T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI MĠLLĠ PĠYANGO ĠDARESĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (MPĠ) 2013 YILI DENETĠM RAPORU

T.C.

SAYIġTAY BAġKANLIĞI

MĠLLĠ PĠYANGO ĠDARESĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

(MPĠ)

2013 YILI DENETĠM RAPORU

Bu rapor; 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ve 06.06.1988 tarih ve 320 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince düzenlenmiş, Rapor Değerlendirme Kurulu’nun 29/09/2014 tarih ve 152/5 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

Bu rapor; 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ve 06.06.1988 tarih ve 320 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince düzenlenmiş, Rapor Değerlendirme Kurulu’nun 29/09/2014 tarih ve 152/5 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.

Kuruluş adı : Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Merkezi : Ankara Bağlı olduğu bakanlık : Maliye Bakanlığı Karar organı (Yönetim Kurulu) Karar Adı soyadıTemsil ettiği bakanlık veya kuruluşKuruluştaki görevi veya mesleği

Görevde bulunduğu süre organındaki Başlama Bitiş unvanıtarihitarihi 1-BaşkanRecep BİÇER MPİ Genel Müdür18.04.2011Devam ediyor 2-Üye “ Muammer ÇOLAK Muammer ÇOLAKMPİ MPİ Genel Müdür Yrd. Genel Müdür Yrd.24.02.2011 17.03.201424.02.2014 Devam ediyor 3-ÜyeFuad GÜMÜŞMPİ Genel Müdür Yrd.16.05.2014Devam ediyor 4-Üye “ Serhat Kemal YILMAZ Serhat Kemal YILMAZ Başbakanlık Başbakanlık Avukat Avukat 08.02.2010 11.03.201308.02.2013 Devam ediyor 5-Üye “ Fuad GÜMÜŞ Fuad GÜMÜŞMaliye Bakanlığı Maliye Bakanlığıİnşaat Mühendisi İnşaat Mühendisi05.03.2010 18.04.201305.03.2013 16.05.2014 “ Maliye Bakanlığı 6-Üye “ Vedat ÖZÇELİK Vedat ÖZÇELİKMaliye Bakanlığı Maliye BakanlığıYönetici Yönetici 24.09.2010 20.05.201424.09.2013 Devam ediyor

Raporda yer alan kısaltmalar

APK : Araştırma, planlama, koordinasyon APN : Access Point Name (kablosuz iletişim)

AYGET : Araştırma, yenileme, geliştirme, eğitim ve teşvik

DMO : Devlet Malzeme Ofisi

DPT : Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı

(03.06.2011 tarih ve 641 sayılı KHK ile Kalkınma Bakanlığı olarak teşkilatlandırılmıştır.)

EDGE : Enhanced Data Rates for Global Evolution (İletişim servisi)

EL : Europian Lotteries

(Avrupa Devlet Piyangoları ve Toto Birliği) GPRS : General Packet Radio Service (İletişim servisi)

GTECH : GTECH Avrasya AŞ

GSGM : Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

KHK : Kanun Hükmünde Kararname

MPİ : Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü ÖYK : Özelleştirme Yüksek Kurulu

SGK : Sosyal Güvenlik Kurumu

STTM : Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü ŞOV : Şans Oyunları Vergisi

Ta-Vak : Talih, Sosyal Dayanışma ve Yardım Vakfı TİB : Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı TOKİ : Toplu Konut İdaresi

TRT : Türkiye Radyo Televizyon Kurumu WLA : World Lottery Association

(Dünya Piyangolar Birliği)

YDK : Yüksek Denetleme Kurulu

YPK : Yüksek Planlama Kurulu

Sayıştay

Raporda yer alan kısaltmalar

APK : Araştırma, planlama, koordinasyon APN : Access Point Name (kablosuz iletişim)

AYGET : Araştırma, yenileme, geliştirme, eğitim ve teşvik

DMO : Devlet Malzeme Ofisi

DPT : Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı

(03.06.2011 tarih ve 641 sayılı KHK ile Kalkınma Bakanlığı olarak teşkilatlandırılmıştır.)

EDGE : Enhanced Data Rates for Global Evolution (İletişim servisi)

EL : Europian Lotteries

(Avrupa Devlet Piyangoları ve Toto Birliği) GPRS : General Packet Radio Service (İletişim servisi)

GTECH : GTECH Avrasya AŞ

GSGM : Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

KHK : Kanun Hükmünde Kararname

MPİ : Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü ÖYK : Özelleştirme Yüksek Kurulu

SGK : Sosyal Güvenlik Kurumu

STTM : Spor Toto Teşkilat Müdürlüğü ŞOV : Şans Oyunları Vergisi

Ta-Vak : Talih, Sosyal Dayanışma ve Yardım Vakfı TİB : Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı TOKİ : Toplu Konut İdaresi

TRT : Türkiye Radyo Televizyon Kurumu WLA : World Lottery Association

(Dünya Piyangolar Birliği)

YDK : Yüksek Denetleme Kurulu

YPK : Yüksek Planlama Kurulu

TABLOLAR LĠSTESĠ

Sayfa no Tablo 1: Toplu bilgiler ... III

Tablo 2: MPİ leh/aleyhindeki dava ve icra takipleri ... 11

Tablo 3: Personel kadro ve mevcutları ... 12

Tablo 4: Personele yapılan harcamalar ... 15

Tablo 5: Personele yapılan sosyal giderler ... 17

Tablo 6: Mali durum ... 19

Tablo 7: İşletme bütçesi ... 23

Tablo 8: İşletme giderleri ... 25

Tablo 9: Reklam giderleri ... 27

Tablo 10: Okul inşaatları ve yapılan harcamalar ... 28

Tablo 11: Alımlar ... 33

Tablo 12: Hizmet alımları ... 34

Tablo 13: İlk madde ve malzeme stokları ... 38

Tablo 14: Milli piyango biletleri ... 39

Tablo 15: Hemen-kazan biletleri ... 41

Tablo 16: Sayısal oyunlar ... 42

Tablo 17: Çeşitli giderler ... 44

Tablo 18: Şans oyunları ... 49

Tablo 19: Verilen izinler ... 52

Tablo 20: Talih oyunları siteleri ... 53

Tablo 21: Sigorta türleri ... 54

Tablo 22: Satış sonuçları ... 56

Tablo 23: Satış sonuçları göstergeleri ... 58

Tablo 24: Yatırımlar ... 60

Tablo 25: Aktif hesaplar ... 66

Tablo 26: Bankalardaki mevduat hesapları ... 67

Tablo 27: Ticari alacaklar ... 70

Tablo 28: Diğer alacaklar... 72

Tablo 29: Stoklar ... 76

Tablo 30: Maddi duran varlıklar ... 79

Tablo 31: Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanları ... 81

Tablo 32: Pasif hesaplar ... 84

Tablo 33: Ticari borçlar ... 85

Tablo 34: Satıcılar ... 85

Tablo 35: Gelir ve giderler ... 92

Tablo 36: Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ... 94

Tablo 37: Genel yönetim giderleri ... 95

ĠÇĠNDEKĠLER

Sayfa I. TOPLU BAKIġ... I

A- Dünyada piyangonun doğuşu ve gelişimi ………. I B- Türkiye’de Piyango İdaresinin kuruluşu ve gelişimi ………. I

C- Öneriler ……….. VII

II. ĠDARĠ BÜNYE... 1

A- Mevzuat... 1

B- Teşkilat... 7

C- Personel durumu... 12

III. MALĠ BÜNYE... 19

A- Mali durum... 19

IV. ĠġLETME ÇALIġMALARI... 22

A- İşletme bütçesinin genel durumu ………... 22

B- Finansman ……….. 24

C- Giderler... 24

D- Tedarik işleri... 33

E- İdare faaliyetleri …... 39

F- Sigorta işleri... 55

G- İşletme sonuçları... 55

H- Yatırımlar... 59

V. BĠLANÇO... 65

-Aktif... 65

-Pasif... 84

VI. GELĠR TABLOSU... 91

VII. EKLER... 103

I.TOPLU BAKIġ A-Dünyada piyangonun doğuĢu ve geliĢimi:¹

Piyango kelimesi, köken olarak İtalyanca “bianco” kelimesinden gelmekte olup, İtalyanca anlamında olduğu gibi, numaralı olarak bastırılan kağıtları satın alanlar arasından, kazananların kura ile belirlendiği talih oyununu ifade etmektedir. Diğer batı dillerinde ise talih oyunları, genel olarak lotarya (lotarie) terimi ile ifade edilmektedir.

