Miyokard infarktüslü hastalar›n klinik ve demografik özelliklerinin incelenmesi
Fatma AL‹BAZ ÖNER (*), Zeynep GÜRCAN (*), Selen YURDAKUL (**), fiükran TÜRKEfi (*), Mustafa Kemal ARSLANTAfi (***), Mecdi ERGÜNEY (****)
KL‹N‹K ARAfiTIRMA Dahiliye
ÖZET
Amaç:‹stanbul E¤itim Araflt›rma Hastanesi Koroner Yo¤un Bak›m Ünitesinde Ocak 2003-Aral›k 2003 aras›nda Akut mi- yokard infarktüsü tan›s›yla yat›r›larak tedavi edilen 92 hasta- n›n klinik, demografik özellikleri, uygulanan tedaviler, komp- likasyonlar ve hastane içi mortalite oranlar›n›n de¤erlendiril- mesi amaçlanm›flt›r.
Gereç ve Yöntem:92 hastan›n kay›tlar› geriye dönük incelen- di.
Bulgular:92 hastan›n yafl ortalamas› 58.1±10.14 idi. Hasta- lar›n 73 (% 79.3)‘ü erkek, 19 (% 20.6)’u bayan idi. 8 (% 9) hastada ST elevasyonsuz miyokard infarktüsü, 84 (% 91) has- tada ST elevasyonlu miyokard infarktüsü tespit edildi. 17 (%
18.4) hastada yat›fl› s›ras›nda ölüm gerçekleflmifl, bunlar›n 11 (% 64.7)’i ilk 24 saatte, 6 (% 35.3) taneside 24 saatten sonra gerçekleflmifltir. Hastane için mortalite 65 yafl üstünde daha fazlad›r (p=0,01). 41 hastaya (% 45) trombolitik tedavi uygu- lanm›fl, 51 (% 65)’ine hastaneye geç ulaflmalar› yada kontren- dikasyon bulunmas› nedeniyle trombolitik uygulanmam›flt›r.
Trombolitik uygulanan hastalarda mortalite anlaml› derecede düflüktür (p:0.045). 75 hasta kardiyoloji poliklinik kontrolü önerilerek taburcu edilmifltir.
Sonuç: Kardiyovasküler ölümler mortalitenin en s›k sebebi olmas›na karfl›n, ülkemizde akut koroner sendromlarda giri- flim yapabilecek merkez say›s› azd›r. Bu durum merkezimiz gi- bi trombolitik tedavi yapan merkezlerin önemini artt›rmakta- d›r. Çal›flmam›zda hastalar›n önemli bir k›sm›na hastaneye geç baflvurmalar› nedeniyle trombolitik uygulanamam›flt›r.
Hastane içi mortalite trombolitik uygulananlarda anlaml› de- recede düflüktür. Bu nedenle toplumun do¤ru bilgilendirilerek hastaneye erken baflvurulmas› sa¤lanmal›d›r.
Anahtar kelimeler:Miyokard infarktüsü, trombolitik, mortalite
SUMMARY
Analysing of clinical-demographic characteristics in patients of myocardial infarction
Objective: The study was aimed to examine clinical and de- mographic characteristics, therapeutic interventions, compli- cations, in-hospital mortality of 92 patients hospitalized for acute myocardial infarction between January 2003-December 2003 in Coronary Intensive Care Unit of Istanbul Education Research Hospital.
Material and Methods:Records of 92 patients were reviewed retrospectively.
Results:Mean age of 92 patients was 58.1±10.14 years. Se- venty-three (79.3 %) of the patients were male and 19 (20.6
%) were female. Non-ST elevation myocard infarction was fo- und in 8 (9 %) patients and ST-elevation myocard infarction in 84 (91 %). Seventeen patients (18.4 %) died at admission, with 11 of them (64.7 %) dying within 24 hours and 6 dying later than the first 24 hours. In-hospital mortality was higher among those elder than 65 years old (P=0.01). Forty one (4
%) patients received thrombolytic treatment and 51 (65 %) did not due to reaching to the hospital lately or several coun- ter indication. In-hospital mortality rate is significantly lower in patients receiving thrombolitic (p=0.045). Seventy-five pa- tients were discharged, with a recommendation of cardiologic outpatient follow-up.
Conclusion: Although cardiovascular death is the most com- mon cause of death, a few centers in our country are able to perform interventions in acute coronary syndromes. This in- creases the importance of centers performing thrombolytic treatment such as our one. In the current study, a substantial proportion of patients did not receive thrombolytic treatment due to delayed admission to the hospital. Although no signifi- cant difference existed between groups receiving and not re- ceiving thrombolytic treatment in our center, in-hospital mor- tality was significantly lower among those receiving throm- bolytic treatment. Hence, the community should be appropria- tely informed to allow the early admission to the hospital Key words:Myocardial infarction, thrombolytic, mortality Gelifl tarihi: 09.01.2008
Kabul tarihi: 24.02.2009
‹stanbul E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi 2. Dahiliye Klini¤i Asistan›*; Kardiyoloji Uzman›**; Anesteziyoloji ve Reanimasyon Klini¤i Asistan›***; 2.
