HABER BÜLTENĐ
21 Ekim 2005
Haber Özetleri
Irak
• Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu dün, Bağdat ve El-Anbar şehirleri hariç referanduma katılma oranlarını açıkladı. Ancak sayımın hala devam ettiği, Bağdat’ta seçim merkezlerinin sayısının fazla, Anbar’da ise güvenliğin az olması sebebiyle bu şehirlerin oranlarının verilmediği bildirildi. Buna göre:
Babil: % 72 Basra: % 63 Duhok: % 85 Diyale: % 66 Erbil: % 90 Kerbela: % 58 Meysan: % 57 El-Musanna: % 58 Necef: %56
Ninova: % 58 El-Kadisiye: % 56 Selahaddin: % 88 Süleymaniye: % 75 Kerkük: % 79 Nasıriye: % 54
Vasit: % 54 (www.nahrain.com)
• Musul’un aşiret liderleri ve Şura Meclisi bir bildiri yayımlayarak Musul’da yapılan referandumda yüzde 80 oranında “HAYIR” oyu verildiğini bildirdi.
Musul’a bağlı olan Hıristiyan köylerinde ve Yezidi bölgelerinde referandumda hilenin karıştığı iddia edildi. Bildiride, bu yüzden Birleşmiş Milletler, Arap Birliği ve diğer insan hakları örgütlerinden bu konu hakkında soruşturma başlatmaları talep edilmiştir. (IRAK HABER AJANSI)
• Irak Meclis Başkan Yardımcısı Hüseyin El-Şehristani, dün Necef’te kendi başkanlığında yeni bir siyasi oluşumun “Bağımsızlar” adı altında kurulacağını açıkladı. Açıklamasında anayasanın referandumdan geçtiğini ve sonuçların en kısa zamanda açıklanacağını söyledi. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Göç ve Göçmenler Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, “El-Taş”
kampında bulunan 650 Đranlı Kürt aile Süleymaniye’ye yerleştirildiler. Ayrıca bunlara Bistane bölgesinde hükümet tarafından 300 arsa tahsil edildi. Bakanlık tarafından her aileye 350 dolar yardımda bulunulacağı açıklandı. Göçmenler Kurulu tarafından bu ailelere konut yapılacağı da bildirildi. Göçmenler Kurulu ayrıca, Erbil’de 58 arsa tahsis edildikten sonra, Erbil’e 200 aile yerleştirmeyi planladıklarını açıkladı. (www.pukmedia.com)
• Irak Türkmenleri Yardımlaşma Derneği tarafından Taksim Metrosu'nda açılan Telafer katliamı fotoğraf sergisi büyük ilgi görüyor. Sergide Amerikan ordusunun Telafer'de işlediği katliamları anlatan dökümanlar yer alıyor.
Türkiye'de yaşayan Telaferliler de sergiyi gezenleri bilgilendiriyor. Sergide, Telafer'de yaşayan yakınlarının 40 gün boyunca evlerinden çıkamadıkları, Saray, Hasenköy ve Ferhatlı mahallelerinde sivil halka karşı baskı ve tehdidin sürdüğü, Amerika'nın desteklediği Ulusal Muhafızlar ve Bedir Kuvvetlerinin halen kentte olduğunu bildirildi. (YENĐŞAFAK GAZETESĐ)
• Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Irak'ın yeniden inşası sürecinin ilerletilmesi çabaları çerçevesinde beraberindeki 34 kişilik heyetle Bağdat'ta yetkililerle görüşüyor. Savaş sonrası Irak'ı ilk kez ziyaret eden Amr Musa, dün ilk olarak Irak Başbakanı Đbrahim El-Caferi ile bir araya geldi. Musa, El-Caferi ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, ''Ulusal Irak'ın yeniden inşası ve ulusal diyalog çerçevesinde, yeni Irak ve Arap Birliği başkanının özel misyonu hakkında konuştuk'' dedi. Musa, ayrıca, Irak'ın geleceğini temel alarak çalıştıklarını kaydetti. El-Caferi de, Arap Birliğinin Irak’taki varlığını desteklediklerini ve Irak Barış Kongresinin yapılmasını olumlu karşıladıklarını belirtti. Amr Musa ayrıca, Irak Meclisi Başkanı Haçim El-Hasani ile biraraya geldi. El-Hasani, Arap Birliği’nin Irak’ta siyasi gelişmelere destek olmasını beklediklerini söyledi. Arap Birliği Genel Sekreteri Musa'nın, daha sonra Devlet Başkanı Celal Talabani ve Şii lider Ayetullah Ali Sistani ile de bir araya gelmesi bekleniyor. KDP üyesi Fazıl Merani ise, Amr Musa’nın
