HABER BÜLTENĐ
6 Temmuz 2006
Haber Özetleri
Irak
• Kerkük Đl Meclisi üyesi Muhammet Halil (Arap), Kerkük Đl Meclisi’ndeki Arap grubu üyeliklerinin askıya alındığını söyledi. Bunun nedenleri olarak, şimdiye dek Đl Meclisi’nde Araplara tahsis edilen sandalyelerin sahiplerine teslim edilmemiş olması ve polis (Kürt) tarafından bir Arap köyüne baskın yapılarak 43 kişinin tutuklanması gösterildi. (www.iraq-ina.com) (www.aswataliraq.com)
• Bağdat’ı ziyaret eden Đslam Konferansı Heyeti Başkanı Muhammet Mehdi Fethullah yaptığı açıklamada, Đslam Konferansı Örgütü’nün Bağdat’ta bir ofis açacağını ifade etti. Mehdi Fettullah, Irak’la müzakerelerin sürdürülmesi için 6 kişilik bir heyet oluşturulacağını söyledi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Irak Başbakanı Nuri El-Maliki dün Kuveyt’e yaptığı ziyaretin ardından Irak’a geri döndü. El-Maliki dönüşünde yaptığı açıklamada, Ulusal Barış ve Diyalog Projesi’nin Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan tarafından tam destek aldığını ifade etti. Ancak farklı kaynaklardan alınan bilgilerde ise, adı geçen Körfez ülkelerinin Ulusal Barış ve Diyalog Projesi’ne destek vermek için tüm direnişçi gruplara af çıkarılması şartını öne sürdükleri iddia edildi. (EL-ŞARK
EL-AVSAT GAZETESĐ) (www.iraqnn.com)
• Bağdat Adli Tıp Merkezi’nden alınan bilgilerde, Haziran ayı içerisinde merkeze 1595 ceset getirildi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Ulusal Diyalog Đşleri Devlet Bakanı Ekrem El-Hekim yaptığı açıklamada, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin Ulusal Barış ve Diyalog Projesi’ni 20’ye yakın direnişçi grubun kabul ettiğini ifade etti. El-Hekim açıklamasının devamında, belli bazı direnişçi grupların bu projeyi kabul etmediklerini; bu grupları ikna etmek için görüşmelerin sürdüğünü bildirdi. Ekrem El-Hekim adını açıklamadığı Şii gruplardan destek alamadıklarını; bir Kürt direnişçi grubunun projeye sıcak baktığını söyledi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Çok Uluslu Güçler, DiyaIa Güvenlik Dosyası’nı Irak Hükümeti’ne teslim etti. (EL-
SABAH EL-CEDĐD GAZETESĐ)
• Dün Kerkük Hastanesi önünde bomba yüklü bir aracın infilak etmesi sonucu 2 kişinin öldüğü, 4 kişinin yaralandığı bildirildi. Saldırıyı Ensar El-Sünni Grubu üstlendi. Aynı zamanda Musul Hastanesi önünde meydana gelen patlamada 1
kişinin öldüğü, 5 kişinin yaralandığı bildirildi. (www.aswataliraq.com) (www.albayanat.com) (IRAK HABER AJANSI)
• Irak Meclis Başkanı Mahmut El-Meşhedani dün Đran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejat’la görüştü. Görüşmede iki ülkenin ilişkileri ve Đran’ın Irak’a desteği konuşuldu. (www.iraq-ina.com)
• Erbil’in merkezinde yer alan tarihi kalenin içinde oturan sakinler bölgesel hükümetin aldığı bir kararla başka bir yere naklediliyor. Konuyla ilgili olarak bir açıklama yapan Erbil Valisi Nevzat Hadi, Kürt Bölgesi Başbakanı Neçirvan Barzani’nin Kale sakinlerinin başka bir yere nakledilmesi için karar çıkardığını, her aile için yer ayırtıldığını ve aile başına 4000$ para yardımı yapılacağını söyledi. Vali Hadi, bu kararın kalenin yenilenmesi çerçevesinde alındığını söyledi. Kararın ne zaman uygulanacağı konusunda ise bir bilgi verilmedi.
