Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı

BAŞKANIN SUNUŞU ...4

I. SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE ...7

II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER ... 10

A. Vizyon ve Misyon ... 10

B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar ... 10

C. İdari Yapı Bilgileri ... 11

1. Bakanlık İçindeki Yeri ve Örgütsel Yapı ... 11

2. İnsan Kaynakları ... 15

III. AMAÇ VE HEDEFLER ... 18

A. Amaç ve Hedefler ... 18

B. Temel Öncelikler ... 18

IV. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER ... 19

A. Mali Bilgiler... 19

B. Performans Bilgileri ... 21

1. Düzenleme ve Koordinasyon Faaliyetleri ... 21

1.1. Düzenleme Faaliyetleri ... 21

1.1.1. Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair ... Yönetmelik ... 21

1.1.2.Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ... 21

1.2. Koordinasyon Faaliyetleri ... 21

1.2.1. Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu ... 21

1.2.2. Diğer Koordinasyon Faaliyetleri ... 22

1.3. Diğer Faaliyetler ... 23

2. Aklamanın ve Terörün Finansmanının Önlenmesi ile Tespitine Yönelik Çalışmalar ... 23

2.1. Veri Toplama Faaliyeti ... 24

2.1.1. Şüpheli İşlem Bildirimleri ... 25

2.1.2. Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Talepleri ... 28

2.1.3. Diğer Bildirimler ... 29

2.1.4. Bilgi Talepleri ... 32

2.2. Analiz, Değerlendirme ve İnceleme Faaliyetleri ... 33

2.2.1. Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları ... 34

2.2.1.1. Suç Gelirlerinin Aklanması Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları ... 34

2.2.1.2. Terörün Finansmanı Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları ... 38

2.2.1.3. Genel Analiz Çalışmaları ... 41

2.2.1.3.2.Stratejik Analiz ve Değerlendirme Çalışmaları ... 41

2.2.2. İncelemeler ... 41

3. Yükümlülük Denetimi Faaliyetleri ... 47

3.1. Yükümlülüklere Uyum Denetimleri ... 47

3.2. Yükümlülük İhlal Değerlendirmeleri ... 49

3.3. Yükümlülük İhlal İncelemeleri ... 51

3.4. İdari Para Cezaları ... 52

4. Dış İlişkilere Yönelik Faaliyetler ... 54

4.1. FATF Türkiye III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Süreci ... 54

4.2. FATF Türkiye İlişkisinde Uluslararası İşbirliği Değerlendirme Grubu (ICRG) Süreci ... 55

4.3. Muadil Kurumlarla İmzalanan Mutabakat Muhtıraları ... 56

4.4. Yurtdışı Toplantılar ... 56

5. Eğitim Faaliyetleri ve Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik Diğer Faaliyetler... 58

5.1. Hizmet İçi Eğitimler ... 58

5.2. Yükümlülere ve Diğer Kamu Kurumlarına Yönelik Eğitim Faaliyetleri... 58

5.3. Kamuoyu Duyarlılığını Artırmaya Yönelik Diğer Faaliyetler ... 60

6. MASAK Bilgi Sistemleri ve Proje Faaliyetleri ... 60

V. SONUÇ ... 62

EKLER ... 64

KISALTMALAR ... 66

4

BAŞKANIN SUNUŞU

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede temel kurumlardan biri olarak, 2010 yılında da bu suçlarla mücadelede bastırıcı ve önleyici tedbirlerin daha etkin bir şekilde uygulanması amacıyla yasal ve

uygulama kapasitesinin

güçlendirilmesine yönelik çalışmalarını sürdürmüştür.

Bu kapsamda, 2010 yılında suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatımızı uluslararası standartlarla paralel düzeye getirmek amacıyla hazırlanan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”

ile “Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yürürlüğe girmiştir.

Ülkemizin aklama ve terörün finansmanı ile mücadele sistemi, üyesi olduğumuz Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force-FATF) tarafından 2006 yılında üçüncü tur değerlendirmeye tabi tutulmuş ve FATF Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilen III. Tur Karşılıklı Değerlendirme Raporu 2007 yılında yayınlanmıştır. Türkiye Raporunun yayınlanmasından bu zamana kadar geçen süre içerisinde, Raporda yer alan ve aklama ve terörün finansmanı bakımından eksiklik olarak belirtilen hususların giderilmesine yönelik olarak mevzuat ve uygulama bakımından gerekli çalışmalar tamamlanmış ve terörün finansmanı ile ilgili bazı hususlar dışında bu alanda hemen hemen bir eksiklik kalmamıştır.

Terörün finansmanı konusundaki eksikliklerin giderilmesine yönelik

olarak hazırlanan Kanun Tasarısı Taslağı, Adalet Bakanlığı tarafından 2010 Haziran ayında Başbakanlığa iletilmiştir.

Diğer taraftan, aklama ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında son derece önemli olan ilgili düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile kolluk birimleri arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanması çalışmaları kapsamında, Başkanlığımız ve Türkiye Bankalar Birliği tarafından İstanbul’da 11 Mayıs 2010 tarihinde Bakanımız Sayın Mehmet ŞİMŞEK ve FATF Başkanı Sayın Paul VLAANDEREN’in de katılımlarıyla “Türk Bankacılık Sektöründe Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanı ile Mücadele”

konulu konferans düzenlenmiştir.

19 Temmuz 2010 tarihi itibariyle Başbakanlık Makamı tarafından onaylanarak uygulamaya konulan

“2010-2012 Organize Suçlarla Mücadele Eylem Planı” kapsamında, suç gelirleriyle mücadelede düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile kolluk birimleri arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik bir metodolojinin oluşturulması amacıyla, 27 Aralık 2010

tarihinde Başkanlığımız

koordinatörlüğünde; Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurumu temsilcilerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlenmiştir.

5 Ayrıca, söz konusu Eylem Planı uyarınca

oluşturulan Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulunun (EPİDEK) 31 Aralık 2010 tarihinde İçişleri Bakanlığında gerçekleştirilen ilk toplantısına Başkanlığımızca katılım sağlanmıştır.

Aklama suçu incelemeleri ve yükümlülük denetimlerinde etkinliğin artırılması amacıyla, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu’nun 21 Nisan 2010 tarihinde düzenlenen toplantısında alınan karar gereğince, 25- 26 Mayıs 2010 tarihlerinde Başkanlığımız koordinatörlüğünde 8 denetim birimi üst yöneticilerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlenmiştir.