“Kürdistan” bölgesine de gideceğini ve Mesud Barzani ile görüşeceğini açıkladı. (AA)(REU) (www.kuna.net) (www.nahrain.com) (www.irakna.com)
• Rusya, Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in davasına siyaset karıştırılmamasını istedi. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mihail Kamınin, ''Saddam Hüseyin'in mahkeme süreci Irak'ta toplumsal ayrılıkçılığa, zaten kötü olan durumun daha da kötüleşmesine ve iç siyasi çatışmaların daha da derinleşmesine neden olmamalıdır'' dedi. Irak yönetiminin bu mahkemeyi düzenleme hakkına sahip olduğunu ve bunun sadece Iraklıların iç işi olduğunu kaydeden Kamınin, ''Herhangi bir başka sanık için olduğu gibi, Irak liderinin mahkeme sürecinin de adil ve tarafsız olmasını istiyoruz'' dedi. Diğer yandan Bağdat’taki bürosundan kaçırılan davanın avukatlarından Sadun Canabi'nin başından vurulmuş haldeki cesedinin Ur semtinde bulunduğu açıklandı.
(AA)(REU)(AP)
• Irak'ın eski Başbakanı ve Irak Ulusal Uzlaşma Hareketi Başkanı Đyad Allavi, Başbakan Vekili ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile bir araya geldi.
Temaslarda bulunmak üzere, günübirlik ziyaret için dün kalabalık bir heyetle
Ankara'ya gelen Allavi, TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Mehmet Dülger ile bir araya gelmişti. (AA)
• Selahaddin Valisi Hamad Humud, dün Beci ilçesinde uğradığı silahlı saldırıdan yara almadan kurtuldu. (IRAK HABER AJANSI)
Orta Doğu
• BM tarafından görevlendirilen Alman Savcı Detlev Mehlis'in uzun süren araştırmaları sonucunda hazırladığı raporda, eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri'nin Suriye ve Lübnan istihbarat servislerinin dikkatlice hazırladıkları bir terörist eylem neticesinde suikaste kurban gittiği belirtildi. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a dün öğleden önce sunulan rapor, akşam saatlerinde kamuoyuna açıklandı. Mehlis, bugün Güvenlik Konseyi'ne iletilecek raporunda, ''14 Şubat 2005 tarihindeki suikast kapsamlı bir örgütü, kayda değer kaynakları ve kabiliyetleri olan bir grup tarafından düzenlenmiştir'' denildi. ''Hem Lübnanlı hem de Suriyelilerin bu terörist eyleme karıştığını gösteren kanıt bulunmaktadır'' denilen raporda, suikastın ayları bulan bir planlamadan sonra düzenlendiği ifade edildi. Bu planlama sürecinde Hariri'nin ve beraberindeki konvoyun hareketlerinin yakından takip edildiği ve detaylı bir şekilde kayıt altına alındığı kaydedildi. Lübnan toplumu ve tüm kurumlarına sızmış durumda bulunan Suriye ve Lübnan istihbarat servislerinin tam bir işbirliği içinde çalıştıklarının ifade edildiği raporda, böylesine karmaşık bir suikast komplosunun bu istihbarat örgütlerinin bilgisi olmadan yapılamayacağına işaret edildi. Raporda, Beşşar Esad’ın kardeşi Mahir Esad, Suriye’nin askeri istihbarat başkanı Asif Şevketi, Lübnan’ın eski istihbarat başkanı Cemil El- Seyyid, Suriye’nin eski istihbarat başkanı Hasan Halil, Beşşar Esad’ın arkadaşını Lübnanlı Behcet Süleyman gibi üst düzey güvenlik yetkililerini Hariri’nin öldürülmesinden dolayı sorumlu tuttu. (AA)(REU)(www.arabic.cnn.com)
• ABD Başkanı George W. Bush, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'la Beyaz Saray'daki görüşmesinin ardından düzenlenen basın toplantısında, ''Đki devlet olduğunu görmek istiyorum. Bu, ben görevden ayrılmadan önce gerçekleşirse törenine katılırım. O zamana kadar gerçekleşmezse de, bu sürecin geri dönülemezliğini güvence altına almak için çok çalışmamız gerek'' diye konuştu. Abbas ise, güvenlik sorunlarının çözülmesi için yönetiminin çok çalıştığını ifade ederek, Đsrail'den, ABD destekli barış sürecine geri dönülmesi yönünde gereken atmosferin ortaya çıkması için çaba göstermesini istedi.