Dahiliye Klini¤i fiefi****
Göztepe T›p Dergisi 24(1):22-25, 2009
22
ISSN 1300-526X
Tüm dünyada ölüm nedenleri aras›nda birinci s›ra- y› ,kardiyovasküler hastal›klar, bu grup içinde ise en önemli yeri iskemik kalp hastal›klar› almakta- d›r. Amerika ve Avrupa ülkelerinde yap›lan birçok çal›flmada akut miyokard infarktüsü (MI)’nün kli- nik karakteristikleri tedavi yaklafl›mlar› ve klinik gidiflat›nda yafl ve cinsiyete göre farkl›l›klar oldu-
¤u bilinmektedir (2,3). Çal›flmam›zda; hastanemiz koroner yo¤un bak›m ünitesi (KYBÜ)’ne Ocak 2003 Aral›k 2003 tarihleri aras›nda akut MI tan›- s›yla hospitlize edilen hastalar›n; klinik, dermogra- fik özellikleri, hastalara uygulanan tedavi proto- kolleri ortaya ç›kan komplikasyonlar› ve hastane içi mortalite oranlar›n›n incelemesi amaçlanm›flt›r.
GEREÇ ve YÖNTEM
Hastanemiz KYBÜ'nde Ocak 2003- Aral›k 2003 tarihleri aras›nda hospitalize edilen hastalar›n ka- y›tlar› geriye dönük olarak incelendi.1 y›l içinde akut MI tan›s›yla hospitalize edilen 92 hastan›n;
yafl›, cinsiyeti, trombolitik tedavi uygulan›p uygu- lanmad›¤›, hastalarda diabetus mellitus (DM), hi- pertansiyon (HT), aterosklerotik vasküler hastal›k varl›¤›, aile hikayesi, sigara kullan›m› olup olmad›-
¤› tespit edilerek veriler kaydedildi. Akut myokard infarktüsü tan›s›; tipik gö¤üs a¤r›s›, elektrokardi- yografik de¤ifliklikler ve artm›fl kreatinin kinaz MB (CKMB). CKMB’nin referans de¤eri 2 kat›n- dan fazla ve total CK düzeyin % 5 veya üstü olma- s› ile konuldu. Çal›flmam›zda; istatistiksel de¤er- lendirmeler “SPSS 11.0 for Windows” program›
kullan›larak yap›ld›. Veriler say›, yüzde ve ortala- ma ± standart sapma olarak belirtildi ve kategorik olmayan veriler “Student t testi” ile karfl›laflt›r›ld›.
Kategorik karfl›laflt›rmalarda “Ki kare testi” uygu- land›. P<0.05 anlaml› kabul edildi.
BULGULAR
Çal›flmaya al›nan 92 hastan›n; 19'u bayan (% 20.65), 73'ü erkek (% 79.34) idi.Tüm hastalar›n yafl ortala- mas› 58.1±10.14 y›l tespit edildi. Tüm hasta grup- lar›nda; DM % 18.4, HT % 20.08, sigara kullan›m›
% 60.8, aterosklerotik vasküler hastal›k anamnezi
% 36.9, aile hikayesi % 19.5 saptand›.bu veriler cinsiyete göre incelendi¤inde; sadece sigara kulla- n›m› erkeklerde anlaml› derecede yüksekti (p<0.001) (Tablo 1).
84 hastada (% 91) ST elevasyonlu MI, 8 hastada (% 9) ST elevasyonsuz MI saptand› (Tablo 2) ST elevasyonlu MI'› bulunan hastalar›n 41'ine (%
48.8) trombolitik tedavi uygulanm›flt›. Hastalar›n tümüne trombolitik olarak streptokinaz kullan›ld›.
Geri kalan 43 hastaya geç baflvurma veya çeflitli kontrendikasyonlar nedeniyle trombolitik uygula- namam›flt›r. Toplam 33 hastada (535,8), hospitali- zasyon s›ras›nda komplikasyon geliflmifltir. Komp- likasyonlar tablo 2’de özetlenmifltir. Toplam 17 hasta (% 18.4), hastanede yat›fl› s›ras›nda kaybedil- mifl; bunlar›n 11'inde ölüm ilk 24 saatte 6's›nda 2-
7 .