Söz konusu çalıştayın sonuçları Koordinasyon Kurulu’nun 30 Eylül 2010 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında değerlendirilmiştir.

Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla işbirliğini geliştirmeye yönelik çalışmalara ilişkin olarak MASAK 2010 yılında, Japonya, Ukrayna, Norveç, Ürdün, Senegal ve Lüksemburg mali istihbarat birimleri ile aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede işbirliğine yönelik mutabakat muhtıraları (MoU) imzalamıştır.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede getirilen önleyici tedbirlerin etkili bir şekilde uygulanması, aklama fiillerinin ortaya çıkarılarak engellenmesi ve finansal sistemin bu suçların işlenmesinde araç olarak kullanılmasının önlenmesi açısından hayati öneme haizdir. Bu nedenle, yükümlülerin önleyici tedbirler konusundaki farkındalıklarını artırmak ve bu tedbirleri uygulamalarını sağlamak MASAK’ın temel öncelikleri arasında yer almaktadır. Aynı şekilde MSA uzman ve uzman yardımcılarının eğitimi ile ilgili kamu kurumları arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanması

ve denetim birimlerine yönelik bilgilendirme faaliyetleri de aklama ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında son derece önemlidir. Bu nedenle bütün bu faaliyetlerin gerçekleştirilmesinden sorumlu olmak üzere, 2010 yılında MASAK’ın organizasyon şemasında yapılan değişiklikle ayrı bir “Eğitim Grubu”

oluşturulmuştur. 2010 yılında Başkanlığımız tarafından yükümlülere ve diğer kamu kurumlarına yönelik 28 adet eğitim faaliyeti düzenlenmiş ve 1.741 katılımcıya eğitim verilmiştir.

Yükümlülere yönelik gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri sonucunda, MASAK’a intikal eden şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) sayısındaki artış trendi 2010 yılında da devam etmiş ve hedeflenen 10.000 adet şüpheli işlem bildirimi göstergesi aşılarak, 10.251 adet şüpheli işlem bildirimi alınmıştır. Söz konusu bildirimlerin çoğunluğu, elektronik ortamda şüpheli işlem bildirimi göndermelerinin yaygınlaştırılması konusundaki teknik çalışmalar sonucu (9.968 adedi) bankalar tarafından gönderilmiştir.

Diğer taraftan, Türkiye-AB Katılım Öncesi Mali İşbirliği Programı çerçevesinde yürütülen “Karapara Aklama İle Mücadele Kapasitesinin Güçlendirilmesi, Bilgi Teknolojileri ve Analitik Araçlar Projesi”nin yazılım, donanım ve sistem altyapısına konu yatırım bölümü faaliyetleri ve kabul çalışmaları 2010 yılında tamamlanmıştır. Buna ilave olarak Başkanlığımız nezdindeki özgün uygulama yazılımlarının daha iyi kullanılabilmesi, analiz, istatistik ve raporlama araçlarının kullanım kapasitesinin artırılması ve sistem altyapısının iyileştirilebilmesi amacıyla sunucu ve donanım alımları gerçekleştirilmiştir.

6 Ayrıca, Başkanlığımız insan kaynakları

kapasitesinin artırılması çalışmaları kapsamında, 2010 Haziran ve Kasım aylarında yapılan mali suçları araştırma uzman yardımcılığı sınavları sonucunda başarılı olan toplam 25 uzman yardımcısı göreve başlamıştır.

MASAK tarafından gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgilerin yer aldığı 2010 yılı Faaliyet Raporunun, kamuoyunu bilgilendirme görevimizi yerine getirme anlamında başarılı olmasını diliyor, bu vesileyle yürütülen faaliyetlerde emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.

Ankara, 31/03/2011 Mürsel Ali KAPLAN Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı

7

I. SUÇ GELİRLERİNİN

AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANIYLA MÜCADELE

Aklama kavramı en geniş anlamıyla yasadışı yollardan elde edilen

kazançların kaynağının gizlenmesi ve niteliğinin değiştirilmesi suretiyle yasal görüntü kazandırılarak ekonomik sisteme sokulmasıdır. Aklama suçunun, bu suça kaynaklık eden öncül suçtan ayrı bir suç olarak sayılmasındaki asıl amaç, suç gelirlerinden yararlanan kişileri bu gelirlerden mahrum etmek suretiyle, kazanç elde etmek amacıyla işlenen suçların engellenmesidir. Bu nedenle aklama suçu ile mücadele öncül suçlarla mücadelenin de önemli bir aracı olarak görülmektedir.

Aklama suçuyla mücadelenin önleyici ve bastırıcı tedbirler olmak üzere iki temel boyutu bulunmaktadır.

Hapis cezası, para cezası, müsadere ve tüzel kişiler için güvenlik tedbiri uygulaması gibi bastırıcı tedbirler, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında suç ve ceza öngören bastırıcı tedbirlerin yanı sıra yükümlülere yönelik olarak getirilen müşterinin tanınması, şüpheli işlemlerin bildirimi, iç kontrol, iç denetim, risk yönetimi ve uyum görevlisi atanması gibi önleyici tedbirlerin ihdası da hayati öneme haizdir.

Zira bilişim alanındaki gelişmeler ve finansal araçlardaki çeşitlenmeler, ekonomik sistemin özellikle de finansal faaliyetlerin hızlı, karmaşık ve sınır tanımayan bir boyut kazanmasına

neden olmuştur. Bu gelişmeler, aklayıcılar ve terörü finanse edenler için uygun ortamlar oluşturmuştur. Bu nedenle aklama ve terörün finansmanı ile mücadelede suç gelirlerinin ekonomik sisteme sokulmasının önlenmesine yönelik tedbirler her zamankinden daha önemli hale gelmiştir.

Nitekim suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede önleyici tedbirlerin önemine uluslararası düzenlemelerde de vurgu yapılmış ve ülkeler bu çerçevede gerekli önlemleri almaları konusunda uyarılmıştır.

