Y Y Ü Ü K K S S E E K K D D E E N N E E T T ù ù M M D D Ü Ü N N Y Y A A S S I I N N D D A A N N H H A A B B E E R R L L E E R R
T T su s un na am mi i, , Ç Ça at tı ıû ûm ma a ve v e Di D iø ø er e r Af A fe et t Fo F on nl la ar rı ın nı ın n Yö Y ön ne et ti il lm me es si in nd de e M
Ma al li i So S or ru um ml l ul u l uø u øu un n Ge G el li iû ût ti ir ri il l me m es si i Ul U lu us sl l ar a ra ar ra as sı ı Ko K on nf fe er ra an ns sı ı
I I NT N T OS O SA AI I’ ’d de en n Ha H ab be er rl le er r
AS A SO OS SA AI I ’d ’ de en n Ha H ab be er rl le er r
TSUNAMù, ÇATIúMA VE Dù÷ER AFET FONLARININ YÖNETùLMESùNDE MALù SORUMLULU÷UN GELùúTùRùLMESù ULUSLARARASI KONFERANSI
Endonezya Sayıûtayı ve Asya Kalkınma Bankası, 25-27 Nisan 2005 tarihlerinde tsunami, çatıûmalar ve diøer afetlerle ilgili hesap verme sorumluluøunun ve mali saydamlıøın geliûtirilmesine yönelik bir uluslararası konferansın toplanması için davette bulundu. Jakarta’daki Endonezya Bankasında yapılan konferans süresince kayıp ve tahribatların boyutlarına doørudan tanık olmak amacıyla Bande Açe’de tsunamiden etkilenen alanlara bir günlük ziyaret gerçekleûtirilmiûtir.
Konferansa INTOSAI, baøıû yapan ülke Sayıûtayları (Avusturya, Avustralya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Japonya, Kore, Hollanda, Norveç, Katar, Suudi Arabistan, ùsveç, ùngiltere ve A.B.D.), tsunamiden etkilenen diøer ülke Sayıûtayları (Bangladeû, Hindistan, Malezya, Maldiv Adaları, Sri Lanka ve Tayland); kalkınma yardım birimleri, Dünya Bankası, Birleûmiû Milletler, Kızıl Haç, Endonezya kamu kurumları ve diøer kuruluûların önde gelen temsilcilerinden oluûan yaklaûık 140 kiûinin katılımıyla gerçekleûtirildi.
KONFERANSIN HEDEFLERù
Endonezya Sayıûtayı ve Asya Kalkınma Bankası konferanslar için yalın bir hedef belirledi: Tsunami, çatıûma ve diøer felaketlerle ilgili fonlara iliûkin mali sorumluluøun geliûtirilmesine yönelik iûleyen bir çerçeve ve spesifik stratejiler geliûtirmek.
Konferans sürecinde, aûaøıdaki spesifik konuları ele almak üzere beû atölye çalıûması yapıldı:
Yardım çabalarının yürütülmesinde en iyi uygulamaları belirlemek,
Tsunami baølantılı rehabilitasyon ve yeniden yapılandırma fonları ve ilgili aktivitelere iliûkin baûarıyı maksimize etmek ve kötüye kullanma olasılıøını minimize etmek üzere stratejiler geliûtirmek,
Bu çalıûma Sayıûtay Denetçisi Necip POLAT tarafından INTOSAI’nin resmi, süreli yayın organı olan “International Journal of Government Auditing” adlı derginin Temmuz 2005 sayısından çevrilmiûtir.
Afet Fonlarının Yönetilmesinde Mali Sorumlulu÷un Geliútirilmesi
Baøıû yapan ülkelerin denetim çalıûma ve çıktılarının koordine edilmesi için metotlar belirlemek,
Baøıû yapan ülkelerin farklı prosedürlerine, rol çatıûmaları ve gereksiz çaba harcanması potansiyeline karûın, ihale iûlemlerine iliûkin yasal ve düzenleyici sistemlerin ve iç kontrollerin oluûturulmasını saølayacak kapasitenin geliûtirilmesi.
KONFERANSTAN ÖNERùLER
Daha önce, Sayıûtayların ulusal felaketlerden sonra yardım ve yeniden yapılandırma çabalarının gözetiminde yer aldıøı durumlarda, ülkeler açısından çok önemli gelir kazanımları saølanmıûtır.
