HABER BÜLTENĐ
26 Aralık 2005
Haber Özetleri
Irak
• Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, Amerika Birleşik Devletleri’nin Bağdat Büyükelçisi Zalmay Halilzad ve Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani’yle Süleymaniye’de bir araya geldi. Toplantıda seçim sonuçları ve koalisyon ihtimalleri ele alındı. Toplantı sonunda Talabani ve Barzani bir bildiri yayınlayarak, seçimde kazanan listeleri ulusal bir hükümet kurmak için davet etti. Talabani kurulacak hükümetin ulusal birlik ilkesine dayanacağını belirterek Şii, Sünni, Arap, Kürt ve Türkmenleri toplayan bir yönetimin zorunlu olduğunu söyledi. Celal Talabani, “Sünni Araplar olmadan uzlaşı hükümeti olmaz” dedi.
Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesud Barzani ise tüm kesimleri dengeli bir şekilde temsil edecek bir hükümetten yana olduklarını belirtti. Kürt kaynaklarına göre, Talabani ve Barzani, muhafazakar Şii listesinin başı Irak Đslam Devrimi Yüksek Konseyi lideri Abdülaziz El-Hekim'i hükümet kurma müzakerelerine davet etmeyi tasarlıyor. Diğer yandan Irak seçim sonuçlarına itiraz eden 35 grup, dün Felluce'de yapılan gösteriden sonra salı günü de Bağdat'ta gösteri yapılması için çağrıda bulundu. (NTV) (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ) (AA)(AFP)
• Irak seçimlerinden sonra, yeni hükümeti kurmak için, Birleşik Irak Đttifakı, Irak Uzlaşma Cephesi, Kürt Listesi ve Irak Ulusal Listesi arasında Ürdün’de gizli toplantılar yapılmaktadır. Bu dört liste arasında hükümet kurulacaktır. Ayrıca, tahminlere göre, Irak cumhurbaşkanlığı için Celal Talabani, Irak başbakanlığı için Adil Abdulmehdi, Irak meclis başkanlığı için Irak Đslam Partisi Başkanı Tarık EL-Haşimi ve Güvenlik Konseyi Başkanlığı için Đyad Allavi aday gösterilmektedir. (www.iraq-ina.com)
• Irak Uzlaşma Cephesi lideri Adnan El-Duleymi, bir bildiri yayınlayarak, Irak Uzlaşma Cephesinin gelecek hükümette rol almayacağı haberini yalanladı.
(www.ninanews.com)
• ABD Dışişleri eski Bakanı Colin Powell açıklamada bulunarak, Sünnilerin haklarının göz önüne alınmadığını ve Şiilerin tavrı bu şekilde devam ettiği sürece Irak’ın iç savaşa çekilebileceğini bildirdi. (www.iraqidewan.net)
• Irak Birleşik Cephesi lideri Salih El-Mutlak, ulusal bir hükümetin kurulmasını destekleyeceklerini açıkladı. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESĐ)
• Irak Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Muvaffak El-Rubai, Şii lider Sistani’yle görüşmede bulundu. Görüşmeden sonra, Muvaffak El-Rubai’nin açıklamasına göre, Sistani ulusal bir hükümetin kurulmasını destekleyeceğini açıkladı. (EL-
HAYAT GAZETESĐ)
• Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Adil El-Lami yaptığı açıklamada, seçim evraklarının kontrol edilmesi sonucunda bunların yüzde 5’inde hile yapıldığının tespit edildiğini, ancak bunun seçimin yeniden yapılması için yeterli olmadığını belirtti. (EL-HAYAT GAZETESĐ)
• Birleşik Irak Đttifakı Başkanı Abdülaziz El-Hekim 24 Aralık Cumartesi günü Salih El-Mutlak ile görüşmede bulundu ve görüşmede seçim sonuçları ele alındı. (EL-SABAH GAZETESĐ)