Sınır aşan örgütlü suçların önlenmesi ve bu çerçevede ülkeler arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla 2000 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de 30.01.2003 tarihi itibarıyla taraf olduğu Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo Konvansiyonu) organize suçlarla mücadele amacıyla hazırlanan ilk düzenleme niteliğini haiz olup, aklama ile mücadele amacıyla önleyici tedbirlere de yer vermiş bulunmaktadır. Sözleşmede, bankalar ve banka dışı mali kuruluşlar ile karapara aklamaya müsait diğer kurumlara;

kimlik tespiti, kayıtların saklanması ve

şüpheli işlem bildirimi

yükümlülüklerinin getirilmesi suretiyle konunun önleyici tedbirler boyutuna da değinilmiş ve ülkelerden bu çerçevede gerekli düzenlemelerin yapılması istenilmiştir.

8 Terörün finansmanı, terör suçlarının

işlenmesinde kullanılacağını bilerek ve isteyerek fon sağlanması veya toplanmasını ifade etmektedir. Terör örgütlerinin finans kaynaklarının kurutulması ve elde edilen fonların dağıtım kanallarının engellenmesi terörle mücadelede hayati öneme sahiptir. Uluslararası boyut kazanan ve önemli miktarlarda fon kaynağına ulaşan terörle etkin bir mücadele için klasik tedbir ve uygulamaların yanında terör örgütlerinin finans kaynaklarının da kurutulması gerekmektedir. Bu gereklilik, terörle mücadeleye “terörün finansmanı ile mücadele” boyutunu da eklemiştir.

Diğer taraftan, terörün finansmanının engellenmesine yönelik etkili önlemlerin oluşturulması ve benimsenmesi amacıyla ülkeler arasında işbirliğinin geliştirilmesi için 1999 yılında Birleşmiş Milletler nezdinde hazırlanan ve ülkemizin de 10.01.2002 tarihi itibarıyla taraf olduğu Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşmede de aynı şekilde terörün finansmanıyla mücadele çerçevesinde önleyici tedbirlere değinilmiş ve bu kapsamda devletler, finansal kurumlar ve benzeri kuruluşları, devamlı veya arızi müşterilerinin veya lehlerine hesap açılan kişilerin tespiti için mevcut en etkili yöntemleri kullanmaya, olağandışı veya şüpheli işlemlere özel dikkat göstermeye ve suç teşkil eden bir eylemden kaynaklandığından şüphelenilen işlemleri haber vermeye mecbur eden önlemler almaya çağırılmış ve devletlerin terörün finansmanı suçunun önlenmesi için tüm para transferi kurumlarının denetlenmesini, sermayenin serbest dolaşımını engellemeksizin nakit ve ticaret senetlerinin izlenmesini veya gözetimini sağlayan tedbirleri almaları gerektiği belirtilmiştir.

Bu kapsamda, ülkemizde aklama ve terörün finansmanı ile ilgili olarak temel önleyici tedbirlere 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da yer verilmiştir. Bu tedbirler için yasal zeminde genel bir çerçeve çizilmiş, finansal araçlardaki çeşitlenmeler ve bunun sonucu olarak aklama yöntemlerine her geçen gün yenilerinin eklenmesi hususu da göz önünde bulundurularak, ayrıntılı düzenlemelerin ikincil düzenlemelerle yapılması öngörülmüştür.

Bu çerçevede hazırlanan Suç Gelirlerinin

Aklanmasının ve Terörün

Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ile 5, 6, 7, 8 ve 9 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğleri yürürlüğe girmiştir.

09.01.2008 tarihli ve 26751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Suç Gelirlerinin

Aklanmasının ve Terörün

Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik”te önleyici tedbirler ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Aklama suçunun önlenmesinde en önemli unsur olan müşterinin tanınması ilkesi kapsamında, kimlik tespitinin yanı sıra aklama ve terörün finansmanı bakımından yüksek risk taşıyan müşterilerin, iş ilişkilerinin ve işlemlerin belirlenmesi de alınması gereken bir tedbir olarak düzenlemede yerini almıştır. Yönetmelikte ayrıca önleyici tedbirlerin ana unsurlarından olan şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünün esasları yeniden düzenlenmiş, yükümlülere karmaşık ve olağandışı büyüklükteki işlemlere özel dikkat gösterme zorunluluğu getirilmek suretiyle bu tür işlemlerin de takibi amaçlanmıştır.

9 Söz konusu yükümlülüklere uyumun

yükümlüler nezdinde oluşturulacak bir sistem dâhilinde sağlanmasını teminen hazırlanan ve dayanağını 5549 sayılı Kanun’un “Eğitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri ile diğer tedbirler” başlıklı 5’inci maddesinden alan “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” ise yükümlülerin risk temelli bir yaklaşımla oluşturacakları uyum programına yönelik hükümler içermektedir. Bu düzenleme esas itibarıyla aklama suçuyla mücadelede önleyici mekanizmanın etkinliğini sağlamaya yönelik olup yükümlülerin gerek aklamanın gerekse terörün finansmanının önlenmesi konusunda yeterli dikkat ve özeni göstermelerinin sağlanması amaçlanmıştır.

“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” ve

“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik” ile ilgili önleyici tedbirlere ilişkin daha detaylı hususlar Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğlerinde düzenlenmiştir.

Bu çerçevede; yükümlüler tarafından müşterinin tanınması ilkesi kapsamında uyulması gereken “basitleştirilmiş tedbirler” 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlüler tarafından suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında “şüpheli işlem

bildiriminde bulunulması

yükümlülüğü”nün etkin, zamanında ve uygun şekilde yerine getirilmesine yönelik açıklamalar 6 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlülerin sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları

müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerinin Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi ile kimlik tespiti kapsamındaki diğer açıklamalar ise 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde düzenlenmiştir.

8 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde, yükümlülerin sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerini Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri için 7 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği ile belirlenen süre uzatılmıştır. 9 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde ise “basitleştirilmiş tedbirler”e ilişkin 5 Sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliğinde değişiklik yapılmıştır.

10

II. MASAK HAKKINDA GENEL BİLGİLER

A. Vizyon ve Misyon

Başkanlığımızın vizyon ve misyonu aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

Vizyon: Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele ederek etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunan öncü bir kurum olmak.

Misyon: Aklama ve terörün finansmanı suçlarının önlenmesi ve tespitine

yönelik olarak; politika oluşturulması ve düzenleme yapılmasına katkıda

bulunmak, hızlı ve güvenilir bir şekilde bilgi toplamak ve analiz etmek,

araştırma ve inceleme yapmak, elde edilen bilgi ve sonuçları ilgili

makamlara iletmek.

