Mehmet ERGİN
PROJE HAZIRLAMA
DERS KİTABI
O R TA Ö Ğ R E T İ M
Bu kitap, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 03.11.2009 tarih ve 189 sayılı kurul kararı ile 2010-2011 öğretim yılından itibaren 5 yıl süreyle Ders Kitabı olarak kabul edilmiştir.
KARTOPU YAYINCILIK PAZARLAMA SANAYİ VE TİCARET LİMİTET ŞİRKETİ Dr. Faik Muhittin Adam Cad. Nu.: 38/104 Konak - İZMİR
Telefon: (0 232) 425 79 63 / Belgegeçer: (0 232) 489 37 37 / www.kartopuyayincilik.com.tr
ISBN 978 - 975 - 8540 - 18-1 SERTİFİKA NO: 18215
© Bu kitabın her hakkı saklıdır ve
Kartopu Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Limitet Şirketine aittir.
İzin alınmaksızın yazı, resim, soru ve şekilleri elektronik ya da mekanik yollarla hiçbir şekilde alıntı yapılamaz, çoğaltılamaz, basılamaz.
Editör Mine GÖKÇE ŞAHİN
Dil Uzmanı Mustafa ÖZEL Görsel Tasarımcı Ahmet Sadık PALA Program Geliştirme Uzmanı
Aykut OK
Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı Firdevs ALTINTAŞ
Rehberlik/Gelişim Uzmanı İlker ÖZDEMİR
Baskı
Sertifika Numarası: 11282 Özgün Matbaacılık San. Tic. A.Ş.
ANKARA 2014
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,
“Medeniyet!” dediğin tek dişi kalmış canavar?
Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın...
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Bastığın yerleri “toprak!” diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ.
Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Bu ezanlar-ki şahadetleri dinin temeli- Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na’şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
İSTİKLÂL MARŞI
Mehmet Âkif ERSOY
ATATÜRK’ÜN GENÇLİĞE HİTABESİ
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahilî ve haricî, bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünme- yeceksin! Bu imkân ve şerait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibi- yetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın, bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatleri- ni, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait için-
de dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmak-
tır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asîl kanda,
mevcuttur!
Mustafa Kemal ATATÜRK
(1881 - 1938)
10
1.1 Bilgi ve Çeşitleri
Konuya Hazırlık
1 . Bilgi, bilim sözcükleri size neler çağrıştırmaktadır? Açıklayınız.
2 . Bazı insanlar çok güzel resim yapabilirken bazıları da çok iyi satranç oynayabilirler. Sizce bu farklılıkların sebepleri neler olabilir? Tartışınız.
Bilgi Üzerine
Bilgi her şeyden önce sözel bir tanımlamadır. Biz bilgi vasıtasıyla bir şeyin; kimyasal ve biyolojik, yani “yapısal” olarak ne olduğunu, fi ziksel olarak “nasıl ve ne şekilde hareket ettiğini, yapısı ve fi ziki özellikleri itibariyle “bizim için ne ifade ettiğini” , yani ondan bize fayda mı, zarar mı gelebileceğini, onu nasıl ve ne şekilde değerlendirmemiz gerektiğini anlarız. O hâlde bilgi; var olan her şeyin ne olduğunu, nasıl bir şey olduğunu ve en önemlisi bizim için ne tür bir değer ifade ettiğini, bir işimize yarayıp yaramadığını, bir zararı dokunup dokunmayacağını anlatan, açıklayan bir tanımlamadır. Bir örnek vermek gerekirse ağacın bilgisi; ağacın biyolojik ve kimyasal yapısının, nasıl yaşadığının, varlığını nasıl sürdürdüğünün ve bizim ağaçtan ne şekilde istifade edebileceğimizin tanımlamalarını içeren çeşitli ayrıntıların her biridir. Bu nedenle de; “Ağacın yaprağı vardır.” , “Ağacın kökü vardır.” veya “Yaprak yeşildir.” gibi tanımlamalarının her biri birer bilgidir.
İnsanlığın gelişimine bakıldığında bugün insanoğlunun büyük bir bilgi denizi oluşturduğunu görmekteyiz. Bu karmaşık yapıdan arındırılmak için bilgi de kendi içerisinde bazı sınıfl ara ayrılmıştır. Bilimsel yöntem ve akıl yürütme yoluyla varlıklar hakkında elde edilen bilgiler bir sınıfı oluştururken Allah’ın peygamberler aracılığı ile insanlara bildirmiş olduğu bilgiler farklı bir sınıfı oluşturmuştur. Yine insanın çevresindeki olaylar karşısındaki duygularını, heyecanlarını değişik biçimde ifade etmesiyle ortaya çıkan bilgiler bir sınıfta toplanırken felsefi düşünce ile kesinlikten uzak ama ön yargısız, iyi temellendirilmiş güvenli ve tutarlı olarak ortaya konan bilgiler farklı bir sınıfta toplanmıştır. İnsanoğlu temel ihtiyaçlarını karşılamaya ve günlük yaşamını kolaylaştırmaya yönelik araç ve gereçlerin yapımıyla ilgili birtakım bilgilere sahip olurken bunun dışında belirli bir yönteme dayanmadan sadece duyum ve algıyla elde ettiği birtakım bilgiler de edinmiştir.
İnsanoğlunun varoluşundan bugüne kadar bilgi daima önemini korumuştur. Bugün de bilgiye hakim olan toplumlar huzur ve refah içinde yaşamını sürdürmektedirler.
Yazar, Ocak 2008
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
1
.ÜNİTE
Cevaplayın
1 . Parçaya göre bilgi sözcüğü nasıl bir kavramdır?
