1 12/09/2018 SANAYİDE GELİŞMELER VE İSTİHDAM EĞİLİMLERİ
Pınar KAYNAK, Araştırmacı Yönetici Özeti
TÜİK, Mayıs 2018 işsizlik oranını %9,7 olarak açıklamıştır. İşsiz sayısı Nisan dönemine göre %1,6 oranında artarak 3 milyon 136 bin kişi seviyesine çıkarken, işgücü %0,6 oranında artarak 32 milyon 274 bin kişi seviyesine çıkmıştır. İşgücüne katılım oranı (İKO) ise %53,3 olarak açıklanmıştır. Bu oran hem Nisan döneminden hem de geçen yılın aynı döneminden 0,3 puan yüksektir. Sanayi istihdamı ise Nisan dönemine göre 19 bin kişi artmıştır.
SPM, 17 Eylül’de açıklanacak Haziran dönemi genel işsizlik oranının 0,3 puan artıp çift hanelere çıkarak %10 düzeyinde, tarım dışı işsizlik oranının ise 0,4 puan artarak %12 seviyesinde seyretmesini beklemektedir. Bunlara paralel olarak mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0,3 puan artarak %12,8 seviyesine çıkmasını tahmin etmektedir. İstihdam oranının 0,1 puan artarak %48,2 düzeyinde, sanayi istihdamının ufak bir artışla 5 milyon 731 bin kişi seviyesinde gerçekleşmesini beklemektedir.
TÜİK Verilerinin Seyri(Gerçekleşme) Mayıs
2017
Nisan 2018
Mayıs 2018
(1) (2) (3)
GÖSTERGE
İşsizlik oranı (%) 10,2 9,6 9,7
MA-İşsizlik oranı (%) 11,1 10,3 10,6
Tarım dışı işsizlik oranı (%) 12,2 11,4 11,6 MA-Tarım dışı işsizlik oranı (%) 13,2 12,2 12,5
İşgücü 31 713 32 095 32 274
MA-İşgücü 31 515 32 087 32 081
İşsiz 3 225 3 086 3 136
MA-İşsiz 3 503 3 307 3 400
İşgücüne katılım oranı (%) 53,0 53,0 53,3 MA-İşgücüne katılım oranı (%) 52,7 53,0 53,0
İstihdam 28 488 29 009 29 138
MA-İstihdam 28 012 28 779 28 681
Tarım 5 577 5 305 5 480
Sanayi 5 386 5 650 5 669
İnşaat 2 146 2 155 2 086
Hizmet 15 380 15 899 15 903 %3,4
%2,3
%2,4
%1,7
%5,3
%2,8
%1,8
%2,8
%2,9 0,3 0,3 0,5 0,8 0,6 0,7
%1,8 Değişim
Aylık
Değişim Yıllık
(3-2) (3-1)
%0,0 0,3 0,1
0,2 0,3
%0,6
%0,02
%1,6
%2,8 0,3 0,0
%0,4
%0,3
%3,3
%0,3
%3,2
2 İşsizlik
Mayıs döneminde işsizlik verilerindeki düşüşün, yönünü yeniden artış eğilimine çevirdiği görülmektedir. Genel işsizlik oranı Nisan dönemine göre 0,1 puan, tarım dışı işsizlik oranı ise 0,2 puan artarak sırasıyla %9,7 ve %11,6 olarak açıklanmıştır.
TÜİK, Mayıs 2018 genel işsizlik oranını %9,7 olarak açıklamıştır. Bu oran bir önceki yılın aynı döneminden 0,5 puan düşükken, Nisan 2018 dönemi işsizlik oranından 0,1 puan yüksektir. İşsiz sayısı ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %2,8 oranında azalmıştır. Genel işsizlik oranına paralel olarak tarım dışı işsizlik oranı da Nisan dönemine göre 0,2 puan artmış ve %11,6 seviyesinde seyretmiştir. Bu oran bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,6 puan düşüktür. Dolayısıyla, işsizlik oranlarındaki azalma eğiliminin yerini artışa bıraktığı görülmektedir. Genel işsizlik oranı, tarım dışı işsizlik oranı ve eğilimler Şekil 1’de gösterilmiştir. Her iki işsizlik oranında da Kasım 2012’den bu yana süregelen artış eğilimi devam etmektedir.
Şekil 1: Genel ve Tarım Dışı İşsizlik Oranları
Kaynak: TÜİK
Diğer yandan, hem mevsim etkilerinden arındırılmış genel işsizlik oranı hem de mevsim etkilerinden arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı da bir önceki döneme göre 0,3 puan artarak sırasıyla %10,6 ve
%12,5 seviyelerinde gerçekleşmiştir.