Bush, Đsrail'in Gazze Şeridi'nin tamamından ve Batı Şeria'nın bazı bölümlerinden çekilmesinden sonra barış yönünde yeni fırsatlar ortaya çıktığını belirterek, ''Filistin yönetiminin de, komşularının güvenini kazanmak için terörü reddetmesi ve terörizmle mücadele etmesi gerekli'' ifadesini kullanmıştı. (AA)
• BM Genel Sekreteri Kofi Annan, Ortadoğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Alvaro de Soto'ya yönelik eleştirilerde bulunan Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa'ya tepki gösterdi. Annan, Amr Musa'nın, de Soto'nun 23 Eylül 2005 tarihinde Güvenlik Konseyi'nde verdiği brifingle ilgili eleştirilerde bulunmasına şaşırdığını kaydetti. Söz konusu brifingde, işgal altındaki Filistin topraklarında
yorumlanabilecek herhangi bir şey bulunmadığını ifade eden Annan, De Soto'nun tutumunun, BM Güvenlik Konseyi ve BM Genel Kurulu'nda konuyla ilgili alınan kararlarla tamamen uyum içinde olduğunu bildirdi. (AA)
• Rusya'da bir şirketin, Libya'ya düşük seviyede zenginleştirilmiş yakıt sağlamak için anlaşma imzaladığı bildirildi. Tvel şirketi, yaptığı açıklamada, Libya'daki IRT-1 araştırma reaktörüne düşük seviyede zenginleştirilmiş (yüzde 20'den az) nükleer yakıt sağlama hakkında anlaşma imzaladığını duyurdu. Açıklamada, anlaşmanın Tvel şirketi, ABD Dışişleri Bakanlığı Enerji Dairesi ile Libya Yenilenebilir Enerji ve Deniz Suyu Arıtma Araştırma Merkezi arasında imzalandığı belirtilerek, ''Sovyetler Birliği döneminde yüksek seviyede zenginleştirilmiş nükleer yakıt sağlanılan Libya'ya şirket olarak ilk defa nükleer yakıt vereceğiz'' denildi. Libya'ya nükleer yakıtın, araştırma reaktörlerinin yakıtını düşük seviyeye indirmek amacıyla oluşturulan Rus-Amerikan programı çerçevesinde verildiği belirtilen açıklamada, bu programın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) gözetimi altında yürütüldüğü vurgulandı. Rus Tvel şirketi, dünyanın enerji ve araştırma reaktörleri için nükleer yakıt sağlayan en büyük şirketleri arasında yer alıyor. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
• Azerbaycan'ın önde gelen muhalefet partilerinden Azerbaycan Demokrat Partisi'nin (ADP) lideri ve eski Milli Meclis Başkanı Resul Guliyev, Bakü yönetiminin talebiyle tutuklanarak çıkarıldığı Kırım'ın Akmescit kentindeki bölge mahkemesi tarafından serbest bırakıldı. Ukrayna kaynaklarına göre, kararın alınmasında ''Guliyev'in Interpol tarafından kırmızı bültenle arandığı'' yönündeki iddiayı doğrulayacak bir belgenin bulunmaması ve ABD tarafından Guliyev'e daha önce verilen ''siyasi mülteci kartı'' önemli rol oynadı.