• Irak Dayanışma Meclisi Başkanı Fassal El-Guud basın toplantısı düzenleyerek, Irak cumhurbaşkanlığına adaylığını koymuştur. (IRAK HABER AJANSI)
• Đsrail ile Irak arasında 56 yıldır kapalı bulunan Kerkük-Hayfa petrol boru hattına yeniden işlerlik kazandırılması için çalışmalara başlandı. Diplomatik kaynaklar, petrol boru hattının Đsrail içerisindeki bölümünün zarar görmediğini, ancak Irak'ta kalan bölümün çeşitli kısımlarında kırılmalar olduğunu belirtti. Bu kırık ve çatlak bölümlerin zamanla onarıldığını bildiren kaynaklar, kalan kısımlar üzerindeki çalışmanın sürdüğünü kaydediyor. 1200 mil uzunluğundaki boru hattı 1936 yılında Hayfa Limanı'na ulaştırılmıştı. Ancak bu hat yaklaşık 56 yıldır Arap-Đsrail gerginliği nedeniyle kapalıydı. Bu nedenle Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı oluşturulmuştu. Kerkük-Yumurtalık boru hattı Irak'ın Kerkük ve diğer üretim sahalarından elde edilen ham petrolü Ceyhan Limanı'na ulaştırıyor. Enerji uzmanı Necdet Pamir, Kerkük-Hayfa boru hattının kapasitesinin 5 milyon ton olduğunu belirtirken Yumurtalık hattından yılda 75 milyon ton petrol geçtiğini anımsattı. Pamir, bu kapasitedeki iki hattın ilk etapta karşılaştırılmasının yanlış olacağını, ancak hattın zamanla geliştirilmesi durumunda Türkiye için ekonomik açıdan bir tehdit oluşturabileceğini vurguladı. Đsrail'de, ''1 Mart tezkeresi''nin TBMM'den geçmemesi nedeniyle Türkiye'ye cephe alan gruplar bulunduğunu ifade eden Pamir, hattın yeniden çalışmasının da bununla ilgili olabileceğini söyledi. (CUMHURĐYET GAZETESĐ)
• Irak Nüfus Sayım Đşleri Merkezi Başkanı Mehdi El-Allak’ın açıklamasına göre, 2007’deki nüfus sayımının yapılması için Başbakanlık tarafından 120 milyon doların tahsis edildiğini açıkladı. (www.kerkuk.net)
• El-Hayat Gazetesi’nin yayınladığı haberde, ABD güçlerinin bir kısmı Irak’tan çekildiğinde 2 ya da 3 tugay peşmergenin görevi devralacağı ve bu konunun Irak hükümetinin bilgisi dahilinde gerçekleşeceği bildirilmiştir. (www.kerkuk.net)
• Amerikan Genelkurmay Başkanı General Peter Pace, Irak halkının Amerikan askerlerinin bir an önce ülkeyi terketmesini istediğini söyledi. Irak'taki Amerikan birliklerinin durumunun ve asker sayısının artık her ay gözden geçirildiğini belirten Pace, ''Hemen yarın ayrılmamızı değil, ama olabildiğince erken ayrılmamızı istiyorlar'' ifadesini kullandı. General Pace, Savunma
Bakanlığı'nın Irak'taki asker sayısını 2006 sonuna kadar 100 bin eşiğinin altına indirmek için planlar yaptığı yolundaki haberi ise yalanladı. (AA) (AFP)
• Washington Times’ın haberine göre, Irak’ın eski Özel Kuvvetler Komutanı General Muntazar Casim El-Samarai, Irak Đçişleri Bakanı Bakır Solak Cebir’in görevinden alındığını ve ABD güçlerinin Irak’ta bulunan gizli hapishanelerle ilgili olarak Cebir hakkında soruşturma başlattığını açıkladı. (WASHINGTON TIMES)
• 22.12.2005’te ABD ordusu, Kerkük’te çeşitli siyasi gruplarla toplantı gerçekleştirmiştir. Toplantıya Kürt, Türkmen, Arap ve Kildo-Asuri temsilcileri katılmıştır. Toplantıda Kerkük ile ilgili meseleler ve Irak seçimleri ele alınmıştır.
