... 183

3. Sorumluluğun kapsamı ... 183

C. Özel hükümlerin saklılığı ... 184

İKİNCİ AYIRIM Borcun Üstlenilmesi

A. İç üstlenme sözleşmesi ... 185

B. Dış üstlenme sözleşmesi ... 185

I. Öneri ve kabul ... 185

II. Önerinin bağlayıcılığı ... 186

C. Borçlunun değişmesinin sonuçları ... 187

I. Bağlı hak ve borçlar ... 187

II. Savunmalar ... 187

D. Sözleşmenin hükümsüzlüğü ... 188

E. Borca katılma ... 189

F. Malvarlığının veya işletmenin devralınması ... 189

G. İşletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi ... 190

H. Özel hükümlerin saklılığı ... 191

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Sözleşmenin Devri ve Sözleşmeye Katılma

A. Sözleşmenin devri ... 192

B. Sözleşmeye katılma ... 193

(15)

İçindekiler

15 İKİNCİ KISIM

Özel Borç İlişkileri BİRİNCİ BÖLÜM Satış Sözleşmesi BİRİNCİ AYIRIM Genel Hükümler

A. Tanımı ve hükümleri ... 195

B. Yarar ve hasar ... 196

İKİNCİ AYIRIM Taşınır Satışı

A. Konusu ... 198

B. Satıcının borçları ... 198

I. Zilyetliğin devri ... 198

1. Kural ... 198

2. Devir ve taşıma giderleri ... 199

3. Satıcının temerrüdü ... 200

a. Kural ve ayrık durum ...200

b. Giderim borcu ve kapsamı ...200

II. Zapttan sorumluluk ... 201

1. Konusu ... 201

2. Yargılama usulü ... 202

a. Davanın bildirimi ...202

b. Mahkeme kararı olmaksızın satılanı verme ...203

3. Alıcının hakları ... 204

a. Tam zapt hâlinde ...204

b. Kısmî zapt hâlinde ...205

III. Ayıptan sorumluluk ... 206

1. Konusu ... 206

b. Hayvan satışında ...206

2. Sorumsuzluk anlaşması ... 207

3. Alıcının bildiği ayıplar ... 207

4. Gözden geçirme ve satıcıya bildirme ... 208

b. Hayvan satışında ...209

5. Satıcının ağır kusurunun sonuçları ... 209

6. Satılanın başka yerden gönderilmesi... 210

7. Alıcının seçimlik hakları ... 211

b. Satılanın yok olması veya ağır biçimde zarara uğraması ...213

8. Dönmenin sonuçları ... 213

b. Birden çok mal satışında ...214

9. Zamanaşımı ... 215

C. Alıcının borçları ... 216

I. Satış bedelinin ödenmesi ve satılanın devralınması ... 216

II. Satış bedelinin belirlenmesi... 217

III. Satış bedelinin muacceliyeti ve faizi ... 218

IV. Alıcının temerrüdü... 218

1. Satıcının dönme hakkı ... 218

2. Zararın hesaplanması ve giderimi ... 219

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Taşınmaz Satışı ve Satış İlişkisi Doğuran Haklar

A. Şekil ... 221

B. Satış ilişkisi doğuran haklar ... 221

I. Süresi ve şerhi ... 221

(16)

