Malzemeler
/ 8–10 cm boyunda demir çivi ya da vida
/ Üzeri plastik yal›t›m malzemesiyle kaplanm›fl elektrik teli
/ 9 voltluk bir pil
/ 2–3 adet ataç ya da toplui¤ne gibi küçük ve hafif metal cisimler
■ ‹letken telin üzerindeki plastik yal›t›m malzemesini, telin uç k›s›mlar›ndan soyarak bir miktar açal›m.
■ Telin aç›k olan uçlar›n› biraz sark›tarak teli çivinin üzerine saral›m.
■ Telin aç›k uçlar›ndan birini pilin (+) kutbuna, di¤erini (-) kutbuna de¤direlim.
■ Ataç ya da toplu i¤neleri çivinin bafl taraf›na
yaklaflt›ral›m.
Ne gözlediniz?
Önceden m›knat›s özelli¤i göstermeyen demir çiviye böylece m›knat›s özelli¤i kazand›rm›fl olduk. Bir bafl-ka deyiflle basit bir elektrom›knat›s elde ettik.
Bu deney TÜB‹TAK Yaz Bilim Kamp› için TÜB‹TAK UME taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.
Elektrom›knat›s Yapal›m!
M›knat›slar, kutuplar› aras›nda gidip gelen kuvvet çizgilerinin oluflturdu¤u bir manyetik alana sahiptir. M›knat›s›n çevresini saran bu manyetik alan bir kuvvet üretir. Bu kuvvet, iki m›knat›s›n benzer kutuplar› birbirine yaklaflt›r›l-d›¤›nda itme kuvveti, z›t kutuplar› yaklaflt›r›lyaklaflt›r›l-d›¤›ndaysa çekme kuvveti biçi-minde etki eder. Baz› malzemeler m›knat›s özelli¤i tafl›mad›klar› halde man-yetik alan içinde m›knat›slanabilirler. Bu tür malzemelere ferromanman-yetik malzeme denir. Bunlar, bir m›knat›s›n manyetik alan›na yerlefltirildiklerinde m›knat›slan›r, manyetik alan›n d›fl›na ç›kar›ld›klar›ndaysa m›knat›s özellikle-rini yitirirler. Do¤al m›knat›slarsa, kal›c› m›knat›sl›k özelli¤ine sahiptirler ve manyetik alan d›fl›nda bile bu özelliklerini yitirmezler.
YYYY››››lllldddd››››zzzz TTTTaaaakkkk››››mmmm››››Birlikte Deneyelim...
Biz de bir iletkenin çevresinden ak›m geçirerek elektromanyetik bir alan oluflturabiliriz. Bu manye-tik alandan yararlanarak da basit bir elektrom›kna-t›s yapabiliriz.