ABD’nin askeri üssünde gerçekleşen toplantıda, Amerikalı general açıklamada bulunarak, “Değişik kesimler arasındaki anlaşmazlıkların çözümünü ve Kerkük’ün terör ve aşırılıklardan uzak tutulmasını arzu ediyorum” dedi. “Farklı görüşleri yakınlaştırmak, ayrıca federal ve demokratik Irak’ın inşası için çalışmak bizim hedefimizdir” diyen Kürt yarbay Enver Hame Emin, kendine bağlı güçlerin seçim sırasında vatandaşlara karşı haksızlıklarda bulunduklarını ve Irak ordusuna mensup bazı Kürtlerin seçim gününde kötü davranışlar sergilediklerini kabul etti. Emin ayrıca Kerkük’te seçim günü “Kürdistan”
bayrakları taşıyanları cezalandırdığını söyledi. Türkmeneli Partisi Başkan Yardımcısı Ali Mehdi, Kerkük’te başvurdukları hile ve usulsüzlüklere değinerek seçim gününü Irak tarihindeki kara bir gün olarak nitelendirdi. Kerkük’teki Arap aşiretlerinin bir lideri Şeyh Vasfi El-Asi ise polis ve ordu güçlerini seçime hile karıştırmakla suçladı. (www.kerkuk.net)
• “El-Riyaz “ Gazetesinin habere göre, ABD Başkanı George Bush bugün Irak’ı ziyaret edecek ve Irak’ta bulunan ABD güçleriyle görüşecektir. (www.irakna.com)
• Irak'ta yeni bir toplu mezar ortaya çıkarıldı. Güvenlik yetkililerinin açıklamasına göre, toplu mezar Kerbela şehrinde altyapı çalışmaları sırasında tesadüfen ortaya çıkarılan mezarda onlarca kişinin kemiklerinin bulunduğu kaydedildi.
Yetkililer, mezara tam olarak ne zaman ve kaç kişinin gömüldüğüne ise açıklık getirmedi. (AA)(AFP)
Orta Doğu
• Đsrail Başbakanı Ariel Şaron güvenlik güçlerine, Gazze Şeridi'nin kuzeyinde bir tampon bölge oluşturulması planını acilen hayata geçirme emri verdi. Đsrail yetkilileri kararın Filistinlilerin roket saldırılarını önlemek için alındığını söylüyor. Filistinli yetkililer ise planın hayata geçirilmesinde işbirliği yapmayacaklarını bildirdi. Đsrail yetkilileri, 25 Ocak'ta yapılacak Filistin genel seçimlerinde Doğu Kudüs'teki Filistinlilerin oy kullanmalarına izin verilmeyeceği yönündeki kararı gözden geçireceklerini söylediler. Đsrail Hamas'ın katılması nedeniyle Filistinlilere oy kullanma izni vermeyeceğini açıklamıştı. Filistin Enformasyon Bakanı Nebil Şaat, "Kudüs'te seçim olmazsa, hiçbir yerde olmaz" diyerek, seçimlerin ertelenebileceği sinyalini verdi. (BBC)
• Rusya'nın Filistin'e 50 zırhlı kariyer ve Mi-17 tipi 2 taşıma helikopteri bağışlayacağı bildirildi. Rus haber ajansı RĐA Novosti'ye açıklama yapan bir Rus yetkili, ''Bu araçları Filistin'e yardım çerçevesinde vereceğiz'' diye
konuştu. Yetkili, yardım konusunda Đsrail ile de anlaşmaya varıldığını sözlerine ekledi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, şubat ayında yaptığı açıklamada, ''Filistin tarafına daha önce de askeri malzeme yardımında bulunduk. Onlar daha önce bizden daha fazla askeri malzeme yardımı talebinde bulunmuşlardı. Bu talep üzerinde çalışıyoruz ve Rus yönetimi de bunu destekliyor'' demişti. (AA)
• Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in iki günlük Mısır ziyareti bugün başladı.