B. Yetki, Görev ve Sorumluluklar

4208 sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’un 19.11.1996 tarihinde yürürlüğe girmesini müteakip 17.02.1997 tarihinde Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı kurulmuş ve ülkemiz karaparanın aklanmasıyla mücadele eden ülkeler arasında yerini almıştır.

17 Şubat 1997’de faaliyete geçen Başkanlığımız, doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışan idari nitelikte bir kurum olup, görev ve yetkileri ilk olarak 4208 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir.

Başkanlığımızın görev ve yetkileri, 18 Ekim 2006 tarih ve 26323 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında

Kanun’un 19’uncu maddesinde yeniden düzenlenmiş olup, buna göre MASAK, aşağıdaki temel hizmetleri yürütmektedir:

Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve uygulama stratejileri geliştirmek, bu amaçla kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, ortak çalışmalar yapmak, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.

Belirlenen politikalar çerçevesinde kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları hazırlamak, 5549 sayılı Kanun ile buna ilişkin Bakanlar Kurulu kararlarının uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak.

Suç gelirlerinin aklanması alanındaki gelişmeler ile aklama suçunun önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araştırmalar yapmak.

Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla sektörel çalışmalar yapmak, önlemler geliştirmek ve uygulamayı izlemek.

Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalışmalar yapmak.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında veri toplamak, şüpheli işlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek.

Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden kendi görev alanlarında inceleme ve araştırma yapılması talebinde bulunmak.

11 5549 sayılı Kanun kapsamına giren

işlemler ile ilgili olarak, araştırma ve inceleme yapmak veya yaptırmak.

Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun işlendiği hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemler yapılmak üzere Cumhuriyet başsavcılığına suç duyurusunda bulunmak.

Cumhuriyet savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek ve aklama suçunun tespitine ilişkin talepleri yerine getirmek.

Aklama veya terörün finansmanı suçunun işlendiğine dair ciddi şüphelerin mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet savcılığına intikal ettirmek.

Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında yükümlülük denetimi yapılmasını sağlamak.

Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek.

Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması halinde, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların Başkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini talep etmek.

Görev alanına giren konularda uluslararası ilişkileri yürütmek, görüş ve bilgi alışverişinde bulunmak.

Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değişiminde bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaşma niteliğinde

olmayan mutabakat muhtırası imzalamak.

C. İdari Yapı Bilgileri 1. Bakanlık İçindeki Yeri ve

Örgütsel Yapı

MASAK’ın, Maliye Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 8’inci maddesinin (g) bendiyle Maliye Bakanlığı bünyesinde “ana hizmet birimi” olduğu; 5549 sayılı Kanunun 19’uncu maddesinde de doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışacağı hüküm altına alınmıştır.

Başkanlık hizmetlerini; Başkana bağlı Başkan Yardımcıları, Daire Başkanları ve bunlara bağlı Dış İlişkiler, Mevzuatı İzleme ve Koordinasyon, Eğitim, Veri Toplama ve Veri Girişi, Yükümlülük Denetimi, Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Aklama Suçu İnceleme, Terörün Finansmanına İlişkin Analiz ve Değerlendirme, Genel Analiz Grupları ile Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, İdari ve Mali İşler Şube Müdürlükleri eliyle yürütmektedir.

12 Şekil 1 - Başkanlığımızın Maliye Bakanlığı İçindeki Yeri

13 Mali istihbarat birimleri, suç gelirlerinin

aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelenin temel kurumlarından olup, bu mücadelede önemli fonksiyonlar üstlenmektedirler.

Mali Eylem Görev Gücü (FATF), 26’ncı tavsiyesinde; ülkelerden şüpheli işlem bildirimlerini alan, analiz eden ve ilgili

birimlere dağıtan ulusal merkezi bir makam oluşturmalarını istemektedir.

Bu çerçevede Türkiye’nin mali istihbarat birimi (Financial Intelligence Unit- FIU) olarak kurulan MASAK, temel FIU fonksiyonlarının yanı sıra düzenleyici, denetleyici ve eğitici bir rol de üstlenmiş olup, MASAK’ın organizasyon şeması Şekil 2’de gösterilmiştir

14 Şekil 2 - Başkanlığımızın Organizasyon Şeması

15 2. İnsan Kaynakları

MASAK’ta görev yapan toplam personel sayısı 172 olup, personel dağılımına ilişkin bilgilere aşağıdaki tabloda yer verilmektedir.

Tablo 1 - Personelin Dağılımı (2003-2010)

Yıllar

İdari Personel

(*)

MSA Uzmanı

MSA Uzman

Yrd.

Vergi Denetmeni

Bilgi İşlem Personeli

(**)

Diğer Personel

(***)

Toplam Personel

2003 6 24 27 3 8 45 113

2004 7 35 17 7 8 42 116

2005 7 41 9 7 11 51 126

2006 13 42 15 6 10 52 138

2007 13 40 22 3 12 56 146

2008 12 43 20 4 12 63 154

2009 13 44 21 3 12 68 161

2010 15 54 21 4 13 65 172

(*) Başkan, Başkan Yardımcısı, Daire Başkanı, Şube Müdürü (2 MSA Uzmanından; 1’ i Daire Başkanlığı Görevini diğeri de Şube Müdürlüğü görevini yürütmektedir.),

(**)Bilgi İşlem Merkezi Müdürü, Mühendis, Çözümleyici, Programcı, Bilgisayar İşletmeni

(***) Şef, Mütercim, Gelir Uzmanı, Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni, Memur, Teknisyen, Dağıtıcı, Yardımcı Hizmetli

Grafik 1 - Personelin Unvan Bazında Yüzde Dağılımı

15; 9%

54; 31%

21; 12%

4; 2%

13; 8%

65; 38%

İdari Personel MSA Uzmanı MSA Uzman Yrd.

