SUMMARY
Case of imperforate hymen was diagnosed woh is 18-year-old
Imperforate hymen is a rare occurrence in younger women re- sulting in hydrocolpos and hydrometrocolpos. Although vari- ations in hymen development occur, complete blockage by the hymen of the vaginal orifice is rare, occuring in approxima- tely 0.05 % to 0.1 % of female newborns. Most commonly, im- perforate hymen is not detected until puberty with girls pre- senting at 13 to 15 years of age, when symptoms begin to ap- pear but menstruation appears not to have begun. The symp- toms after the on set of puberty are due to accumulation of menstrual blood within the vaginal outlet tract. We present a case of hematometra due to congenital imperformed hymen in an 18-year-old girl. The syptomps, the diagnostic methods and the treatment of the malformation are reported and dis- cussed.
Key words:Imperforate hymen, hematometra, late diagnosis Anahtar kelimeler:Himen imperfaratus, hematometra, geç tan›
Himen, vaginal kanal lümeni ile vaginal vestibulum ara- s›ndaki ba¤lant›y› kurmak için embriyonik yaflam s›ra- s›nda perfore olur. E¤er kanalizasyon yetersiz olursa ve perforasyon olmazsa imperfore himen oluflur. Her ne kadar himenin geliflimi s›ras›nda varyasyonlar görülse- de, himenin vaginal orifiste tam blokaj› nadirdir. Himen imperforatus ergenlik döneminde endometrial doku ve kan›n pasaj›n› engelleyen ve ayn› zamanda birincil ame- noreye neden olabilen bir hastal›kt›r. Hastalar genellikle adet görmeye bafllad›ktan sonra, ayl›k alevlenmeler gös- teren belirsiz abdominal a¤r›, kriptomenore, palpabl ab- dominal kitle, üriner retansiyon ve di¤er idrar problem- leri, defekasyon flikayetiyle baflvurur (2). S›kl›kla imper- fore himen, pubertede 13-15 yafllar›nda semptomlar›n görülmesinin bafllamas›na ra¤men, menstruasyonun gö-
rülmemesiyle tan› konur. Biz burada, bat›n alt kadran- larda aral›kl› kar›n a¤r›s› ve genital bölgede flifllik flika- yeti ile acil servise baflvuran 18 yafl›ndaki himen imper- foratus olgusunu sunduk. Genelde daha erken yafllarda tan› konan (13-15 yafl) bu hastalarda, dikkatli anamnez ve fizik muayene ile tan› zaman›nda konabilir.
OLGU
Hasta, S.S.K. Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi Kad›n Hastal›k- lar› ve Do¤um Klini¤ine bat›n alt kadranlarda kar›n a¤r›s› ve genital bölgede flifllik flikayeti ile baflvurdu. Anamnezinde a¤- r›n›n her ay aral›kl› görüldü¤ü, 3-5 gün sonra kendili¤inden veya a¤r› kesicilerle (nonsteroidal antiinflamatuvar ilaçlarla) geçti¤i, fakat son aylarda fliddetli oldu¤u, daha önceden de sa¤l›k kurulufllar›na baflvurdu¤u, fakat a¤r›lar›n›n geçmedi¤i ö¤renildi. Yap›lan bat›n muayenesinde bat›n alt kadranlarda duyarl›l›k mevcuttu. Rebound ve defans yoktu. Litotomi po- zisyonunda yap›lan jinekolojik muayenesinde; introitus’ta va- ginal orifisi tamamen kapat›p, d›flar›ya do¤ru protrüzyon ya- pan, refle veren membran görüldü (Resim 1). Hastan›n yap›- lan ultrasonografisinde, pelvis orta hatta longitudinal uzunlu-
¤u 166 mm, ön arka çap› 91 mm olan içi s›v› dolu ince cidarl›
kitle (hematometra) izlendi (Resim 2). Overler net olarak de-
¤erlendirilemedi. Douglas bofllugunda minimal miktarda s›v›
mevcuttu. Hemogram›nda bir özellik yoktu. Mevcut bulgular- la hastaya himen imperforatus tan›s› konarak operasyon plan- land›. Genel anestezi alt›nda koter ile himen haç fleklinde insi- ze edildi. Himenotomi sonras› bol miktarda koyu k›vam ve renkte biriken menstruel kan geldi (Resim 3). Operasyon problemsiz tamamland›. ‹yi drene olmas› ve erken dönemde tekrar kapanmay› engellemek amac›yla Foley sonda vagen içinde balonu kalacak flekilde yerlefltirildi. Postoperatuar dö- nemde herhangi bir komplikasyon gözlenmeyen hasta flifa ile taburcu edildi.
TARTIfiMA
Ürogenital sinus ile sinovaginal bulbusun birleflimi olan himen, ince bir muköz membrand›r. Ürogenital sinusün en sefal uçtaki invaginasyonunda, müller kanallar› sino-
Onsekiz yafl›nda tan› konan himen imperforatus olgusu
Taner USTA (*), Zehra ÖZTÜRK (*), Nihal ÇET‹N (*), Serpil ORTAKUZ (*), Ayfle SEYHAN (*), U¤ur ATEfi (*), Bilhan SIDAL (*)
S.S.K.B. Vak›f Gureba E¤itim Hastanesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i, Dr.*
OLGU SUNUMU Jinekoloji-Obstetrik
Göztepe T›p Dergisi 20: 180-182, 2005
180
ISSN 1300-526X
vaginal bulbus ile karfl›lafl›r. Vaginay› oluflturmak üzere vaginal düzlem uzar ve rekanalize olur. E¤er vaginal düzlem kanalize olamazsa transvers vaginal septumla sonuçlan›r. Vaginal düzlemin en kaudal k›sm›n›n kana- lizasyonu ile ürogenital sinüs ile himen oluflur. Himen, genellikle vaginal kanal ve vaginal vestibul aras›nda ba¤lant› kurmak için embriyonel hayatta perfore olur.