2 . Parçada kaç farklı bilgi türünden bahsedilmektedir?
3 . Sizce bir insan birden fazla bilgi türüne sahip olabilir mi? Neden?
Biliyor muydunuz?
Dipnot
Bu kutucuk içerisinde konu ile ilgili ilginç bilgilere yer verilmiştir.
Konu içerisinde önemli görülen bazı bilgilere bu bölümde yer verilmiştir.
ORGANİZASYON ŞEMASI
Burası ünite adının
yazıldığı bölümdür. Bu kutucuk içerisindeki soruları cevaplayarak
konuya ön hazırlık yapmış olursunuz.
Konu ile ilgili olan bu metni okuyarak konuya farklı bir
bakış açısıyla yaklaşabilirsiniz.
Konu ile ilgili soruların yer aldığı kutucuktur.
11 1. ETKİNLİK
2. ETKİNLİK
Bilimsel Bilgi
Teknik Bilgi
Dinî Bilgi
Gündelik Bilgi
Sanat Bilgisi
Felsefi Bilgi Sınıfınızda eşit sayıda gruplar oluşturarak bilgi sözcüğünün tanımını yapmaya çalışınız.
Oluşturduğunuz bütün tanımları tahtaya yazarak bu tanımlar içerisinden bir tanesini oy birliğiyle seçiniz. Bu tanım ile grubunuzun oluşturduğu tanımı kıyaslayarak sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.
Sizin tanımınız: ……...………..
………..………..
……….…
………..………...
Sınıfça seçtiğiniz tanım: ………
………..………
………
………..………...……...
Aşağıdaki kutucuklarda bilgi türlerinin isimleri verilmiştir. Bir önceki sayfada yer alan okuma met- ninden de faydalanarak isimlerin altındaki kutucuklara bilgi türlerinin tanımlarını yazınız.
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ...
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ...
Yorumlayın Unutmayın
Bu kutucuk içerisinde bazı ünlü bilim insanlarının ve düşünürlerin özlü sözlerine yer verilmiştir. Bu sözcükleri arkadaşlarınızla yorumlayın.
Bu kutucuk içerisinde bazı hatırlatıcı uyarılara yer verilmiştir.
Kitap içerisindeki etkinlikler kutucuklar içerisinde tasarlanmıştır.
Etkinlikleri gerçekleştirmeniz konuyu pekiştirmenizi sağlayacaktır.
!
Organizasyon Şeması ... 6
1. ÜNİTE-BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE... 9
1.1. Bilgi ve Çeşitleri ...10
Konu Sonu Değerlendirme ...14
1.2. Bilimin Hayatımızdaki Yeri ve Önemi ...15
Konu Sonu Değerlendirme ...18
Okuma Parçası “ATATÜRK ve BİLİM” ...19
1.3. Bilim, Araştırma ve Proje İlişkisi ... 20
Konu Sonu Değerlendirme ... 23
1.4. Proje Hazırlamada Araştırmanın Önemi ... 24
Konu Sonu Değerlendirme ... 29
1.5. Niçin Proje Hazırlarız? ... 30
Konu Sonu Değerlendirme ... 33
Okuma Parçası “BİLİM İNSANI GERÇEĞİ ARAMAKLA YÜKÜMLÜDÜR” ... 34
Ünite Değerlendirme ... 35
Öz Değerlendirme Formu ... 36
2. ÜNİTE- PROJE HAZIRLAMA BASAMAKLARI ... 37
2.1. Problem ... 38
Konu Sonu Değerlendirme ... 41
Okuma Parçası “CAHİT ARF KİMDİR?” ... 42
2.2. Denence ve Sorular ... 43
Konu Sonu Değerlendirme ... 46
Okuma Parçası “Buluşçulara Önemli İpuçları” ... 47
2.3. Planlama ... 48
Konu Sonu Değerlendirme ... 51
Okuma Parçası “ASRIN DENEYİ” ... 52
2.4. Denencelerin Sınanması ... 53
Konu Sonu Değerlendirme ... 57
2.5. Denence Sonuçlarının Değerlendirilmesi ... 58
Konu Sonu Değerlendirme ... 62
Ünite Değerlendirme ... 63
3. ÜNİTE- PROJENİN YAZILMASI ... 65
3.1. Proje Yazma Basamakları ... 66
Konu Sonu Değerlendirme ...76
3.2. Verilerin Düzenlenmesi ... 77
Konu Sonu Değerlendirme ... 78
3.3. Raporun Yazılması ... 79
Konu Sonu Değerlendirme ... 89
Ünite Değerlendirme ... 90
4. ÜNİTE- PROJENİN SUNULMASI VE UYGULANMASI ... 91
4.1. Projenin Sunulması ... 92
Konu Sonu Değerlendirme ...100
4.2. Projenin Uygulanması ...101
Konu Sonu Değerlendirme ...102
Okuma Parçası “TÜRK MUCİTLER VE YAPTIKLARI” ...103
Ünite Değerlendirme ...104
EKLER ...105
CEVAP ANAHTARI ...109
SÖZLÜK ... 110
KAYNAKÇA ... 112
İÇİNDEKİLER
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
Üniteye Başlarken
Bilim insanı sözcüğü size neler çağrıştırmaktadır?Açıklayınız.
Bilimsel gelişmeler yaşantınızı hep olumlu mu etkilemiştir? Tartışınız.
Sizce insanlık tarihinin en önemli bilimsel gelişmesi nedir? Arkadaşlarınızla paylaşınız.
Bilimin matematik, kimya vb. gibi çeşitli dallara ayrılmasının sebepleri nelerdir? Tartışınız.1 .