Vergi Denetmeni Bilgi İşlem Personel Diğer Personel

16 Tablo 2 - Personelin Unvanlar Bazında Sayıları

Unvanı Görev yapan Personel Sayısı

Başkan 1

Başkan Yardımcısı 2

Daire Başkanı 7

Şube Müdürü 4

Bilgi İşlem Merkezi Müdürü 1

Mali Suçları Araştırma Uzmanı 54

Mali Suçları Araştırma Uzm.Yrd. 21

Vergi Denetmeni 4

Gelir Uzmanı 17

Şef 2

Mühendis 4

Çözümleyici 2

Programcı 5

Bilgisayar İşletmeni 2

Veri Hazırlama Ve Kontrol İşletmeni 26

Mütercim 4

Memur 4

Teknisyen 2

Şoför 1

Dağıtıcı 3

Y.Hizmetli 6

172

Kadrolu Personel 121

Sözleşmeli Personel 7

MASAK’ ta Geçici Görevli Personel 44

TOPLAM 172

Ücretsiz izinli 3

MASAK dışında geçici görevli personel 1

Fiili Mevcut: 168

17 Tablo 3 - Personelin Yaş Profili

Yaş Aralığı Sayısı

20-29 20

30-39 75

40-49 63

50-59 14

Toplam 172

Grafik 2 - Personelin Yaş Durumuna Göre Yüzde Dağılımı

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığında görev yapan personelin Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi (KPDS) düzeyi aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Tablo 4 - Personelin KPDS Düzeyi*

KPDS A Düzeyi KPDS B Düzeyi KPDS C Düzeyi

6 27 35

(*)= 1 Sözleşmeli Mütercim- Tercüman A düzeyinde İngilizce, B düzeyinde Fransızca bilmektedir.

20; 12%

75; 43%

63; 37%

14; 8%

20-29 30-39 40-49 50-59

18

III. AMAÇ VE HEDEFLER

Bakanlığımızın 2008 yılında revize ederek kamuoyuna duyurduğu 2008- 2012 Stratejik Planında yer alan “Suç Ekonomisini, Yolsuzluğu ve Kayıtdışı Ekonomiyi Önlemek” stratejik amacı kapsamında MASAK’ın stratejik hedefi

“Suç Gelirlerinin Aklanmasını ve Terörün Finansmanını Önlemek”tir.

B. Temel Öncelikler

MASAK tarafından, stratejik amaç ve hedefine ulaşılması amacıyla 2011 yılında aşağıdaki çalışmalara öncelik verilecektir:

Elektronik şüpheli işlem bildirimi uygulamasına ilişkin yaygınlaştırma ve iyileştirme çalışmaları yapmak.

Aklama suçu incelemeleri ve yükümlülük denetimlerinde etkinliğin artırılması amacıyla denetim elemanları ile iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler düzenlemek.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı suçlarına ilişkin alınan ihbar ve şüpheli işlem bildirimlerinin analiz ve değerlendirme çalışmalarını

mümkün olan en kısa sürede tamamlamak.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadelede “önleyici tedbirler” olarak bilinen yükümlülükler konusunda gerek finansal kuruluşlar gerekse finansal kuruluşlar dışındaki yükümlülerin farkındalıklarının artırılması amacıyla eğitim faaliyetleri düzenlemek.

Yükümlülerin suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında getirilen yükümlülüklere uyum sağlamaları amacıyla, yükümlüler nezdinde yükümlülüklere uyum denetimleri yapmak.

Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanına ilişkin alınan şüpheli işlem bildirimi ve ihbarların analiz ve değerlendirme çalışmalarının daha etkin yapılabilmesi amacıyla, mevcut modüllerin iyileştirilmesi ve yeni uygulamaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak.

Uluslararası işbirliğinin sağlanması amacıyla, yabancı ülke mali istihbarat birimleri ile istihbari amaçlı bilgi değişimine imkan sağlayan mutabakat muhtıraları imzalamak.

19

IV. FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER

A. Mali Bilgiler

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının son beş yıla ilişkin Genel Bütçe ile tahsis edilen ödenek ve harcamaları gösterir tablo aşağıdaki gibidir.

Tablo 5 - Bütçe Ödenek Tahsisi ve Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması (TL)

Ekonomik Sınıf

Bütçe Giderinin Türü

2006 2007 2008 2009 2010

Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama Ödenek Harcama 1 Personel Giderleri 2.722.500 2.587.895 3.056.500 2.854.782 3.480.428 3.480.427 4.001.300 3.857.398 4.415.800 4.403.254

2

Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi

Giderleri 198.800 194.382 617.100 251.740 293.020 285.025 338.100 326.949 547.520 544.247

3

Mal ve Hizmet

Alım Giderleri 568.100 245.794 727.200 372.219 530.500 385.148 671.400 497.195 608.001 566.046

5 Cari Transferler 21.000 18.571 31.000 27.937 51.500 51.379 66.500 64.399 78.000 73.723

6 Sermaye Giderleri 0 0 0 0 0 0 0 0 1.500.000 1.464.333

Toplam 3.510.400 3.046.642 4.431.800 3.506.678 4.355.448 4.201.979 5.077.300 4.745.941 7.149.321 7.051.603

20 Grafik 3 - 01.01.2010-31.12.2010 Tarihleri Arası Harcamalarının Yüzde Dağılımı

Bütçe harcamalarının 31.12.2010 tarihi itibariyle bütçe ekonomik kodlarına göre dağılımı yukarıdaki şekildedir. Grafik 3’te görüldüğü üzere, giderler içinde en büyük kalem personel giderleri olup toplam giderler içindeki payı

%62,44’dür. Diğer harcama kalemlerinin toplam giderlere oranı sırasıyla sosyal

güvenlik kurumlarına devlet pirimi giderleri için %7,72, mal ve hizmet alımları için %8,03, cari transferler için

%1,05 ve sermaye giderleri için %20,77 olarak gerçekleşmiştir. Cari transferler Türkiye’nin (Mali Eylem Görev Gücü ile EGMONT) uluslararası kuruluşlara yapılan yıllık üyelik aidatıdır.

Personel Giderleri 62,44%

Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet

Primi Giderleri 7,72%

Mal ve Hizmet Alım Giderleri

8,03%

Cari Transferler

1,05% Sermaye Giderleri

20,77%

21 B. Performans Bilgileri

1. Düzenleme ve Koordinasyon Faaliyetleri

1.1. Düzenleme Faaliyetleri

Başkanlığımızca 2010 yılında suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele mevzuatımızı uluslararası standartlarla paralel düzeye getirmek amacıyla aşağıda ayrıntılarına yer verilen Yönetmelik değişiklikleri yapılmıştır.