Jakarta Konferansı, gözetim kalitesinin maksimize edilmesi yoluyla, baøıûlanan paraların yolsuzluk, israf ve kötüye kullanılma riskini azaltmak üzere INTOSAI topluluøunun kolektif deneyim ve uzmanlıøının kazanca dönüûtürülmesi için tsunaminin bir fırsat sunduøu konusunda görüû birliøine vardı. Katılımcıların tartıûmalarının bir sonucu olarak önemli öneriler geliûtirildi. Bunlar:
ùç kontrollerin ve yönetiûimin güçlendirilmesi
Baøıû alan devletlerin mali yönetimlerinin mevcut risklerinin ve kırılgan noktalarının bir deøerlendirmesi yapılmalı, yardım ve yeniden yapılandırma fonlarının tam olarak bütçe hesaplarından ayrılmasını ve bunların planlanan amaçlar doørultusunda verimli, etkin ve tutumlu bir ûekilde daøıtılmasını saølayacak iç kontrol sistemlerinin oluûturulduøuna iliûkin güvence verilmelidir. Buna ilaveten, izleme yapılması ve deøiûik aktivitelerin test edilmesi için sürekli risk deøerlendirmesi yapılmalıdır.
Saydamlıøın artırılması
Yardım fonları bilançolarının, programların ilerleme durumlarının takip edilmesi, raporlanması ve izlenmesi için online bir sistem geliûtirilmelidir. Çoklu baøıû fonlarını da içeren bu sistemdeki bilgiler hesap verme sorumluluøunun ve saydamlıøın geliûtirilmesi için kamuoyunun incelemesine açık olmalıdır. ùlgili tüm taraflar için tsunami yardımlarının planlanmasını kolaylaûtırmak, yardımlardaki çakıûmaların ve boûlukların giderilmesine yardımcı olmak üzere, coørafi koordinatlar, haritalar ve uydu görüntüleri kullanan bir coørafi yaklaûım araûtırılmalıdır.
Afet Fonlarının Yönetilmesinde Mali Sorumlulu÷un Geliútirilmesi
Hesap verme sorumluluøunun saølanması
Baøıû yapan ve alan ülkelerin Sayıûtayları, tsunami fonlarının gerektiøi gibi korunması ve kullanılması için güçlerini bir araya getirmelidirler. Buna ilaveten, denetim etkinliøini saølamak, teknoloji transferini kolaylaûtırmak ve kurumsal denetim kapasitesi kurulmasına yardımcı olmak üzere, baøıû yapan ülke ve yerel hükümet denetçileri arasında denetimlerin koordinasyonunu saølayacak bir strateji geliûtirilmelidir.
Kapasite geliûtirilmesi ve sürdürülmesi
Endonezya Sayıûtayına yardımcı olmak üzere baøımsız (örneøin, baøıû yapan ülke Sayıûtaylarının temsilcilerinden ve daha geniû bir çerçevede INTOSAI üyelerinden oluûan) bir düzenleyici veya yönlendirici yapı kurulmalıdır. Bu yapı aracılıøıyla, denetim kapsamının yeterli düzeyde olması, denetim çabalarındaki gereksiz tekrarların ortadan kaldırılması, denetim etkinliøinin maksimize edilmesi ile denetim maliyetlerinin ve baøıû alan ülke üzerindeki yükünün minimize edilmesi açısından koordine denetimler gibi konuların planlaması yapılmalıdır.
Kamuoyuna yönelik raporlamanın geliûtirilmesi
Kamuoyunu bilgilendirmek ve tsunami fonlarının kullanım durumu ve ilgili diøer bilgiler hakkında genel bir görünüm saølamak üzere bir web sitesi oluûturulmalıdır. INTOSAI web sitesi küresel düzeyde genel tabloyu resmettiøi gibi, ilgili denetim raporları, ülke düzeyindeki genel tabloyu resmetmelidir.