İnsanların, geleceğe umutla bakmak, kendilerini mutlu sonuçlara ulaştıracak ihtimalleri ve talihleri yaratmak için her devirde çeşitli oyunlar yarattıkları, günlük hayatın her kademesinde bahislere yer verdikleri görülmektedir.

Roma İmparatorluğunda, Kral Agustus zamanında büyük ikramiyesi, geniş arazi, yurttaşlık hakkı, köle temini olan piyangoların gösterişli eğlenceler eşliğinde düzenlendiği, iki tekerlekli atlı araba yarışlarında müşterek bahislerin oynandığı, Eski Mısır’da ve İbranilerde benzeri faaliyetlerin yapıldığı tarihi kayıtlarda yer almaktadır.

Hıristiyanlığın yayılmasından sonra, piyango oyunları kilise tarafından yasaklanırken, Orta Çağda sadece Bizans’ta piyango oyunlarının düzenlendiğine dair kayıtlar bulunmaktadır.

Talih oyunlarının getirisinin yüksek olması nedeniyle, baştan itibaren kiliselerin ve devletlerin ilgisini çektiğinden çeşitli müdahalelerde bulunma gereği duyulmuş ise de, zaman içinde kamu harcamalarına kaynak yaratma aracı olarak da kullanılmıştır.

1539 yılında Fransa’da, 1568 yılında da İngiltere’de başlatılan, gelirinin bir kısmı devlete kalan kamu piyangoları düzenlenme uygulaması zaman içinde giderek yaygınlaşmış ve tüm ülkelerde devlet kontrolünde piyango düzenlenmesi genel bir uygulama halini almıştır.

Piyango gelirleri bazı ülkelerde Hazine’ye aktarılırken, sosyal ve kültürel amaçlı kamu hizmetlerine de tahsis edilmektedir.

B-Türkiye’de Piyango Ġdaresi’nin kuruluĢu ve geliĢimi:

Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1870 ve 1910 yılları arasında Şark Şimendiferleri ve Ergani Bakır İşletmeleri tahvillerinin satışını artırmak amacıyla kazananları kur’a ile belirlenen ilk resmi piyango uygulaması başlatılmıştır.

Bu piyango dışında; İzmir Islahhanesi’ne yardım ve hapishanede bir sanayihane inşası için 1887 yılı başlarında “İzmir (Osmanlı) Piyangosu”, Osmanlı-Yunan savaşında şehit olanların aileleri ile yaralanarak sakat kalanlara yardım etmek için 1898-1899 yıllarında “İane (Yardım) Sergisi Piyangosu”, 1877-1878 Osmanlı-Rus ve 1897 Osmanlı- Yunan savaşlarından sonra ülkeye Kafkaslardan ve daha çok da Balkanlardan gelen Müslüman göçmenlere yardım amacıyla 1906-1909 yılları arasında “Ziraat Bankası Piyangosu”, düzenlenmiştir.

Osmanlı Devleti’nin son yıllarında (1917) hâsılatı Donanma Cemiyetinin inşa edeceği tersaneye sarf edilmek üzere İtibar’ı Milli Bankası vasıtasıyla ve itfa cetvelleri Maliye Nezaretince tasdik edilmek şartıyla birer liralık 1.000.000 adet ikramiyeli

1 Kuruluş veri tabanı

piyango tahvili çıkarılmıştır. Bu tahviller uzun vadeli piyango bileti niteliğinde olup, 400.000 adedini İtibar-ı Milli Bankası almıştır. Donanma Cemiyetinin elinde kalan 600.000 kadar tahvil ise, Cemiyeti fesheden 2 Mayıs 1919 tarihli Heyet’i Vekili Kararnamesiyle Hazineye devredilmiştir. Cumhuriyet döneminde 12 Aralık 1925 tarih ve 689 sayılı Kanunla söz konusu kararname kaldırılarak eski Donanma Cemiyeti’nin Hazineye intikal eden parası ve gayrimenkulleri dışındaki hakları Türk Tayyare Cemiyeti’ne verilmiştir. 1926 yılında 710 sayılı Kanunla, karşılığı nakit ödenmek üzere piyango tertip ve keşide etme hakkı “Türk Tayyare Cemiyeti”ne verilmiş olup, bu cemiyet tarafından, “Tayyare Piyangosu” adı altında, Türk hava gücüne katkı sağlamak amacıyla düzenlenen çekilişler 1939 yılına kadar devam etmiştir. Bu cemiyetin adı, 24.05.1935 tarihinde Türk Hava Kurumuna çevrilmiştir.

Milli Piyango İdaresi, 05.07.1939 tarih ve 3670 sayılı Kanunla kurulmuş, 06.06.1988 tarihinde yürürlüğe giren 320 Sayılı KHK ile yeniden yapılandırılmıştır.

İlk çekilişini 11.11.1939 tarihinde yapan İdareye zaman içinde piyango dışında, hemen-kazan ve sayısal loto oyunları ile eşya piyangoları tertip etme yetkisinin yanı sıra karşılığı nakit olmayan çekilişlere izin vermek ve izlemek, talih oyunları işletmelerini denetlemek görev ve yetkileri de verilmiştir. Bu yetkiler çerçevesinde 1989 yılında hemen-kazan, 1996 yılında sayısal loto, 2001 yılında şans topu, 2002 yılında on numara, 2007 yılında süper loto oyunu oynatılmaya başlanmıştır.

Milli Piyango İdaresi, çeşitli ülkelere ait devlet piyango idareleri arasında işbirliği amacıyla kurulan Dünya Piyangolar Birliği (WLA) ile Avrupa Devlet Piyangoları ve Toto Birliği’nin (EL) üyesidir.

İdare tarafından düzenlenen piyango çekilişlerinden sağlanan gelirler; 3670 sayılı Kanunla doğrudan Türk Hava Kuvvetleri’ne tahsis edilmişken, 1971 yılında 1473 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle yapılan değişiklikle Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına, 1985 yılında 3238 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle Savunma Sanayiini Geliştirme ve Destekleme Fonu’na aktarılmaya başlanmış, çeşitli tarihlerde çıkarılan özel kanunlarla İdarenin safi ve/veya gayri safi hasılatı veya dönem net kârı üzerinden Tanıtma Fonuna, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna, İstanbul Olimpiyat Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kuruluna da pay verilmiştir.