1.1.1. Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Bakanlar Kurulunun 04.01.2010 tarih ve 2010/1 sayılı Kararı ile kabul edilen Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 05.02.2010 tarih ve 27484 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik değişikliği ile 04.08.2007 tarih ve 26603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aklama Suçu İncelemesi Hakkında Yönetmeliğin 16’ncı maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.

Söz konusu fıkra ile Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığının, aklama ve terörün finansmanı suçu kapsamında kendisine intikal ettirilen kararlar ve alınan bildirimlerden hareketle, aklama ve terörün finansmanıyla mücadele sisteminin etkinliğini ölçmeye yönelik oluşturulacak istatistiki verileri yayımlamaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

1.1.2. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Bakanlar Kurulunun 1.6.2010 tarih ve 2010/582 sayılı kararı ile kabul edilen Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 29.06.2010 tarih ve 27626 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönetmelik değişikliği ile 28.12.2009 tarihli ve 2009/15720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 02.01.2010 tarih ve 27450 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13’üncü maddesi ile değiştirilen 24’üncü madde hükmünün, 01.01.2011 tarihinden itibaren uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

1.2. Koordinasyon Faaliyetleri 1.2.1. Mali Suçlarla Mücadele

Koordinasyon Kurulu

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 20’nci maddesi gereğince Maliye Bakanlığı Müsteşarı başkanlığında, Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanı, Maliye Teftiş Kurulu Başkanı, Maliye Hesap Uzmanları Kurulu Başkanı, Gelir İdaresi Başkanı, İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürü, Dışişleri Bakanlığı Ekonomik

22 İşler Genel Müdürü, Hazine

Kontrolörleri Kurulu Başkanı, Hazine Müsteşarlığı Banka ve Kambiyo Genel Müdürü, Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü, Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulu Başkanı, Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkan Yardımcısı, Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcısından oluşan Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu, 2010 yılında iki kez olağan olarak toplanmıştır.

21.04.2010 tarihinde düzenlenen ilk Koordinasyon Kurulu toplantısının gündem maddeleri gereğince;

- MASAK’ın 2009 yılı faaliyetleri,

- Aklama suçu incelemelerine ilişkin istatistikler ile yükümlülük denetimlerine ilişkin istatistikler ve uygulamada karşılaşılan sorunlar,

- FATF karşılıklı değerlendirme süreci kapsamında terörün finansmanı konusunda yapılacak yasal düzenlemeler,

30.09.2010 tarihinde düzenlenen ikinci Koordinasyon Kurulu toplantısının gündem maddeleri gereğince ise;

- Aklama suçu inceleme rehberinin güncellenmesi ile

- Aklama suçu incelemeleri ile yükümlülük denetimlerinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri,

değerlendirilmiştir.

1.2.2. Diğer Koordinasyon Faaliyetleri Aklama ve terörün finansmanı ile mücadelenin başarısında son derece önemli olan ilgili düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile kolluk birimleri arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanması çalışmaları kapsamında, Başkanlığımız ve Türkiye Bankalar Birliği tarafından İstanbul’da 11 Mayıs 2010 tarihinde Bakanımız Sayın Mehmet ŞİMŞEK ve FATF Başkanı Sayın Paul VLAANDEREN’in de katılımlarıyla “Türk Bankacılık Sektöründe Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanı ile Mücadele” konulu konferans düzenlenmiştir.

Aklama suçu incelemeleri ve yükümlülük denetimlerinde etkinliğin artırılması amacıyla da, Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu’nun 21 Nisan 2010 tarihinde düzenlenen ilk toplantısında alınan karar gereğince, 25-26 Mayıs 2010 tarihlerinde Başkanlığımız koordinatörlüğünde denetim birimlerinin yöneticilerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlenmiştir. Söz konusu çalıştayın sonuçları Koordinasyon Kurulu’nun 30 Eylül 2010 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında değerlendirilmiştir.

Bununla birlikte, 19 Temmuz 2010 tarihi itibariyle Başbakanlık Makamı tarafından onaylanarak uygulamaya konulan “2010-2012 Organize Suçlarla Mücadele Eylem Planı” kapsamında, suç gelirleriyle mücadelede düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile kolluk birimleri arasında işbirliği ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik bir metodolojinin oluşturulması amacıyla, 27 Aralık 2010

tarihinde Başkanlığımız

koordinatörlüğünde Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkanlığı, Gelir

23 İdaresi Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığı,

Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurumu temsilcilerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlenmiştir.

1.3. Diğer Faaliyetler

2010 yılında Başkanlığımızca, 5549 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatla ilgili olarak yükümlüler ile diğer kurum ve kuruluşlardan gelen görüş taleplerinin karşılanması çalışmaları kapsamında, 23 adet görüş talebi cevaplandırılmıştır.

Ayrıca 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında Başkanlığımıza yapılan bilgi edinme başvurularının yerine getirilmesi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışmaları kapsamında yöneltilen soru önergelerinin Başkanlığımızla ilgili olan hususlarının cevaplandırılmasına ilişkin çalışmalar kapsamında da 2010 yılında 152 adet

bilgi edinme başvurusu ve 16 adet soru önergesi cevaplandırılmıştır.

2. Aklamanın ve Terörün

Finansmanının Önlenmesi ile Tespitine Yönelik Çalışmalar

5549 sayılı Kanun ve bu Kanunla ilgili ikincil mevzuat kapsamında yükümlüler, kendileri nezdinde gerçekleşen ya da aracılık ettikleri işlemlerden terörün finansmanı veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması şüphesini taşıyanları MASAK’a Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB) olarak bildirmektedirler.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun işlenip işlenmediğinin tespitine yönelik olarak Cumhuriyet Savcılıkları ile Mahkemeler MASAK’tan talepte (Adli talep) bulunabilmektedir.

Kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler de yine MASAK’a ihbarda bulunabilmektedir.

24 ŞİB, adli talep ve ihbarlarla ilgili olarak

terörün finansmanı veya suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması suçlarına ilişkin olarak MSA Uzmanlarınca analiz ve değerlendirme çalışmaları yapılırken; aklama suçuna ilişkin olarak ayrıca denetim elemanlarınca inceleme de yapılmaktadır.

2.1. Veri Toplama Faaliyeti

5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında Başkanlığımızın görev alanına giren konularla ilgili olarak Başkanlığımıza kişisel ve kurumsal bildirimler intikal ettirilmektedir. Ayrıca suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele kapsamında kamu kurum ve kuruluşları yanında yükümlü gruplarından elektronik ortamda online veya offline olarak temin edilen veriler Başkanlığımız sistemine aktarılmaktadır.