(www.peyamner.com)
• Irak'ın batısındaki Ramadi kentinde Amerikan ve Irak askerlerinin, isyancıların havan topu ve keskin nişancı saldırısı düzenlemek için kullandıkları kaydedilen bir hastaneye baskın düzenlediği bildirildi. Bölgeden gelen haberlerde, Sünni direnişçilerin kalesi olarak nitelenen, Bağdat'ın batısındaki 400 bin nüfuslu Ramadi'nin çevresinin Amerikan güçleri tarafından kontrol noktalarıyla kuşatıldığı kaydedildi. ABD'nin Ramadi'deki komutanı Albay Sean MacFarland, kentin kuzeyinde baskın düzenlenen hastanenin, ''asilerin, Ramadi halkına karşı cinayet ve sindirme faaliyetlerinin merkezi olduğunu'' ifade etti. Amerikalı Yarbay Stephen Neary de, Amerikan güçlerinin 4 ay önce Ramadi'ye gelmesinden bu yana hastane binasının havan topu saldırıları ve binanın üst katlarının kendilerine ateş açılması için kullanıldığını söyledi. Neary, operasyonlarının amacının, asilerin hastaneyi kullanmasını engellemek ve Irak polisinin hastanenin güvenliğini yeniden sağlaması olduğunu kaydetti.
Amerikalı askeri yetkililer, askerlerin ''mümkün olan en kısa sürede'' hastaneden ayrılacağını ifade etti. ABD'nin Irak'ta 2004'te Felluce'ye düzenlediği, çok sayıda can kaybının olduğu büyük askeri harekâttan sonra, Ramadi'nin en sıcak nokta olduğu kaydediliyor. Amerikan askerlerinin direnişçileri yakalamak için geçen ay Bağdat'ın 110 kilometre batısındaki Sünni direnişçilerin kalesi olarak nitelenen Ramadi'ye büyük bir askeri yığınak yaptığı haberleri verilmişti. (AA)(AP)
• Irak Başbakanı Nuri El Maliki, devrik Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in yakın bir zamanda idam edileceğini umduğunu söyledi. Maliki, Saddam'a yönelik idam cezasının kim tarafından onaylanacağına dair ise, ''Daha önce de olduğu gibi yönetim imzalayacaktır'', dedi. (AA)(REUTERS)
• Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Yunanistan'a gitti. THY’ye ait tarifeli uçakla Atina'ya giden Zebari'yi, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'nden Dışişleri Bakanlığı görevlileri uğurladı. (AA)
• Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, Arap ülkelerinden, Saddam Hüseyin döneminde yapılan borçları silmelerini istedi. Celal Talabani, ''Arap kardeşlerimizin, bu borcun silinmesini kabul edeceklerini umuyoruz.
Diktatörlüğe yardım eden ülkelerin, bu borçların yükünü alan demokratik
devlete ödeme yaptırma hakkı yok'', dedi. Irak'ın, Körfez'deki Arap ülkelerine 40 milyar dolar kadar borcu bulunuyor. (AA)(REUTERS)
• Irak Cumhurbaşkanı Yardımcılarından Tarık El-Haşimi, hafta sonunda bir Sünni kadın milletvekilini kaçıranların, ülkedeki yabancı askerlerin çekilmesi konusunda bir takvim verilmesi, gözaltındakilerin salıverilmesi ve Şii camilerine düzenlenen saldırıların durdurulması taleplerinde bulunduğunu açıkladı. Aynı zamanda Sünnilerin Irak Đslami Partisinin lideri olan El-Haşimi, gazetecilere açıklamasında, milletvekili Teysir El-Meşhedani'yi kaçıran bir grubun, partileriyle temasa geçerek, taleplerini ilettiklerini söyledi. Milletvekilini kaçıran grubun partileriyle ne zaman ve nasıl temas kurduğunu belirtmeyen el Haşimi, grubun, milletvekilinin ellerinde olduğuna ilişkin bir kanıt sunup sunmadığı konusunda da bilgi vermedi; ancak ''Onun (Meşhedani) hayatta olduğuna inanıyoruz'', dedi. (AA)(AP)
• Irak'ın Kufe kentinde bir Şii Camii yakınında bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 35 kişi öldü. Yerel yetkililer ve polis, Kufe Camisi'ne 500 metre uzaklıkta, Şiilerin kutsal mekânı Meytam El Tamar'ın yakınında meydana gelen ve Đranlı hacıları hedef alan saldırıda, 37 kişinin de yaralandığını bildirdi.
