EVLİLİĞİN SONA ERMESİ
I. EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ: Eşlerden birinin ölmesiyle herhangi bir işleme gerek kalmaksızın evlilik kendiliğinden sona erer.
II. EŞLERDEN BİRİNİN GAİPLİĞİ: Eşlerden birisinin gaipliğine karar verilmesiyle evlilik kendiliğinden ortadan kalkmaz. Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe yeniden evlenemez.
III. EŞLERDEN BİRİNİN CİNSİYET DEĞİŞTİRMESİ
IV. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
1. EVLENMENİN YOKLUĞU (keenlemyekün): Kurucu unsurlara uyulmamasının yaptırımıdır. tespit kararıdır. Şu durumlarda evlilik yoklukla sakattır:
a) evlenmenin aynı cinsten iki kişi arasında yapılmış olması
b) evlenmenin resmi memur önünde yapılmamış olması
c) taraflardan birinin olumlu iradesini açıklamamış olması
2. EVLENMENİN BUTLANI: Batıl bir evlilik ancak hâkimin kararıyla sona erer. Mutlak butlan hâlinde bile evlenme, hâkimin kararına kadar geçerli bir evliliğin bütün sonuçlarını doğurur (butlan kararı bozucu yenilik doğuran bir karardır ve geleceğe etkilidir).
a) MUTLAK BUTLAN-NİSBî BUTLAN (iptal edilebilirlik) AYRIMI
aa) sebepleri bakımından: Her iki butlanın sebepleri farklıdır. Mutlak
butlan sebepleri kamu düzeni ile ilgilidir. Mutlak butlanda kamu yararı ve
kamu düzeni düşüncesi hakim olduğu hâlde, nispi butlanda ilgililerin özel
çıkarları söz konusudur.
b) MUTLAK BUTLAN SEBEPLERİ
Aşağıdaki hâllerde evlenme mutlak butlanla batıldır:
1. Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması,
2. Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması,
3. Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması,
4. Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması.
c) NİSBî BUTLAN SEBEPLERİ
aa) AYIRT ETME GÜCÜNDEN GEÇİCİ
YOKSUNLUK: Evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olan eş, evlenmenin iptalini dava edebilir.
bb) İRADE BOZUKLUĞU halleri
1. yanılma
aldatma
korkutma (m.151). Fakat mala yönelik korkutma
evlenmenin iptalini talep hakkı vermez.
cc) YASAL TEMSİLCİNİN İZNİNİN BULUNMAMASI
V. BOŞANMA
1) BOŞANMA SEBEPLERİ (evlilik )
a) ÖZEL BOŞANMA SEBEPLERİ
aa) ZİNA (mutlak boşanma sebebi)
Şartları:
- evlilik ilişkisinin bulunması
- Başkasıyla cinsel ilişkide bulunma
- Zina edenin kusurlu olması
bb) HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VEYA ONUR KIRICI DAVRANIŞ: (mutlak boşanma sebebi):
Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi
veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede
onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma
davası açabilir. cc) SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ
HAYAT SÜRDÜRME: Eşlerden biri küçük düşürücü bir
suç işler ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması
diğer eşten beklenemezse (nisbi boşanma sebebi), bu eş
her zaman boşanma davası açabilir.
dd) TERK: (mutlak boşanma sebebi) Şartları:
- Ortak Hayata Son Verme- Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülükleri Yerine Getirmemek Maksadının Bulunması
- Ayrı Yaşamanın En Az Altı Ay Devam Etmiş Olması
- Terk eden eşe İhtarda bulunulması
ee) AKIL HASTALIĞI: Şartları:
- Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması. Hastalığın belli bir
süre devam etmesi şartı aranmamıştır (önemli).
b) GENEL BOŞANMA SEBEPLERİ
aa) EVLİLİK BİRLİKTELİĞİNİN SARSILMASI:
Şartları:
- Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması
- Ortak Hayatın Çekilmez Hale Gelmiş Olması (nisbi boşanma sebebi)
Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden
beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa,
eşlerden her biri boşanma davası açabilir.
bb) EŞLERİN ANLAŞMASI: Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır.
Şartları: (önemli).
- Evliliğin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması
- Eşlerin Boşanmak Üzere Birlikte Başvurmaları veya Bir Eşin Açtığı Davanın Diğerince Kabul Edilmiş Olması
- Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemiş Olması
cc) ORTAK HAYATIN YENİDEN KURULAMAMASI:
Şartları:
- Boşanma Sebeplerinden Herhangi Biriyle Daha Önce Açılmış Olan Davanın Reddedilmiş Olması
- Red Kararının Kesinleşmesinden Başlayarak Üç Yılın Geçmiş ve Ortak Hayatın Yeniden Kurulmamış Olması
- Eşlerden Birinin İstemde Bulunması
2) BOŞANMA DAVASI:
a) Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili
mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya
davadan önce son defa altı aydan beri birlikte
oturdukları yer mahkemesidir.
3. BOŞANMANIN HUKUKİ SONUÇLARI
a) BOŞANMANIN KİŞİSEL SONUÇLARI
aa) Evlilik Birliğinin Sona ermesi
bb) Yeniden Evlenme İmkanının Doğması
cc) Kişisel Durumların Değişmesi veya
Korunması:
dd) Kadın Hakkında Bekleme Süresi
ee) Zamanaşımının İşlemeye Başlaması:
Eşlerin birbirinden olan alacağı için, evlilik süresince duran zamanaşımı boşanma hükmünün kesinleşmesiyle kaldığı yerden işlemeye devam eder.
ff) Mirasçılık Sıfatının Kaybedilmesi
b) BOŞANMANIN MALİ SONUÇLARI
aa) Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüz Hale Gelmesi: Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.
bb) Mal Rejminin Tasfiyesi: Ayrılığa karar
verilirse mahkeme, ayrılığın süresine ve eşlerin
durumlarına göre aralarında sözleşmeyle kabul
edilmiş olan mal rejiminin kaldırılmasına karar
verebilir
MAL REJİMLERİ
a) YASAL MAL REJİMİ:Medeni Kanunda yasal
mal rejimi “edinilmiş mallara katılma
rejimi”dir.
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ (yasal mal rejimi)
Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar.
A) EDİNİLMİŞ MAL: Her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. Burada yasa koyucu özellikle emeğe vurgu yapmıştır (emek karşılığı edinme).
Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:
1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel mallarının gelirleri. Ör. Miras yoluyla kalan bir evin kiraya verilmesinden elde edilen kira geliri edinilmiş maldır, faiz gelirleri.
