Yeniçağın Genel Özellikleri - Derebeylerin yerini mutlak monarşik krallıklar almıştır.
- Skolastik düşünce yerine Hümanizm ve pozitif düşünce almıştır.
- Avrupa’da din alanında, bilim ve teknik alanda gelişmeler yaşanmıştır.
- Coğrafi Keşifler, Rönesans ve Reform dönemin en önemli olaylarıdır.
- Akdeniz ticareti önemini yitirmiş, Okyanus Ticareti önem kazanmıştır.
Yeni Buluşlar (Bilim ve Teknik Alanda Gelişmeler)
a) Barutun ateşli silahlarda kullanılması: Derebeylikler yıkılmış, mutlak krallıklar kurulmuştur. Düzenli orduların önemi artmıştır.
b) Pusulanın Kullanılması: Sapma açısı hesaplanmış, Coğrafi Keşiflerin başlamasında etkili olmuştur.
c) Kağıt ve Matbaanın Geliştirilmesi ve Kullanılması: Matbaayı Alman J. Gutenberg kurşundan harf dökerek geliştirmiştir. Rönesans ve Reform hareketlerinin doğmasına neden olmuştur. Skolastik Düşünce yıkılmıştır.
d) Gemicilik Sanatının ilerlemesi: Açık denizlere çıkabilmek için dayanıklı gemiler yapıldı. Coğrafi Keşiflerin başlamasında etkili olmuştur.
Coğrafi Keşifler
Avrupalı devletlerce XV.yy. sonunda başlatılan ve XVI. yy. boyunca devam eden keşif hareketlerine denir.
Nedenleri
- Pusulanın geliştirilmesi
- Gemicilik Sanatının ilerlemesi ve coğrafya biliminin gelişmesi - Doğunun zenginliklerinin ele geçirilmek istenmesi
- İpek ve Baharat yollarının Osmanlının elinde olması
- İspanyollarla Portekizliler arasındaki rekabetin denizcilikte de sürmesi - Hıristiyanlığın yayılmak istenmesi
Önemli Keşifler
Coğrafi Keşifleri, Portekiz ve İspanyolların öncülüğünde başlamış; daha sonrada keşif hareketlerine İngiltere, Fransa, Hollanda gibi devletlerde katılmıştır.
1- 1487’de Bartelmi Diaz Ümit Burnunu buldu.
2- 1492’de Kristof Kolomb Amerika’ya ulaştı.
3- 1498’de Vasco de Gama Ümit Burnundan geçerek Hindistan’a ulaştı.(Baharat Yolunu Hint limanlarına çevirdi.)
4- 1507’de Ameriko Vespuçi, Amerika kıtasını keşfetti.
5- 1519’da Macellan ve Del Kano dünyanın yuvarlaklığını kanıtladı.
Coğrafi Keşiflerin Sonuçları Ekonomik Sonuçlar
1- Akdeniz Ticareti önemini kaybetti.Okyanus Ticareti önem kazandı.
2- Akdeniz Limanları(Venedik, Marsilya,Ceneviz)önemini kaybetti.
3- Okyanus Kıyısındaki Limanlar (Lizbon, Bordo, Londra, Rotterdam) önem kazandı.
4- Akdeniz ülkeleri yoksullaşmaya başladılar.
5- Burjuva sınıfı ekonomik yönden güçlendi.
6- Avrupa’da sermaye birikimi sağlandı.
7- Gümrük gelirleri azalan Osmanlı Devleti yeni önlemler almaya başladı.
Siyasi Sonuçlar
1- Sömürge İmparatorlukları kuruldu.(İng.,Hol.,İsp.,Por.) 2- Merkezi krallıklar güç kazandı.
Dinsel Sonuçları
1- Kiliseye duyulan güven azaldı.
2- Hıristiyanlık geniş alanlara yayıldı.
Sosyal Sonuçları 1- Köle ticareti gelişti.
2- Yeni ırklar, yeni uygarlıklar tanındı. (Aztek, İnka…) Bilimsel Sonuçları
1- Rönesansın oluşumunu etkiledi.
2- Dünyanın yuvarlaklığı kanıtlandı.
3- İnsanlar bilinmeyen birçok şeyin farkına vardı.
Rönesans (Yeniden Doğuş)
XV.yy. ve XVIyy.’larda önce İtalya’da daha sonra diğer Avrupa Devletlerinde meydana gelen Bilim, Edebiyat ve Güzel Sanatlar alanındaki yenilik hareketleridir.