Ölen ve yaralananlar arasında bölgeyi ziyaret eden Đranlıların da bulunduğu belirtildi. (AA)(AP)(IRAK HABER AJANSI)
• Irak'taki Amerikan ordusunun sözcüsü Tümgeneral William Caldwell, Ürdünlü terörist Ebu Musab Zerkavi'nin ölümünden sonra Zerkavi'nin yerine geçen Ebu Eyyüp El Masri'nin bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırıları arttırabileceğini söyledi. ''Bomba uzmanı El Masri'nin özellikle bomba yüklü araçların üretimi konusunda uzmanlaşmış olduğunu'' söyleyen Caldwell, ''Uzmanlığını bildiğimiz için, başta Bağdat olmak üzere Irak'ta bu tür saldırılarda artış bekliyoruz'', ifadesini kullandı. Caldwell, Zerkavi'nin ölümünün ardından başına 5 milyon dolar ödül koyulan El Masri'nin ''bir numaralı hedef'' haline geldiğini de belirtti. (AA)(AFP)
Orta Doğu
• Đsrail güvenlik kabinesinin, Filistinli militanların Aşkelon kentine roket atması üzerine askerlerin Gazze Şeridinin daha da içlerine girmesini onayladığı bildirildi. Toplantıya katılan bir yetkili, ordunun yerleşim bölgelerine girmesine yeşil ışık yakıldığını; ancak Gazze Şeridinin yeniden işgal edilmeyeceğini söyledi. Đsrail yetkilileri, sınırdan roket saldırılarının önüne geçmek için askerlerin Gazze Şeridinin kuzeyinde bir ''güvenlik bölgesi'' oluşturmasının kabul edildiğini de söyledi. Adlarının açıklanmasını istemeyen yetkililer, güvenlik bölgesi oluşturmak için Đsrail'in Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgeleri alacağını belirti. Bunun, Đsrail'in geçen sene tahliye ettiği Gazze'yi kısmen yeniden işgal etmesi anlamına geleceği belirtiliyor. Bu arada Avrupa Birliği, Đsrail'den, Gazze Şeridi'ndeki operasyonlarına son vermesini istedi. Avrupa Parlamentosu'nda konuşan AB Dönem Başkanı Finlandiya'nın Ticaret ve Kalkınma Bakanı Paula Lehtomaki, Đsrail ve Filistin'e gerilimi artıracak gelişmelerden kaçınmaları çağrısında bulundu. ''Rehin tutulan Đsrailli askerin serbest bırakılması'' çağrısında da bulunan Finli bakan, Đsrail'in de Filistinli Bakan ve milletvekillerini zorla alıkoymasının ''kabul edilemez olduğunu''
söyledi. Đki taraftaki sivillerin çektiği acıdan endişe duyduklarını ifade eden bakan, ''Đki tarafın da sivillerini koruması konusunda sorumlulukları var'', diye konuştu. (AA)(AP)
• Đran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi (UYGK) Genel Sekreteri Ali Laricani ile AB'nin Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın 11 Temmuz Salı günü bir araya gelecekleri bildirildi. Đran UYGK Genel Sekreter Yardımcısı ve nükleer müzakere heyeti üyesi Cevad Vaidi yaptığı açıklamada, Laricani'nin dün Solana’yla bir telefon görüşmesi yaptığını ve iki yetkilinin 5+1 ülkelerinin önerisi hakkında gelecek salı günü Brüksel'de görüşme konusunda anlaştığını söyledi. Öte yandan Javier Solana, Ali Laricani'nin Brüksel ziyaretini son dakikada ertelemesinin kendisi açısından sürpriz olduğunu söyledi. Laricani'yle yaptığı telefon konuşmasının ardından bir açıklama yayınlayan Solana, ''Onunla daha önce Brüksel'de buluşmayı kararlaştırmıştık.
Đranlılara ve Laricani'ye, geçen ay ortaya koyduğumuz fikirler üzerinde hızlı ilerlemek istediğimizi açıklıkla bildirdim'', dedi. Solana, Laricani’yle bugün Brüksel'de buluşacaklarını ve müzakereleri 11 Temmuzda ikinci kez bir araya gelerek sürdüreceklerini ifade etti. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
• ABD Başkanı George W. Bush, Gürcistan'ın NATO üyeliğine destek verdi.
George W. Bush, NATO'ya katılma isteklerini belirten Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Şaakaşvili’yle dün Beyaz Saray'da yaptığı görüşmede, ''Gürcistan'ın üyeliği NATO'ya da, Gürcistan'a da çok şey kazandırır'', dedi.
Bush, konuyu NATO'daki müttefikleriyle görüşerek, Gürcistan'ın ittifaka üyeliğinin sorunsuz biçimde gerçekleşmesi için çaba göstereceğini kaydetti.
Gürcistan'ın ABD’yle yakınlaşması Rusya'yı rahatsız ediyor. Bush'un açıklamalarının, Rusya'da düzenlenecek olan G8 zirvesinin kısa bir süre öncesinde olması dikkati çekti. Şaakaşvili de açıklamasında, ABD'nin Irak politikasına destek vererek, Bush'a hitaben, ''Lütfen Irak'ta sonuna dek savaşın. Ne olursa olsun biz de sizinle birlikteyiz; çünkü Irak'taki başarınız, Gürcistan gibi ülkeler için de bir başarıdır'', dedi. (AA)(REUTERS)
• Afganistan'ın güneyindeki Helmand bölgesinde koalisyon birliklerinin düzenlediği operasyonda yaklaşık 35 Taliban militanının öldürüldüğü bildirildi.