Tablo 1. Cinsiyete göre yafl ortalamas›.
Yafl
Yafl ortalamas›
56.63±9.33 Cinsiyet
Erkek 19
Say›
73 63.74±11.36
Tablo 2. MI lokalizasyonlar›.
ST elevasyonlu MI anterior inferior+anterior inferior+anterior inferior lateral
Non-ST elevasyonlu MI
Hasta Say›s›
84 301 453 58
*Cinsiyete göre yafl ortalamalar› aras›nda anlaml› fark vard›r (p<0.05).
Tablo 3. Hastane içi komplikasyonlar.
Hasta say›s› (N) Yüzde %
Tromboliti¤e ba¤l›
kanama 1 0,9 Aritmi
27,1725
Kardiyojenik flok
14,1313
Tablo 4. Hastane içi ölüm nedenleri.
Hasta say›s› (N) Yüzde %
Ölümcül aritmi 17,643 Kardiyojenik flok
82,3514 F. Alibaz Öner ve ark., Miyokard infarktüslü hastalar›n klinik ve demografik özelliklerinin incelenmesi
23
gün aras›nda olmufltur. Hastane içi ölüm 65 yafl üs- tünde anlaml› derecede yüksek saptan›rken, cinsi- yetler aras›nda fark saptanmam›flt›r. Trombolitik uygulanan grupta mortalite anlaml› derecede dü- flüktür (p:0.045) (Tablo 3-4).
TARTIfiMA
Çal›flmaya al›nan hastalar›n % 79.34'ü erkekti.
Hastalar›n yafl ortalamas› 58.1±10.14 idi. Bu sonuç ülkemizde MI ile yap›lan en önemli çal›flmalardan biri olan TÜMAR (Türkiye Akut Myokard ‹nfark- tüsü Araflt›rmas›) (4) çal›flmas›yla uyumluydu. Ka- d›nlarda MI'ün daha ileri yaflta ve daha az görül- mesinin nedeni olarak ençok hormonal farkl›l›klar üzerinde düflünülmektedir. Çal›flmam›zda ST ele- vasyonlu MI'lu hastalar›n % 48,8'ine trombolitik tedavi uygulanm›flt›r. Bu oranda yine TÜMAR ça- l›flmas›yla uyumlu saptand›. Çal›flmam›zda; hasta- lar›n yar›s›na trombolitik tedavisi uygulanamama- s›n›n ana nedeni, hastalar›n hastaneye geç baflvur- mas› olarak tespit edilmifltir. ST elevasyonlu akut MI'de semptomlar›n bafllang›c›ndan itibaren 12 sa- at içinde uygulanan trombolitik tedavinin yararl›
oldu¤u ve ne kadar erken uygulan›rsa mortalitede- ki azalman›n o kadar belirgin oldu¤u bilinmektedir
(5,6). Tüm yafl gruplar›n›n dahil edildi¤i;17187 akut MI hasyas›n› kapsayan ISIS-2 çal›flmas›nda (5) in- travenöz streptokinaz (1,5 milyon ünite/1 saat) mortaliteyi plaseboya göre % 25 azaltt›¤› gösteril- di. Akut MI'nün tedavisinde primer transluminal koroner anjiyoplasti (PTCA) uygulanma oran› ge- liflmifl ülkelerde bile %10-20’dir (7). Bu oran ülke- miz gibi geliflmekte olan ülkelerde daha da düflük- tür. Bu durum, Türkiye’de merkezimiz gibi trom- bolitik uygulayan merkezlerin önemini daha da artt›rmaktad›r. Akut MI’lü hastan›n, hastaneye er- ken baflvuruflunun sa¤lanmas› ve trombolitik teda- vi flans›n› kaybetmemesi çok önemlidir. Bu da top- lumun MI hakk›nda do¤ru bilgilendirilmesiyle sa¤- lanabilir. Ülkemizde Ankara Yüksek ‹htisas Hasta- nesinde 2000-2002 y›llar›nda 70 yafl üzeri 160 has- tada yap›lan bir çal›flmada hastalar›n % 29’unun hastaneye 12 saatten daha geç baflvurdu¤u saptan- m›flt›r (8). Yine Dr. Siyami Ersek Gö¤üs Kalp Da-
mar Cerrahisi E¤itim ve Araflt›ma hastanesi tara- f›ndan yürütülen baflka bir çal›flmada hastalar›n ya- r›ya yak›n›n›n hastaneye geç baflvurdu¤u saptan- m›flt›r (9). Bizim çal›flmam›zda da durum benzerdir.
Bu durum ülkemizde hala önemli bir halk sa¤l›¤›
problemidir.
MI’lü hastalarda en s›k rastlad›¤›m›z komplikas- yon aritmidir. 2. s›kl›kta ise kardiyojenik floktur.