16

II. Devredilmesi ve miras yoluyla geçmesi ... 222

III. Önalım hakkı ... 222

1. İleri sürülmesi ... 222

2. Koşulları ve hükümleri ... 223

3. Kullanılması ve hükümleri ... 224

C. Taşınmaz satışı ... 224

I. Koşullu satış ve mülkiyetin saklı tutulması ... 224

II. Sorumluluk ... 225

III. Yarar ve hasar ... 226

IV. Taşınır satışına ilişkin kuralların uygulanması ... 227

DÖRDÜNCÜ AYIRIM Bazı Satış Türleri

A. Örnek üzerine satış ... 228

I. Tanımı ... 228

II. İspat yükü ... 228

B. Beğenme koşuluyla satış ... 229

I. Tanımı ... 229

III. Deneme veya gözden geçirme ... 230

1. Satıcının yanında ... 230

2. Alıcının yanında ... 231

C. Kısmî ödemeli satışlar ... 231

I. Taksitle satış ... 231

1. Tanımı, şekli ve içeriği ... 231

2. Yasal temsilcinin rızası ... 232

3. Sözleşmenin hüküm ve sonuçlarını doğurması ve geri alma açıklaması ... 233

4. Tarafların hak ve borçları ... 234

a. Peşinatı ödeme borcu ve sözleşmenin süresi ...234

b. Alıcının def’ileri ...234

c. Satış bedelinin tamamen ödenmesi ...235

5. Alıcının temerrüdü ... 235

a. Satıcının seçimlik hakkı ...235

b. Sözleşmeden dönme ...236

c. Hâkimin müdahalesi ...237

6. Yetkili mahkeme ve tahkim ... 237

7. Uygulama alanı ... 238

II. Ön ödemeli taksitle satış ... 239

1. Tanımı, şekli ve içeriği ... 239

2. Tarafların hak ve borçları ... 240

a. Ödemelerin güvenceye bağlanması ...240

b. Alıcının malın devrini isteme hakkı ...240

c. Satış bedelinin ödenmesi ...241

d. Satış bedelinin belirlenmesi ...242

3. Sözleşmenin sona ermesi ... 242

a. Cayma hakkı...242

b. Sözleşmenin süresi ...243

c. Alıcının temerrüdü ...244

4. Uygulama alanının sınırlanması ... 244

III. Ortak hükümler ... 245

D. Açık artırma yoluyla satış ... 245

I. Tanımı ... 245

II. Kurulması ... 246

III. Hükümleri ... 246

1. Artırmaya katılanın bağlandığı an ... 246

b. Taşınmazın açık artırma yoluyla satışında ...247

2. Ödemenin peşin olması gereği ... 248

3. Mülkiyetin geçmesi ... 248

4. Zapttan ve ayıptan sorumluluk ... 249

IV. Artırmanın iptali ... 250

(17)

İçindekiler

17 İKİNCİ BÖLÜM Mal Değişim Sözleşmesi

A. Tanımı ... 251

B. Tâbi olduğu hükümler ... 251

C. Zapttan ve ayıptan sorumluluk ... 252

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Bağışlama Sözleşmesi

A. Tanımı ... 253

B. Bağışlama ehliyeti ... 253

I. Bağışlayan için ... 253

II. Bağışlanan için ... 254

C. Kurulması... 255

I. Bağışlama sözü verme ... 255

II. Elden bağışlama ... 255

III. Koşullu bağışlama ... 256

IV. Yüklemeli bağışlama ... 256

V. Bağışlayana dönme koşullu bağışlama ... 257

VI. Bağışlama önerisinin geri alınması ... 258

D. Bağışlayanın sorumluluğu ... 258

E. Bağışlamanın ortadan kalkması ... 259

I. Bağışlamanın geri alınması... 259

II. Bağışlama sözü vermenin geri alınması ve ifadan kaçınma ... 260

III. Geri alma hakkının süresi ve mirasçılara geçmesi ... 261

IV. Bağışlayanın ölümü ... 262

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kira Sözleşmesi BİRİNCİ AYIRIM Genel Hükümler

A. Tanımı ... 264

B. Kira süresi ... 264

C. Kiraya verenin borçları ... 265

I. Teslim borcu ... 265

II. Vergi ve benzeri yükümlülüklere katlanma borcu ... 265

III. Yan giderlere katlanma borcu... 266

IV. Kiraya verenin kiralananın ayıplarından sorumluluğu ... 267

1. Kiralananın teslim anındaki ayıplarından sorumluluk ... 267

2. Kiralananın sonradan ayıplı hâle gelmesinden sorumluluk ... 268

b. Ayıbın giderilmesini isteme ve fesih ...269

c. Kira bedelinin indirilmesi ...269

d. Zararın giderimi ...270

V. Üçüncü kişinin ileri sürdüğü haklar sebebiyle sorumluluk ... 271

1. Zapttan sorumluluk ... 271

2. Üçüncü kişinin sözleşmenin kurulmasından sonra üstün hak sahibi olması ... 271

a. Kiralananın el değiştirmesi ...271

b. Üçüncü kişinin sınırlı aynî hak sahibi olması ...272

c. Tapu siciline şerh ...272

D. Kiracının borçları ... 273

I. Kira bedelini ödeme borcu ... 273

2. İfa zamanı... 273

3. Kiracının temerrüdü ... 274

II. Özenle kullanma ve komşulara saygı gösterme borcu ... 275

III. Temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu ... 276

(18)