Nedenleri
- Coğrafi Keşiflerin etkisi
- Kağıt ve matbaanın kullanılması - Hümanizm akımının etkisi
- Eski Yunan ve Hellen uygarlıklarının eserlerinin yeniden incelenmesi - Bizans’tan kaçan bilginlerin İtalya’ya gelmesi
Rönesans’ın İtalya’da başlama nedenleri 1- Roma’nın kültür ve uygarlık merkezi olması
2- Coğrafi Konum gereği birçok uygarlıkla etkileşim kurabilmesi 3- Siyasal Birliğin olmaması ve özgür düşüncenin bulunması 4- İtalya’nın dini merkez olması
5- İtalyan Şehirlerinin zengin olması
Rönesans; İtalya savaşları, ticari ilişkiler, Papayı ziyarete gelenler, üniversiteler aracılığı ile Avrupa’ya yayılmıştır.
Sonuçları
- Skolastik düşüncenin yerini, pozitif düşünce aldı.
- Reformun başlamasına neden oldu.
- Bilim ve sanatta doğaya dönüldü.
- Bilimde laikleşme süreci başladı.
Reform (Yeniden Biçim Verme)
XVI.yy’da Avrupa’da Rönesans'a paralel olarak Katolik kilisesinde meydana gelen değişme ve gelişmelerdir.
Nedenleri
- Katolik Kilisesinin baskısı - Rönesansın etkisi.
- Kağıt ve Matbaanın etkisiyle İncil’in milli dillere çevrilmesi - Endülüjans sorunu
- Yoksul köylü ve şövalyelerin kilisenin zenginliklerini ele geçirme isteği
Reformun Gelişimi ve Almanya’da başlama nedenleri
Almanya’da Siyasi Birliğin olmaması ve Alman Prenslerinin Reformu desteklemeleri.
Almanya’da Reformu Martin Luther başlattı.İncil’i Almancaya çevirdi, Endülüjansa karşı çıktı. Luther mezhebi hızlıca yayıldı, taraftarlarına Protestan denildi. 1555 Ogsburg Antlaşmasıyla Protestanlık Almanya’da resmen tanındı.
- Fransa’da Kalvenizm, - İngiltere’de Anglikanizm,
- İskoçya’da Presbiterienlik mezhebi ortaya çıktı.
Sonuçları
- Avrupa’da mezhep birliği parçalandı.
- Eğitim-öğretim dinin etkisinden kurtuldu (laikleşti.)
- Kilisenin malları burjuvalar ve prensler arasında paylaşıldı.
- Katolik kilisesi kendini yeniden düzenlemeye başladı. (Engizisyon mahkemeleri ve Cizvit tarikatı kuruldu.)
- Skolastik düşünce önemini kaybetti.
- Avrupa’da mezhep çatışmaları hızlandı. (30 yıl savaşları)
Otuz Yıl Savaşları (1618 – 1648)
Nedeni: İmparator II. Ferdinand’ın Almanya’daki prensliklere zorla Katolikliği kabul ettirmek istemesi
Alman İmp. ile Protestanlar arasında din ve mezhep savaşı olarak başlayan savaş, Almanya ile Fransa, İsveç, Hollanda arasındaki savaşa dönüştü. İspanya Alman İmparator’nu destekledi.
Sonuçları: Alman İmp. ve İspanya savaşı kaybetti. Alman prensleri kazandı. 1648 Westefalya antlaşması imzalandı. Alman prenslikleri siyasal ve dinsel özgürlüklerine kavuştu. Prusya kuruldu. Bugünkü Almanya’nın temelleri atıldı.
Yedi Yıl Savaşları (1756 – 1763)
Fransa ile İngiltere arasında gerçekleşmiştir.
Nedeni: İngiltere ve Fransa arasındaki sömürge, ticaret ve deniz gücü rekabeti.
Sonuçları: Fransa savaşı kaybetti. Amerika ve Hindistan’daki sömürgeleri kaybetti.
İngiltere ekonomik kayba uğradı. ABD’deki sömürgelerinde vergileri arttırarak Amerikan bağımsızlık savaşının başlamasına zemin hazırladı.
ABD’nin Kurulması
Yedi yıl savaşlarının sonunda mali sıkıntıya düşen İngiltere’nin sömürgelerine fazla vergi uygulamasıyla koloniler vergilere karşı çıktı. Ayaklanmalar ortaya çıktı. Koloniler I. ve II.
Filedelfiya kongrelerini düzenlediler ve bağımsızlık kararı aldılar. 1774’de Bağımsızlık ve İnsan Hakları Bildirgesi yayınlandı.1783’de Versay Antlaşması ile Amerika’nın bağımsızlığı tanındı. 1787’de ABD kuruldu.
NOT: Dünyada ilk defa bağımsızlık savaşını başlatan ABD’dİr.
Fransız Devrimi (1789)
Devrim: Bir toplumun siyasal, ekonomik ve ideolojik yaşamında köklü değişimdir.
Fransız Devrimi: Mutlakiyet rejimlerini yıkan, anayasal yönetimin ve demokrasinin yerleşmesini sağlayan, feodalizmi tüm yönleriyle tasfiye eden, eşitlik, özgürlük,
ulusçuluk, insan hakları gibi düşüncelerin tüm dünyaya yayılmasını sağlayan evrensel nitelikte bir olaydır.