Azerbaycan ve Ukrayna başsavcılık temsilcileri de, duruşmanın yapıldığı gün Kiev'de bir araya gelerek iade konusunu ele aldı. Görüşmede Ukrayna tarafı, Guliyev'in siyasi mülteci olması nedeniyle iade talebinin yerine getirilemeyeceğini bildirdi. Diğer yandan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Đlham Aliyev, Resul Guliyev ile ilgili olarak, Guliyev'in Bakü'ye dönme talebinin reddedilmediğini, konuyla ilgili belgelerin Azerbaycan Havayolları (Azal) idaresi tarafından kamuoyuna açıklandığını belirterek, ''Halen iadesini talep ettiğimiz Resul Guliyev'in ülkeye dönüşüne nasıl izin vermeyiz ki? O, Ukrayna'da gözaltına alındı, çünkü Interpol tarafından aranıyor ve yakalanması için Ukrayna tarafına biz başvuruda bulunduk'' diye konuştu. Aliyev, ayrıca başarılı bir kalkınma programı yürüttüklerini belirterek, ''Halk bize büyük destek veriyor, muhalefet ise dağınık ve zayıf'' dedi. Aliyev, ''Azerbaycan'ın Avrupa-Atlantik kurumlarına entegrasyonu açısından oldukça başarılı bir siyaseti hayata geçiriyoruz. Komşularımız ile çok iyi ilişkilerimiz var. Azerbaycan, ayrıca dünyanın en büyük enerji projesi olan BTC projesinin hayata geçirilmesini sağlamıştır. Elbetteki tüm bu etkenler bizim konumumuzu ve iktidarımızı daha da güçlendiriyor'' diye konuştu. (AA)
• Kırgızistan'da dün meydana gelen cezaevi isyanında bir milletvekili de öldürüldü. Kırgızistan'da böylece, 24 Mart'ta yaşanan iktidar değişikliğinin ardından cinayete kurban giden milletvekili sayısı üçe çıktı. Başkent Bişkek yakınlarındaki 31 No'lu cezaevini ziyaret eden milletvekili Tınıçbek
Akmatbayev, cezaevinde ayaklanma çıkmasına sebep oldu. Mahkumların sorunlarını dinlemek isteyen milletvekili Akmatbayev, mahkumlar arasında çıkan anlaşmazlığın ardından yapılan saldırıda hayatını kaybetti. Halen devam eden cezaevi isyanı sırasında Akmatbayev'in bir danışmanı ile bir mahkum da hayatını kaybetti. Öte yandan, yine Bişkek yakınlarındaki bir diğer cezaevinde de mahkumların isyan ettiği, cezaevinin mahkumların denetimine geçtiği bildirildi. Bu cezaevindeki isyanın dün başladığı, burada da bir kişinin öldüğü öğrenildi. (AA)
• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, iki günlük çalışma ziyareti için Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'a gitti. Görüşmede, başta iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenmesi yönünde görüş alışverişinde bulunuldu.
Türkmenistan'da başta Türkiye olmak üzere Avrupa, Arap ve Đran sermayeli şirketlerin yatırım yaptığını anlatan Türkmenbaşı, ülkesine Rusya'dan hiçbir ciddi şirketin yatırım yapmadığını söyledi. Lavrov da Hazar Denizi'nin hukuki statüsünün belirlenmesi konusunda iki ülkenin görüşünün hemen hemen aynı olduğunu belirterek, bu konuda çalışmaların devam ettiğini kaydetti. (AA)
Dünya Basını
Washington Post, Saddam Hüseyin’in Irak’ta ve Iraklı yargıçlar tarafından yargılanmasını doğru bir karar olarak değerlendiriyor. Böyle bir yargı sürecinin hiç kolay olmadığını kabul eden gazete, uluslararası hukuk çevrelerinin mahkemeyi hedef alan eleştirilerini bir kenara bırakarak yargı sürecine destek vermesi gerektiğini savunuyor: "Bu mahkemenin asıl önemi, Baas diktatörlüğünün gerçek yüzünü Irak’a ve bütün dünyaya göstermesinde yatıyor. Eğer bu iş doğru biçimde yapılırsa, Irak’taki etnik grupların barışmasına, seçilmiş hükümetin daha fazla meşruluk kazanmasına ve nihai olarak da Irak’ta istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacaktır. Bu mahkemenin düzgün işlemesi, başta Amerikan ordusu olmak üzere, Irak’ın geleceğiyle ilgilenen herkesin çıkarınadır."