18

IV. Ayıpları kiraya verene bildirme borcu ... 276

V. Ayıpların giderilmesine ve kiralananın gösterilmesine katlanma borcu ... 277

E. Özel durumlar ... 278

I. Kiralananda yenilik ve değişiklik yapılması ... 278

1. Kiraya veren tarafından ... 278

2. Kiracı tarafından ... 279

II. Alt kira ve kullanım hakkının devri ... 280

III. Kira ilişkisinin devri ... 281

IV. Kiralananın kullanılmaması ... 281

2. Kiralananın sözleşmenin bitiminden önce geri verilmesi ... 282

V. Takastan feragat yasağı ... 283

F. Sözleşmenin sona ermesi ... 284

I. Sürenin geçmesi ... 284

II. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde fesih bildirimi... 284

2. Taşınmaz ve taşınır yapı kiralarında ... 285

3. Taşınır kiralarında ... 286

III. Olağanüstü fesih ... 286

1. Önemli sebepler ... 286

2. Kiracının iflâsı ... 287

3. Kiracının ölümü ... 288

G. Kiralananın geri verilmesi ... 288

II. Kiralananın gözden geçirilmesi ve kiracıya bildirme ... 289

H. Kiraya verenin hapis hakkı ... 290

I. Konusu ... 290

II. Üçüncü kişilere ait olan eşya ... 290

III. Hakkın kullanılması ... 291

İKİNCİ AYIRIM Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları

A. Uygulama alanı ... 292

B. Bağlantılı sözleşme ... 292

C. Kullanma giderleri ... 293

D. Kiracının güvence vermesi ... 294

E. Kira bedeli ... 294

II. Belirlenmesi ... 295

III. Dava açma süresi ve kararın etkisi ... 296

IV. Kiracı aleyhine düzenleme yasağı ... 297

F. Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi ... 298

I. Bildirim yoluyla ... 298

2. Bildirimin geçerliliği ... 299

a. Şekil ...299

b. Aile konutu ...299

II. Dava yoluyla ... 300

1. Kiraya verenden kaynaklanan sebeplerle ... 300

a. Gereksinim, yeniden inşa ve imar...300

b. Yeni malikin gereksinimi ...301

2. Kiracıdan kaynaklanan sebeplerle ... 302

3. Dava süresinin uzaması ... 303

4. Dava sebeplerinin sınırlılığı ... 303

5. Yeniden kiralama yasağı ... 304

6. Kiracının ölümünde sözleşmenin sürdürülmesi ... 305

(19)

İçindekiler

19 ÜÇÜNCÜ AYIRIM Ürün Kirası

A. Tanımı ... 306

B. Genel hükümlerin uygulanması ... 306

C. Tutanak düzenleme... 307

D. Kiraya verenin borçları ... 307

I. Teslim borcu ... 307

II. Esaslı onarımlar ... 308

E. Kiracının borçları ... 308

I. Kira bedelini ve yan giderleri ödeme borcu ... 308

2. Olağanüstü durumlarda kira bedelinden indirim ... 309

II. Kiralananı kullanma ve işletme borcu ... 310

III. Bakım borcu ... 310

F. Alt kira ve kullanım hakkını devir yasağı ... 311

G. Sözleşmenin sona ermesi ... 312

I. Sona erme sebepleri ... 312

1. Sürenin geçmesi ... 312

2. Fesih bildirimi ... 312

3. Olağanüstü fesih ... 313

a. Önemli sebepler ...313

b. Kiracının iflâsı ...313

c. Kiracının ölümü ...314

II. Sona ermenin sonuçları ... 314

1. Geri verme... 314

2. Tutanağa geçirilmiş eşya ... 315

3. Ürün ve yetişme giderleri ... 316

4. Saman, gübre ve benzerleri ... 317

H. Hayvan kirası ... 317

I. Konusu ... 317

III. Fesih ... 319

BEŞİNCİ BÖLÜM Ödünç Sözleşmeleri BİRİNCİ AYIRIM Kullanım Ödüncü

A. Tanımı ... 320

B. Hükümleri ... 320

I. Ödünç alanın kullanım hakkı ... 320

II. Bakım ve koruma giderleri ... 321

III. Müteselsil sorumluluk ... 321

C. Sona ermesi ... 322

I. Amacı belirlenmiş kullanmada ... 322

II. Amacı belirlenmemiş kullanmada ... 323

III. Ödünç alanın ölümü ... 323

İKİNCİ AYIRIM Tüketim Ödüncü

A. Tanımı ... 324

I. Faiz ... 324

2. Faize ilişkin özel kurallar ... 325

II. Zamanaşımı ... 326

III. Ödünç alanın ödeme güçsüzlüğü ... 326

(20)