7,07,5 8,08,5 9,09,5 10,010,5 11,011,5 12,012,5 13,013,5 14,014,5 15,015,5 16,0
01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 11/11 01/12 03/12 05/12 07/12 09/12 11/12 01/13 03/13 05/13 07/13 09/13 11/13 01/14 03/14 05/14 07/14 09/14 11/14 01/15 03/15 05/15 07/15 09/15 11/15 01/16 03/16 05/16 07/16 09/16 11/16 01/17 03/17 05/17 07/17 09/17 11/17 01/18 03/18 05/18
İşsizlik Oranı Tarım Dışı İşsizlik Oranı
İşsizlik Oranı (Eğilim) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (Eğilim)
3 Şekil 2: Genel İşsizlik ve Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranları
Kaynak: TÜİK
İşgücü
Mayıs döneminde işgücü, Nisan dönemine göre %0,6 oranında artmış ve 32 milyon 274 bin kişi olarak açıklanmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre ise %1,8 oranında bir artış görülmektedir. Bu da 561 bin kişinin daha işgücüne katıldığını göstermektedir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücü bir önceki döneme göre 6 bin kişi azalarak 32 milyon 81 bin kişi seviyesine inmiştir. Bu da bir önceki döneme göre %0,02 oranında bir daralma, geçen yılın aynı dönemine göre ise %1,8 oranında bir genişleme olduğuna işaret etmektedir.
İşgücüne Katılım Oranı
Mayıs 2018 toplam işgücüne katılım oranı (İKO) %53,3 olarak açıklanmıştır. Bu oran hem Nisan döneminden hem de geçen yılın aynı döneminden0,3 puan yüksektir. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılım oranı ise Nisan dönemine göre sabit kalarak %53 olarak açıklanmıştır. Bu oran geçen yılın aynı döneminden 0,3 puan yüksektir.
İstihdam
Mayıs2018’de imalat sektöründe istihdam bir önceki döneme göre 17 bin kişi artarak 5 milyon 224 bin seviyesine ulaşırken, madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektörlerinde toplam istihdam 3 bin kişi artmıştır. Bu değişimlere paralel olarak sanayi sektörü istihdamı Nisan dönemine göre 19 bin kişi artarak 5 milyon 669 bin seviyesine ulaşmıştır. Yıllık bazda hem imalat sektöründeki 270 bin, hem de madencilik ve taş ocakçılığı ile altyapı hizmetleri sektöründe meydana gelen 14 bin kişilik artışa mukabil, sanayi istihdamı yıllık olarak 283 bin kişi artmıştır. Şekil 3’te Haziran 2012’den itibaren sanayi alt sektörlerinde yaratılan istihdam gösterilmektedir.
Sanayi istihdamı aylık olarak 19 bin kişi, yıllık olarak ise 283 bin kişi artmıştır.
7,07,5 8,0 8,59,0 9,5 10,010,5 11,011,5 12,0 12,513,0 13,5
Oca.11 Mar.11 May.11 Tem.11 Eyl.11 Kas.11 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kas.12 Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Eyl.13 Kas.13 Oca.14 Mar.14 May.14 Tem.14 Eyl.14 Kas.14 Oca.15 Mar.15 May.15 Tem.15 Eyl.15 Kas.15 Oca.16 Mar.16 May.16 Tem.16 Eyl.16 Kas.16 Oca.17 Mar.17 May.17 Tem.17 Eyl.17 Kas.17 Oca.18 Mar.18 May.18
İşsizlik Oranı MA-İşsizlik Oranı
Polinom. (İşsizlik Oranı) Polinom. (MA-İşsizlik Oranı)
4 Şekil 3: Sanayi Alt Sektörlerinde İstihdam Artışı
Kaynak: TÜİK
İmalat Sanayi
İmalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların yöneticilerinin TCMB İktisadi Yönelim Anketi’ne verdikleri yanıtlara göre hesaplanan “İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı” (KKO), Mayıs döneminde geçen yılın aynı ayına göre 0,9 puan azalarak %77,9 seviyesinde seyretmiştir. Bu rakam Nisan 2018dönemi imalat sanayi KKO seviyesinden 0,6 puan yüksektir.
Şekil 4: İmalat Sanayinde Kapasite Kullanım Oranları ve Eğilim
Kaynak: TCMB
İmalat sanayinin üç alt ana dalı olan tüketim malları, ara mallar ve yatırım malları imalatları için kapasite kullanım oranları, Şekil 5’te gösterilmiştir.
