Yetişkin din eğitimi

(1)

İlk/genç yetişkinlik dönemi din eğitimi

(2)

İlk/Genç Yetişkinlik Döneminin Yetişkin Din Eğitimi açısından bilinmesi gereken gelişim özellikleri

1. Ergenlik, fiziksel gelişmenin ve fizyolojik değişimlerin yaşandığı dönemdir.

2. Somut düşünmeden soyut düşünmeye geçildiği bir dönemdir.(11-12 yaş)

• Allah’ı insana ait modeller içinde düşünen çocuk, ergenlik dönemi ile birlikte insana veya maddi unsurlara benzeyen bir Allah düşüncesinden kurtulmaya başlar.

(3)

• Her yerde hazır ve nazır ölümsüz bir Allah düşüncesine ulaşılmaya başlar.

3. Dini şuurun uyandığı dönemdir. (12-14 yaş)

(4)

• Çocuğun önceki dönemlerde din eğitimi alıp almaması veya aldığı din eğitiminin içeriği dini uyanış üzerinde etkilidir.

• Bireyin ergenlik öncesi dönemde duygusal yönde yaşadığı iniş ve çıkışlar, çocukluk döneminde yaşanan fakat dışa vurulmayan dini duygular bu dönemde açık şuur seviyesine çıkmaya başlar.

• Ergen birey, dinin yansımalarının anlam taşıyan bir bütünlük içinde her boyutta yayıldığı şuuruna varır varmaz, dini bir arayış ve özlemle dünyaya yönelir.

(5)

• Ruhun duygusal derinliğinden hız alan bu dini arzu ve arayış, zihin gelişiminin yardımıyla

şuurlu bir dini uyanışı hazırlar.

• Bazı felaketler, tabiat olayları ve çevre

faktörleri de dini düşüncenin uyanışına yardım eden sebepler arasında kabul edilir.

(6)

• Bu faktörler sizce neler olabilir?

(7)

• Yakınlardan birinin çaresiz bir hastalığa tutulması

• Ölüm

• Şiddetli bir gök gürültüsü

• Okunan kitaplar

• Öğretmenler

• Dua ve müzik parçaları

• İbadet edilen mekân

• Toplu yapılan ibadetler

(8)

4. Ergenlik, cinsellik duygusunun uyandığı ve geliştiği bir dönemdir.

• Gençlik dönemi din eğitimi bağlamında ele alındığında, cinsellik duygusu, olumlu ve olumsuz olmak üzere iki yönden etkide bulunmaktadır.

(9)

• Olumlu etkileri açısından:

1. İslami anlayış açısından buluğ, dini görev ve sorumlulukların başladığı dönemdir. Dini ve

toplumsal alanda kendisine ayrı bir yer ayrıldığı

hissini ortaya çıkaran cinsellik, bu döneme eğitimsel ve psikolojik olarak hazırlıklı giren gencin benlik

duygularına olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Genç, dini görev ve sorumlulukların gereğini yerine

getirme hususunda kendini daha motive olmuş hissedecektir.

(10)

2. Din ve ahlak eğitiminde en önemli ve en anlamlı olgu varlık olgusudur. Bu olguyu

besleyen her şey aynı derecede anlamlıdır. Bu nedenle cinsellik duygusu, insanın varlık

boyutuna güçlü etkisinden dolayı, din

eğitiminde işlenecek temel duyguların en önemlilerinden biridir

(11)

• Olumsuz etkisi açısından:

• Cinsel güdülerin uyanışı ile birlikte nefsanî

arzuların din ve ahlak kurallarıyla karşı karşıya gelmesinin, bir çatışma ortamına neden

olabileceği, bu çatışma ortamında ortaya çıkan suçluluk ve günahkârlık duygularının aşırı bir hal alması durumunda ise, tövbe ve pişmanlığa karşı güçsüzlük ve duygusuzluk hisleri

oluşabilir.

(12)

5. Gençlik, kimlik arayışının ve benlik oluşumunun yaşandığı bir dönemdir.

• Ben neyim?

• Ben kimim?

• Niçin varım?

• Yaşamın gayesi nedir? Türünden soruların etkisi bu dönemde çok görülür.

• Din, ‘ben’ ile ‘o’ arasında cereyan eden bir ilişkidir. İnsan önce kendini tanımakla işe başlar, ardından O’na yönelir. Gencin

‘kendinden öte’ sini düşünmesi ile ruh dünyası sonsuz yolculuğa perde aralar ve dini uyanış denen hadise ergenin gelişim sürecinin tabi bir parçası olarak ortaya çıkar.