Filistin Yönetimi başkanı Mahmut Abbas’ın Beyaz Saray’da Başkan George Bush’la yaptığı görüşmeyi değerlendiren Boston Globe, Washington’un Đsrail’le Filistin arasında nihai barış görüşmelerine başlanması için taraflara baskı yapması gerektiğini belirtiyor. Gazete, Filistin’de yaklaşan parlamento seçimlerinde Abbas’ın Đslamcı Hamas’a karşı başarılı olabilmesi için Đsrail’in Batı Şeria’da yeni yerleşim birimleri kurmaktan ve Filistinlilerin seyahat özgürlüğünü engellemekten vazgeçmesi gerektiğini vurguluyor: "Bush, dün bu konularla ilgili olarak doğru sözler söyledi. Đsrail’den yeni yerleşim birimi inşaatlarını durdurmasını ve Gazze ile Batı Şeria arasındaki yolları açmasını istedi. Ancak bu taleplerin gerçekleşmesi için, sadece sözle ifade edilmeleri yetmez, bunları Amerika’nın politikası haline getirmek gerekir. Adil ve kalıcı bir barışa giden yol buradan geçiyor."
Afganistan'da Amerikan askerlerinin öldürdükleri Taliban savaşçılarını, hakaret içeren sözler sarfederek yaktığı haberleri tüm gazetelerde yer buluyor.
Guardian, Amerika'nın bu olaya dair görüntülerin yayınlanması ardından tepkilerden endişe ettiğini yazıyor. Bush yönetiminden bir yetkiliye göre
görüntüler "gerçekten kötü haber". Görüntüleri 3 hafta önce kaydeden belgesel yapımcısı Stephen Dupont, askerlerin cesetleri sağlık gerekçeleri ile yaktığı savlarının akılcı olmadığını söylüyor: "Bence bunu psikolojik savaş unsuru olarak kullanıyorlardı. Taliban'ı mümkün olduğunca öfkelendirmek ve kendilerine saldırtmak istiyorlardı. Zaten onları ancak böyle bulabiliyorlar."
Yine Guardian satırlarında Amerikan askerlerinin Guantanamo üssünde tuttukları ve açlık grevi yapan tutsaklara da zorla besleme sırasında işkence yaptığı suçlamaları yer alıyor: "Açıklanan gizli belgelere göre, gıda tüpleri, tutsakların boğazından zorlamayla sokuluyor ve kan kusmalarına yol açılıyordu. Çoğu zaman da bir tutsağın burnundan çıkarılan tüp temizlenmeden diğerine aktarılıyordu. Amerikalı yetkililer ise suçlamaları reddediyor."
Küresel ticaret görüşmelerinde yaşanan anlaşmazlığı ilk sayfasından duyuran Financial Times, "ticaret görüşmeleri durdu, Avrupa eleştiri okları altında"
diye yazdı. Bu konuda başlıca sorunun Fransa'dan kaynaklandığını düşünen gazete, Fransız Đçişleri Bakanı ve 2007 için cumhurbaşkanı adayı Nicolas Sarkozy'nin tartışmalara bizzat katıldığını söylüyor. Financial Times'a göre Sarkozy'nin açıklaması iç siyasi rant edinmeye yönelik bir "tirad": "Sarkozy, Avrupa Komisyonu'nun ticaretten sorumlu yetkilisi Peter Mandelson'ın tarım teşviklerini ve tarım ürünlerine uygulanan gümrükleri azaltma konusunda Amerika'nın önerisine denk bir adım atılmasını gündeme getirmesini 'enayi yerine konulmak' olarak niteliyor." Sarkozy'ye göre "Amerika, taktik gereği verdiği tavizlerle Avrupa'yı gereksiz açılımlar yapmak zorunda bırakmaya çalışıyor."
Fransız Le Monde "Bu Paris'in ticaret görüşmeleri konusunda Brüksel ile ilk takışması değil ama, Avrupa anayasa tasarısı ve bütçe görüşmeleri nedeniyle Avrupa Birliği'nin felç olduğu bir döneme rastladığı düşünülürse ciddiyeti artıyor" diye yazıyor. Gazetenin Paris yönetimine bir de uyarısı var: "Fransa Avrupa'daki lider rolünü, referandum sonrasındaki iç siyaset hesaplarından kaynaklanan savunmacı bir taktikte ısrar ederek koruyamaz."