Gerek baøıû yapan gerekse baøıû alan ülkelerin Sayıûtayları tsunami fonlarının planlandıøı gibi yardım ve sürdürülebilir bir yeniden yapılandırma için kullanılmasını saølamada önemli bir role sahiptir. Baøıû yapanların büyük beklentileri bulunmaktadır. Dünyanın deøiûik yerlerindeki insanların kalplerini ve cüzdanlarını açma konusundaki gönüllülüklerinin devamlılıøı, daha önce yardım ve yeniden yapılandırma için vermiû oldukları paralarının ne ûekilde kullanıldıøına baølıdır. Tsunami yardım paralarının verimli, etkin ve tutumlu daøıtımı dünyanın güveninin saølanmasının en iyi yoludur.
Karûılıklı iûbirliøi yoluyla, yardım fonlarının kullanımında ortak hedef olan saydamlık ve hesap verebilirlik baûarılacaktır.
INTOSAI’DEN HABERLER
*INTOSAI Finans ve Yönetim Komitesi Toplantısı
INTOSAI Finans ve Yönetim Komitesinin ikinci toplantısı 25 Temmuz 2005 tarihinde Washington DC’de yapıldı. Toplantıda aûaøıdaki konular tartıûıldı:
x INTOSAI mali raporu: Komite üyelerden eski borçların alınma çabalarının baûarılı olduøunu sonucuna ulaûmıû ve yaptırımların yürürlüøe girme tarihinin gelecekteki bir toplantıda belirlenmesine karar verilmiûtir.
x INTOSAI’nin baøıû yapan organizasyonlarla etkileûimi: Komite INTOSAI merkezi birimlerinin (Sekreterya, Dergi, IDI, Komiteler, Çalıûma Grupları ve Görev Birimleri) baøıû yapan organizasyonlarla mevcut veya planlanmıû iletiûimlerini belirlemek üzere araûtırma yapacaktır.
x INTOSAI’nin stratejik planlamadan sorumlu yönetici pozisyonu için baûvurular: Komite, Yürütme Kurulu’na mülakat yapmak üzere üç aday önerdi.
x Ortak üyelik: ABD Sayıûtayı potansiyel olarak INTOSAI’de ortak üyeliøe seçilebilecek özel sektördeki yetkili uluslararası muhasebe ûirketlerini de içeren uluslararası muhasebe kuruluûlarının ilk taslak listesini hazırlayacak ve bunu komitenin ve INTOSAI Yürütme Kurulu’nun deøerlendirmesine sunacaktır.
x INTOSAI iûbirliøi aracı: Komite Hindistan Sayıûtayından stratejik planda yer alan 3 nolu hedefe (bilgi paylaûımı) uygun olarak internet tabanlı bir iûbirliøi aracı geliûtirilmesine yönelik kapsamlı bir öneri aldı. Bu araç, INTOSAI’de, çalıûma gruplarında ve komitelerde daha iyi ve daha hızlı bir iletiûim kurulmasına yönelik bir dizi çalıûmayı içerecektir.
x INTOSAI yayınlarının satıûı: Komite, yayınlarının satılması ve IDI’ın eøitim programlarını yaygınlaûtırması ve INTOSAI mali altyapısının geniûletil- mesi suretiyle maliyetlerin kısmen telafi edilmesi üzerinde çalıûıldıøını açıkladı.
* Bu çalıûma Sayıûtay Denetçisi Necip POLAT tarafından INTOSAI’nin resmi yayın organı olan “International Journal of Government Auditing” ve ASOSAI’nin resmi yayın organı olan “ASOSAI Journal” adlı derginin ilgili sayılarından derlenmiûtir.
INTOSAI’den Haberler
x Bütçe ödenekleri: Komite, INTOSAI’nin dergiye tahsis ettiøi yıllık ödeneklerin azaltılması suretiyle elde edilecek tasarrufların kapasite geliûtirme ve bilgi paylaûımı faaliyetlerine tahsis edilmesi gerektiøine karar verdi.
x Global iletiûim politikası: Hindistan Sayıûtay’ı taslak bir INTOSAI Global ùletiûim Politikası sundu. Komite öneri üzerinde derinlemesine düûünmek için ve Stratejik Planlama Müdürüne öneri üzerinde düûünmek için fırsat saølanması için daha çok zamana ihtiyaç duyulduøuna karar verdi.