Başkanlığımıza intikal eden bildirimler aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:

 Yükümlü grupları tarafından gönderilen şüpheli işlem bildirimleri,

 Savcılıklar veya Mahkemelerce yapılan değerlendirme veya inceleme talepleri,

 Diğer kamu kurumlarınca gönderilen bilgilendirme yazıları veya araştırma raporları,

 Gerçek veya tüzel kişilerce yapılan ihbar ve şikâyetler,

 Yurt dışı muadil kuruluşlarca yapılan bildirim ve talepler,

 Yurt dışı gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılan ihbar ve şikâyetler,

 Ulusal ve uluslararası basında çıkan haberlerden içeriği itibari ile resen ihbar kabul edilenler.

Yukarıda sayılan bildirimler niteliği ve Başkanlığımıza intikal şekli dikkate alınarak ise yükümlüler tarafından gönderilen şüpheli işlem bildirimleri, Savcılıklar ve Mahkemeler tarafından yapılan talepler ve diğer kurumlardan gönderilen bildirimler şeklinde kategorize edilebilir. 2010 yılı içerisinde alınan bildirimlerin dağılımı aşağıdaki gibidir:

Tablo 6- 2010 yılında Gönderilen Bildirimlerin Genel Dağılımı

Bildirim Türleri 2010

Şüpheli İşlem Bildirimleri 10.251

Savcılık ve Mahkeme Talepleri 107

Diğer Bildirimler 433

Toplam 10.791

25 2.1.1. Şüpheli İşlem Bildirimleri

Şüpheli işlem bildirimleri; 5549 sayılı Kanun 4’üncü maddesi uyarınca Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik kapsamında “yükümlü" olarak sayılan gerçek ve tüzel kişiler tarafından gerçekleştirilen veya aracılık edilen işlemlerde, işleme konu malvarlığının yasadışı yollarla elde edildiğinden veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığından

şüphelenilmesi halinde Başkanlığımızca belirlenmiş olan standart prosedürlere uyularak gönderilen bildirimlerdir.

Başkanlığımıza intikal eden şüpheli işlem bildirimleri (ŞİB) yıldan yıla artmıştır. 2005 yılında 352 adet olan ŞİB sayısı 2010 yılında 2005 yılına göre 29 kat artarak 10.251’ e ulaşmıştır.

Tablo 7- Şüpheli İşlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı Şüpheli İşlem Bildirim

Kaynağı 2005 2006 2007 2008 2009 2010 (*)

Bankalar 351 1133 2903 4889 9480 9968

Aracı Kurumlar 1 7 40 9 168 28

Finansman, Faktoring, Finansal Kiralama ve Yatırım Şirketleri

- - - 15 32 70

Sigorta ve Emeklilik

Şirketleri - - 3 10 129 148

Noterler - - - 1 6 1

PTT Genel Müdürlüğü - - - - 6 25

Yetkili Müesseseler

(Döviz Bürosu) - - - - 2 11

Toplam 352 1.140 2.946 4.924 9.823 10.251

(*) Başkanlığımız 2010 yılı Performans göstergeleri içerisinde alınacak ŞİB sayısı 10.000 adet olarak hedeflenmiş olup, 2010 yılı sonu itibariyle 10.251 adet olarak gerçekleşmiştir. Başkanlığımızca elektronik ortamda ŞİB gönderme faaliyetlerinin bankalar arasında yaygınlaştırılması sağlanarak hedefin üzerine çıkılması sağlanmıştır.

26 Grafik 4- Şüpheli İşlem Bildirimlerinin Sayısal Trendi

Yükümlüler, şüpheli işlem bildirim formlarını düzenlerken bildirime konu şüpheli işleme uygun düşen şüpheli işlem tiplerini form üzerinde işaretlemektedirler. MASAK 6 Sıra Nolu Genel Tebliğine göre 115 farklı şüpheli işlem tipi belirlenmiş olup, bir işlemin birden fazla şüpheli işlem tipine uygun

düşmesi de mümkündür. Dolayısıyla 2010 yılı içerisinde Başkanlığımıza gönderilen 10.251 adet şüpheli işlem bildirimlerinde toplam 19.804 adet şüpheli işlem tipi seçilmiş bulunmaktadır. Bu şüpheli işlem tiplerinin türlerine göre dağılımı aşağıdaki gibidir:

290 352 1.140

2.946

4.924

9.823 10.251

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

27 Tablo 8- Şüpheli İşlem Tiplerinin Türlerine Göre Dağılımı (2010)

Sıra

No 2010 Yılı Şüpheli İşlem Tipi Türleri Tip

Sayısı

1 Şüpheli nakit işlemler 4.532

2 Mali profil ile uyumsuz işlemlerde bulunma 3.857

3 Müşterinin beyanlarında ve belgelerinde tutarsızlık 2.902 4 Makul açıklaması olmayan işlemlerde bulunma 2.822

5 Şüpheli kredi işlemleri 1.515

6 Riskli kişilerle mali ilişkiler kurulması 1.331

7 Yurt içine veya dışına yönelik şüpheli elektronik transferler 908

8 Yüksek tutarlı işlemlerin parçalanması 561

9 Riskli ülkeler ile ilgili işlemler 467

10 Başka kişiler üzerinden işlem yapılması 279

11 Şüpheli sigorta işlemleri 211

12 Terör veya terörün finansmanı şüphesi 186

13 Basında çıkan olumsuz haberler 126

14 Diğer 107

Genel Toplam 19.804

Grafik 5- Şüpheli İşlem Tiplerinin Türlerine Göre Dağılımı (2010)

(*) Sütunlar üzerindeki sayılar yukarıdaki tabloda görülen şüpheli işlem tipi türlerinin sıra numarasını ifade etmektedir.

(1)

(2)

(3) (4)

(5) (6)

(7)

(8) (9)

(10) (11) (12) (13) (14) -

500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000

Şüpheli İşlem Tipi Sayısı

Şüpheli İşlem Tipi Türleri (*)

28 Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere,

2010 yılı içerisinde şüpheli bulunan mali işlemler ile ilgili olarak çoğunlukla aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır.