Merkezimizde o dönemde ekokardiyografi yap›l- mad›¤›ndan Ventriküler Septal Defekt, Mitral ye- tersizli¤i, serbest duvar rüptür gibi baz› komplikas- yonlar saptanamam›flt›r.
Hastane içi mortalite çal›flmam›zda % 18.4 olarak saptanm›flt›r. 65 yafl üstü mortalite literatürle uyumlu olarak daha yüksektir. Beklendi¤i gibi trombolitik uygulanan grupta hastane içi mortalite daha düflüktür (p:0.0045). Merkezimizin hastane içi mortalite oran› literatüre bak›ld›¤›nda oldukça yüksektir. Örne¤in; bu oran TÜMAR’da % 7.8’dir.
Bu durum; hastalar›n hastaneye geç baflvurmas› ve trombolitik flans›n› kaybetmesi, merkezimizde ileri revaskülerizasyon ve intraaortik balon pompas› gi- bi ileri tedavi olanaklar›n›n bulunmamas›na ba¤- lanmaktad›r.
Sonuç olarak; akut Miyokard ‹nfarktüsünde; mor- talite oran›, semptomlar bafllad›¤›ndan tedaviye bafllayana kadar geçen zaman dilimine ba¤l›d›r
(6,10,11). Ülkemiz gibi geliflmekte olan ülkelerde PTCA uygulayan merkez say›s› az oldu¤undan merkezimiz gibi trombolitik tedavi uygulayan mer- kezlerin önemi daha da artmaktad›r. Ülkemizde akut miyokard infarktüslü hastalar›n hastaneye geç baflvurmas› önemli bir halk problemidir. Bu konu- da toplumun bilgilendirilmesi çok önemlidir.
KAYNAKLAR
1. Schroeder SA. The importance of relating medicine and public health. Am J Med Sci 1992;303:355.
2. Yip L›k, Wu CJ, Chang TW, et al. Comparison of pri- mary anjioplasty and conservative treatment on short and long term outcomes in octogenarion or older patients with adult myocardial infarction. Jpn Heart J 2002;43:463-74.
3. Alter DA, Naylor CD, Austion PC, TU JV. Biology or bi- Göztepe T›p Dergisi 24(1):22-25, 2009
24
as: practice patterns and long term outcomes for men and wo- men with acute myocardial infarction. J Am Coll Cardiol 2002;39:1909-16.
4. TÜMAR çal›flmalar›. Türkiye Akut Myokard ‹nfarktüsü Araflt›rmas› ‹stanbul: Bristol Mayers Squibb Inc. fiirketi Ya- y›nlar› 2002.
5. Randomized trial of intravenous streptokinase, oral aspirin, both or neither among 17187 cases of suspected acute myo- cardial infarction:1515-2, ISIS-2 (Second International Study of Infarct Survival) collaborate Group. Lancet 1988;2:349-60.
6. Smith SC Jr, Feldman TE, Hirshfeld JW Jr, et al. Ame- rican Collage of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines; ACC/ AHA/ SCAI Writing committee to Update 2001 Guidelines for Percutaneous Coro- nary intervention.
7. Lange RA, Hillis LD. Should thrombolysis or primary an- jioplasty be the treatment of choice for acute myocardial in- farction. H Eng J Med 1996;335:1311-7.
8. Arat N, Gulel N, Sabah I. Has the mortality rate from acu-
te myocardial infarction fallen substantially in recent years?
Single Center data on elderly patient population. Anadolu Kardiyol Derg 2005;S:1001-7.
9. Norgaz T, Hobiko¤lu G, Aksu H, et al. ST yükselmeli akut myocard infarktüsünde hastane öncesi gecikme süresiyle klinik, demografik ve sosyoekonomik etkenlerin iliflkisi: Has- ta e¤itimi önemi Türk Kardiyol Dern Arfl 2005;33:392-7.
10. Von de Werf F, Ardissino D, Betriu A, et al. Manage- ment of acute myocardial infarction in patients presenting with ST segment elevation. The task force on the management of acute myocardial infarction of the European Society of Car- diology. Eur Heart J 2003;24:28-66.
11. Ar›tman EM, Anbe DT, Armstrong PW, et al.
ACC/AHA guidelines for the management of patients with ST elevation myocardial infarction; A report of the American College of Cardiology/ American Heart Association Task for- ce on Practice Guidelines. (Committee to Revise the 1999 Gu-
›delines for the managements of patients with acute myocard infarction) J Am Coll Cardiol 44:E1-E211, 2004.
F. Alibaz Öner ve ark., Miyokard infarktüslü hastalar›n klinik ve demografik özelliklerinin incelenmesi
25