20

C. Para yerine verilen şeyler ... 327

D. Geri verme zamanı ... 327

ALTINCI BÖLÜM Hizmet Sözleşmeleri BİRİNCİ AYIRIM Genel Hizmet Sözleşmesi

A. Tanımı ... 328

B. Kurulması ... 329

C. İşçinin borçları ... 330

I. Bizzat çalışma borcu ... 330

II. Özen ve sadakat borcu ... 330

III. Teslim ve hesap verme borcu ... 331

IV. Fazla çalışma borcu ... 332

V. Düzenlemelere ve talimata uyma borcu ... 332

VI. İşçinin sorumluluğu ... 333

D. İşverenin borçları ... 333

I. Ücret ödeme borcu ... 333

1. Ücret... 333

b. Fazla çalışma ücreti ...334

c. İşin sonucundan pay alma ...335

d. Aracılık ücreti ...336

e. İkramiye ...337

2. Ücretin ödenmesi ... 337

a. Ödeme süresi ...337

b. Ücretin korunması ...338

3. İşgörme ediminin ifasının engellenmesi halinde ücret ... 340

a. İşverenin temerrüdü halinde ...340

b. İşçinin çalışmayı durdurması halinde ...341

4. Ücret alacağının haczi, devri ve rehnedilmesi ... 342

5. Parça başına veya götürü iş ... 342

a. İş verme ...342

b. Birim ücreti ...343

II. İş araç ve malzemeleri ... 344

III. Giderler ... 344

2. Taşıma araçları ... 345

3. Giderlerin ödenmesi ... 346

IV. İşçinin kişiliğinin korunması ... 347

2. Ev düzeni içinde çalışmada... 348

3. Kişisel verilerin kullanılmasında ... 349

V. Ceza koşulu ve ibra ... 349

VI. Tatil ve izinler ... 350

1. Hafta tatili ve iş arama izni ... 350

2. Yıllık izin ... 351

a. Süresi ...351

b. İndirimi ...351

c. Kullanılması ...352

d. Ücreti ...353

VII. Hizmet belgesi ... 354

E. Sınaî ve fikrî mülkiyet hakkı ... 354

F. Hizmet ilişkisinin devri ... 355

I. İşyerinin tamamının veya bir bölümünün devri... 355

II. Sözleşmenin devri ... 356

G. Sözleşmenin sona ermesi ... 357

I. Belirli süreli sözleşmede ... 357

II. Belirsiz süreli sözleşmede ... 358

1. Genel olarak fesih hakkı ... 358

(21)