ÜNİTE
1.1 Bilgi ve Çeşitleri
Konuya Hazırlık
1 . Bilgi, bilim sözcükleri size neler çağrıştırmaktadır? Açıklayınız.
2 . Bazı insanlar çok güzel resim yapabilirken bazıları da çok iyi satranç oynayabilirler. Sizce bu farklılıkların sebepleri neler olabilir? Tartışınız.
Bilgi Üzerine
Bilgi her şeyden önce sözel bir tanımlamadır. Biz bilgi vasıtasıyla bir şeyin; kimyasal ve biyolojik, yani “yapısal” olarak ne olduğunu, fi ziksel olarak “nasıl ve ne şekilde hareket ettiğini, yapısı ve fi ziki özellikleri itibariyle “bizim için ne ifade ettiğini” , yani ondan bize fayda mı, zarar mı gelebileceğini, onu nasıl ve ne şekilde değerlendirmemiz gerektiğini anlarız. O hâlde bilgi; var olan her şeyin ne olduğunu, nasıl bir şey olduğunu ve en önemlisi bizim için ne tür bir değer ifade ettiğini, bir işimize yarayıp yaramadığını, bir zararı dokunup dokunmayacağını anlatan, açıklayan bir tanımlamadır. Bir örnek vermek gerekirse ağacın bilgisi; ağacın biyolojik ve kimyasal yapısının, nasıl yaşadığının, varlığını nasıl sürdürdüğünün ve bizim ağaçtan ne şekilde istifade edebileceğimizin tanımlamalarını içeren çeşitli ayrıntıların her biridir. Bu nedenle de; “Ağacın yaprağı vardır.” , “Ağacın kökü vardır.” veya “Yaprak yeşildir.” gibi tanımlamalarının her biri birer bilgidir.
İnsanlığın gelişimine bakıldığında bugün insanoğlunun büyük bir bilgi denizi oluşturduğunu görmekteyiz. Bu karmaşık yapıdan arındırılmak için bilgi de kendi içerisinde bazı sınıfl ara ayrılmıştır. Bilimsel yöntem ve akıl yürütme yoluyla varlıklar hakkında elde edilen bilgiler bir sınıfı oluştururken Allah’ın peygamberler aracılığı ile insanlara bildirmiş olduğu bilgiler farklı bir sınıfı oluşturmuştur. Yine insanın çevresindeki olaylar karşısındaki duygularını, heyecanlarını değişik biçimde ifade etmesiyle ortaya çıkan bilgiler bir sınıfta toplanırken felsefi düşünce ile kesinlikten uzak ama ön yargısız, iyi temellendirilmiş güvenli ve tutarlı olarak ortaya konan bilgiler farklı bir sınıfta toplanmıştır. İnsanoğlu temel ihtiyaçlarını karşılamaya ve günlük yaşamını kolaylaştırmaya yönelik araç ve gereçlerin yapımıyla ilgili birtakım bilgilere sahip olurken bunun dışında belirli bir yönteme dayanmadan sadece duyum ve algıyla elde ettiği birtakım bilgiler de edinmiştir.
İnsanoğlunun varoluşundan bugüne kadar bilgi daima önemini korumuştur. Bugün de bilgiye hakim olan toplumlar huzur ve refah içinde yaşamını sürdürmektedirler.
Yazar, Ocak 2008
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
1 .
ÜNİTE
Cevaplayın
1 . Parçaya göre bilgi sözcüğü nasıl bir kavramdır?
2 . Parçada kaç farklı bilgi türünden bahsedilmektedir?
3 . Sizce bir insan birden fazla bilgi türüne sahip olabilir mi? Neden?
1. ETKİNLİK
2. ETKİNLİK
Bilimsel Bilgi
Teknik Bilgi
Dinî Bilgi
Gündelik Bilgi
Sanat Bilgisi
Felsefi Bilgi
Sınıfınızda eşit sayıda gruplar oluşturarak bilgi sözcüğünün tanımını yapmaya çalışınız.
Oluşturduğunuz bütün tanımları tahtaya yazarak bu tanımlar içerisinden bir tanesini oy birliğiyle seçiniz. Bu tanım ile grubunuzun oluşturduğu tanımı kıyaslayarak sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.
Sizin tanımınız: ……...………..
………..………..
……….…
………..………...
Sınıfça seçtiğiniz tanım: ………
………..………
………
………..………...……...
Aşağıdaki kutucuklarda bilgi türlerinin isimleri verilmiştir. Bir önceki sayfada yer alan okuma met- ninden de faydalanarak isimlerin altındaki kutucuklara bilgi türlerinin tanımlarını yazınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Biliyor muydunuz?
Biliyor muydunuz?
Georges de Mestral (Corç de Mestrıl), dikenlere başka açıdan bakmayı başara- rak dikenlerin tüylü şeylere nasıl yapışabildiğini sormuş kendi kendine. Bu gözlem sayesinde de “cırt cırt bant” da dediğimiz Velcro’yu (Velsro) keşfetmiş. Unutmayalım ki gündelik bilgi bilimsel çalışmalarla bilimsel bilgiye dönüşebilir.
Öklit’in “Bir doğruya dışındaki bir noktadan yalnız bir paralel doğru çizilebilir.” de- diği 5. aksiyomu 19. yy.ın başlarında matematikçiler arasında büyük tartışmaların kaynağı olmuş ve yeni geometrilerin kurulmasına ilham vermiştir. 19.yy.ın başlarında matematiğin geldiği noktada, Öklit’in 5. aksiyomunun yanlış olduğu varsayılarak ye- rine başka aksiyom(lar) yerleştirilerek çok ilginç özellikler taşıyan yeni geometriler kurulmaya başlanmıştır. Görüldüğü gibi bugün doğru olarak kabul ettiğimiz bir bilgi gelecekte değişebilmektedir.