Finans ve Yönetim Komitesi’nin bir sonraki toplantısı 2006 yılı baûlarında Suudi Arabistan’da yapılacaktır.
INTOSAI Özelleûtirme Denetimi Çalıûma Grubu
Çalıûma Grubunun 12. toplantısı Brezilya’da 13-14 Eylül 2005 tarihinde yapıldı. Program, hükümetin yürüttüøü baûarısız özelleûtirme uygulamalarına iliûkin konulara ve Yüksek Denetim Kurumlarının hem düzenlemelerin gözetimi hem de kamu/özel sektör ortaklıklarına iliûkin yeni rolüne özel atıfta bulunarak, özelleûtirme denetimlerine, ekonomik düzenlemelere, kamu/özel sektör ortaklıklarına iliûkin tecrübelerin sunumundan oluûtu.
Mali Denetim Rehberleri Çalıûma Grubu Toplantısı
INTOSAI Denetim Standartları Komitesi (ASC)’nin Mali Denetim Rehberleri Çalıûma Grubu, 2-4 Mart 2005 tarihinde Peru’nun Lima kentinde toplandı. Peru Sayıûtayının ev sahipliøi ve ùsveç Sayıûtayının baûkanlık yaptıøı toplantıya Canada, Namibya, Norveç, Birleûik Krallık ve Amerika Birleûik Devletleri Sayıûtaylarının temsilcileri katıldı. Çalıûma grubu toplantısına IFAC’ın Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu (IAASB) teknik personelinden bir, IAASB genel üyelerinden iki üye de katılmıûtır.
Toplantıya katılanlar aûaøıdaki konularda taslak çalıûmalar yaptılar:
1. ISA 240: Yolsuzluk ve Rüûvet’e iliûkin bir uygulama notu.
2. IAASB’ın açıklanan taslak standartlarına (ISA 320: Denetimde Önemlilik ve ISA 540: Muhasebe Öngörülerinin Denetimi) iliûkin Çalıûma Grubunun önerileri.
Çalıûma grubu, aynı zamanda INTOSAI denetim standartları ve IFAC (Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu)’ın ISA’ları (Uluslararası Denetim Standartları) arasında belirlenen boûlukları ve bu boûlukları
INTOSAI’den Haberler
gidermek ve dolayısıyla INTOSAI üyelerinin mali denetim rehberlerini tamamlamalarını saølamak üzere ihtiyaç duyulan eylemleri tartıûtı.
Referans Panelinin Yenilenmesi
Çalıûma grubuna, referans panelinin yenilenmesine iliûkin bir rapor sunuldu ve Sayıûtayların en iyi denetim uzmanlarının gönüllü olarak zaman ve uzmanlıklarıyla saøladıkları katkılarının yeniden organize edilmesi isteøi dile getirildi. Referans panel ûu anda INTOSAI’nin bölgesel gruplarını, INTOSAI resmi dil gruplarını ve denetim sistemlerini temsil eden 61 Sayıûtay’ın 96 uzman ve destek uzmanından oluûmaktadır.
ISAların Geliûtirilmesine ùliûkin Çalıûma
INTOSAI uzmanlarının yer aldıøı geliûtirme çalıûması 230 (Belgeleme), 260 (Yönetimle Yükümlü Kiûilerle ùletiûim), 550 (ùlgili Taraflar), 580 (Yönetim Temsili), 620 (Uzman Çalıûmasından Yararlanma), 705 (Baøımsı Denetçi Raporundaki Görüûün Deøiûtirilmesi), 706 (Baøımsız Denetçi Raporundaki Sorun Paragrafları ve Diøer Sorun Paragrafları Vurguları), 800 (Diøer Tarihi Mali Bilgilere ùliûkin Baøımsız Denetçi Raporu ve önerilen 810 (Denetlenmiû Tarihi Mali Bilgilerin Özet Baøımsız Denetçi Raporu) numaralı uluslararası standartlara iliûkin yapılmıûtır.
Çalıûma Grubu kamu sektöründe görev yapan denetçilerin ISA’ların uygulanmasında ek rehberlik saølamak üzere her bir ISA için uygulama notu geliûtirmekle yükümlüdür. Uygulama notları referans panelde görevli denetim uzmanlarının katkılarına dayandırılacaktır.