İçindekiler

21

2. Fesih bildirim süresi ... 359

b. Deneme süresi içinde ...360

III. Feshe karşı koruma ... 360

IV. Derhâl fesih ... 361

a. Haklı sebepler ...361

b. İşverenin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi ...362

2. Sonuçları ... 363

a. Haklı sebeple fesihte ...363

b. Haklı sebebe dayanmayan fesihte ...363

c. İşçinin haksız olarak işe başlamaması veya işi bırakması ...364

V. İşçinin veya işverenin ölümü ... 365

1. İşçinin ölümü ... 365

2. İşverenin ölümü ... 365

VI. Sözleşmenin sona ermesinin sonuçları ... 366

1. Borçların muaccel olması ... 366

2. Geri verme yükümlülüğü ... 367

VII. Rekabet yasağı ... 368

2. Sınırlandırılması ... 368

3. Aykırı davranışların sonuçları ... 369

4. Sona ermesi ... 370

İKİNCİ AYIRIM Pazarlamacılık Sözleşmesi

A. Tanımı ve kurulması ... 371

I. Tanımı ... 371

II. Kurulması ... 371

B. Pazarlamacının yükümlülük ve yetkileri ... 372

I. Yükümlülükleri ... 372

II. Garanti ... 373

III. Yetkileri ... 373

C. İşverenin özel yükümlülükleri ... 374

I. Faaliyet alanı... 374

II. Ücret ... 375

2. Komisyon ... 375

3. Pazarlama faaliyetinin engellenmesi ... 376

III. Harcamalar ... 377

IV. Hapis hakkı ... 377

D. Sona ermesi ... 378

I. Özel fesih süresi ... 378

II. Özel sonuçlar ... 379

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Evde Hizmet Sözleşmesi

A. Tanımı ve çalışma koşulları ... 380

I. Tanımı ... 380

II. Çalışma koşullarının bildirilmesi ... 380

III. İşçinin özel borçları... 381

1. İşin yapılması... 381

2. Malzeme ve iş araçları ... 381

IV. İşverenin özel borçları ... 382

1. Ürünün kabulü ... 382

2. Ücret... 382

a. Ödenmesi ...382

b. Çalışmanın engellenmesi durumunda ...383

V. Sona ermesi ... 384

B. Genel hükümlerin uygulanması ... 384

(22)

22 YEDİNCİ BÖLÜM Eser Sözleşmesi

A. Tanımı ... 385

I. Yüklenicinin borçları ... 385

2. Malzeme bakımından... 386

3. İşe başlama ve yürütme ... 387

4. Ayıp sebebiyle sorumluluk ... 388

a. Ayıbın belirlenmesi ...388

b. İşsahibinin seçimlik hakları ...389

c. İşsahibinin sorumluluğu ...390

d. Eserin kabulü ...390

e. Zamanaşımı ...391

II. İşsahibinin borçları ... 392

1. Bedelin muacceliyeti ... 392

2. Bedel ... 393

a. Götürü bedel ...393

b. Değere göre bedel ...394

C. Sözleşmenin sona ermesi ... 395

I. Yaklaşık bedelin aşılması... 395

II. Eserin yok olması ... 396

III. Tazminat karşılığı fesih ... 396

IV. İşsahibi yüzünden ifanın imkânsızlaşması ... 397

V. Yüklenicinin ölümü veya yeteneğini kaybetmesi ... 398

SEKİZİNCİ BÖLÜM Yayım Sözleşmesi

A. Tanımı ... 399

B. Şekli ... 399

C. Hükümleri ... 400

I. Yayımlatma hakkının geçişi ve sorumluluk ... 400

II. Yayımlatanın tasarruf hakkı ... 400

III. Basım sayısı ve baskı adedinin belirlenmesi ... 401

IV. Çoğaltma ve dağıtım ... 402

V. Düzeltme ve iyileştirme ... 403

VI. Birarada basım ve ayrı ayrı yayım ... 403

VII. Çeviri hakkı ... 404

VIII. Bedel isteme hakkı ... 404

1. Bedelin belirlenmesi ... 404

2. Bedelin ödenme zamanı, satış hesapları ve bedelsiz alma hakkı ... 405

I. Eserin yok olması ... 406

II. Basılanın yok olması ... 407

III. Kişisel sebeplerle sona ermesi ... 407

E. Sipariş üzerine yayım sözleşmesi... 408

DOKUZUNCU BÖLÜM Vekâlet İlişkileri BİRİNCİ AYIRIM Vekâlet Sözleşmesi

A. Tanımı ... 409

B. Kurulması ... 409

C. Hükümleri ... 410

I. Vekâletin kapsamı ... 410

II. Vekilin borçları ... 411

1. Talimata uygun ifa ... 411

(23)