3. ETKİNLİK
Tekerleğin icadı çok mühimdir. Zira tekerleksiz hiçbir araba veya makine düşünülemez. Yeni taş devrinde, milattan senelerce evvel yaşayan bir adam tekerleği icat etti. Bu, zamanımızdaki bütün keşifl erden önemlidir. Tabiatta aynı fi kri ilham edecek bir örnek olmadığından, tekerlek dâhiyane bir buluştur. Demek ki insan zekâsı taklitçilikten uzaklaşarak yepyeni bir şey meydana koymuş- tu. O zamana kadar ağır yükler, kızaklarla veya odunlar üzerinde çekilmek suretiyle taşınıyordu.
Dâhiyane fi kir, yuvarlanan odunlar yerine, sabit bir merkezin ucuna dönecek bir şekilde iki yassı yuvarlak tahta, yani tekerleğin takılması düşüncesi idi. Bunun yanı sıra dört tekerlekli araba daha pratik olmakla beraber, dingil düzeneğine ihtiyaç gösterdiğinden, çok sonraları icat edilmiştir. Bu- gün tekerlek insanlık tarihinin en önemli icatlarından birisi olarak gösterilir.
Yukarıdaki metinde geçen bilgi cümlelerini bularak aşağıya not ediniz.
Metinde geçen bilgi cümleleri
Örnek: Yeni taş devrinde, milattan senelerce evvel yaşayan bir adam tekerleği icad etti.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Unutmayın
Kitabınızın ilerleyen aşamalarında yapacağınız bazı etkinlik- lere ait çıktıları erişim dosyası adı verdiğiniz bir dosya oluşturarak bu dosya içerisinde saklayınız.
4. ETKİNLİK
Aşağıda bilgi türlerinin isimleri verilmiştir. Bu bilgi türlerinin altına o türe ait olduğunu düşündü- ğünüz bir bilgi yazınız.
!
Bilimsel Bilgi
Deniz seviyesinden aşağı doğru inildikçe basınç artar.
Gündelik Bilgi ...
...
...
...
Teknik Bilgi ...
...
...
...
Sanat Bilgisi ...
...
...
...
Dinî Bilgi
...
...
...
...
Felsefi Bilgi ...
...
...
...
Yorumlayın
“Bir kuruluşun sahip olduğu, yeri doldurulamaz tek sermaye insanların bilgi ve yeteneğidir.”
Andrew CARNEGIE (Andrev Korniç)
Konu Sonu Değerlendirme
A. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Bu ifadelerden doğru olarak kabul ettiklerinizin karşısındaki “Doğru” kutucuğuna, yanlış olarak kabul ettiklerinizin karşısındaki “Yanlış” kutu- cuğuna “X” işareti koyunuz.
B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Kaç çeşit bilgi vardır? Birer örnek vererek açıklayınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
2. Bilgi çeşitleri arasında ne tür farklılıklar vardır? Açıklayınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
İfade Doğru Yanlış
Bilgi; öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçektir.
“Kümülüs bulutları beyaz renkli, birbirlerinden ayrı büyük parçalı küme biçimindeki bulutlardır.” bilgisi teknik bilgidir.
“İnsan, doğası gereği yargılayan, sorgulayan, tartışan bir varlıktır.”
bilgisi felsefi bilgidir.
“Vidayı sıkıştırmak için saat yönünde sıkmak gerekir.” bilgisi teknik bilgidir.
Konuya Hazırlık
1 . Trafi k işaret levhaları geliştirilmemiş olsaydı, bugün trafi k nasıl bir hâl alırdı? Tartışınız.
2 . Bilimsel gelişmeler her zaman için olumlu sonuçlar mı doğurmuştur? Tartışınız.
Bilimin Önemi
Bilim, gözlem ve deneylerle elde edilen dü- zenli bilgi birikimidir. Bilmek sözcüğünden türe- miş olan bilim, bilinen, bellekte iz bırakan anla- mındadır. Ayrıca evrene ve evrendeki her şeye ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla yapılan et- kinlikler olarak da ifade edilebilir.
Bilimin ortaya koyduğu bilgiler, yapılan yeni çalışmalarla desteklenip olgunlaştırılabilir. Ülke- mizin ve gelişmekte olan çoğu ülkelerin insanları geçmişte ve günümüzde yapılan yanlış davra- nışların olumsuz sonuçlarıyla karşı karşıyadır.
Bugün topraklarımızın çok büyük bir kısmı eroz- yonla aşınmıştır.
Gerek bireysel gerek toplumsal sorunlara akılcı ve mantıksal çözümler getirebilmenin yolu, bi- limsel düşünme ve uygulamalardan geçer. Bu nedenle insanlardaki bilimsel düşünce eksikliği, so- runların çözümsüz kalmasına ve giderek artmasına neden olabilir. Bu da insanları psikolojik, eko- nomik vb. sıkıntılar içinde bırakır. Örneğin bir öğrencinin verimli ders çalışma yöntemini bilmemesi, onun derslerinde de başarısız olmasına sebep olacaktır.
Tekerleğin keşfi nden bu yana, insanın ürettiği ve kullandığı her şey, çözdüğü sorun, bilimsel düşünme yoluyla ve bilimle gerçekleşmiştir. Bu yolla, ortaya çıkan yeni bilimsel bulgulara paralel olarak toplumların gelişmesi ve toplumun sorunlarının çözümlenmesi sağlanmıştır.
