Yetişkin Eğitiminin Gelişimine Yön
Verenler
Doç. Dr. Gülden AKIN
Nikolaj Frederik Severin Grundtvig (1783- 1872)
• ‘Batılı (Western) yetişkin eğitiminin babası’ olarak tanımlanır.
• Yetişkin eğitimi ve andragoji kavramlarının oluşmasına zemin hazırlamıştır.
• Danimarka halk liselerinin fikir babasıdır.
• ‘Yaşayan kelime’ terimi ortaya atan Grundtvig,daha sonraki
aşamalarda ‘karşılıklı eğitim’(öğretmen ve öğrencinin birlikte
öğrenmeyi keşfetmesi ve öğrenme süreçlerinde birbirinden
etkilenmesi) ve ‘yaşayan iletişim’ kavramlarına geliştirmiştir.
Christen Mikkelsen Kold (1816- 1870)
• Parasız okulların öncüsüdür.
• Kold’a göre, ne okuyup yazdıklarını tam olarak anlayıncaya kadar çocuklara okuma ve yazma öğretilmemeliydi.
• Çocuklar sınıflara hapsedilmeden turlar ve geziler düzenlenerek okul dışında öğrenmeleri sağlanmasına özen gösteren Kold, çocuk ve
yetişkin öğrenmesi arasındaki farka da dikkat çekmiştir. O’na göre, çocuklar duyduklarını kelimesi kelimesine olduğu gibi hafızalarına kaydederken, yetişkinler duyduklarını aynen kabul etmeden önce, kendi kalplerine ve algılarına göre şekillendirip daha sonra
içselleştirirler.
John Dewey (1859-1952)
• John Dewey, ilerlemeci bir eğitim reformist idi ve eğitimin yaparak öğrenme ilkesine dayandırılması gerektiğine inanıyordu.
• Öğrencilerin eğitim programlarını deneyimledikleri ve programla etkileşime girdikleri bir ortamda geliştiğine inanıyor ve tüm öğrencilerin, kendi öğrenme süreçlerine katılma fırsatına sahip olması gerektiğini vurguluyordu.
• Okul, toplumun ve sosyal yapılanmanın en önemli yapı taşlarından biri
olduğuna göre, toplumun ve öğrencilerin kendi yaşamları ile ilgili sorunların çözümlemelerinin yapıldığı ortamlar olmalıydı.
• Eğitimin amacına ulaşabilmesi için, eğitim içeriğinin, öğrencinin önceki deneyimleriyle ilişkilendirilerek sunulması, böylece bu yeni bilgi ile
öğrencilerin bilgilerinin bağlantısının derinleştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır
Eduard Christian Lindeman (1885- 1953)
• Andragoji kavramını ABD’de yazılı bir kaynakta kullanan ilk eğitimcidir.
• Yetişkin eğitimine ait dört temel prensibi ortaya koyar: a) Eğitim, yaşamboyu devam eden bir süreçtir ve insanları sadece gelecekteki yaşantılarına
hazırlamaz. Bütün hayat öğrenme olduğundan eğitimin sonu yoktur. b) Yetişkin eğitimi, mesleki eğitimle ilgili değildir. Tam aksine, mesleki eğitimin bittiği yerde yetişkin eğitimi başlar. Çünkü yetişkin eğitiminin amacı tüm hayata anlam
kazandırmaktır. c) Yetişkin eğitiminde vurgu, konulardan ziyade durumlar
üstüne yapılmalıdır. Çünkü yetişkinler, kendilerini yeni bir duruma uydurma ve
alıştırma ihtiyacı hissedince eğitime ihtiyaç duymaktadırlar. Dolayısıyla, yetişkin
eğitiminde programlar öğrenenlerin ihtiyaç ve ilgilerine göre şekillenmelidir. d)
Yetişkin eğitiminde en değerli kaynak, öğrenenlerin deneyimleridir.