2007 yılında yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda; İdarenin net hasılatı ile her ne ad altında olursa olsun elde ettikleri diğer gelirler toplamından, her türlü yatırım ve işletme giderleri düşüldükten sonra kalan tutarın kamu payı olarak Maliye Bakanlığına aktarılması öngörülmüştür.

İdare, 320 sayılı KHK’nın 40 ıncı maddesi gereğince YDK’nın denetimine tabi iken, 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun’un Geçici 4 üncü maddesiyle YDK’nın Sayıştaya devredilmesi ve diğer kanunlarda YDK’ya yapılan atıfların Sayıştay’a yapılmış sayılması ile Kanunun yürürlüğe girdiği 19.12.2010 tarihinden itibaren Sayıştay’ın denetimine tabi olmuştur.²

İdarenin son beş yıllık faaliyetine ilişkin toplu bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

2 Kuruluş veri tabanı

Tablo 1: Toplu bilgiler

Toplu bilgiler Ölçü 2009 2010 2011 2012 2013 Son iki

yıl farkı

Artış veya azalış

Öz kaynaklar Bin TL 14.775 15.157 24.377 33.310 27.622 (5.688) (17,1) %

Yabancı kaynaklar " 478.177 505.705 558.080 643.731 695.446 51.715 8,0

Maddi duran varlıklar (Edinme değeri) " 19.760 20.426 33.820 47.036 47.989 953 2,0 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı " 4.967 5.241 9.443 13.726 20.367 6.641 48,4 Yatırımlar için yapılan nakdi ödeme Bin TL 406 694 20605 16.770 2708 (14.062) (83,9)

Yatırımların gerçekleşme oranı (Nakdi) % 29 24 78 58 22 (36) (62,1)

Tüm alım tutarı Bin TL 21.176 24.645 31.692 30.202 32.734 2.532 8,4

Piyango faaliyeti:

-Çekiliş sayısı Adet 33 33 33 33 33 - -

-Satılan bilet miktarı Bin adet 66.394 67.456 71.538 69.756 66.123 (3.633) (5,2) -Satılan bilet tutarı Bin TL 342.055 365.818 415.834 558.123 606.693 48.570 8,7

-Ödenen ikramiye " 233.553 257.285 287.770 327.348 338.914 11.566 3,5

-Şans oyunları vergisi " 34.206 36.582 41.583 47.420 51.544 4.124 8,7

Hemen-kazan faaliyeti:

-Satılan bilet miktarı Bin adet 202.302 87.968 116.879 170.974 202.310 31.336 18,3 -Satılan bilet tutarı Bin TL 93.359 74.549 99.050 144.893 171.449 26.556 18,3

-Ödenen ikramiye " 62.439 48.382 70.029 106.516 126.039 19.523 18,3

-Şans oyunları vergisi " 9.336 7.455 9.905 14.489 17.145 2.656 18,3

Sayısal loto oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 972 958 865 747 728 (19) (2,5)

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 412.261 406.265 439.516 475.249 462.865 (12.384) (2,6)

-Ödenen ikramiye " 185.214 180.432 200.904 210.450 211.318 868 0,4

-Şans oyunları vergisi " 41.226 40.626 43.952 47.525 46.287 (1.238) (2,6)

Şans topu oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 456 451 406 371 379 8 2,2

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 193.312 191.192 206.035 235.028 240.727 5.699 2,4

-Ödenen ikramiye " 86.966 85.991 92.110 106.133 107.911 1.778 1,7

-Şans oyunları vergisi " 19.331 19.119 20.603 23.503 24.073 570 2,4

On numara oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 300 313 292 277 301 24 8,7

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 127.296 132.657 147.930 175.346 191.480 16.134 9,2

-Ödenen ikramiye " 57.431 59.639 66.247 79.336 86.124 6.788 8,6

-Şans oyunları vergisi " 12.730 13.266 14.793 17.535 19.148 1.613 9,2

Süper loto:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 573 382 471 442 503 61 13,8

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 486.416 324.169 399.947 374.678 426.289 51.611 13,8 -Ödenen ikramiye Bin TL 214.314 145.950 181.790 171.061 192.777 21.716 12,7 -Şans oyunları vergisi " 48.642 32.417 39.995 37.468 42.629 5.161 13,8

Net satış tutarı " 649.314 567.505 638.631 690.610 744.344 53.734 7,8

Satışların maliyeti " 27.315 26.114 43.453 36.583 36.316 (267) (0,7)

Stoklar " 3.494 5.468 6.042 6.864 4.617 (2.247) (32,7)

Memur (Ortalama) Kişi 571 564 554 570 600 30 5,3

Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 18.326 19.410 20.100 22.643 25.485 2.842 12,6

Cari yıla ilişkin:

-Memurlar için yapılan tüm giderler Bin TL 17.318 18.420 19.540 21.839 24.472 2.633 12,1 -Memurlar için kişi baş. aylık ort. gider TL 2.527 2.722 2.939 3.193 3.399 206 6,5 Tahakkuk eden vergiler Bin TL 460.586 414.601 476.428 519.881 556.452 36.571 7,0 GSYİH'ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) " 397.630 313.161 377.374 415.404 429.125 13.721 3,3 GSYİH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) " 854.906 725.861 851.763 932.969 983.188 50.219 5,4 GSMH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) " 862.982 729.796 856.147 939.121 995.054 55.933 6,0 Faaliyet kârı veya zararı 420.055 335.803 344.954 379.535 396.548 17.013 4,5

Bilanço kârı veya zararı " - - - - - - -

Dönem kârı veya zararı " 485.921 391.430 389.622 432.719 468.192 35.473 8,2

II

Sayıştay

piyango tahvili çıkarılmıştır. Bu tahviller uzun vadeli piyango bileti niteliğinde olup, 400.000 adedini İtibar-ı Milli Bankası almıştır. Donanma Cemiyetinin elinde kalan 600.000 kadar tahvil ise, Cemiyeti fesheden 2 Mayıs 1919 tarihli Heyet’i Vekili Kararnamesiyle Hazineye devredilmiştir. Cumhuriyet döneminde 12 Aralık 1925 tarih ve 689 sayılı Kanunla söz konusu kararname kaldırılarak eski Donanma Cemiyeti’nin Hazineye intikal eden parası ve gayrimenkulleri dışındaki hakları Türk Tayyare Cemiyeti’ne verilmiştir. 1926 yılında 710 sayılı Kanunla, karşılığı nakit ödenmek üzere piyango tertip ve keşide etme hakkı “Türk Tayyare Cemiyeti”ne verilmiş olup, bu cemiyet tarafından, “Tayyare Piyangosu” adı altında, Türk hava gücüne katkı sağlamak amacıyla düzenlenen çekilişler 1939 yılına kadar devam etmiştir. Bu cemiyetin adı, 24.05.1935 tarihinde Türk Hava Kurumuna çevrilmiştir.

Milli Piyango İdaresi, 05.07.1939 tarih ve 3670 sayılı Kanunla kurulmuş, 06.06.1988 tarihinde yürürlüğe giren 320 Sayılı KHK ile yeniden yapılandırılmıştır.

İlk çekilişini 11.11.1939 tarihinde yapan İdareye zaman içinde piyango dışında, hemen-kazan ve sayısal loto oyunları ile eşya piyangoları tertip etme yetkisinin yanı sıra karşılığı nakit olmayan çekilişlere izin vermek ve izlemek, talih oyunları işletmelerini denetlemek görev ve yetkileri de verilmiştir. Bu yetkiler çerçevesinde 1989 yılında hemen-kazan, 1996 yılında sayısal loto, 2001 yılında şans topu, 2002 yılında on numara, 2007 yılında süper loto oyunu oynatılmaya başlanmıştır.