İçindekiler

23

2. Şahsen ifa, sadakat ve özen gösterme ... 411

b. İşin üçüncü kişiye gördürülmesi hâlinde ...412

3. Hesap verme ... 413

4. Edinilen hakların vekâlet verene geçişi ... 413

III. Vekâlet verenin borçları ... 414

IV. Birlikte vekâlet verenlerin ve birlikte vekillerin sorumluluğu ... 414

I. Sebepleri ... 415

1. Tek taraflı sona erdirme... 415

2. Ölüm, ehliyetin kaybedilmesi ve iflâs ... 416

İKİNCİ AYIRIM Kredi Mektubu ve Kredi Emri

A. Kredi mektubu ... 417

B. Kredi emri ... 418

I. Tanımı ve şekli ... 418

II. Kredi emrinden yararlananın ehliyetsizliği ... 418

III. Kredi emri verilenin önel vermesi ... 419

IV. Taraflar arasındaki ilişki ... 419

ÜÇÜNCÜ AYIRIM Simsarlık Sözleşmesi

A. Tanımı ve şekli ... 420

B. Ücret ... 420

I. Hak etme zamanı ... 420

II. Ücretin belirlenmesi ... 421

III. Simsarın haklarını kaybetmesi ... 421

IV. Evlenme simsarlığı ... 422

V. Ücretten indirim ... 422

ONUNCU BÖLÜM Vekâletsiz İşgörme

A. İşgörenin hak ve borçları ... 423

I. İşin görülmesi... 423

III. İşgörenin ehliyetsizliği ... 424

B. İşsahibinin hak ve borçları ... 425

I. İşin işsahibinin menfaatine yapılması hâlinde ... 425

II. İşin işgörenin menfaatine yapılması hâlinde ... 425

III. İşin işsahibi tarafından uygun bulunması hâlinde ... 426

ONBİRİNCİ BÖLÜM Komisyon Sözleşmesi

A. Alım veya satım komisyonculuğu ... 427

I. Tanımı ... 427

II. Komisyoncunun borçları ... 427

1. Bildirme ve sigortalama borcu ... 427

2. Özen borcu... 428

3. Vekâlet verenin belirlediği bedel ... 429

4. Veresiye satma ve teslim almadan ödeme ... 429

5. Komisyoncunun garantisi ... 430

III. Komisyoncunun hakları ... 431

1. Ödediği paralar ve yaptığı giderler ... 431

2. Komisyon ücreti ... 431

a. İsteme hakkı ...431

b. Kaybedilmesi ...432

(24)

24

3. Hapis hakkı ... 432

4. Malın açık artırmayla satılması ... 433

5. Komisyoncunun kendisiyle işlem yapması... 434

a. Bedel ve ücret ...434

b. İşlemi kendisiyle yapmış sayılma ...434

c. İşlemi kendisiyle yapma hakkının düşmesi ...435

B. Diğer komisyon işleri ... 435

ONİKİNCİ BÖLÜM Ticarî Temsilciler, Ticarî Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları

A. Ticarî temsilci ... 437

I. Tanımı ve yetki verilmesi ... 437

II. Temsil yetkisinin kapsamı ... 438

III. Temsil yetkisinin sınırlandırılması ... 438

IV. Temsil yetkisinin sona ermesi ... 439

B. Ticarî vekil ... 440

C. Diğer tacir yardımcıları... 440

D. Rekabet yasağı ... 441

E. Ticarî temsilcilerin, ticarî vekillerin ve diğer tacir yardımcılarının yetkilerinin sona ermesi... 442

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM Havale

A. Tanımı ... 444

I. Havale eden ile havale alıcısı arasındaki ilişki ... 444

II. Havale ödeyicisinin borcu ... 445

III. İfa edilmeme halinde bildirim ... 446

C. Geri alma ... 446

D. Kıymetli evrak konusunda havale ... 447

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM Saklama Sözleşmeleri

A. Genel saklama sözleşmesi ... 448

I. Tanımı ... 448

II. Saklatanın borçları ... 448

III. Saklayanın borçları ... 449

1. Kullanım yasağı ... 449

2. Geri verme... 449

b. Özel durumlar...450

c. Geri verme yeri ...451

3. Saklayanların sorumluluğu ... 451

4. Üçüncü kişilerin iddiaları ... 451

IV. Güvenilir kişiye bırakma ... 452

B. Mislî şeylerin saklanması ... 452

C. Ardiyeciye bırakma ... 453

I. Senet çıkarma ... 453

II. Ardiyecinin saklama borcu ... 453

III. Bırakılan şeylerin karışması ... 454

IV. Ardiyecinin hakları ... 455

V. Malların geri verilmesi ... 455

D. Konaklama yeri, garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlere bırakma ... 456

I. Konaklama yeri işletenlerin sorumluluğu ... 456

1. Koşulları ve kapsamı ... 456

2. Kıymetli eşya ... 457

3. Sorumluluğun kalkması ... 457

II. Garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlerin sorumluluğu ... 458

III. Hapis hakkı ... 459

(25)