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ve Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen’in de katıldığı Mısır ziyaretinde, Mısır-Türkiye ilişkilerinin yanı sıra Irak meselesi, Đran nükleer enerji programı, Hariri suikasti, Filistin’in geleceği gibi konuların ele alınacağı açıklandı. (EL-MÜSTAKBEL GAZETESĐ)
• Mısırlı muhalif lider Eymen Nur, resmi evrakta sahtecilik suçundan 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Eylül ayında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde Hüsnü Mübarek’in en önemli rakibi olan Eymen Nur, partisinin geçen yılki kuruluş başvurusunda gerekli yüzlerce imzadan çoğunun sahte olduğu iddialarının ardından, ocak ayında gözaltına alınmıştı. Hakkındaki suçlamaları reddeden Nur, mahkemeye, tutukluluğunu protesto için başlattığı açlık grevinin ardından bir hafta önce kaldırıldığı hastaneden getirildi. Nur’un lideri olduğu Yarın Partisi’nin yetkilileri, mahkeme kararının siyasi olduğunu ileri sürerek, temyize başvuracaklarını söyledi. (NTV)
Kafkasya ve Orta Asya
• Ermenistan ombudsmanı Larisa Alaverdyan UNESCO Genel Müdürü Koichiro Matsuura’ya Nahcivan’da Ermeni mezarlarının Azeri askerler tarafından kasıtlı olarak yok edilmesine karşı uluslararası bir komisyon kurulmasını arz eden bir mektup yolladı. Bu mesele ayrıca Đngiltere Lordlar Kamarası’nın oturumunda gündeme getirileceği de açıklandı. (www.regnum.ru)
• Uluslararası Kriz Grubu’nun Kafkasya proje yöneticisi Sabine Freizer açılamada bulunarak “Dağlık Karabağ’ın resmi statüsü belirleninceye kadar Ermenistan, askeri bölüklerinin ülkeden çıkarmaya hazır. Dağlık Karabağ sorununun çözümünde iki önemli engel var: Ermeni tarafı Laçin ve Kelbacar bölgelerini vermek istemiyor. Azerbaycan ise Dağlık Karabağ’ın statüsünün referandum yoluyla belirlenmesini istemiyor. Yakında gerçekleşecek olan iki ülke cumhurbaşkanlarının görüşmesinde bu meselede ilerlemeler olacağı beklenilmektedir” dedi. Durumu analiz eden Đngiliz ‘The Economist’ dergisinin araştırma grubu, görüşme sürecinin neticesinde Ermenistan’ın Azerbaycan’a işgal edilen 7 bölgeden 6’sını geri vereceğini, bu bölgelerde 10-15 sene içinde ülke statüsünü belirlemek için referandum gerçekleştirileceğini ve bu bölgelere AGĐT Minsk Grubu’na üye ülkeler dışında yabancı barış güçleri yerleştirileceğini ileri sürdüler. (www.regnum.ru)
• Ukrayna 2006 yılında Türkmenistan’dan 37 milyar m3 doğal gaz satın alacak.
18.11.2005 tarihinde imzalanan anlaşmaya göre gazın fiyatı bin m3 için 44 dolar idi. Türkmenbaşı Saparmurat Niyazov’un kararıyla 01.01.2006’dan itibaren doğal gazın fiyatı bin m3 için 60 dolar olacak. Ukrayna ile
Türkmenistan arasında yeni fiyatlar üzerine görüşmeler yürütülmektedir.