Milli Piyango İdaresi, çeşitli ülkelere ait devlet piyango idareleri arasında işbirliği amacıyla kurulan Dünya Piyangolar Birliği (WLA) ile Avrupa Devlet Piyangoları ve Toto Birliği’nin (EL) üyesidir.

İdare tarafından düzenlenen piyango çekilişlerinden sağlanan gelirler; 3670 sayılı Kanunla doğrudan Türk Hava Kuvvetleri’ne tahsis edilmişken, 1971 yılında 1473 sayılı Kanun’un 5 inci maddesiyle yapılan değişiklikle Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfına, 1985 yılında 3238 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle Savunma Sanayiini Geliştirme ve Destekleme Fonu’na aktarılmaya başlanmış, çeşitli tarihlerde çıkarılan özel kanunlarla İdarenin safi ve/veya gayri safi hasılatı veya dönem net kârı üzerinden Tanıtma Fonuna, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna, İstanbul Olimpiyat Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kuruluna da pay verilmiştir.

2007 yılında yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda; İdarenin net hasılatı ile her ne ad altında olursa olsun elde ettikleri diğer gelirler toplamından, her türlü yatırım ve işletme giderleri düşüldükten sonra kalan tutarın kamu payı olarak Maliye Bakanlığına aktarılması öngörülmüştür.

İdare, 320 sayılı KHK’nın 40 ıncı maddesi gereğince YDK’nın denetimine tabi iken, 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun’un Geçici 4 üncü maddesiyle YDK’nın Sayıştaya devredilmesi ve diğer kanunlarda YDK’ya yapılan atıfların Sayıştay’a yapılmış sayılması ile Kanunun yürürlüğe girdiği 19.12.2010 tarihinden itibaren Sayıştay’ın denetimine tabi olmuştur.²

İdarenin son beş yıllık faaliyetine ilişkin toplu bilgiler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.

2 Kuruluş veri tabanı

Tablo 1: Toplu bilgiler

Toplu bilgiler Ölçü 2009 2010 2011 2012 2013 Son iki

yıl farkı

Artış veya azalış

Öz kaynaklar Bin TL 14.775 15.157 24.377 33.310 27.622 (5.688) (17,1) %

Yabancı kaynaklar " 478.177 505.705 558.080 643.731 695.446 51.715 8,0

Maddi duran varlıklar (Edinme değeri) " 19.760 20.426 33.820 47.036 47.989 953 2,0 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı " 4.967 5.241 9.443 13.726 20.367 6.641 48,4 Yatırımlar için yapılan nakdi ödeme Bin TL 406 694 20605 16.770 2708 (14.062) (83,9)

Yatırımların gerçekleşme oranı (Nakdi) % 29 24 78 58 22 (36) (62,1)

Tüm alım tutarı Bin TL 21.176 24.645 31.692 30.202 32.734 2.532 8,4

Piyango faaliyeti:

-Çekiliş sayısı Adet 33 33 33 33 33 - -

-Satılan bilet miktarı Bin adet 66.394 67.456 71.538 69.756 66.123 (3.633) (5,2) -Satılan bilet tutarı Bin TL 342.055 365.818 415.834 558.123 606.693 48.570 8,7

-Ödenen ikramiye " 233.553 257.285 287.770 327.348 338.914 11.566 3,5

-Şans oyunları vergisi " 34.206 36.582 41.583 47.420 51.544 4.124 8,7

Hemen-kazan faaliyeti:

-Satılan bilet miktarı Bin adet 202.302 87.968 116.879 170.974 202.310 31.336 18,3 -Satılan bilet tutarı Bin TL 93.359 74.549 99.050 144.893 171.449 26.556 18,3

-Ödenen ikramiye " 62.439 48.382 70.029 106.516 126.039 19.523 18,3

-Şans oyunları vergisi " 9.336 7.455 9.905 14.489 17.145 2.656 18,3

Sayısal loto oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 972 958 865 747 728 (19) (2,5)

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 412.261 406.265 439.516 475.249 462.865 (12.384) (2,6)

-Ödenen ikramiye " 185.214 180.432 200.904 210.450 211.318 868 0,4

-Şans oyunları vergisi " 41.226 40.626 43.952 47.525 46.287 (1.238) (2,6)

Şans topu oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 456 451 406 371 379 8 2,2

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 193.312 191.192 206.035 235.028 240.727 5.699 2,4

-Ödenen ikramiye " 86.966 85.991 92.110 106.133 107.911 1.778 1,7

-Şans oyunları vergisi " 19.331 19.119 20.603 23.503 24.073 570 2,4

On numara oyunu:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 300 313 292 277 301 24 8,7

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 127.296 132.657 147.930 175.346 191.480 16.134 9,2

-Ödenen ikramiye " 57.431 59.639 66.247 79.336 86.124 6.788 8,6

-Şans oyunları vergisi " 12.730 13.266 14.793 17.535 19.148 1.613 9,2

Süper loto:

-Oynanan kolon sayısı Milyon ad. 573 382 471 442 503 61 13,8

-Oynanan oyun tutarı Bin TL 486.416 324.169 399.947 374.678 426.289 51.611 13,8 -Ödenen ikramiye Bin TL 214.314 145.950 181.790 171.061 192.777 21.716 12,7 -Şans oyunları vergisi " 48.642 32.417 39.995 37.468 42.629 5.161 13,8

Net satış tutarı " 649.314 567.505 638.631 690.610 744.344 53.734 7,8

Satışların maliyeti " 27.315 26.114 43.453 36.583 36.316 (267) (0,7)

Stoklar " 3.494 5.468 6.042 6.864 4.617 (2.247) (32,7)

Memur (Ortalama) Kişi 571 564 554 570 600 30 5,3

Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 18.326 19.410 20.100 22.643 25.485 2.842 12,6

Cari yıla ilişkin:

-Memurlar için yapılan tüm giderler Bin TL 17.318 18.420 19.540 21.839 24.472 2.633 12,1 -Memurlar için kişi baş. aylık ort. gider TL 2.527 2.722 2.939 3.193 3.399 206 6,5 Tahakkuk eden vergiler Bin TL 460.586 414.601 476.428 519.881 556.452 36.571 7,0 GSYİH'ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) " 397.630 313.161 377.374 415.404 429.125 13.721 3,3 GSYİH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) " 854.906 725.861 851.763 932.969 983.188 50.219 5,4 GSMH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) " 862.982 729.796 856.147 939.121 995.054 55.933 6,0 Faaliyet kârı veya zararı 420.055 335.803 344.954 379.535 396.548 17.013 4,5

Bilanço kârı veya zararı " - - - - - - -

Dönem kârı veya zararı " 485.921 391.430 389.622 432.719 468.192 35.473 8,2

1988 yılında 320 sayılı KHK ile Maliye Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz, özel bütçeli bir kamu kuruluşu olarak yeniden yapılandırılan İdarenin, faaliyet alanındaki şans oyunlarından elde edilecek hasılat, ödenecek ikramiye, vergi ve kamu paylarının dağıtımı, yatırım ve işletme giderleri 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunla düzenlenmiştir.