Uygulama Notlarının Geliûtirilmesine ùliûkin Çalıûma
Referans panelin kuruluûu esnasında ve IAASB görev biriminde hiçbir uzmanın olmadıøı zaman onaylanan ISAlar için uygulama notları geliûtirilecektir. Proje sekreteri, ûu anda söz konusu ISAlar için uygulama notları hazırlayacak olan ve referans panelde yer alan uzmanlar ve destek uzmanlardan oluûan görev birimlerini oluûturmaktadır. Bu standartlar ISA 240 (Mali Tabloların Denetiminde Denetçinin Yolsuzluk ve Hataları Dikkate Alma Sorumluluøu) ve ISA 500 (Denetim Kanıtı)’dır.
INTOSAI Kamu Borçları Komitesi Toplantısı
INTOSAI Kamu Borçları Komitesi 2-3 Haziran 2005 tarihinde Bulgaristan’ın baûkenti Sofya’da bir toplantı yaptı. Meksika yüksek denetçisi
INTOSAI’den Haberler
Arturo Gonzalez de Aragon ve Kamu Borçları Komitesi Baûkanı, Komitenin aktivitelerine iliûkin bir rapor sundular. Toplantıda aûaøıdaki dokümanların hazırlanması konusunda uzlaûma saølandı:
x Kamu Borçları düzenlemeleri anket sonuçları,
x Ülkelerin kamu borçları düzenlemelerine ve politik sistemlerine iliûkin çalıûmalarda kullanılacak referans terimler ve araçlar,
x Muhtemel kamu borçları anketi dokümanı,
x Kamu borç yönetimi ve denetimi için en iyi uygulama örnekleri,
x Kamu borçları ve yönetiminde genel politikalar ve en iyi uygulamalar,
19. INCOSAI’nin teması Kamu Borçları olacaktır. Alt-Temalar:
1. Kamu Borçları Yönetimi
2. Hesap verebilirlik ve Kamu Borçlarının denetimi
Komitenin sonraki toplantısı Haziran 2006’da Arjantin’in Buenos Aires kentinde yapılacaktır.
Uluslararası Kara Para Aklamayla Mücadele Toplantısı
2002 yılında kurulan ve baûkanlıøını Peru Sayıûtayının yapmakta olduøu Uluslararası Kara Para Aklamayla Mücadele Görev Birimi amacı;1) Sayıûtaylar ve diøer uluslararası kuruluûlar arasında kara para aklamayla mücadelede uluslararası iûbirliøini geliûtirmek,
2) Kara parayla mücadelede Sayıûtayların sahip olduøu yetenek ve yet- kiler çerçevesinde politikalar ve stratejiler belirlemek ve bunları paylaûmak ve, 3) Kara para aklama karûıtı ulusal ve uluslararası yasal çerçeve kapsa- mında Sayıûtaylar için politika, strateji ve eylem tasarlamak ve geliûtirmek.
Peru Sayıûtayı Mart 2005 tarihinde Lima’da yapılan 4. toplantıya ev sahipliøi yaptı. Fiji, Lesoto, Rusya Federasyonu, Birleûik Krallık ve Birleûik Devletlerden üyeler görev birimine katıldı. Toplantıda Peru Sayıûtay’ı görev birimi aktivitelerini ve görev birimi üyelerinin sunmuû olduøu kara parayla mücadele aktiviteleri ile ilgili eski bilgileri izlemek üzere hazırlamıû olduøu web sitesini tanıttı. Görev birimi üç hedefini yeniden onayladı ve her bir hedefe yönelik görevleri yerine getirmek üzere görev birimi üyelerine sorumluluk verdi.
ASOSAI’DEN HABERLER
*ASOSAI Yönetim Kurulu 35. Toplantısı
ASOSAI Yönetim Kurulu’nun 35. toplantısı Çin Sayıûtayının ev sahipliøinde 6-7 Eylül 2005 tarihlerinde Kunming kentinde yapıldı.
Toplantıya Yönetim Kurulu üyesi dokuz ülkeden ve Denetim Komitesi üyesi iki ülkeden kırkbir temsilci katıldı.