%72
%74
%76
%78
%80
01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 11/11 01/12 03/12 05/12 07/12 09/12 11/12 01/13 03/13 05/13 07/13 09/13 11/13 01/14 03/14 05/14 07/14 09/14 11/14 01/15 03/15 05/15 07/15 09/15 11/15 01/16 03/16 05/16 07/16 09/16 11/16 01/17 03/17 05/17 07/17 09/17 11/17 01/18 03/18 05/18 07/18
İmalat KKO
imalat KKO İmalat KKO (Eğilim)
5 Şekil 5: İmalat Sanayi Alt Sektörlerinde Kapasite Kullanım Oranı
Kaynak: TCMB
Mayıs 2018’de yatırım malları imalatı alt sektöründeki kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre sabit kalarak %80,9 düzeyinde seyretmiştir. Yine aynı dönemde tüketim malları imalatındaki KKO
%74’ten %73,9’a inmiş; ara malları imalatındaki KKO ise %78,9’dan %80,2’ye çıkmıştır. Dolayısıyla, ara ve yatırım malları KKO’larındaki azalma eğiliminin durulduğu görülürken, tüketim malları KKO’sundaki artma eğiliminin yerini azalma eğilimine bıraktığı görülmektedir.
Tahminler1
Geçtiğimiz ay yayınlanan bültenimizde işsizlik verilerinde düşüş beklediğimizi belirtmiştik. 15 Ağustos tarihinde açıklanan Mayıs 2018 dönemi işsizlik oranları beklediğimizin aksine artmaya devam etmiştir.
Genel işsizlik oranı 0,1 puan artarak %9,7 olarak açıklanırken, tarım dışı işsizlik oranı 0,2 puan artarak
%11,6 olarak açıklanmıştır. Diğer yandan, mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranı 0,3 puan artarak %12,5 seviyesine çıkmıştır.
Haziran 2018 dönemine ilişkin tahminlerimiz işsizlik verilerindeki artışın devam etmesi yönünde.
Genel işsizlik oranının 0,3 puan artarak %10 düzeyinde çift hanelere çıkmasını bekliyoruz. Buna paralel olarak tarım dışı işsizlik oranının 0,4 puan artarak %12 seviyesinde gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Mevsimsellikten arındırılmış tarım dışı işsizlik oranının 0,3 puan artarak %12,8 oranına çıkmasını istihdam oranının ise 0,1 puan artarak %48,2 seviyesine çıkmasını bekliyoruz.
Sanayi istihdamının Mayıs dönemi değerine ilişkin tahmin ettiğimiz rakam 5 milyon 660bin kişi olurken, gerçekleşme 5 milyon 669 bin kişi olmuştur. Tahminlerimize göre Haziran döneminde bu sayının 5 milyon 731 bin kişi seviyesinde seyretmesi beklenmelidir. Aşağıdaki tabloda Haziran dönemine ilişkin tahminlerimiz ve önceki tahminlerimizle gerçekleşmeleri yer almaktadır.
1 Gelecek aya ilişkin genel ve tarım dışı işsizlik oranları ile istihdam oranı ve sanayi istihdamı tahminleri ilgili değişkenin kendi geçmiş değerleri ile GYSH ve Sanayi Üretim Endeksi(SÜE)’nin geçmiş değerleri kullanılarak yapılmaktadır.
%68
%70
%72
%74
%76
%78
%80
%82
%84
%86
01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 11/11 01/12 03/12 05/12 07/12 09/12 11/12 01/13 03/13 05/13 07/13 09/13 11/13 01/14 03/14 05/14 07/14 09/14 11/14 01/15 03/15 05/15 07/15 09/15 11/15 01/16 03/16 05/16 07/16 09/16 11/16 01/17 03/17 05/17 07/17 09/17 11/17 01/18 03/18 05/18 07/18
Tüketim malları KKO Ara mallar KKO Yatırım malları KKO
6
Kaynak: TÜİK, SPM tahminleri
Sonuç
İşsizlik verilerinde Mayıs döneminde gözlediğimiz yukarı yönlü eğilimin Haziran döneminde de devam etmesi beklenmelidir. Haziran döneminde ihracat bir önceki döneme göre %9 azalırken; yatırım malları ithalatı %12, hammadde ithalatı ise %19 oranında azalmıştır. Üretimin ithal girdi bağımlılığı dikkate alındığında bu gelişmelerin üretimde bir yavaşlamanın sinyali olabileceği düşünülebilir. Zaten, yine aynı dönemde sanayi üretim endeksinin(SÜE) 13,7 puan, mevsim ve takvim etkilerinde arındırılmış SÜE’nin ise 2,4 puan azaldığı görülmektedir. Bu gelişmelerin Haziran dönemi işgücü verilerine de yansıması beklenmelidir. Yaptığımız sayısal tahminler de bu beklentimizi destekler niteliktedir.
SPM Tahmin SPM Tahmin Gerçekleşen SPM Tahmin Gerçekleşen
İşsizlik Oranı (%) 10,0 9,5 9,7 9,1 9,6
Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 12,0 11,4 11,6 11,0 11,4
MEA Tarım Dışı İşsizlik (%) 12,8 12,6 12,5 11,6 12,2
İstihdam Oranı (%) 48,2 48,3 48,1 48,0 47,9
Sanayi İstihdamı (Bin Kişi) 5731 5660 5669 5599 5650
Gösterge Haziran 2018
Hatırlatma
Mayıs 2018 Nisan 2018