Bilim; duygu ve düşüncenin ürünüdür. Bilimsel gerçekler, insandan önce var olmuş olsa da on- ları ortaya çıkaran insandır. Dünyanın çeşitli yerlerindeki olayları izlediğimiz televizyonun gerisinde binlerce yılın, binlerce insanın, binlerce araştırmacının ortaya koyduğu bir bilimsel birikim vardır.
Sonuç olarak bilgi edinme ve bunlardan yararlanabilme, yaşama savaşında başarının anahtarı- dır. Çünkü bilimin en başta gelen amacı insan yaşamını kolaylaştırmak, dünyayı insanca yaşana- bilir duruma getirmektir.
http://www.genelfi zik.com/makale3.htm 16/10/2008
Cevaplayın
1 . Parçaya göre bilim neyin bir ürünüdür? Neden?
2 . Parçadaki “Bilimsel gerçekler, insandan önce var olmuş olsa da onları ortaya çıkaran insandır.” ifadesiyle kastedilmek istenen nedir? Açıklayınız.
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
1 .
ÜNİTE
1.2 Bilimin Hayatımızdaki Yeri ve Önemi
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki boş alanlara size göre yaşamın vazgeçilmez 5 buluşunu yazınız. Size göre bu buluş- lardan önce insanlık ne tür zorluklarla karşı karşıya idi, buluşlar insanlığa ne kattı? Aşağıda ilgili yer- lere yazınız.
1. ...
...
...
1. ...
...
...
1. ...
...
...
2. ...
...
...
2. ...
...
...
2. ...
...
...
3. ...
...
...
3. ...
...
...
3. ...
...
...
4. ...
...
...
4. ...
...
...
4. ...
...
...
5. ...
...
...
5. ...
...
...
5. ...
...
...
Buluş Buluştan önceki durum Buluşun insanlığa katkıları
Dipnot
“Taş devrinde iplik bükmek ve kumaş dokumak bilinmediğinden, insanlar, kışın soğuktan korunmak için hayvan postlarına bürünürlerdi. Deri parçalarını birbirine bi- tiştirmek üzere açılan deliklerden hayvan sinirleri, sicim gibi
ince deriler veya sazlar geçirilirdi. Delik açmaya yarayan sivri çubuğun yerine sonraları kemik, fi l dişi veya boynuz- dan yapılmış tığ şeklinde basit bir alet kullanılır oldu. İşte bu sıralarda taş devri insanlarından birinin aklından şöyle bir şey geçti: “Elimdeki tığın ucunda bir delik olsa, sağları ona geçirir, iki işi aynı zamanda yaparak postları birbirine daha çabuk eklerim.” O zamanlar incecik bir çubuğa delik açmak kolay değildi. Fakat dâhi mucit gayet keskin uçlu bir çakmak taşı ile bu işi de başardı. Dikiş iğnesi bulunmuştu.
Sizler de ihtiyaçlarınız doğrultusunda yaşamınızı kolay- laştıracak buluşlar gerçekleştirebilirsiniz.
2. ETKİNLİK
Grup Çalışmaları
Kurşun kalem ve silgiyi düşünün. Kurşun kalemin de silginin de görevleri ayrı ayrıdır ve bu iki buluş farklı zamanlarda icat edilmiştir. Bu iki buluştan etkilenerek bilim insanları silgili kalemi icat etmişlerdir. Siz de buna benzer örnekler bularak sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız. Daha sonra “Bu- luşlar birbirini tetikler mi?” sorusunu sınıfça tartışınız. Bu etkinlik sonucunda oluşturduğunuz bilgi ve belgeleri erişim dosyanızda saklamayı unutmayınız.
Sınıfta 5 farklı grup oluşturarak aşağıdaki teknolojik ürünlerden bir tanesini seçiniz. Daha sonra bu ürünle ilgili ayrıntılı bir araştırma yaparak bu ürünün oluşturulma sürecini araştırınız (Bu araştır- mada diğer ders öğretmenlerinizden de yardım alabilirsiniz). Bulgularınızı slayt gösterisi, animas- yon, canlandırma gibi ögelerle destekleyerek diğer gruplara sununuz. Sunumun ardından aşağıda- ki boş alanları doldurunuz. Etkinlik sonrası bir sonraki sayfada verilen grup değerlendirme formu- nu doldurmayı unutmayınız.
Teknolojik Ürünler
İnternet Cep Telefonu Fotokopi Makinesi Kol Saati Uçak
Yorumlayın
“Uygarlığımızın geleceği bilimsel düşünme alışkanlığımızın gitgide yayılmasına ve derinleşmesine bağlıdır.”
John DEWEY (Jon Devey)
Seçtiğiniz teknolojik ürünün yaşamınıza olumlu etkileri
...
...
...
...
Seçtiğiniz teknolojik ürünün yaşamınıza olumsuz etkileri
...
...
...
...
GRUP DEĞERLENDİRME FORMU
Grubun Adı: ... Sınıf: ...
ÖLÇÜTLER Evet Kısmen Hayır
1 . Grup üyeleri olarak birbirimizin düşüncelerini dinledik.
2 . Grup üyeleri olarak birbirimize saygı gösterdik.
3 . Bütün grup üyeleri çalışmada aktif rol aldı.
4 . Bütün grup üyeleri bilgilerini birbirleri ile paylaştı.
5 . Grup üyeleri olarak birbirimize destek olduk.
6 . Grup üyeleri olarak birbirimizin hakkını koruduk.
7 . Bütün grup üyeleri bu grupta görev almaktan memnunuz.