Koalisyon sözcülüğünden yapılan açıklamada, operasyonun dün gece Gujdar kasabasında düzenlendiği kaydedildi. Açıklamada, öldürülen militanların çoğunun, yerel halka karşı birçok saldırı düzenleyen ve planlayan bölge liderlerinin olduğu belirtildi. Operasyonda koalisyon birlikleri ya da sivillerden can kaybı olmadığı bildirildi. (AA)(AP)
• Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, bugün başkent Berlin'de Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov’la görüştü. Steinmeier, Dışişleri Bakanlığında yapılan görüşmeden sonra, 2 ülke arasındaki ekonomik gelişmelerin çok memnuniyet verici olduğunu belirterek, bunda Azerbaycan'daki petrol ve doğal gaz kaynaklarının önemli rol oynadığını söyledi. Memmedyarov’la AB-Azerbaycan komşuluk ilişkilerini ele aldıklarını ifade eden Steinmeier, Yukarı Karabağ sorununun çözümü için de Memmedyarov'un harcadığı çabaları takdir ettiğini kaydetti. Ermenistan’la
sürdürülen görüşmelerin şu sıralar istendiği gibi hızlı ilerlemediğini belirten Steinmeier; ancak Memmedyarov'un, diplomatik ilişkilerin ayakta kalması için yoğun çaba harcadığını sözlerine ekledi. Steinmeier'in daveti üzerine Berlin'e gelen Memmedyarov da ikili ilişkilerin yanı sıra uluslararası alanda önemli konuları ele aldıklarını belirterek, Almanya’yla olan ilişkilerinin dış politikalarının önemli bir parçasını oluşturduğunu ifade etti. Bakü-Ceyhan boru hattıyla ilgili görüş alışverişinde bulunduklarını da kaydeden Memmedyarov, Ortadoğu sorunu üzerinde de konuştuklarını, Steinmeier'in kendisine, Đran’la yaşanan nükleer krizle ilgili son gelişmeleri aktardığını söyledi. Memmedyarov, Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ’la ilgili olarak da, soruna istikrarlı bir çözüm bulunmasının sadece bölgesel değil, küresel açıdan da büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi. Memmedyarov, Berlin'de Federal Meclis Başkanı Norbert Lammert tarafından da kabul edildi. (AA)
Avrupa Birliği
• Avrupa Birliği Dönem Başkanı Finlandiya'nın Başbakanı Matti Vanhanen, ''Türkiye'nin gelecekteki AB üyeliğinin Birliği güçlendireceğini'' söyledi. Avrupa Parlamentosunda ülkesinin dönem başkanlığı sırasındaki öncelikleri konusunda konuşma yapan Vanhanen, daha sonra basın toplantısı düzenledi.
Vanhanen, Türkiye'nin üyeliğinin bölgeye de istikrar getireceğini belirtti. Tam üyeliğin gerçekleşmesinin Türkiye'nin çabalarına bağlı olduğunu ve üyelik için kriterlerin mutlaka yerine getirilmesi gerektiğini kaydeden Vanhanen, ''Türkiye'nin üyeliği uzun bir süreç olacak. Bir takvim üzerinde konuşmak için erken; ancak bu altı ayda olacak iş değil'', ifadesini kullandı. Vanhanen, ''AB, açık bir Birlik olmaya devam etmeli. Kriterleri yerine getiren Avrupa ülkeleri tam üye olabilmeli'', dedi. Finlandiya Başbakanı, aday ülkeler için yeni kriterler ortaya atılmasına karşı olduğunu belirterek, mevcut kriterlerin mutlaka uygulanması gerektiğini söyledi. Fransa ve Hollanda'da reddedilen AB anayasasının hayata geçirilmesi çağrısında bulunan Vanhanen, ülkesinin bu yıl içinde anayasayı onaylayacağını bildirdi. Bulgaristan ve Romanya'nın tam üyelikleriyle ilgili kararın kendi dönem başkanlıkları sırasında verileceğini kaydeden Vanhanen, Hırvatistan ve Türkiye’yle müzakerelerin atılan adımlara göre ilerlemeye devam edeceğini söyledi. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso da yaptığı konuşmada, müzakerelerin ilerlemesi için Türkiye'nin Rum kesimine limanlarını ve havaalanlarını açması gerektiğini ifade etti. (AA)
• Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, Türkiye'nin Avrupa için önemli bir ortak olduğunu söyledi. Köhler verdiği demeçte, AB'nin genişlemesiyle ilgili bazı endişelerin günümüzde yersiz çıktığını belirterek, ''Ancak Birliğin sınırlarının tartışılması Avrupa politikasının bir parçasıdır. Çünkü Avrupa, sadece sınırları olduğu takdirde bir kimlik ortaya koyabilir. Sınırsız bir şey, çokluk içinde kaybolur gider'', dedi. Köhler, ''Avrupa'daki hukuk devleti anlayışımıza, varılan anlaşmalara sadık kalmak dahildir. Bu Türkiye için şu anlama gelmektedir;
devlet ve hükümet başkanları tarafından üyelik müzakerelerine başlanması sözü verilmiştir. Şimdi de daha önce anlaşmaya varıldığı gibi ucu açık müzakereler sürdürülmektedir. Sonuçta Türkiye'deki gelişmenin ve müzakerelerin nereye varacağını göreceğiz. Ancak siyasi tartışmalarda, Türklerin kendilerini ihmal edilmiş hissine kapılmamalarına dikkat etmeliyiz.