E¤er kanalizasyon baflar›s›z olursa ve perforasyon yok- sa himen, imperforat himen olarak adland›r›l›r. Mens- truasyon görülmeye baflland›ktan sonra bu ürünler vagi- nada birikip hematokolposa, daha sonra menstruasyo- nun görülmeye devam edilmesiyle vaginadan uterusa geçip burada birikerek hematometraya neden olabilir.
‹ntrauterin bas›nç belli bir de¤ere ulaflt›ktan sonra mens- trüel kan retrograd pasajla tubalara eriflip hematosal- pinks, tubalardan peritona geçip hematoperitoneum ya- pabilir. Peritona geçen kan›n periton irritasyonuyla, pe- ritonit semptomlar› oluflabilir.
Her ne kadar himenin geliflimi s›ras›nda varyasyonlar görülsede, himenin vaginal orifiste tam blokaj› nadirdir.
Yenido¤an difli bebeklerde yaklafl›k % 0.05 ile % 0.1 aras›nda görülür (1). ‹mperfore himen puberteden önce saptan›rsa, hasta asemptomatik evredeyken tedavi edile- bilir. Do¤umda tan› konan olgularda, mukokolpos nede- niyle labialar aras›nda kabar›kl›k görülür. Himen insize edildi¤inde, vaginada servikal sekresyonlar›n›n biriki- minin bir sonucu olan mukoid s›v› bulunur. Bu durum maternal östrojenlerin, infant servikal mukusunu uyar- mas› nedeniyle olmaktad›r. Himen imperforatusun pre- natal tan›s› ve mukokolpos tan›s›, ikinci trimestirde an- tenatal sonografide vaginada gerilmifl ince bir membran ve aç›kl›¤› artm›fl labia majoran›n görülmesiyle konula- bilir (1,3). E¤er genital kanalda bir blokaj var veya geni- tal kanal yok ise amenore görülebilir. ‹ntakt bir genital kanal, fonksiyone serviks, uterus ve patent bir vagenle karakterizedir. Müllerian sistemin herhangi bir transvers blokaj› amenoreye neden olabilir.
Mümkün oldu¤unca erken müdahale edilmezse himen imperforatus ciddi klinik ve patolojik sorunlara yol aça- bilir. Hematokolpos, hematometra, hematosalpenks, üreterlere bas› yaparak hidronefroz ve anormal retro- grad menstruasyonla pelvik endometriozise neden ola- bilir (4). Her hastadan, di¤er klinik durumlarda da oldu-
¤u gibi, dikkatli anamnez al›nmal› ve jinekolojik mu- ayene yap›lmas› ihmal edilmemelidir. Özellikle siklik a¤r›dan bahseden birincil amenoresi olan ergenlerde, imperfore himen akla getirilmelidir. Fizik muayene ve
fiekil 1. Litotomi pozisyonunda yap›lan jinekolojik muayenesin- de; introitus’ta vaginal orifisi tamamen kapat›p, d›flar›ya do¤ru protrüzyon yapan, refle veren membran görülüyor.
fiekil 2. Hastan›n yap›lan ultrasonografisinde hematometra ve he- matokolpos izleniyor.
fiekil 3. Himenotomi sonras› bol miktarda koyu k›vam ve renkte biriken menstruel kan görülüyor.
T. Usta ve ark., Onsekiz yafl›nda tan› konan himen imperforatus olgusu
181
gerekirse görüntüleme yöntemlerinin birlefltirilerek tan›- n›n kesinlefltirilmesi, hastalar›n basit bir cerrahi müda- hale ile tedavi edilmelerini sa¤lar (5). Zaman›nda yap›- lan tan›, hastay› olas› komplikasyonlardan korumak aç›- s›ndan da önemlidir.
KAYNAKLAR
1. Rock JA, Horowitz IR, Dominguez CE: Surgical Condition of
the Vagina and Urethra. Te Linde’s Operative Gynecolgy, ninth editi- on, edited by Rock JA, Jones III HW. Lippincott Williams&Wilkins, Philadelphia, 2003.
2. Liang CC, Chang SD, Soong YK: Long-term follow-up of wo- men who underwent surgical correction for imperforate hymen. Arch Gynecol Obstet. 2003 Nov; 269(1):5-8. Epub 2002 Oct 02.
3. Winderl LM, Silverman RK: Prenatal diagnosis of congenital im- perforate hymen. Obstet Gynecol 85(5 Pt 2):857-60, 1995.
4. Etsel C, Baum M, Taussch S: Diagnosis and therapy of imperfo- rate hyman. Zentralbl Gynakol 117(2):108-10, 1995.
5. Sanders RM, Nakajima ST: An unusual late presentation of im- perforate hymen. Obstet Gynecol 83(5 Pt 2):896-8, 1994.
Göztepe T›p Dergisi 20: 180-182, 2005
182