 Dikkat çekecek biçimde yüksek tutarlı nakit çekme veya yatırma işlemlerinde bulunulması,

 Müşterinin mali profili ile gerçekleştirdiği işlem arasında

makul bir ilişki veya orantının bulunmaması,

 Müşterinin beyanları, ibraz ettiği belgeler ve davranışları ile fiili durum arasında tutarsızlıklara rastlanılması,

 Makul açıklaması bulunmayan işlemlerin gerçekleştirilmesi.

Tablo 9- Terörün Finansmanı Konulu Şüpheli İşlem Bildirimi Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

Yıllar 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Şüpheli İşlem Bildirimi

Sayısı 3 6 13 217 228 49 186

2.1.2. Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Talepleri

Cumhuriyet Savcılıkları ile Mahkemeler 5237 sayılı TCK’nın 282’nci maddesinde tanımlanan “Suçtan Kaynaklanan

Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu”nun işlenip işlenmediğinin tespitine veya bu suça yönelik maddi menfaatin bulunduğu durumlara ilişkin değerlendirme veya inceleme taleplerini Başkanlığımıza intikal ettirmektedirler.

Tablo 10- Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Taleplerinin Yıllara Göre Dağılımı

Yıllar 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Savcılıkların ve Mahkemelerin Değerlendirme ve İnceleme Talepleri

178 93 84 74 69 107

29 Grafik 6- Savcılıklar ve Mahkemeler Tarafından Yapılan Değerlendirme ve İnceleme Taleplerinin Sayısal Trendi

2.1.3. Diğer Bildirimler

Kamu kurum ve kuruluşları, gerekli gördükleri hususları kendi kurumlarınca hazırlanmış olan raporlarla veya yazı ile aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere Başkanlığımıza göndermekte- dirler. Gerçek ve tüzel kişiler ile yurt dışı muadil kuruluşlar ve basında çıkan bazı haberler de bildirim kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir.

Başkanlığımızın görev alanına girmediği anlaşılan ihbarlar ise ilgili kurumlara sevk edilmektedir.

ŞİB ve savcılık ile mahkeme talepleri dışında Başkanlığımıza intikal eden diğer bildirimlerin kaynaklarını gösterir tablo aşağıda yer almaktadır.

178

93

84

74 69

107

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

2005 2006 2007 2008 2009 2010

30 Tablo 11- Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

Diğer Bildirimler 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Kamu Kurumları 157 117 120 115 100 91

Bankalar 18 38 8 - - 1

Basın 8 4 5 3 2 2

Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel

Kişileri 135 304 284 359 350 331

Yurtdışı 4 7 5 3 6 8

Toplam 322 470 422 480 458 433

Grafik 7- 2010 Yılında Gelen Diğer Bildirimlerin Kaynaklarına Göre Dağılımı

Kamu Kurumları 21%

Bankalar Basın 0%

1%

Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel

Kişileri 76%

Yurtdışı 2%

31 Başkanlığımıza 2010 yılı içerisinde Savcılıklar ve Mahkemeler tarafından yapılan değerlendirme ve inceleme talepleri ile diğer kişi ve kurumlardan intikal eden bildirimlerin birlikte değerlendirilmesi halinde, bildirim konusu açısından dağılımı aşağıdaki gibidir:

Tablo 12- 2010 Yılında Gelen Adli Talepler ile Diğer Bildirimlerin Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı

Adli Talepler ve Diğer Bildirimler Bildirim Sayısı

Vergi Kaçırma 127

Tefecilik 82

Gümrük Mevzuatına Aykırılıklar 54

Karapara Aklama 47

Dolandırıcılık 45

Uyuşturucu Madde Ticareti 22

Kaynağı Belli Olmayan Kazançlar 20

İhaleye Fesat Karıştırma 15

Sigorta İşlemlerinde Usulsüzlük 10

Terör 10

Yolsuzluk 10

Kamu Görevlisini Şikâyet 9

Görevi Kötüye Kullanma 6

Gümrük Kapısında Yakalanan Nakit Para 6

Manipülasyon 6

Akaryakıt Kaçakçılığı 4

Hırsızlık 4

Devlet Aleyhine Örgüt Kurma 3

Fatura Ödeme Merkezi 3

İnsan Ticareti 3

Kumar Oynatmak 3

Örgüt Kurmak 2

Sahtecilik 2

Tehdit 2

Zimmet 1

Diğer 44

Genel Toplam 540

32 Grafik 8- 2010 Yılında Gelen Adli Talepler ile Diğer Bildirimlerin Sayıları ve

Kaynaklarına Göre Dağılımı

Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere, Savcılıklar ve Mahkemeler tarafından yapılan değerlendirme ve inceleme talepleri ile diğer kişi ve kurumlardan Başkanlığımıza intikal eden bildirimlerin çoğunlukla aşağıdaki konuları ihtiva ettiği görülmektedir.

 Vergi mevzuatına aykırı işlemlerde bulunmak,

 Tefecilik yapmak,

 Gümrük mevzuatına aykırı işlemlerde bulunmak,

 Karapara aklamak.

2.1.4. Bilgi Talepleri

9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel’de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle “Egmont Grubu”

oluşturulmuştur. Egmont Grubu’nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede ulusal sistemlerini geliştirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi değişiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat birimlerine teknolojik yardım, personel eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslararası bilgi değişiminin geliştirilip, sistematik bir yapıya kavuşturulması da bulunmaktadır.

31.12.2010 tarihi itibarıyla Egmont Grubu’nun, ülkemiz de dahil olmak üzere 120 üyesi bulunmaktadır.

0 20 40 60 80 100 120 140

VERGİ KAÇIRMA TEFECİLİK GÜMRÜK MEVZUATINA … KARAPARA AKLAMA DOLANDIRICILIK DİĞER UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ KAYNAĞI BELLİ OLMAYAN … İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SİGORTA İŞLEMLERİNDE … TERÖR YOLSUZLUK KAMU GÖREVLİSİNİ ŞİKÂYET GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA GÜMRÜK KAPISINDA … MANİPÜLASYON AKARYAKIT KAÇAKÇILIĞI HIRSIZLIK DEVLET ALEYHİNE ÖRGÜT … FATURA ÖDEME MERKEZİ İNSAN TİCARETİ KUMAR OYNATMAK ÖRGÜT KURMAK SAHTECİLİK TEHDİT ZİMMET