(www.regnum.ru)
• Türkiye ve Azerbaycan arasında kesintisiz demiryolu ulaşımını sağlayacak olan Kars-Ahılkelek (Tiflis)-Bakü demiryolunun teknik maliyetinin belirlenmesi yönündeki çalışmalar yıl sonuna kadar tamamlanacak. Azerbaycan Ulaştırma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, projeyle yakından ilgilenen çok sayıda uluslararası mali kuruluşun destek vermeye hazır olduğu bildirildi. Açıklamada, ''bölgenin transit imkanlarından yararlanmak isteyen bazı devletlerin de projeyi desteklediği'' kaydedildi.(AA)
Avrupa Birliği
• Đngiltere Kıbrıs sorununa çözüm bulunması ve bu çözümün ilgili tarafların endişelerini gidermesi gerektiğine inandığı açıklandı. Đngiltere’nin Avrupa Đşlerinden Sorumlu Bakanı Douglas Alexander, Kıbrıs sorunuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Kıbrıs sorununda adil, yaşayabilir ve kalıcı bir çözüm bulunmasını desteklemeye devam ediyoruz” dedi.Đngiliz hükümetinin, Kıbrıs’taki ilgili tarafların müzakere masasına yeniden oturmaları için çaba harcayacağına dikkati çeken Douglas, müzakerelerin başlaması için tarafların taleplerini Birleşmiş Milletler’e sunması gerektiğini söyledi. (AB HABER)
• AB Komisyonu'nun insani yardımdan sorumlu üyesi Louis Michel, Afrika'nın 10 ülkesine 166 milyon avro tutarında yardım yapılacağını açıkladı. (AA)(REU)
Dünya Basını
Irak seçimlerini değerlendiren New York Times, Şii, Kürt ve Sünni grupların sandıktan başarılı sonuçlar elde ettiğini belirtiyor, etnik ve dini temele dayanmayan laik partilerin ise seçimi kaybettiğini vurguluyor. Şiilerle Kürtlerin, Sünnileri dışlayan tavırlarını sürdürmesi durumunda, Irak’ın kargaşaya sürükleneceği uyarısında bulunan gazete, Şiileri sorumlu bir politika izlemeye çağırıyor. Yapılan yorumda en dikkat çeken bölümse, Kürtlerin Amerika’nın desteğini kaybedebileceğiyle ilgili ifadeler: " Kürt partileri, Sünnileri iktidardan dışlama tavrını sürdürürse, ülkenin kuzeydoğusunda, bölgenin güvenliğini oluşturmak için ihtiyaç duydukları Amerikan desteğini kaybedebilirler.
Sünnileri, siyasi mücadelenin içine çekmek herkesin çıkarınadır. Aksi taktirde, Irak’ı bir iç savaş beklemektedir ve böyle bir durumda da bu seçimin hiçbir gerçek galibi olmayacaktır."
Guardian'ın internet sitesinde yer alan bir habere göre, Amerikan halkının Başkan Bush'a güveni azalırken, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice Amerikan yönetiminin en popüler üyesi, dahası kendisi potansiyel başkanlık adayı olarak görülüyor.
Haftanın Yorumu
Ufuk Turu
Bu haftaki Ufuk Turu’nda Irak seçim ihlalleri; ilk açıklamalara göre seçim sonuçları ve Türkmen oyları; Türkiye’ye Amerikalı, Avrupalı ve Đsrailli yetkililerin üst üste gerçekleştirdikleri ziyaretler incelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Seçim Đhlalleri
15 Aralık Irak seçimlerinde yapılan hileler gün ışığına çıktıkça, son 1 yılda Irak’ta demokrasi adına bir adım dahi atılmamış olduğu anlaşılmaktadır. 30 Ocak seçimlerinin de hile ve usulsüzlüklerle gerçekleştiği, itirazlara rağmen seçimlerin bir başarı olarak alkışlandığı, fakat bunun sonucunda siyasi, etnik ve mezhebi grupları doğru temsil etmeyen bir parlamento ile de Irak’taki kaosa çözüm getirilemediği herkes tarafından bilinmektedir. 15 Aralık seçimlerine yeni bir umutla bakanlar hayal kırıklığına uğramışlardır. Irak’ın demokrasi sürecini başlatabilmesi için öncelikle tüm grupların nüfuslarına orantılı bir şekilde parlamentoda temsil edilmeleri gerekmektedir. Ancak seçimlerde yapılan hileler, bu ilk adımın atılmasını engellemiştir.