Şunu hiçbir zaman unutmamalıyız: Türkler gururlu, güçlü bir halk ve Türkiye Avrupa için önemli bir ortak'', ifadesinde bulundu. (AA)
Kıbrıs
• Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, KKTC üzerindeki izolasyonlar kalkmadan Türkiye'nin Kıbrıs Rum Kesimine liman ve havaalanlarını açma konusunda hiçbir adım atmayacağını söyledi. La Tribune gazetesinin, Türkiye'nin Kıbrıs Rum Kesimi bandıralı gemi ve uçaklara limanlarını açıp açmayacağına ilişkin sorusunu yanıtlayan Erdoğan, ''Karşı taraf hiç ilerleme yapmazken sürekli bizden adım atmamız talep edilemez'', dedi. KKTC'nin BM Barış Planına ''evet'' dediğini, Rumların ise ''hayır'' dediğini hatırlatan Erdoğan, ''evet'' diyenlerin cezalandırıldığını, ''hayır'' diyenlerin ise mükâfatlandırıldığını ifade etti. Kıbrıs sorununun çözülme yerinin BM olduğunu vurgulayan Erdoğan, KKTC üzerindeki ekonomik, ticari, ulaşım, turizm ve hatta spor alanındaki engellerin kaldırılmasını beklediklerini söyledi. ''Türkiye'de reform sürecinin son 2 veya 3 yıl içinde yavaşladığı'' yolundaki yorumların hatırlatılması üzerine Erdoğan, bu görüşlere katılmadığını belirtti ve Türkiye'nin ödevlerini yerine getirmek için elinden geleni yaptığını söyledi. Sözde Ermeni soykırımının inkârının suç sayılmasını öngören yasa tasarısının kabul edilmesinin Fransız nükleer enerji grubu Areva'nın Türkiye'de ihale alıp almayacağını etkileyip etkilemeyeceğine ilişkin sorusu üzerine Erdoğan, Türkiye'nin bu konuyu herkesle müzakere ettiğini belirtti ve nükleer enerji alanındaki ihale yarışında Fransa'nın yalnız olmadığını hatırlattı. Erdoğan, ''Türkiye önümüzdeki 5 ile 10 yıl içinde önemli ölçüde ilave enerjiye ihtiyaç duyacak'', dedi. (AA)
Diğer Haberler
• Dışişleri Bakanı Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül ve ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ABD Dışişleri Bakanlığı'nda bir araya gelerek, iki ülke arasında ''Ortak Vizyon Belgesi'' üzerinde karşılıklı mutabakata vardıklarını açıkladılar. Abdullah Gül ve Condoleezza Rice, ikili görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısı düzenlediler. Gül, Rice'ın Türkiye'ye ziyaretinin ardından geldiği Washington ziyaretinde ikili ve bölgesel konuları ele aldıklarını belirterek, bu konular arasında Irak, Đran, PKK, Ortadoğu sorunu, enerji konuları ve çok yakında devreye girecek olan Bakü-Tiflis-Ceyhan projesinin olduğunu kaydetti. Gül, Türkiye ile ABD'nin neden stratejik ortak vizyon belgesine ihtiyaç duyduğu yönündeki soruya karşılık, Türkiye ile ABD'nin uzun bir geçmişi olan ilişkilere sahip olduğunu belirtti ve iki ülkenin paylaştığı demokrasi, insan hakları, serbest pazar ekonomisi gibi değerleri, tüm dünyada Türkiye ile ABD arasındaki yakın iş birliğini kağıt üzerine döküp referans olarak kabul etmenin yararlı olduğunu düşündüklerini kaydetti. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da, Türkiye'nin bölgedeki girişimlerinden memnuniyet duyulduğunu anlattı. Rice, Gül’le ele aldıkları konular arasında Ortadoğu'daki sorunlar ve Đran'daki durumu sayarken, Đran'ın, uluslararası toplumun taleplerinin gereğini yerine getirmesi ve bu yönde samimi olduğunu göstermesi gerektiğini vurguladı. ''Ortadoğu'daki konuları konuştuk. Gül'ün Đran'ı, uluslararası toplumun bu sorunu diplomatik olarak çözme önerisini kabul etmesi yönünde ikna etmek için yaptıkları konusunda bilgi aldım. Şunu