5602 sayılı Kanun gereğince; elde edilen net hasılat ile her ne ad altında olursa olsun elde edilen diğer gelirler toplamından, her türlü yatırım ve işletme giderleri düşüldükten sonra oluşan dönem kârı, kamu payı olarak Maliye Bakanlığı merkez muhasebe hesabına yatırıldığından, dönem net kârı ve bilanço kârı oluşmamakta, sermayesi bulunmayan İdarenin, toplam kaynaklarının %3,5’i oranındaki öz kaynakları; özel ve geçici bir fon niteliğinde olan yatırım karşılıklarından oluşmaktadır.

2013 yılında sayısal oyunlarda, oynanan kolon sayısında, sayısal lotada azalış, diğerlerinde artış olmuştur. Milli piyango bileti, hemen-kazan bileti ve tüm sayısal oyunların satış hasılatındaki artış sonucu, brüt satış hasılatı 2012 yılına göre %6,9 oranında 128,9 milyon TL artarak, 2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılı dönem kârı, önceki yıla göre %8,2 oranında 35, milyon TL artarak 468,2 milyon TL olarak gerçekleşmiş ve tamamı kamu payı olarak Maliye Bakanlığı merkez muhasebe hesabına aktarılmıştır.

İdarenin 2013 yılında kamuya aktardığı kaynaklar, 2012 yılına göre %7,8 oranında 49 milyon TL artışla 678,7 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup, bunun;

468,2 milyon TL’si dönem gelir fazlası, 200,8 milyon TL’si şans oyunları vergisi, 9,7 milyon TL’si araştırma, yenileme, geliştirme, eğitim ve teşvik karşılığından oluşmuştur.

İdare, reklam faaliyetleri çerçevesinde çeşitli illere okul ve yurt yaptırmakta ve bunlara kendi ismini vermektedir. 1990-2013 yılları arasında; 33 okul, 9 yurt ve 3 adet rehabilitasyon eğitim merkezi ve 348 adet öğretmenler için apart konut faaliyete geçirilmiştir. Bunlardan Bingöl Milli Piyango Pansiyon binası ile Şırnak’ta yaptırılan 348 adet apart konutun inşaatları ve donatımları da tamamlanarak 2013 yılında hizmete açılmıştır. İdare tarafından yaptırılan okul, yurt ve eğitim merkezlerine, Milli Piyango İdaresi tarafından yapıldığına dair plaket asılmakta, söz konusu yatırımlar nedeniyle Milli Piyango İdaresinin ve faaliyetlerinin reklamının yapıldığı gerekçesiyle, yapılan harcamalar reklam giderlerinden karşılanmaktadır.

2013 yılında İdarenin reklam giderleri bir önceki yıla göre %48,8 oranında artarak 52,9 milyon TL olmuştur. Bu tutarın %91,2’si oranında 47,9 milyon TL’si okul, yurt vb. inşaat ve donatım harcamalarından oluşmuştur.

320 sayılı KHK’ya 2003 yılında 4971 sayılı Kanun’la eklenen ek madde 2’de;

şans oyunlarına ilişkin lisansın, Bakanlar Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim şirketlere ayrı ayrı veya topluca verilebilmesi, lisans verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin kararın ÖYK’ca alınması öngörülmüştür.

IV

Sayıştay

1988 yılında 320 sayılı KHK ile Maliye Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz, özel bütçeli bir kamu kuruluşu olarak yeniden yapılandırılan İdarenin, faaliyet alanındaki şans oyunlarından elde edilecek hasılat, ödenecek ikramiye, vergi ve kamu paylarının dağıtımı, yatırım ve işletme giderleri 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunla düzenlenmiştir.

5602 sayılı Kanun gereğince; elde edilen net hasılat ile her ne ad altında olursa olsun elde edilen diğer gelirler toplamından, her türlü yatırım ve işletme giderleri düşüldükten sonra oluşan dönem kârı, kamu payı olarak Maliye Bakanlığı merkez muhasebe hesabına yatırıldığından, dönem net kârı ve bilanço kârı oluşmamakta, sermayesi bulunmayan İdarenin, toplam kaynaklarının %3,5’i oranındaki öz kaynakları; özel ve geçici bir fon niteliğinde olan yatırım karşılıklarından oluşmaktadır.

2013 yılında sayısal oyunlarda, oynanan kolon sayısında, sayısal lotada azalış, diğerlerinde artış olmuştur. Milli piyango bileti, hemen-kazan bileti ve tüm sayısal oyunların satış hasılatındaki artış sonucu, brüt satış hasılatı 2012 yılına göre %6,9 oranında 128,9 milyon TL artarak, 2 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılı dönem kârı, önceki yıla göre %8,2 oranında 35, milyon TL artarak 468,2 milyon TL olarak gerçekleşmiş ve tamamı kamu payı olarak Maliye Bakanlığı merkez muhasebe hesabına aktarılmıştır.

İdarenin 2013 yılında kamuya aktardığı kaynaklar, 2012 yılına göre %7,8 oranında 49 milyon TL artışla 678,7 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup, bunun;

468,2 milyon TL’si dönem gelir fazlası, 200,8 milyon TL’si şans oyunları vergisi, 9,7 milyon TL’si araştırma, yenileme, geliştirme, eğitim ve teşvik karşılığından oluşmuştur.

İdare, reklam faaliyetleri çerçevesinde çeşitli illere okul ve yurt yaptırmakta ve bunlara kendi ismini vermektedir. 1990-2013 yılları arasında; 33 okul, 9 yurt ve 3 adet rehabilitasyon eğitim merkezi ve 348 adet öğretmenler için apart konut faaliyete geçirilmiştir. Bunlardan Bingöl Milli Piyango Pansiyon binası ile Şırnak’ta yaptırılan 348 adet apart konutun inşaatları ve donatımları da tamamlanarak 2013 yılında hizmete açılmıştır. İdare tarafından yaptırılan okul, yurt ve eğitim merkezlerine, Milli Piyango İdaresi tarafından yapıldığına dair plaket asılmakta, söz konusu yatırımlar nedeniyle Milli Piyango İdaresinin ve faaliyetlerinin reklamının yapıldığı gerekçesiyle, yapılan harcamalar reklam giderlerinden karşılanmaktadır.

2013 yılında İdarenin reklam giderleri bir önceki yıla göre %48,8 oranında artarak 52,9 milyon TL olmuştur. Bu tutarın %91,2’si oranında 47,9 milyon TL’si okul, yurt vb. inşaat ve donatım harcamalarından oluşmuştur.

320 sayılı KHK’ya 2003 yılında 4971 sayılı Kanun’la eklenen ek madde 2’de;

şans oyunlarına ilişkin lisansın, Bakanlar Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim şirketlere ayrı ayrı veya topluca verilebilmesi, lisans verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin kararın ÖYK’ca alınması öngörülmüştür.

ÖYK’nın 12.09.2003 tarih ve 2003/62 sayılı kararı ile; şans oyunlarına ilişkin lisans hakkı verilmesi işlemlerinin başlatılmasına karar verilmiş, “Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik” 15.10.2008 tarih ve 27025 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve söz konusu yönetmelik kapsamında hazırlanan lisans devrine ilişkin şartname ile 07.05.2009 tarihi itibarıyla şans oyunları lisansı açık artırma usulüyle satışa sunulmuş olmasına karşılık, alınan 2 teklifin açık artırma başlangıç bedelinin altında kalması nedeniyle ihale komisyon tarafından iptal edilmiştir.