ITC Dış Đlişkiler Sorumlusu Dr. Mustafa Ziya, tespit ettikleri 70 seçim ihlalini bildirdiklerini açıklamıştır. Đhlallerin bildirilmesinin son günü olan 18 Aralık 2005 tarihinden sonra toplam 345 seçim ihlalinin ve yaklaşık 1500 şikayetin, Seçim Kuruluna bildirildiği söylenmektedir. Şikayetlerden bir kısmı asker, polis ya da seçim görevlilerinin seçime müdahalesi ile ilgilidir. Örneğin Musul polisi, bir grup peşmergenin seçim merkezine saldırdığını, seçim sandıklarını belirsiz bir yere götürdüğünü açıklamıştır. Aynı zamanda 10 bölgeye seçmen kütüklerinin eksik geldiği bildirilmiştir. Kerkük il meclisi üyesi Hasan Turan, Kerkük’te Kürt olmayan bazı seçmenlerin seçim listelerinden adlarının çıkarılmasıyla oy kullanamadıklarını açıklamıştır. Bunun yanı sıra, Kerkük’ün kuzey yolunun açık bırakılmasıyla birçok kişinin Kerkük’e gelip oy kullanmaları da ITC, Türkmeneli Partisi, Bedir Örgütü, Arap Topluluğu ve Aşiretler Meclisi’nin Kerkük seçimlerinin iptalini istemelerine neden olmuştur. Irak genelinde de birçok siyasi grubun seçim sonuçlarına itiraz ettikleri bilinmektedir. Örneğin Irak Uzlaşma Cephesi ve Irak Türkmen Cephesi yetkilileri, seçim sonuçlarının kendi gözlemcilerinin bildirmiş olduğu sonuçlarla uyuşmadığını ifade etmektedirler. Irak Ulusal Muhafız güçlerine bağlı bir subayın, seçimde boş sandıkların yerine dolu sandıkların taşındığını açıklaması, Irak genelinde seçim hilelerinin yapılmış olduğuna ve Ulusal Muhafız güçlerinin yapmış oldukları bu hilelere Seçim Kurulu’nun göz yumduğuna bir kanıttır. Sadece Diyala’nın Karatepe bölgesinde seçimlerin yeniden yapılmasına karar verilmiştir. Ancak 30 Ocak seçimlerinde olduğu gibi, bu sefer de Irak genelinde yapılan ihlallerin, seçimlerin yenilenmesine neden oluşturmayacağı, BM’in açıklamasında dikkati çekmektedir. Yenilenmesine gerek duyulmamasının gerekçesi ise 30 bin oy sandığı bulunan seçimlerde, iddia edilen hilelerin yapılmış olmasının, önemli görülmemesidir. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sean McCormack da seçimin ardından yapılan incelemelerde seçim sonuçlarına gölge düşürecek ciddi bir olaya rastlanmadığını söylemiştir.
Hilelerle gerçekleştirilen bir seçime hem ABD’nin, hem de BM’nin göz yumması, Irak’ta gerçek demokrasi yerine başka bir sistemin oluşturulmaya çalışıldığı endişelerini doğurmaktadır.