Nedenleri
1- Sosyal Neden: Halkın sınıflara ayrılması, köylülerin ağır vergilerle ezilmesi.
2- Ekonomik Neden: Fransa’nın katıldığı savaşlardan yenilgi ile ayrılması, mali kriz içine girmesi.
3- Siyasal Neden: Fransa’da mutlak yönetim anlayışının olması,kralın keyfi yönetim uygulaması.
4- Dış Etkenler: İngiltere’de Meşrutiyet rejiminin uygulanması, Amerika’nın bağımsızlığını ilan etmesi.
5- Aydınların Etkisi: Jan Jak Ruso, Monteskiyo, gibi Fransız aydınlarının halkı demokrasi konularında aydınlatması.
Bunların üzerine; halk ihtilale hazır hale getirilmiştir.
Burjuva ve Köylüler ihtilali başlatmışlardır. İnsan ve Yurttaş hakları Bildirisi yayınlanmıştır.
Fransız İhtilalinin Dönemleri - Kurucu Meclis Dönemi
- Meşruti Krallık Dönemi - Milli Konvansiyon Dönemi
- Direktuvar (Anayasal Cumhuriyet) Dönemi - Konsüllük Dönemi
Sonuçları
1- Mutlak Monarşiler yıkıldı, Meşruti rejimler ve Demokratik yönetimler güç kazandı.
2- Milliyetçilik akımı ortaya çıktı. Çok uluslu imparatorlukların parçalanma süreci başladı.
3- Burjuva sınıfı yönetimde güç kazandı.
4- Eşitlik, adalet, özgürlük ve laik devlet anlayışı gibi kavramlar yayılmaya başladı.
Fransız Devriminin Osmanlıya Etkileri; Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklar arasında ulusçuluk akımı yayıldı. Zaman içinde uluslar Osmanlı Devletinden ayrılmaya başladılar. I. Dünya Savaşı sonrasında devletin yıkılmasında etkili oldu.
Viyana Kongresi (1815)
Nedeni: Fransız İhtilali sonucu bozulan Avrupa’nın siyasal dengesini yeniden kurmak, mutlak rejimleri korumak, Fransa’yı eski sınırlarına döndürmek. İngiltere, Rusya, Avusturya ve Prusya bu kongreye katıldı.
Sonuçları: Avrupa ülkelerinin sınırları yeniden çizildi. (Restorasyon Dönemi) başladı.
Bu dönemde;
- Belçika Hollanda’ya, - İsveç Norveç’e,
- İrlanda İngiltere’ye bağlanacaktır.
Sanayi Devrimi (Makineleşme Çağı) Kömür + Buhar + Demir = Sanayi (Endüstri)
Coğrafi Keşiflerin başlattığı sömürgecilik hareketleriyle Avrupa zenginleşti. Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkardığı özgür düşünce, bilim ve teknik alanda
gelişmelere yol açtı. Bilim ve teknik gelişmelerin üretim alanında uygulanmasıyla Sanayi Devrimi gerçekleşti.
Sonuçları
1- El tezgahlarının yerine makineler kuruldu. Fabrikalar açıldı.
2- Fabrikalar çevresinde sanayi kentleri kuruldu. (Köyden kente göç)
3-İşçi sınıfı ortaya çıktı. İşçi sorunları çözümlenemeyince işçi ihtilalleri ortaya çıktı.
4- Üretim arttı. Hammadde ve Pazar bulmak önemli sorun haline geldi. Sanayileşen ülkeler arasında sömürgecilik rekabeti hızlandı. Devletler arası rekabet I. ve II. Dünya savaşlarına neden oldu.
5- Ekonomide Liberalizm, Kapitalizm, Emperyalizm akımları yaygınlaştı.
Sanayi Devriminin Osmanlıya Etkileri: Osmanlı Devleti Sanayi Devrimine ayak uyduramadı.Bilim ve Teknolojik gelişmelerin gerisinde kalmıştır. Lonca Teşkilatı çökmüştür.
1830 İhtilalleri
Nedeni: Fransa’da kralın meşrutiyet düzenine son vermek istemesi Sonuçları: Meşruti düzen korundu.
Liberal yönetimler güç kazandı.
Restorasyon Dönemi sona erdi.
1848 İhtilalleri
Nedeni: İşçilerin ekonomik ve sosyal isteklerine yönetimin karşı çıkması
Sonuçları: İşçi sınıfı sendika kurmaya, ücretlere, çalışma saatlerine yönelik yeni haklar elde etti. Avrupa’da sosyalist akımlar ortaya çıktı. İtalyan ve Alman birliklerinin
kurulmasına ortam hazırlandı.
Yeniçağ'da Avrupa Tarihi Konusu Sunumunu indirmek için Tıklayın…
Yakınçağ'da Avrupa Tarihi Konusu Sunumunu indirmek için Tıklayın…