söylemek istiyorum ki Gül, Afganistan ve Irak gibi genç demokrasilerin desteklenmesinde hep öne çıktı. Bunun için kendisine teşekkür ederim'', diye konuştu. PKK terörü konusundaki bir soruya karşılık Rice, ABD'nin PKK'yı terörist bir örgüt olarak nitelediğini ve bu yönde Türkiye’yle beraber etkin olarak çalıştığını hatırlattı. Rice, Türkiye'yi ziyareti sırasında da ifade ettiği gibi hiç kimsenin, PKK'nın özellikle de Irak’ın kuzeyinden Türkiye'ye saldırı düzenlemesini istemediğini vurguladı. Rice, bir soru üzerine, Ortadoğu'da Đsrail ile Filistin arasında tırmanan gerginlik dolayısıyla Türkiye'nin, Şam nezdinde yaptığı girişimler dolayısıyla Gül'e teşekkür ettiğini kaydetti. Öte yandan Washington temaslarını sürdüren Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile ABD Başkanı George W. Bush'un Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley arasında yapılan görüşmede ikili ilişkiler, Đran, Kıbrıs ve terör örgütü PKK konuları ele alınırken Hadley'in, Türk-Amerikan ilişkilerini ''daha güçlü ve daha sağlıklı'' sözüyle nitelendirdiği belirtildi. (AA)
• Japonya Başbakanı Junichiro Koizumi ve ABD Başkanı George Bush'un, Kuzey Kore'ye BM yaptırımları uygulanması için birlikte çalışma konusunda anlaştığı bildirildi. Japonya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, iki liderin dün yaptıkları telefon görüşmesinde, Kuzey Kore'ye füze denemeleriyle ilgili sert bir mesaj gönderilmesinin önemli olduğunun vurgulandığı kaydedildi.
Açıklamada, iki liderin, ''Japonya ve ABD'nin, BM Güvenlik Konseyinin bu sert mesajı vermesi için yakın ilişki ve iş birliği içinde olması'' konusunda anlaştıkları ifade edildi. (AA)(AP)
• Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Muhammed El Baradei, Türkiye'ye 3 günlük resmi ziyarette bulunacak. Bugün başlayacak ziyareti çerçevesinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler’le görüşecek olan El Baradey, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) 50.
kuruluş yıldönümü törenlerine de katılacak. El Baradey'in Ankara'nın yanı sıra Đstanbul'da temaslarda bulunacağı ve TAEK'de nükleer enerji konusunda bir konferans vereceği bildirildi. Muhammed El Baradey'in ziyareti sırasında, Türkiye'nin gelecek dönemde yaşama geçirmeyi planladığı nükleer enerji programına ilişkin değerlendirmelerin yapılacağını belirten diplomatik kaynaklar, ''Nükleer enerji programının gerçekleşmesi halinde UAEK'nin mevcut uygulamalar uyarınca Türkiye'ye her türlü teknik yardımı yapmayı taahhüt ettiğini'' belirtiyorlar. UAEK Başkanı Muhammed El Baradey’e Türkiye ziyaretinde, Türkiye'nin BM Viyana ofisi nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ahmet Ertay da eşlik edecek. (AA)
• Makedonya Başbakanı Vlado Buckovski, ülkede yapılan genel seçimlerde, Makedon Milli Birliği Partisi'ne karşı yenilgiyi kabul etti. Oyların yüzde 36'sının sayımının tamamlandığını duyuran Makedonya Devlet Seçim Komisyonu, Nikola Gruevski'nin lideri olduğu milliyetçi Makedon Milli Birliği Partisi'nin, oyların yüzde 33'ünü aldığını, Buckovski'nin lideri olduğu iktidardaki Sosyalist Parti'nin oylarının ise yüzde 24'te kaldığını duyurdu. Makedonya Devlet Seçim Komisyonunca ilan edilen rakamların ardından televizyondan seçmenlerine hitaben bir konuşma yapan Buckovski, ''Nikola Gruevski'yi, kendisini kazandığı seçim zaferinden dolayı kutlamak için aradım'', diye konuştu. Öte yandan Makedonya'da yapılan genel seçimlerde, Makedonya Đçin Birlikte adlı seçim
ittifakında yer alan Türk Demokratik Partisi Genel Başkanı Kenan Hasip'in 5.
