Yağda çözünen A vitamini

(1)

VİTAMİNLER-I

(2)

VİTAMİNLER

Suda çözünen

Yağda çözünen A vitamini

D vitamini

E vitamini

K vitamini B-Kompleks

olmayan B-Kompleks

Enerji

metabolizması Hematopoetik Diğerleri

Tiamin

Riboflavin Biyotin

Niasin Pantotenik asit

Folik asit

B

₁₂

vitamini

Pridoksin

Pridoksal

Pridoksamin

C vitamini

(3)

Vitaminler

• Latince yaşamsal anlamına gelen “vital” ve “amin”

kelimelerinden türemiştir.

• Yaşamın sürdürülmesinde elzemdir.

• Günümüzde insan sağlığı için gerekli olduğu bilinen 13 adet

vitamin saptanmıştır.

(4)

Vitaminlerin Ortak Özellikleri

• Vitaminler yapıları, karbon, hidrojen, oksijen ile nitrojen ve diğer elementlerden oluşan düşük molekül ağırlıklı organik bileşiklerdir.

• Hücre içinde gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonlarda işlevleri vardır.

• Enerji metabolizmasındaki yolakların çalışabilmesi için

vitaminlere ihtiyaç vardır.

(5)

Vitaminlerin Ortak Özellikleri

• Aynı vitaminin farklı kimyasal formları vardır.

• Vücutta farklı formların farklı işlevleri vardır.

• Besinlerin yapısında bulunan vitaminler kolayca yıkılır ve fonksiyonlarını yitirir.

• Vitaminler ısı, ışık, oksidasyon, asit ve alkali ortamlara farklı

derecelerde hassasiyet gösterir.

(6)

Vitaminlerin Ortak Özellikleri

• Bazı vitaminler antioksidan özellik gösterirler.

– En önemli antioksidanlar A, C ve E vitaminleridir.

(7)

Suda Çözünen Vitaminler

• Açıkta hidrofilik gruplar içerikleri için suda eriyebilirler.

• Vücuttan atımında safra ile böbrekler rol oynar.

• Suda eridikleri ve lipofilik özellik göstermedikleri için

depolanmazlar (B

₁₂

vit hariç). Bu yüzden eksiklikleri sık

gözlenir.

(8)

Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K)

• Apolar, hidrofob , izopren türevleri

• Vücutta yeterli sentez yok

• Besinlerle alınmalı

• Safra tuzları ile emülsifiye olurlar

• Lipidlerle emilir (yağ emilimi normal olmalı)

• Steatorede (lipid malabsorbsiyonu) → emillim 

• Kanda transport→ lipoproteinler ve bağlayıcı proteinlerle

• Depolanma → karaciğer ve yağ içeren dokularda

(9)

Vitamerler

 Aynı özgün vitamin aktivitesine sahip, kimyasal açıdan benzer maddelerden herbiri

Örnek 1;

B

₆

vitamerleri →Piridoksin, piridoksal, piridoksamin Örnek 2;

B

₃

vitamerleri →Nikotinik asid , nikotinamid

Provitaminler

 Vitaminlerin inaktif prekürsörleridir.

 Organizmanın dokularında biyolojik olarak aktif vitamin formlarına dönüşürler.

Bazı Tanımlar

(10)

Vitaminlerin Klinik Önemi

• Kısmi vitamin eksikliği hipovitaminoz

• Tam vitamin eksikliği avitaminoz

• Bir vitamin eksikliği monohipovitaminoz

• Birden fazla vitamin eksikliği polihipovitaminoz

• Vitaminler dokularda aşırı depolanması sonucu klinik

ve biyokimyasal değişikliklere neden olur. Buna

hipervitaminoz denir.

(11)

Hipovitaminoz Nedenleri

Egzojen Faktörler Endojen Faktörler

Hipervitaminoz Nedenleri

• Besinlerle veya ilaçlarla fazla miktarda yağda çözünen

vitamin alımı sonucunda gelişebilir.

(12)

Vitamin Eksikliğinde Laboratuvar

(13)

Vitamin Eksikliğini Test Eden Kimyasal Metotlar

i. Vitaminin veya metabolitinin konsantrasyonunun plazma, eritrosit veya lökositte tayini