01.08.2010 tarih ve 27659 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 29 uncu maddesi ile 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilerek; lisans verilmesine ve şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk hükümleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılmasına ilişkin usul ve esasların Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan bir yönetmelikle belirlenmesi, ihale işlemlerine Bakanlar Kurulu kararı ile başlanması esasının getirilmiş olması, MPİ’de farklı bir özelleştirme yöntemi olarak yer almıştır.

10.09.2012 tarih ve 2012/3867 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, şans oyunları lisansının verilmesine ilişkin olarak;

-Karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Şans Topu, On Numara, Süper Loto ve Sayısal Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisansın, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bir anonim şirkete topluca verilmek suretiyle özelleştirilmesine,

-Lisans süresinin, faaliyete geçiş tarihinden itibaren 10 yıllık süre ile verilmesine,

-5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan yatırım ve işletme giderlerine ilişkin sınır, lisansın verilmesinden itibaren; hasılat ve diğer gelirler toplamının %28’i olarak belirlenmesine, lisans süresince aylık hasılatın

%3’ünün MPİ’ye; %25’inin ise lisans sahibine verilmek suretiyle paylaştırılacağına, diğer gelirler toplamının %28’ininde lisans sahibine verilmesine,

karar verilmiştir.

Özelleştirme Yüksek Kurulunun 05.11.2012 tarih ve 2012/163 sayılı Kararında;

-Özelleştirme Yüksek Kurulunun, Şans Oyunları Lisansının Verilmesine ilişkin olarak almış olduğu 12.09.2003 tarih, 2003/62 sayılı ve 19.09.2008 tarih, 2008/62 sayılı kararların iptal edilmesine,

-320 sayılı Milli Piyango İdaresi genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 2 nci maddesi hükmü uyarınca, Bakanlar Kurulunun 10.09.2012 tarih ve 2012/3687 sayılı Kararı ile belirlenen usul ve

esaslar çerçevesinde, “Şans Oyunları Lisansının Verilmesi” işlemlerinin başlatılmasına,

-Şans Oyunları Lisansının Verilmesi işlemlerinin 2 yıl içinde tamamlanmasına, karar verilmiştir.

Söz konusu kararlar sonucunda, ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.11.2012 tarih ve 7500 sayılı yazı ile; 320 sayılı KHK’nin Ek 2 nci maddesinin (c) bendinde yer alan “lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale işlemlerinin ÖİB’den bir başkan yardımcısı, İdare’den bir genel müdür yardımcısı ve bir daire başkanı, Maliye Bakanlığından bir daire başkanı ve Hazine Müsteşarlığından bir daire başkanı olmak üzere toplam beş üyeden oluşturulacak komisyon tarafından yürütüleceği, aynı sayıda yedek üye belirleneceği ve komisyonun Bakan onayı ile göreve başlayacağı” hükmüne istinaden, değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsilen görevlendirilecek asil ve yedek üyelerin bildirilmesi istenilmiş, İdare tarafından ÖİB’ye gönderilen 12.11.2012 tarih ve 2401 sayılı yazı ile lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsil edecek asil ve yedek üyelerin adı, soyadı ile unvanları bildirilmiştir.

ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.01.2013 tarih ve 199 sayılı yazı ile;

“Şans Oyunları Lisansının Verilmesi”ne yönelik olarak gerçekleştirilecek özelleştirme çalışmaları kapsamında, ihale ilanının yayımlanması öncesinde, Rekabet Kurumu Başkanlığına bildirimde bulunulması ve ön izin alınması gerektiği belirtilerek, şans oyunları sektörüne ve İdare faaliyetlerine ilişkin genel bilgileri içeren bir rapor/bilgi notunun gönderilmesi istenilmiş, İdare tarafından hazırlanan bilgi notu 17.01.2013 tarih ve 490 sayılı yazı ekinde ÖİB’ye gönderilmiştir.

Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 25.10.2013 tarih ve 28802 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

26.11.2013 tarih ve 28833 sayılı Resmi Gazete’de; Karşılığı nakit olmak üzere şans oyunlarının planlanması, tertibi ve çekilişlerin düzenlenmesi hakkı İdareye ait olan piyango, hemen kazan ve sayısal oyunlar ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarının lisansı, topluca verilmek suretiyle özelleştirilmesine ilişkin ihale ilanı yayımlanmıştır. İlanda lisans süresi 10 yıl, geçici teminat 10 milyon ABD Doları, ön yeterlik son başvuru tarihi 30.01.2014 ve son teklif verme tarihi 13.02.2014 olarak belirlenmiştir.

23.01.2014 tarih ve 28891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan süre uzatım ilanıyla, ön yeterlik son başvuru tarihi 25.04.2014 tarihi saat 16:00’ya, son teklif verme tarihi de 20.05.2014 günü saat 16:00’ya uzatılmıştır.

24.04.2014 tarih ve 28981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan süre uzatım ilanıyla, ön yeterlik son başvuru tarihi 27.05.2014 tarihi saat 16:00’ya, son teklif verme tarihi de 27.06.2014 günü saat 16:00’ya uzatılmıştır.

VI

Sayıştay

esaslar çerçevesinde, “Şans Oyunları Lisansının Verilmesi” işlemlerinin başlatılmasına,

-Şans Oyunları Lisansının Verilmesi işlemlerinin 2 yıl içinde tamamlanmasına, karar verilmiştir.

Söz konusu kararlar sonucunda, ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.11.2012 tarih ve 7500 sayılı yazı ile; 320 sayılı KHK’nin Ek 2 nci maddesinin (c) bendinde yer alan “lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale işlemlerinin ÖİB’den bir başkan yardımcısı, İdare’den bir genel müdür yardımcısı ve bir daire başkanı, Maliye Bakanlığından bir daire başkanı ve Hazine Müsteşarlığından bir daire başkanı olmak üzere toplam beş üyeden oluşturulacak komisyon tarafından yürütüleceği, aynı sayıda yedek üye belirleneceği ve komisyonun Bakan onayı ile göreve başlayacağı” hükmüne istinaden, değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsilen görevlendirilecek asil ve yedek üyelerin bildirilmesi istenilmiş, İdare tarafından ÖİB’ye gönderilen 12.11.2012 tarih ve 2401 sayılı yazı ile lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale komisyonunda İdare’yi temsil edecek asil ve yedek üyelerin adı, soyadı ile unvanları bildirilmiştir.

ÖİB tarafından İdare’ye gönderilen 08.01.2013 tarih ve 199 sayılı yazı ile;

“Şans Oyunları Lisansının Verilmesi”ne yönelik olarak gerçekleştirilecek özelleştirme çalışmaları kapsamında, ihale ilanının yayımlanması öncesinde, Rekabet Kurumu Başkanlığına bildirimde bulunulması ve ön izin alınması gerektiği belirtilerek, şans oyunları sektörüne ve İdare faaliyetlerine ilişkin genel bilgileri içeren bir rapor/bilgi notunun gönderilmesi istenilmiş, İdare tarafından hazırlanan bilgi notu 17.01.2013 tarih ve 490 sayılı yazı ekinde ÖİB’ye gönderilmiştir.

Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 25.10.2013 tarih ve 28802 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

26.11.2013 tarih ve 28833 sayılı Resmi Gazete’de; Karşılığı nakit olmak üzere şans oyunlarının planlanması, tertibi ve çekilişlerin düzenlenmesi hakkı İdareye ait olan piyango, hemen kazan ve sayısal oyunlar ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarının lisansı, topluca verilmek suretiyle özelleştirilmesine ilişkin ihale ilanı yayımlanmıştır. İlanda lisans süresi 10 yıl, geçici teminat 10 milyon ABD Doları, ön yeterlik son başvuru tarihi 30.01.2014 ve son teklif verme tarihi 13.02.2014 olarak belirlenmiştir.