8 . Çalışmamız sonucunda ortak görüş oluşturduk.
9 . Çalışmamız boyunca ihtiyaç duyduğumuz anlarda birbiri- mize yardımcı olduk.
10 . Grubumuz verimli bir şekilde çalıştı.
Konu Sonu Değerlendirme
A. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Bu ifadelerden doğru olarak kabul ettiklerini- zin karşısındaki “Doğru” kutucuğuna, yanlış olarak kabul ettiklerinizin karşısındaki “Yanlış”
kutucuğuna “X” işareti koyunuz.
İfade Doğru Yanlış
Bütün bilimsel gelişmeler hayatımızı hep olumlu etkilemiştir.
Bilimsel gelişmeler birbirini tetikler.
Bilim ve teknoloji sözcükleri aynı anlama gelmektedirler.
Herkes bir buluş geliştiremez.
Bilim, gözlem ve deneylerle elde edilen düzenli bilgi birikimidir.
B. Aşağıdaki soruyu cevaplayınız.
1. Bilim ve teknolojinin yaşantımıza etkilerini, kendi yaşantınızdan da örnekler vererek açıklayan bir metin oluşturunuz.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
OKUMA PARÇASI
ATATÜRK VE BİLİM
Atatürk, bilimin insan yaşamındaki önem- li yerini Kurtuluş Savaşı’nın sona ermesi sı- ralarından başlayarak hemen her vesile ile tekrarlamış, vurgulamıştır. 22 Ekim 1922’de Bursa’da yaptığı bir konuşmada, Atatürk, bi- raz sadeleştirilmiş şekliyle şöyle demiştir:
“Yurdumuzun en bayındır, en göz alıcı, en güzel yerlerini üç buçuk yıl kirli ayakla- rıyla çiğneyen düşmanı mağlup eden zafe- rin sırrı nedir? Orduların sevk ve idaresin- de bilim ve fen ilkelerinin kılavuz edinilme- sindedir. Milletimizin siyasi ve içtimai haya- tı ile ulusumuzun eğitiminde de yol gösteri- cimiz bilim ve fen olacaktır. Türk milleti, Türk sanatı, Türk ekonomisi, Türk şiiri ile edebi- yatı okul sayesinde ve okulun vereceği bilim
ve fen sayesinde bütün olağanüstü incelikleri ve güzellikleriyle oluşup gelişecektir.”
Aynı yılın 27 Ekim günü de yine Bursa’da, Atatürk şunları söylüyor:
“Hiçbir mantıki kanıta dayanmaksızın birtakım geleneklere ve inançlara bağlı kalmakta ısrar eden milletlerin gelişmesi çok güç olur ve belki de hiç gerçekleşmez. Gelişim yolunda bağları ko- paramayan ve engelleri aşamayan uluslar akla uygun düşen ve gereksemelere ayak uydurabi- len bir zihniyetle hayata bakamazlar. Bunlar engin hayat felsefelerine sahip başka milletlerin ege- menliği altına girip onların tutsağı olmaktan kurtulamazlar.”
30 Ağustos 1924 tarihinde Atatürk Dumlupınar’da yaptığı konuşmada da şöyle diyor:
“Yaşamanın şartı uygarlık yolunda yürümek ve başarıya ulaşmaktır. Bu yol üzerinde ilerleme- yi değil de geriye bağlılığı benimseyenler, böyle bir bilgisizlik ve gafl ette bulunanlar, evrensel uy- garlığın coşup gelen seli altında bir gün boğulmaya mahkûmdurlar.”
Yine aynı konuşmasında Atatürk şunları söylüyor:
“Uygarlığın yeni buluşlarının ve fennin harikalarının cihanı değişmeden değişmeye sürükleyip durduğu bir devirde yüzyılların eskittiği köhne zihniyetlerle, geçmişe kölecesine bağlılıkla varlığı- mızı sürdürmemiz mümkün değildir.”
Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” kısaltılmış şekliyle yaygınca bilinen sözünün tam metni ise aynen şöyledir:
“Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilim- dir, fendir; ilim ve fennin haricinde mürşit aramak gafl ettir, cehalettir, dalalettir. Yalnız, ilim ve fen- nin yaşadığımız her dakikadaki safhalarının tekamülünü idrak etmek ve terakkiyatını zamanın- da takip eylemek şarttır.”
Yukarıda aktarılan sözlerinin, kendisinden yapılan alıntıların hepsinde Atatürk’ün bilim ile uy- garlık arasında yakın ilişki kurduğuna ve her ikisini de dinamik yönleriyle vurgulamaya özen gös- terdiğine tanıklık ediliyor. Batılılaşma teşebbüsümüzde en büyük güçlüğü doğuran bir sorun, ör- nek alınmış olan Batının büyük devingenliği, kendi kendini geride bırakma vasfı idi. Atatürk uy- garlığın temeline bilimi koymakta ve Batı uygarlığının dinamizmini, esas itibariyle bilimden ve bi- limin sınırsız gelişme yeteneğinden aldığına inanmaktadır.
http://www.ebilge.com/6526/Ataturk’un_yaptigi_bilimsel_calismalari_ve_tarihleri_nelerdir.html 17.10.2008
Fotoğraf 1.1: Mustafa Kemal Atatürk Çankaya köşkündeki kütüphanesinde bazı tarihi araştırmaları yaparken.
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
Konuya Hazırlık
1 . Sizce bütün bilimsel gelişmeler bir araştırmanın ürünü müdür? Tartışınız.
2 . Projelendirme sözcüğü ile ifade edilmek istenen şey nedir? Açıklayınız.