Irak Seçim Sonuçları ve Türkmen Oyları
Resmi olmayan seçim sonuçlarına göre, Irak genelinde Birleşik Irak Đttifakı 4.692.671, Kürt listesi 2.210.051, El-Duleymi başkanlığındaki Irak Uzlaşma Cephesi 1.490.072 oy ile ilk üç parti konumundadırlar. 4. sırada ise Allavi başkanlığındaki Irak Ulusal Listesi yer almaktadır. Irak Đslam Devrim Yüksek Konseyi üyesi Rıza Cevat Taki’nin açıklamalarına göre Birleşik Irak Đttifakı, şu an itibari ile 119 sandalye kazanmıştır. Ulusal bakiyeden de birkaç sandalye daha kazanabileceklerdir. Ancak Kerkük’te, Birleşik Irak Đttifakının 9 sandalyeden 1 sandalye kazandığı iddia edilirken, ilk seçim sonuçlarına göre bu ihtimalin düşük olduğu değerlendirilmektedir.
Geçtiğimiz hafta Đyad Allavi ve 35 siyasi oluşumun katıldığı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantının sonuç bildirgesi dikkat çekicidir. Bu bildirgede Irak Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu tarafından açıklanan ilk sonuçlara itiraz edilerek bütün siyasi oluşumların katıldıkları ulusal bir kongre düzenlenmesi ve bu kongrenin sonunda Irak meclisinin kurulması talebinde bulunulmuştur. Eğer seçim sonuçlarıyla ilgili bir çözüm sağlanmazsa kurulacak yeni parlamentoyu da tanımayacakları bildirilmiştir. Irak genelinde 4. parti konumundaki bir partinin ve 35 siyasi oluşumun bu tavrı, oluşturulacak yeni parlamentoya dair memnuniyetsizliğin ilk göstergesi niteliğindedir.
Irak’ın üçüncü kurucu unsuru olan Türkmenlerin, bu seçimlerden de istedikleri sonucu alamadıkları gözlemlenmektedir. Hatta bir önceki seçim sonuçlarına göre, bu seçim sonuçları başarısızlık olarak nitelenebilir, çünkü 30 Ocak seçimlerinde ITC, 93.480 oy, 15 Aralık seçimlerinde ise 76.434 oy almıştır.
Elbette ITC’nin almış olduğu bu oylar değerlendirilirken, Irak genelinde ve özellikle Türkmeneli bölgelerinde yapılan ihlaller göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak sadece seçim ihlallerine dikkat edip, başka faktörler göz ardı edilirse 4 yıl sonra yapılacak seçimlerde ITC’nin şimdiki oyları dahi alamayabileceği söylenebilir. Öncelikle, seçim sonuçları dikkate alındığında Musul’da Irak Uzlaşma Cephesi ile yapılmış olan ittifakın doğru bir strateji olduğu görülmektedir. Kerkük ve Bağdat’ta aynı grupla yapılmış olan ittifak müzakerelerinin olumlu sonuçlanmamasının nedenleri ise tekrar gözden geçirilmelidir. Seçim sonuçlarından yola çıkılarak, Musul haricinde diğer bölgelerde de ittifak kurulmuş olması gerektiği dikkati çekmektedir. Bu bağlamda, ITC’nin seçim stratejisinde bazı yanlışlar yapılmış olduğunu kabullenmek gerekir. Seçim sonuçlarından alınan derslerle, Türkmen liderliğinin her vilayete ayrı bir strateji geliştirmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Örneğin, Bağdat’taki Türkmenlerin Türkmen kimlikleri daha fazla ön plana çıkartılmalı ve Telafer’deki Türkmenlerin, özellikle Şii Türkmenlerin kazanılmasına gayret edilmelidir.
Türkiye’ye Ziyaret Trafiği
1 Aralık’ta Đran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki, 9 Aralık’ta FBI Başkanı Robert Mueller, 12-13 Aralık’ta CIA Başkanı Peter Goss, 18-19 Aralık’ta NATO Genel Sekreteri Yaap de Hoop Scheffer, ardından Fransa Savunma Bakanı Michelle ve geçtiğimiz hafta da Đsrail Genel Kurmay Başkanı Dan Haltz Türkiye’ye geldi. Ocak 2006’da da ABD Dışişleri Bakanı Condoleeza Rice’ın Türkiye’ye geleceği bilinmektedir. Aynı zamanda iki hafta önce de KKK Org.