(13)

6. Dini şüphe ve çatışmaların yaşanabildiği bir dönemdir.

• Bu dönemde ilk ergenlik dönemindeki pasif halden sıyrılıp kendilerini ilgilendiren konularda belli

oranlarda bağımsız düşünmeye başlarlar. Önceden öğrenilenler eleştirilmeye başlar. Eski ve yeni dini bilgilerin birbirleri ile çeliştiğini, büyüklerin ve din adamlarının yanlış davranışlarını görmeleri, din hakkında bir takım şüphe ve tereddütlerin ortaya çıkmasına sebep olur.

(14)

• Dini şüphe ve bunalımların ortaya çıkmasında etken olan faktörler nelerdir?

(15)

• Her türlü otoriteyi reddeden isyankâr eğilim, yetişkinlere olan güvenin sarsılması

• Hayatın anlamsızlığı, mantıksızlığı duygusunun etkisi

• Dini eğitimin yetersizliği sebebiyle uygunsuz ve başarısız bir dini sosyalleşme durumunun ortaya çıkması

• Dindarların ve din görevlilerinin bazı yanlış tutum ve davranışları

• Din konusunda bireylerin rehberlik edinememeleri

(16)

7. Ergenlik dönemi özdeşleşme yoluyla öğrenmenin belirgin olduğu dönemdir.

• Özdeşleşme, ruhsal yapısının çevresiyle genişleyen bir alanda bulunan bir gencin, bilinçli ya da bilinçsiz olarak etkilendiği, benimsediği duygu, düşünce, tutum ve davranışlardan oluşan bir süreçtir.

(17)

Gençliğin din ile ilgili sorunları

1. Özgürlük- güvenlik çelişkisi sorunu

• Yeni tecrübelerin sınırlarının kesiştiği bir dönemdir.

Bu dönemin en önemli özelliği çocukluktaki sınırlamalardan kurtulma arzusudur. Bu arzu

gerekli ve yoğundur. Çünkü kişilik ancak tecrübe ve özgürlük ortamında gelişebilir. Ergen tecrübe edip keşfetmek için özgürlüğe gerek duyduğu kadar,

dışarı gideceği ve geri dönebileceği güvendiği dayanaklara da ihtiyaç duymaktadır.

(18)

2. Statü arayışını cevaplandırma

• Sosyalleşmeyi hızlandıran grup etkinliklerine katılma

• Evliliğe ilişkin planlar yapma

• Anne-babaya bağlılığın azalması

• Güvensizlik duyma

• Çeşitli kişi ve görüşlere kolayca bağlanma bu dönemin genel özelliklerindendir.

(19)

3. Aşk ve sevgi

• Aşk gençlik döneminin en önemli duygusal

deneyimidir. Ancak yetişkinler tarafından en az anlayışın gösterildiği alandır. Davranışlarının din tarafından sınırlandırıldığını hatta karşı cinsle konuşmaların bile din tarafından yasaklandığını düşünen öğrenciler vardır. Bu durumda

eğitimciler gençlere yardım sağlamalıdır. Normal olanla olmayan iyi bir şekilde bireye aktarılmalıdır

(20)

• Peki, eğitimci dinin aşka bakışı konusunda

öğrencilerine nasıl bir yaklaşımda bulunabilir, neler yapabilir?

(21)

• Allah’ın yarattıklarına olan sevgisi

• Peygamberin ümmetine olan sevgisi

• Peygamberin eşlerine olan sevgisi

• Hz. Ali ve Hz. Fatıma arasındaki vb. modelleri İslam tarihi içinden örneklendirebilir. Bunlar gençlerin ilgi göstereceği ve davranış

oluşturmada model alabileceği olaylardır.

(22)

• Peki sevgi boyutunu ihmal eden bir din eğitimi ne gibi sorunlara yol açar?

(23)

• Sevgi yoksunluğu;

• Olumsuz bir Allah tasavvuruna yol açıcı sonuçlar doğurabilir

• Kadere isyan tutumu geliştirilmesine sebep olabilir

• Hayattan yılgınlık duyulmasına ve ölümü arzulamaya sebep olabilir

• İbadetlere olan ilgiyi olumsuz etkiler

• Ahlaki bakımdan tutarsız davranışlar geliştirilmesine sebep olabilir.

(24)

4. Anlam arayışı

• Gelişim dönemleri içinde, anlam duygularına tatmin arayışının en şiddetli bir şekilde

yaşandığı dönem buluğ ile başlayan gençlik yıllarıdır.

(25)

• Dikkatinin kendine yöneldiği ergenlik

döneminde gencin, öz varlığıyla ilgili olarak, Allah’ın en güzel şekilde yarattığı (Tin, 95/4), meleklerine üstün tuttuğu (Bakara, 2/34),

seçkin ve şerefli (İsra, 17/70) bir varlık olduğu inancı ve anlayışına sahip olması onun kendine ilişkin değer duygularını olumlu yönde

etkileyecektir.