MARMARAY “Asrın Projesi”
Dünyadaki en önemli projelerden biri olan Marmaray Projesi, İstanbul’un kentsel yaşantısını sağlıklı olarak sür- dürebilmesi, kentlilere çağdaş bir kent yaşamı ve kentsel ulaşım imkânları sunabilmesi, kentin doğal tarihî özel- liklerinin korunabilmesi için yüksek ka- pasiteli elektrik enerjisi kullanarak çev- reyi kirletmeyen bir projedir.
İstanbul, bir yandan tarihî ve kül- türel değerleriyle korunması gereken, diğer yandan toplu ulaşım sistemleri- nin çevresel etkilerinin azaltılabilmesi ve demir yolu sistemlerinin kapasitesi, güvenilirliği ve konforunun arttırılabil- mesi için modern demir yolu tesisleri- nin kurulmasını gerektiren bir şehirdir.
Proje, Avrupa yakasında bulunan Halkalı ile Asya yakasında bulunan Gebze ilçelerini kesintisiz, modern ve yüksek kapasiteli bir banliyö demir yolu sistemiyle bağlamak amacıyla İstanbul’daki ban- liyö demir yolu sisteminin iyileştirilmesi ve Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi inşasına dayanmaktadır.
İstanbul Boğazı’nın her iki yakasındaki demir yolu hatları, İstanbul Boğazı’nın altından geçecek olan bir demir yolu tünel bağlantısı ile birbirine bağlanacaktır. Hat, Kazlıçeşme’de yer altına gire- cek; yeni yer altı istasyonları olan Yenikapı ve Sirkeci boyunca ilerleyecek, İstanbul Boğazı’nın al- tından geçecek ve diğer bir yeni yer altı istasyonu olan Üsküdar’a bağlanacak ve Söğütlüçeşme’de tekrar yüzeye çıkacaktır.
Proje, şu anda dünyadaki en büyük ulaşım altyapı projelerinden birisidir. İyileştirilmiş ve yeni de- mir yolu sisteminin tamamı, yaklaşık 76 km uzunluğunda olacaktır. Ana yapılar ve sistemler, batır- ma tüp tünel, delme tüneller, aç-kapa tüneller, hemzemin yapılar, 3 yeni yer altı istasyonu, 36 yer üstü istasyonu (yenileme ve iyileştirme), işletim kontrol merkezi, sahalar, atölyeler, bakım tesisleri, yer üstüne inşa edilecek olan yeni bir üçüncü hat dâhil olmak üzere, mevcut hatların iyileştirilmesi, tamamen yeni elektrikli ve mekanik sistemler ve temin edilecek olan modern demir yolu araçlarını kapsayacak olan 4 bölümden oluşacaktır.
http://www.marmaray.com.tr 17.10.2008
Cevaplayın
1 . Sizce bu projeye başlanmadan önce ne tür araştırmalar yapılmıştır?
2 . Bu proje İstanbul’un trafi k sorununu ortadan kaldırmaya yeterli olabilecek midir?
Neden?
1.2 Bilim, Araştırma ve Proje İlişkisi
Fotoğraf 1.2: İstanbul Marmaray inşaatı
1 .
ÜNİTE
1. ETKİNLİK
Projelendirme
Engelli vatandaşlarımız günlük yaşamlarında birçok fi ziksel problemle karşılaşmaktadır. Bu prob- lemlerden en önemlilerini sınıf tahtasına ve aşağıdaki ilgili yere yazınız. Bu problemler üzerinde tartışarak çözüm yolları üretiniz. Bu etkinlik süresince yaptığınız iş ve işlemleri aşağıdaki “Projelen- dirme” bölümüne yazınız.
Engelli vatandaşlarımızın yaşadıkları problemler 1. ...
2. ...
3. ...
4. ...
5. ...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Dipnot
Yukarıdaki etkinlik sürecinde yapmış olduğunuz iş ve işlemlerin, aslında bir proje- lendirme olduğunu fark ettiniz mi?
2. ETKİNLİK
Dişli çarkların çalışma prensibiyle ilgili olarak sınıfınızda beyin fırtınası yapınız. Bu prensibi temel alarak hazırlanmış proje örneklerini bulunuz ve bu örneklerin resimlerini aşağıdaki çizelgeye yapış- tırınız. Etkinliğin sonunda bilim, araştırma ve proje arasındaki ilişkiyi açıklayan bir metin oluşturunuz.
Bisiklet
...
...
...
Biliyor muydunuz?
Kim bilir, belki de cerrahlar taş devrinden kalma neşterler kullanacaklar, yakın gelecekte... Maya uygar- lığı zanaatkârlarının volkanik camdan yaptıkları kesici araçlar, hem çelik ya da elmas bıçaklardan daha kes- kin hem de daha ucuz... Kolorado Üniversitesi antropo- loglarından Pacon Sheets (Pakon Şiits), bu ilginç göz- leminin geçerliğini sınamak için şimdilerde, bir göz cer- rahıyla iş birliği yapıyor. Sheets şöyle anlatıyor, bu ilkel neşterleri... “Volkanik camdan yapılan bu kesici aletler, bugün bilinen ve kullanılan bıçaklardan, neşterlerden çok daha keskin... Yapılan ölçümlere göre bu neşterle- rin bıçak kısmının kalınlığı 10 silikon dioksit molekülü,
yani bir santimetrenin 3-4 milyarda biri... Şu andaki bütün sorunumuz, bazı eklemler- le bu cam neşterleri daha dayanıklı duruma getirmek... Böylesi bir neşterin maliyeti- nin 20 dolar, elmas neşterlerin satış fi yatının 800 dolar olduğu düşünülürse, hem çok daha kullanışlı hem de keseye daha uygun olacak bunlar...”