İçindekiler

25 ONBEŞİNCİ BÖLÜM Kefalet Sözleşmesi

A. Tanımı ... 460

B. Koşulları ... 460

I. Asıl borç ... 460

II. Şekil ... 461

III. Eşin rızası ... 462

C. İçeriği ... 463

I. Türlerine göre ... 463

1. Âdi kefalet ... 463

2. Müteselsil kefalet ... 464

3. Birlikte kefalet ... 465

4. Kefile kefil ve rücua kefil... 466

II. Ortak hükümler ... 467

1. Kefil ile alacaklı arasındaki ilişki ... 467

a. Sorumluluğun kapsamı ...467

b. Kefilin takibi ...468

c. Def’iler ...469

d. Özen gösterme, rehin ve borç senetlerinin teslimi ...470

e. Ödemenin kabulünü isteme ...472

f. Bildirim, iflâsta ve konkordatoda kayıt ...472

2. Kefil ile borçlu arasındaki ilişki ... 473

a. Güvence verilmesini ve borçtan kurtarılmasını isteme hakkı ...473

b. Kefilin rücu hakkı ...474

c. Kefilin bildirim yükü ...475

I. Kanun gereğince ... 476

II. Kefaletten dönme ... 477

III. Süreli kefalette ... 478

IV. Süreli olmayan kefalette ... 478

V. Çalışanlara kefalette ... 479

E. Uygulama alanı ... 480

ONALTINCI BÖLÜM Kumar ve Bahis

A. Alacağın dava ve takip edilememesi... 481

B. Borç senedi verme ve isteyerek ödeme ... 481

C. Piyango ve diğer şans oyunları ... 482

ONYEDİNCİ BÖLÜM Ömür Boyu Gelir ve Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmeleri BİRİNCİ AYIRIM Ömür Boyu Gelir Sözleşmesi

A. Tanımı ... 483

B. Şekli ... 484

C. Gelir alacaklısının hakları ... 484

I. Hakkın kullanılması ... 484

II. Devredilebilmesi ... 485

İKİNCİ AYIRIM Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

A. Tanımı ... 486

B. Şekli ... 486

C. Güvencesi ... 487

D. Konusu ... 487

E. İptali ve tenkisi ... 488

(26)

26

F. Sona ermesi ... 489

I. Önel verilerek fesih ... 489

II. Önel verilmeksizin fesih ... 489

III. Bakım borçlusunun ölümü ... 490

G. Devredilemezlik, iflâs ve haciz hâlinde istem ... 491

ONSEKİZİNCİ BÖLÜM Âdi Ortaklık Sözleşmesi

A. Tanımı ... 492

B. Ortaklar arasındaki ilişki ... 492

I. Katılım payı ... 492

II. Kazanç ve zarar ... 493

1. Kazancın paylaşılması ... 493

2. Kazanç ve zarara katılma ... 493

III. Ortaklığın kararları ... 494

IV. Ortaklığın yönetimi ... 495

V. Ortaklar arasındaki sorumluluk ... 495

1. Rekabet yasağı ... 495

2. Ortakların yaptıkları giderler ve işler ... 496

3. Özen borcu... 497

VI. Yönetim yetkisinin kaldırılması ve sınırlanması ... 497

VII. Yönetici ortaklar ile diğer ortaklar arasındaki ilişki ... 498

2. Ortaklık işlerini inceleme ... 499

VIII. Ortaklar arasındaki ve ortaklık yapısındaki değişiklikler ... 499

1. Yeni ortak alımı ve alt katılım ... 499

2. Ortaklıktan çıkma ve çıkarılma ... 500

b. Ortaklık payının tasfiyesi ...501

c. Malvarlığının yetersizliği ...502

d. Tamamlanmamış işler ...502

C. Ortakların üçüncü kişilerle ilişkisi ... 503

I. Temsil ... 503

II. Temsilin sonuçları ... 504

D. Ortaklığın sona ermesi ... 504

I. Sona erme sebepleri ... 504

2. Belirsiz süreli ortaklık ... 506

II. Sona ermenin ortaklığın yönetimine etkisi ... 506

III. Tasfiye ... 507

1. Katılım payı için yapılacak işlem ... 507

2. Kazanç ve zararın paylaşımı ... 508

3. Tasfiye usulü ... 508

IV. Üçüncü kişilere karşı sorumluluk ... 509

Türk Medenî Kanunu ile ilişkisi ... 510

Yürürlükten kaldırılan Kanun ... 510

Yürürlük ... 510

Yürütme ... 510

Karşılaştırma Tablosu ... 511

Kavramlar Dizini ... 527