Malcolm Shepherd Knowles (1913- 1997)
• Andragoji kavramını kuramlaştıran ve tüm dünyaya duyuran eğitimcidir.
• Andragoji kavramının temel olarak altı ilke ile ilgili olduğunu
vurgulamıştır: bilme gereksinimi, öğrenenlerin özyönelimli benlik
algısı, öğrenenlerin deneyimlerinin rolü, öğrenmeye hazır olma,
öğrenmeye yönelim ve motivasyon.
Paulo Reglus Neves Freire (1921- 1997)
• Cevaplardan oluşan değil, soruların hakim olduğu bir eğitim anlayışına sahiptir.
Geleneksel Eğitim Anlayışı Freire’nin Eleştirel Eğitim Anlayışı
Bankacı eğitim Sorun tanımlayıcı eğitim
Evcilleştirme Özgürleştirme
İşlevsel okuryazarlık Eleştirel okuryazarlık (Sözcükleri ve dünyayı okuma)
Sessizlik kültürü Eleştirel bilinçlenme kültürü
Monolog Diyalog
Jack D. Mezirow (1923-2014)
• Öğrencilerin anlam şemalarını (spesifik inançlar, tutumlar ve duygusal
tepkiler) değiştirmeleri için, "deneyimleri üzerinde eleştirel bir düşünmeye girmeli ve bu da perspektif dönüşümüne yol açmalıdır."
• Mezirow’a (1991) göre dönüştürücü öğrenme 10 fazda gerçekleşir: 1.
Yönünü şaşırtan bir ikilem 2. Kendini inceleme 3. Eleştirel değerlendirme ve yabancılaşma hissi 4. Hoşnutsuzluğunu başkalarının deneyimleriyle ilişkilendirme 5. Yeni eylemler için yeni seçenekler keşfetme 6. Yeni
davranış biçimleri için güven inşa etme 7. Bir eylem düzeni planlama 8.
Planları uygulamak için bilgi edinme 9. Yeni rolleri deneyimleme 10.
Toplumla yeniden bütünleşme.
•
Peter Jarvis (1937 - 2018)
• Jarvis’e göre tüm öğrenmeler bir deneyimle başlar. Bu deneyim,
öğrenenleri üç farklı yola sevk eder: düşünme, yapma ve hissetme.
• Yaşanan deneyimin kişinin hayatını değiştirdiği ve daha deneyimli ve donanımlı hale getirdiği anlamına gelir.
• İnsanların toplum içinde öğrenen bir varlık olduğu fikrinin altını çizen Jarvis, öğrenen toplum, demokrasi ve globalleşme konusunda da
yetişkin eğitimine katkılar yapmıştır.
•
Kaynakça
• Freire, P. (2000). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. Dilek Hattatoğlu, Erol Özbek)Ayrıntı Yayınları, İstanbul. 5. Basım
• Dewey, J. (1923). Democracy And Education: An İntroduction To The Philosophy Of Education. Macmillan.
• Brookfield, S. (1987). Eduard Lindeman. Twentieth century thinkers in adult education, in Jarvis, P. (ed.), New York: Routledge. 119-143.
• Knowles, M. (1996). Yetişkin Öğrenenler: Göz Ardı Edilen Bir Kesim. (çev. Serap Ayhan). A.Ü. Basımevi, Ankara., sy. 56-62.
• Mezirow, J. (1991). Transformative Dimensions of Adult Learning. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Jarvis, P. (2004). Adult education and lifelong learning: Theory and practice. Routledge.
• Christen Mikkelsen Kold ile ilgili neredeyse hiç İngilizce kaynak olmadığından, bu bölümdeki bilgilerin çoğu
“Bjerg, J. (1994). Christen Mikkelsen Kold. In Prospects: The Quarterly Review Of Comparative Education, Volume XXIV, No. 1–2, 21–35. Paris: UNESCO.
• Lawson, M. (1993). NFS GRUNDTVIG. education (Paris, UNESCO: International Bureau of Education), 23(3/4), 613-23