seçim bölgesinden milletvekili seçilmesi kesinlik kazandı. Makedonya Đçin Birlikte seçim ittifakından yapılan açıklamada, Türk Demokratik Partisi'nin 6.
seçim bölgesinde yarışan ikinci Türk asıllı aday Hadi Nezir'in de halen meclise girme şansını sürdürdüğü belirtildi. (AA)(AP)
Dünya Basını
Kuzey Kore'nin füze denemelerine geniş yer ayıran Đngiltere basını, Pyongyang'ın bu adımının ABD ve komşularıyla ilişkilerini nasıl etkileyeceğini enine boyuna tartışıyor.
Guardian gazetesi Kuzey Kore'nin biri uzun menzilli olmak üzere 7 füze denemesi ile uluslararası toplumun neredeyse tamamına kafa tuttuğunu vurguladıktan sonra soruyor: "Bu bir savaş başlangıcı mı, pazarlık taktiği mi, uyarı mı?" Yanıt ise şöyle: "Kuzey Kore'nin füze denemeleri, uzun vadede bunlardan biri ya da tümü anlamına gelebilir. Ancak kısa vadede, dünyanın dikkatini üzerine çekme çabası olarak algılanmalıdır. "Kuzey Kore lideri Kim Jong-il küçük, fakir ve diplomatik açıdan yalnız bırakılmış ülkesinin elini güçlendirmek amacıyla giriştiği provokasyonlarıyla tanınıyor. Dünkü füze denemeleri bu anlamda geçmişteki şu üç olayla birlikte değerlendirilmelidir:
"1998'de Japonya semalarında gerçekleştirilen füze denemesi, 2003'te ülkenin Nükleer Silahların Yayılımının Önlenmesi Anlaşması'ndan çekilmesi ve 2005'te nükleer güce sahip olduğunu açıklaması - ki bu iddia hala testlerle kanıtlanmış değil. "Bu üç girişimin her birinde taviz koparmayı başardı Kuzey Kore. Bunlar 2000 yılında dönemin ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın ziyareti, 2003'te altılı görüşmeler ve geçen sene Washington'un, Pyongyang'da rejim değişikliğini hedeflemediğini açıklaması." Ancak Guardian'a göre Kuzey Kore bu kez şansını fazla zorladı. Füze denemelerinin temel hedefini, ABD'yi ikili görüşmelere zorlamak ve ülkenin mali sistemi üzerindeki baskıyı hafifletmek olarak tanımlayan Gazete, analizine şöyle devam ediyor: "Ancak Kuzey Kore lideri Kim Jong-il, bu kez ülkesine sempatiyle yaklaşan bir avuç ülkeyi de hayal kırıklığına uğrattı. Füze denemeleri özellikle Çin'in yüzüne indirilen bir tokattır. Zira Pekin son üç yılı soruna diplomatik bir çözüm bulmak için harcadı. "Güney Kore'nin de sabrı sınırında. Kuzey ile yakınlaşma siyaseti yürüten Devlet Başkanı Roh Moo- hyun bile füze denemelerini, Kuzey Kore'nin düşmanlarının elini güçlendirecek bir kışkırtma olarak niteledi. "Bu, ABD ve Japonya'yla ilgili olarak yerinde bir tespit. Şimdi iki ülkede de, müzakere ve taviz politikasını savunanların sesi kısılacaktır."