23.01.2014 tarih ve 28891 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan süre uzatım ilanıyla, ön yeterlik son başvuru tarihi 25.04.2014 tarihi saat 16:00’ya, son teklif verme tarihi de 20.05.2014 günü saat 16:00’ya uzatılmıştır.

24.04.2014 tarih ve 28981 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan süre uzatım ilanıyla, ön yeterlik son başvuru tarihi 27.05.2014 tarihi saat 16:00’ya, son teklif verme tarihi de 27.06.2014 günü saat 16:00’ya uzatılmıştır.

Karşılığı nakit olmak üzere şans oyunlarını planlama, tertip etme ve çekiliş düzenleme hakkı Milli Piyango İdaresine ait olan Şans Oyunları Lisansının, 10 yıl süreyle topluca verilmesi suretiyle özelleştirilmesi ihalesine katılmak üzere 27.06.2014 Cuma günü saat 16:00’ya kadar Özelleştirme İdaresine; Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu, ERG-Ahlatcı Ortak Girişim Grubu, Turkish Lottery Holding B.V, teklif vermiştir.

15.07.2014 tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklif 2.755.000.000 ABD Doları ile Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu tarafından verilmiştir.

29.08.2014 tarih ve 29103 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Özelleştirme Yüksek Kurulunun 12.08.2014 tarih ve 2014/92 sayılı kararıyla, karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Şans Topu, On Numara, Süper Loto, ve Sayısal Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarının 10 yıl süre ile topluca lisansının verilmesi suretiyle özelleştirilmesine, bilahare Kurulun 5/11/2012 tarih ve 2012/163 sayılı Kararı ile de özelleştirme işlemlerinin başlatılmasına karar verilen ve 15/7/2014 tarihinde pazarlık usulü uygulanmak suretiyle ihale ilan metni ile ihale dokümanında belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılan ihale sonucunda Değerleme ve İhale Komisyonu tarafından;

1. “Şans Oyunlarının Lisans Verilmesi Suretiyle Özelleştirilmesi ihalesinin;

2.755.000.000 (İkimilyaryediyüzellibeşmilyon) ABD Doları bedelle en yüksek teklifi veren Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu’na İhale Şartnamesi çerçevesinde lisansın 10 yıllık süre ile verilmesine, Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu’nun Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca verilen süre içinde istenilen kesin teminatları vermemesi, diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi veya lisans sözleşmesini imzalamaması durumunda, alınan geçici teminatların Özelleştirme Fonuna gelir kaydedilmesine, 2.750.000.000 (İkimilyaryediyüzellimilyon) ABD Doları bedelle ikinci teklifi veren ERG-Ahlatcı Ortak Girişim Grubu’na İhale Şartnamesi çerçevesinde lisansın 10 yıllık süre ile verilmesine, ERG-Ahlatcı Ortak Girişim Grubu’nun Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca verilen süre içinde istenilen kesin teminatları vermemesi, diğer yükümlülükleri yerine getirmemesi veya lisans sözleşmesini imzalamaması durumunda, alınan geçici teminatların Özelleştirme Fonuna gelir kaydedilmesine ve ihalenin iptaline” şeklinde alınan Değerleme ve İhale Komisyonu kararının onaylanmasına,

2. Lisans Sözleşmesi ve konu ile ilgili diğer hususların belirlenmesi, Lisans Sözleşmesinin imzalanması ve diğer işlemlerin yerine getirilmesi hususunda Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın yetkili kılınmasına,

Karar verilmiştir.

C-Öneriler:

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün 2013 yılındaki çalışmaları üzerinde, Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır.

Yılına iliĢkin öneriler:

1- 320 sayılı MPİ Genel Müdürlüğünün kuruluş ve görevleri hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararnameyle ilgili olarak, 14 Mart 2006 tarihli 26108 sayılı resmi gazetede yayımlanan Sanal Ortamlarda Oynatılan Talih Oyunları Hakkında Yönetmelik’in 5, 6 ve 7 inci maddeleri ile MPİ’ye verilen, yasa dışı olarak sanal ortam üzerinden oynatılan talih oyunlarının takibi ve denetimini yapması, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ile Milli Piyango İdaresi arasındaki görüş ayrılığının giderilerek yasadışı bahis oynatan sitelere kısa sürede erişim yasağının sağlanması (Sayfa: 53-54),

2-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:11) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi.

Önceki yıldan devam eden ve izlemede olan konular:

1-2013 yılında sayısal oyun işletme, bakım ve yazılım gideri olarak gerçekleşen 9,8 Milyon TL içinde, yazılım geliştirme yada değişiklik ve data line giderleri dışında kalan hizmetlerin MPİ Bilgi İşlem Daire Başkanlığınca yerine getirilmesi hususunda gerekli çalışmaların başlatılması (Sayfa: 45-46),

2- Haftalık bayi hasılatlarının tahsilindeki aksamaların önlenmesi amacıyla;

-Haftalık bayi hasılatları yerine daha kısa süreli (günlük veya 2 günlük gibi) bayi hasılatlarının tahsil edilmesi uygulamasının başlatılması yada kademeli olarak günlük yada haftalık bayi hasılatına göre teminat uygulamasına geçilmesi,

-Daha kısa süreli hasılat tahsil edilmesi uygulamasına geçildikten sonra, hesaba yatmayan hasılatları online takip edecek web-servisi yazılımının ilgili banka ile MPİ arasında uygulamaya alınması için çalışma başlatılması,

-GTECH firmasının çalışmasından sorumlu olduğu veri tabanından, ERP projesi kapsamında uygulamaya konulan veri tabanları arasında bilgi paylaşımını sağlayacak çalışmanın başlatılması,

-GTECH firmasının uhdesinde bulunan uygulama yazılımlarının (hasılatlar, ikramiye ödemeleri gibi) bazı önemli raporları verebilecek ve hasılatları yatmayan bayilerin kullandıkları terminalleri otomatik olarak kapatacak şekilde update (değişiklik) edilmesi hususunda gerekli çalışmaların başlatılması,

hususunda gerekli çalışmaların başlatılması (Sayfa: 51-52),

3- Yaklaşık 5.000 bayiye ait bayi komisyonları ve ikramiye ödeme primleri üzerinden kesilen gelir vergilerinin, bayi bazında elektronik ortamda ödenmesinin sağlanması (Sayfa:63),

Sonuç:

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün 2013 yılı bilançosu ve 468.192.042,47 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

VIII

Sayıştay

Yılına iliĢkin öneriler:

1- 320 sayılı MPİ Genel Müdürlüğünün kuruluş ve görevleri hakkındaki Kanun Hükmündeki Kararnameyle ilgili olarak, 14 Mart 2006 tarihli 26108 sayılı resmi gazetede yayımlanan Sanal Ortamlarda Oynatılan Talih Oyunları Hakkında Yönetmelik’in 5, 6 ve 7 inci maddeleri ile MPİ’ye verilen, yasa dışı olarak sanal ortam üzerinden oynatılan talih oyunlarının takibi ve denetimini yapması, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ile Milli Piyango İdaresi arasındaki görüş ayrılığının giderilerek yasadışı bahis oynatan sitelere kısa sürede erişim yasağının sağlanması (Sayfa: 53-54),

2-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:11) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi.