Yönetim Kurulunda, ASOSAI 2005-2009 Stratejik Planının hazırlanmasına yönelik çabalar ve “Denetim Kalite Yönetim Sistemleri” adlı Araûtırma Projesinin ilerleyiûi tartıûıldı.
INTOSAI Finans ve Yönetim Komitesinin Baûkanlıøını yürüten Suudi Arabistan Sayıûtayı INTOSAI’yi model bir uluslararası kuruluû haline getirme çabaları hakkında bir rapor sundu.
ASOSAI eøitim programlarının yöneticisi olarak Japonya Sayıûtayı bu programlar hakkında bir sunum yaptı. ASOSAI sponsorluøunda gerçekleûtirilen Performans Denetimi atölye çalıûması ev sahibi Hindistan Sayıûtayının eøitim merkezinde 8-19 Kasım 2005 tarihlerinde gerçekleûtirilecek ve benzer ûekilde 2006 yılında yapılacak ùhale Denetimi konusundaki atölye çalıûması da, ev sahibi olan Endonezya Sayıûtayının eøitim merkezinde gerçekleûtirilecektir.
Hindistan Sayıûtayı ASOSAI Dergisi ve web sitesi hakkında bir rapor sundu. Tüm üyelerden makale talep edilmesinin yanında, derginin editörü ayrıca on üye Sayıûtayından her zaman bir sonraki sayı için en az bir makale ile katkıda bulunmalarını isteyecektir. Kasım 2005 tarihinden itibaren ASOSAI dergisinin bir e-dergi olmasına karar verilmiûtir. Internet imkanı olmayan üyeler için Sekreterlik CD veya renkli çıktı gönderecektir. Öte yandan, üyelerden kendi Sayıûtayları ile ilgili haberleri düzenli olarak web sitesinde her bir Sayıûtay için tahsis edilen boû alana koymaları istenmiûtir.
* Bu çalıûma Sayıûtay Denetçisi Necip POLAT tarafından ASOSAI’nin resmi yayın organı olan “ASOSAI Journal” adlı derginin Ekim 2005 sayısından derlenmiûtir.
ASOSAI’den Haberler
Kurul, oybirliøiyle ASOSAI Genel Sekreterliøini 2006 yılı ASOSAI Kongresinden sonra üçüncü dönem olarak üç yıl daha Hindistan Sayıûtayının devam ettirmesini önerdi. Kurul, yine oybirliøiyle 11. ASOSAI Kongresinin 2009 yılında Pakistan’ın ev sahipliøinde yapılmasını önerdi.
ASOSAI Yönetim Kurulunun 36. toplantısı Eylül 2006 tarihinde Çin’in úanghay kentinde yapılacaktır.
ASOSAI Araûtırma Projesi
“Denetim Kalite Yönetim Sistemleri” adlı 7. ASOSAI Araûtırma Projesi, proje için planlanan yol haritasının üçüncü aûamasında bulunmaktadır. Üçüncü aûama, uygulama aûamasıdır. Üçüncü aûamanın açılıû toplantısı Filipinler Sayıûtayı ev sahipliøinde Nisan 2005 tarihinde gerçekleûtirildi. Araûtırma ekibinin kilit isimleri ve kavram yöneticileri 18-19 Nisan 2005’te Filipinlerin Manila kentinde bir araya geldi. Bu toplantıda, ilgili kiûilerin kendi Sayıûtaylarının mevcut durumunu incelemesi ve rehberlerin uygulanması konusunda bir rapor hazırlamasına karar verilmiûti. ùncelenecek alanlar, “Mevcut olan”, “Mevcut olmayan” ve “Ne uygulanabilir” konularını içerecekti. Katılımcı Sayıûtaylarda yapılan bu incelemenin sonuçları ve rehberlerin uygulanmasında ara dönem geliûmeleri, 2-4 Aøustos 2005 tarihinde Yemen’in Sana kentinde yapılan ve kilit isimlerin katıldıøı toplantıda tartıûıldı. Gerçekleûtirilen ilerlemelere ve öørenilen ûeylere baølı olarak taslak rehberler gözden geçirilecek ve nihai doküman 2006 yılında Çin’in úanghay kentinde yapılacak olan 10. ASOSAI Kongresinde sunulacaktır.