Yaşar Büyükanıt, ABD’ye bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Ardı ardına yapılan bu üst düzey ziyaretler, Orta Doğu’da meydana gelebilecek yeni gelişmelere dikkat çekmektedir. Bu çerçevede Đran’ın nükleer programına yönelik Đsrail ve/veya ABD’nin olası yaptırımları öncelikli konu olarak değerlendirilmektedir.
Irak’taki gelişmeleri bölgesel çapta değerlendirdiğimizde, PKK’nın ABD tarafından çok verimli bir manivela olarak kullanıldığını görmekteyiz. Irak Anayasası’nın hazırlandığı dönemde PKK’nın terörist faaliyetlerini artırarak Türkiye’nin kendi iç problemleri ile ilgilenmek zorunda bırakılması, dolayısıyla sınır komşusundaki gelişmeleri hem kendi, hem de Türkmenlerin çıkarları doğrultusunda değerlendirmesi ve yönlendirmesinin engellenmesiyle sonuçlanmıştı. Şimdi de PKK konusu tekrar gündeme getirilerek ve PKK ile mücadele edileceği vaadinde bulunarak, Türkiye’den başka konularda tavizler istenmekte olduğu değerlendirilmektedir. Đddia edildiği gibi Irak’ın kuzeyindeki oluşumun pazarlığının yanı sıra, Đran’a yönelik Đsrail ve/veya ABD tarafından gerçekleştirilecek bir operasyonda Türkiye’nin katkısı üzerine de pazarlıklar yapılıyor olabileceği düşünülmektedir. Geçtiğimiz hafta Alman Marshall Fon’unun Ankara Hilton Oteli’nde düzenlediği “Türkiye-ABD Đlişkilerini Yeniden Şekillendirmek” konulu toplantıya katılan uzman Ian Lesser de önümüzdeki günlerde Türkiye-ABD ilişkilerinin gündeminde Đran ve nükleer programının ağırlık kazanacağını düşünüyor. Türkiye’nin “nükleer bir Đran’la yaşayabilir miyiz?” sorusunu düşünmesi gerektiği belirtilirken, “nükleer bir Đsrail ile nasıl yaşamaktayız?” sorusu gündeme dahi getirilmiyor.
Đran ve AB üçlüsü ile yürütülen müzakereler incelendiğinde, AB ülkelerinin müzakere sürecinde sabırsızlanmaya başladığını söylemek doğru olacaktır.
Ocak ayında AB üçlüsü ve Đran ile tekrar başlayacak olan müzakerelerden bir sonuç alınamaması durumunda, Uluslar arası Atom Enerjisi Kurumu’nun Mart ayındaki yönetim kurulunda Đran dosyasının tekrar gündeme getirilerek, konunun BM Güvenlik Konseyine sunulma ihtimalinin yüksek olduğu değerlendirilmektedir. Mart ayı, dikkat çekici bir tarihtir, çünkü geçtiğimiz haftalarda Đsrail yetkilileri, Mart 2006 sonuna kadar Đran’ın nükleer programının durdurulmaması halinde Đsrail’in inisiyatifi ele alabileceğini söylemişlerdi. Ara formül olarak önerilen Đran sınırları dışında (Rusya olabilir) Đran’ın da yer alacağı bir uranyum zenginleştirme önerisine de Đran sıcak bakmamaktadır.
Bilindiği gibi ABD, Đran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini Rusya’da yapması koşulunda sivil nükleer programına dair kuşkuların azalabileceğini söylemişti. Hatta Đran daha ileri giderek ülkelerindeki yeni kurulacak nükleer tesislere istedikleri takdirde Amerikalı şirketlerin de teklif vererek katılabileceğini belirtmiştir.