Önceki yıldan devam eden ve izlemede olan konular:

1-2013 yılında sayısal oyun işletme, bakım ve yazılım gideri olarak gerçekleşen 9,8 Milyon TL içinde, yazılım geliştirme yada değişiklik ve data line giderleri dışında kalan hizmetlerin MPİ Bilgi İşlem Daire Başkanlığınca yerine getirilmesi hususunda gerekli çalışmaların başlatılması (Sayfa: 45-46),

2- Haftalık bayi hasılatlarının tahsilindeki aksamaların önlenmesi amacıyla;

-Haftalık bayi hasılatları yerine daha kısa süreli (günlük veya 2 günlük gibi) bayi hasılatlarının tahsil edilmesi uygulamasının başlatılması yada kademeli olarak günlük yada haftalık bayi hasılatına göre teminat uygulamasına geçilmesi,

-Daha kısa süreli hasılat tahsil edilmesi uygulamasına geçildikten sonra, hesaba yatmayan hasılatları online takip edecek web-servisi yazılımının ilgili banka ile MPİ arasında uygulamaya alınması için çalışma başlatılması,

-GTECH firmasının çalışmasından sorumlu olduğu veri tabanından, ERP projesi kapsamında uygulamaya konulan veri tabanları arasında bilgi paylaşımını sağlayacak çalışmanın başlatılması,

-GTECH firmasının uhdesinde bulunan uygulama yazılımlarının (hasılatlar, ikramiye ödemeleri gibi) bazı önemli raporları verebilecek ve hasılatları yatmayan bayilerin kullandıkları terminalleri otomatik olarak kapatacak şekilde update (değişiklik) edilmesi hususunda gerekli çalışmaların başlatılması,

hususunda gerekli çalışmaların başlatılması (Sayfa: 51-52),

3- Yaklaşık 5.000 bayiye ait bayi komisyonları ve ikramiye ödeme primleri üzerinden kesilen gelir vergilerinin, bayi bazında elektronik ortamda ödenmesinin sağlanması (Sayfa:63),

Sonuç:

Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünün 2013 yılı bilançosu ve 468.192.042,47 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur.

II. ĠDARĠ BÜNYE A-Mevzuat

1-Kanunlar ve kuruluĢ statüsüne iliĢkin mevzuat:

05.07.1939 tarih ve 3670 sayılı Kanunla Maliye Bakanlığının bağlı kuruluşu olarak kurulan Milli Piyango İdaresinin; kuruluşu ile görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esaslar 04.04.1988 tarih ve 320 sayılı KHK ile yeniden düzenlenmiştir.

320 sayılı KHK’nın kaldırılan hükümleri düzenleyen 58 inci maddesinde; 3670 sayılı Kanun’un 9, 12 ve 13 üncü maddelerinin 320 sayılı KHK’nın kanunlaştığı tarihte yürürlükten kaldırılması öngörülmüştür.

320 sayılı KHK; İdareye piyango dışında hemen-kazan ve sayısal loto oyunları ile eşya piyangoları tertip edebilme yetkisini de tanımıştır.

MPİ; kanunlarla belirtilen faaliyetlere kaynak sağlamak, piyango, hemen-kazan, sayısal loto ve benzeri oyunları tertip etmek ve çekiliş düzenlemek, talih oyunları ve işletmelerini denetlemek, karşılığı nakit olmayan her türlü piyangonun tertip ve çekilişine izin vermek ve denetlemek üzere kurulmuş olup, her türlü tasarrufa ehil, tüzel kişiliği haiz, özel bütçeli bir kamu kuruluşudur.

MPİ, 320 sayılı KHK ile saklı tutulan hükümler dışında özel hukuk hükümlerine tabi olup, denetim açısından 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce Denetlenmesi Hakkında Kanun, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ve 320 sayılı KHK gereğince Sayıştay’ın denetimine tabidir.

Şans oyunları hasılatından alınacak vergi, fon ve paylar ile kamu payı olarak Hazineye aktarılacak tutarlara ilişkin usul ve esaslar; 01.04.2007 tarihinde yürürlüğe giren 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunla yeniden düzenlenmiştir.

01.08.2003 tarih ve 4971 sayılı Kanun ile 320 sayılı KHK’ya Ek 2 nci madde eklenerek şans oyunları lisansının üçüncü kişilere verilebilmesine imkan tanınmıştır.

Yine 24.07.2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanun ile 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci maddesine lisans hakkı verilmesi ile ilgili olarak bir takım ek düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu Ek madde ile; şans oyunlarına ilişkin lisansın, Bakanlar Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim şirketlere ayrı, ayrı veya topluca verilebilmesi, lisans verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin kararın ÖYK’ca alınması hususları düzenlenmiştir.

Ayrıca MPİ, lisansın verilmesine ilişkin yapılacak sözleşmelerin kamu yararına ve tüketici haklarını koruyacak şekilde uygulanmasının sağlanması için gereken tedbirleri almaya, şans oyunları faaliyetlerinin ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygun yürütülmesini izlemeye ve denetlemeye, ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine aykırılıklarında idari para cezası uygulamaya ve lisansı iptal etmeye yetkili kılınmıştır.

23.07.2010 tarih ve 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 29 uncu maddesi ile 320 sayılı KHK’nın Ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilerek şans oyunlarının tertibi ile ilgili T. Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılabilecek iş ve hizmetler belirtilmiş ve şans oyunlarının tertibine ilişkin iş ve hizmetlerin yaptırılmasına ait usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Söz konusu düzenlemede; İdare tarafından belirlenen iş ve hizmetlerin, kısımlara bölünmeden ve hasılattan pay verilmesi suretiyle, en fazla 10 yıl süreyle ihale edileceği, ihalede açık eksiltme usulünün uygulanacağı, ceza ve yasaklama hükümleri hariç 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa tabi olmadığı, ihale komisyonunun teşkili ve çalışma usullleri, yükleniciye verilecek yaklaşık oranın tespiti, ilan, ihale dokümanı ve teknik şartnamede bulunacak hususlar, sözleşmenin iptal ve feshi hallerinde yapılacak uygulamalar, oyun ismi, marka ve benzerlerinin İdare adına tescil edileceği gibi hususlar yer almıştır. Aynı düzenlemede, lisansın verilmesine ve şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılmasına ilişkin diğer usul ve esasların Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenmesi ve ihale işlemlerine Bakanlar Kurulu kararı ile başlanması öngörülmüştür.

10.09.2012 tarih ve 2012/3867 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, şans oyunları lisansının verilmesine ilişkin olarak;

-Karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Şans Topu, On Numara, Süper Loto ve Sayısal Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisansın, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bir anonim şirkete topluca verilmek suretiyle özelleştirilmesine,

-Lisans süresinin, faaliyete geçiş tarihinden itibaren 10 yıllık süre ile verilmesine,

-5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan yatırım ve işletme giderlerine ilişkin sınır, lisansın verilmesinden itibaren; hasılat ve diğer gelirler toplamının %28’i olarak belirlenmesine, lisans süresince aylık hasılatın

%3’ünün MPİ’ye; %25’inin ise lisans sahibine verilmek suretiyle paylaştırılacağına, diğer gelirler toplamının %28’ininde lisans sahibine verilmesine,

karar verilmiştir.

25.10.2013 tarih ve 28802 sayılı Resmi Gazete’de; “Şans Oyunları Lisansının Verilmesi, Lisansa Konu Faaliyetlerin Düzenlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır.

2

Sayıştay