Financial Times da Guardian gibi, Kuzey Kore'nin füze denemelerinin Washington'un elini güçlendireceği inancında. Konuyu başyazısında ele alan gazete, gerekçelerini şöyle sıralıyor: "Birincisi, ABD'yi vurabilecek menzile sahip olduğu düşünülen Taepodong-2 füzesinin fırlatılışından 40 saniye sonra düştüğü haberi, eğer doğruysa Pentagon'u rahatlatacaktır. "Đkincisi füze denemeleri Çin ve Güney Kore tarafından yürütülen, Pyongyang'a taviz verme politikasının başarısız olduğunu ortaya koymuş oldu. Artık kimse Bush yönetimini tek taraflı bir politika izlemekle suçlayamaz. "ABD üç yıl boyunca Çin'in ev sahipliğinde Japonya, Rusya, Güney Kore ve Kuzey Kore'nin katıldığı
altılı görüşmelerin başarıya ulaşması için çaba gösterdi." Financial Times bu tespitin ardından, sorunun çözümü için artık Güney Kore ve Çin'in insiyatif alması gerektiğini savunuyor. Bu iki ülkeyi Pyongyang'a ciddi ekonomik ve diplomatik baskı yapmaya çağıran gazete, şöyle devam ediyor: "Seul geçen ay, Taepodong-2 füzesinin denenmesi durumunda Kuzey Kore halkına yönelik gıda yardımını kesmek gibi tuhaf bir tehdit savurdu. Güney Kore bunun yerine Kim Jong-il rejimine yönelik siyasi yakınlaşma ve ekonomik desteği kapsayan 'Günışığı' politikasına son vermelidir. "Kuzey Kore'nin en önemli ticari ortağı olan Çin'e de görev düşüyor. Ayrıca Kuzey Kore'nin kışkırtmaları Japonya'daki silahlanma ve nükleer silah geliştirme çağrılarını güçlendirecektir ki, Pekin'in böylesi bir gelişmeden kaygı duyması için yeterli sebebi mevcuttur. "Çin'in dün bütün gün sessizliğini koruması ve akşama doğru Dışişleri Bakanlığından gelen yumuşak tondaki itidal çağrısı şunu gösteriyor: Çin'in, bırakın Đran gibi krizleri çözmeye muktedir küresel bir güç olmayı, bölgesel sorunları çözmek için bile bir hayli mesafe kat etmesi gerekiyor."
Kuzey Kore sorununun çözümünde Çin'e büyük sorumluluk düştüğü yorumu Times'ın başyazısında da yer alıyor. Ancak gazete Çin'in, Pyongyang'ın füze denemelerine gerekli tepkiyi göstermediği yorumlarına katılmıyor. "En ciddi kınamalardan biri Çin'den geldi. Pekin gelişmelerden derin kaygı duyduğunu dile getirdi. Ancak bir yandan da ilgili tüm taraflara itidal çağrısı yaptı. Aslında Çin'in Kuzey Kore ile yakın ilişkileri düşünüldüğünde bu hafif gibi görünen açıklama, çok daha büyük bir tepkinin göstergesi. "Çin, Kuzey Kore'nin bu girişimine öfkelenmekte sonuna kadar haklı. Daha geçen hafta Çin Başbakanı Wen Jiabao, Kuzey Kore'yi bir süredir yapacağını ileri sürdüğü füze denemesinden vazgeçmeye çağırmıştı. "Çin Başbakan Yardımcısı da gelecek hafta Pyongyang'a giderek iki ülke arasındaki dostluk anlaşmasının 45'inci yıldönümü törenlerine katılacak. Kuzey Kore'nin füze denemeleri bu nedenlerle, sorunun altılı müzakerelerde diplomasiyle çözülmesini savunan Çin'e büyük bir darbe niteliğinde."
Kuzey Kore'nin füze denemeleri, dünya siyasetine etkileri açısından Đngiliz basınında bu satırlarla değerlendirilirken, Guardian gazetesi tartışmaya bir parantez açıp Kuzey Kore içindeki duruma da bakmış. "Devlet paranoyası ile kenetlenmiş bir ulus" başlıklı yazıda dikkat çeken satırlar şunlar: "Kuzey Kore lideri Kim Jong-il dün dünya gündeminin ilk sırasına otururken, 22 milyonluk nüfusun büyük bölümü, küçük ve fakir ülkelerinin son 50 yılın en provokatif adımını attığından habersizdi. "Đçe dönük ve paranoyak bu ülkede, yabancı yayınları alabilecek radyo ve televizyon yasak. Dolayısıyla halkın çoğunluğu haberleri devlet radyo televizyonundan alıyor ki, onlar da dün füze denemelerinden hiç söz etmedi. "Kuzey Kore 1950-1953 arasındaki Kore savaşından bu yana işgal korkusunun pençesinde yaşıyor. Son derece fakir olmasına rağmen, en büyük gurur kaynağı dünyanın en güçlü ülkesine yarım yüzyıldır kafa tutuyor olması. "Ancak bu durum ülke için acı bir faturayı da beraberinde getiriyor. Đzolasyon ve silahlanmaya harcanan para ekonomiyi tam bir enkaza çevirmiş durumda. 1990'lardaki kıtlıktan bu yana, ülkenin kırsal bölgelerindeki milyonlarca insan gıda yardımıyla ayakta duruyor. "Bu ortamda hükümetin birlik duygusunu canlı tutması giderek zorlaşıyor. Ancak dünkü füze denemelerine verilen tepkiler neticesinde, işgal korkusu yeniden canlanabilir ve Kuzey Kore halkı tekrar birlik olabilir."