Bilim ve Teknik dergisi, Mayıs 1992
Konu Sonu Değerlendirme
A. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Bu ifadelerden doğru olarak kabul ettiklerini- zin karşısındaki “Doğru” kutucuğuna, yanlış olarak kabul ettiklerinizin karşısındaki “Yanlış”
kutucuğuna “X” işareti koyunuz.
İfade Doğru Yanlış
Bir bilimsel çalışmada bütün aşamalar projelendirme sürecine dâhil edilemez.
Problem olan her durum projelendirilebilir.
Bilimsel çalışmalar bir problemi ortadan kaldırmaya yönelik olmalıdır.
Vida, bilimsel araştırmalar sonucu geliştirilmiş bir ürün değildir.
Bilim, araştırma ve proje arasında bir ilişki vardır.
B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. “Bilim insanı araştırmacı bir kimliğe sahiptir.” cümlesi ile ifade edilmek istenen nedir? Açıklayınız.
...
...
2. Bilime katkısı olmuş ünlü Türk bilim insanlarından bir tanesi hakkında kısa bir araştırma ya- parak aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
Türk bilim insanının adı
...
...
Uzmanlık alanı
...
...
Yaptığı önemli bilimsel çalışmalar
...
...
Fotoğraf 1.3: İlk neşterin ham maddesi (volkanik cam)
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
Konuya Hazırlık
1 . Araştırma, araştırmacı sözcükleri size ne ifade ediyor? Açıklayınız.
2 . İhtiyacınız olan bir ürünü almadan önce bir ön araştırma yapar mısınız? Neden?
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
Cumhuriyetin daha ilk yıllarında madencilik eğitimine el atılmıştır. Zonguldak’ta orta ve yüksek dereceli teknik okullar açılmış ve yurt dışına maden mühendisliği eğitimi için öğrenciler gönderilmiş- tir. 1924 yılında kurulan Sanayi ve Maadin Bankası, 03 Haziran 1933’te Sümerbank ismiyle faaliyet- lerine devam etmiştir. 1934 yılında Sümerbank ve İş Bankası ortaklığıyla Keçiborlu Kükürtleri işlet- meye alınmıştır. Daha sonraları Karabük Demir Çelik Fabrikasının kurulmasıyla görevlendirilen Sü- merbank yakın zamanlara kadar önemli madencilik kuruluşlarımızdan birisi olmuştur. Mezopotam- ya uygarlığını kuran Sümerlerin ismini taşıyan bu kuruluş, MTA tarafından bulunup Etibank tarafın- dan işletilen madenleri, kuracağı fabrikalarda değerlendirilecek şekilde düşünülmüştü. Aynı yıllarda İktisat Vekâletine bağlı olarak Petrol Arama ve İşletme İdaresi ile Altın Arama ve İşletme İdaresi ku- rulmuş, diğer madenler için de bir jeoloji enstitüsü projesi hazırlanmıştır. Bu sıralarda toplanan ma- dencilik şuralarında alınan kararlarla bu üç kuruluş bir çatı altında toplanarak 22 Haziran 1935 tarih- li ve 2804 sayılı Kanunla Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kurulmuştur.
70 yıl önce kabul edilen ve günümüze kadar birçok politika değişikliklerine rağmen 2804 sayılı Kanun günümüzde önemini hâla korumaktadır. MTA Genel Müdürlüğünün görevleri 2804 sayılı Ka- nunun 2. maddesinde “Ülkemizde işletmeye elverişli maden ve taş ocağı sahalarının bulunup bu- lunmadığını, işletilen maden ve taş ocaklarının daha faydalı şekilde işletilme koşullarını araştırmak, buna yönelik arama işlemleri, bilimsel, jeolojik ve teknolojik tetkikleri yapmak, harita, plan ve kesit- ler hazırlamak, proje, fen raporları ve kârlılık hesapları yapmak ve madencilik sektörüne kalifi ye ele- man yetiştirmek” olarak belirtilmiştir.
Maden aramacılığı, madenciliğin kapısını aralayan ve sürdürülebilirliğini sağlayan en önemli fa- aliyettir. Yüksek risk, arama yatırımlarının en belirgin özelliğidir. Riski kabul edilebilir düzeye düşüre- bilmenin ve maden aramayı defi neciliğe dönüştürmekten kurtarmanın tek yolu bilimselliğe dayanan yöntemleri kullanmaktadır. Karmaşık jeolojik yapısı nedeniyle arama problemleri zor olan ülkemizde bilimselliğin önemi daha da büyüktür.
Anadolu’da madencilik ve maden aramacılığı binlerce yıl öncesine dayanmasına rağmen bilimsel ve sistemli maden aramacılığı 1935’te MTA Genel Müdürlüğünün kurulmasıyla başlamıştır. MTA, kuru- luşundan bu yana geçen 70 yıllık sürede ülkemizin jeolojik yapısının belirlenmesi ve buna dayalı ola- rak maden potansiyelinin açığa çıkarılması için büyük hizmetler yapmıştır. Günümüze kadar yaklaşık 1.5 milyon m3 linyit, 310 bin m3 taş kömürü, 725 bin m3 metalik madenler, 280 bin m3 endüstriyel ham madde, 380 bin m3 uranyum ve toryum, 140 bin m3 petrol, 250 bin m3 jeotermal için olmak üzere top- lam 4 milyon m3 e yaklaşan sondaj yapılmıştır. Ülkemizin bilinen tüm maden yataklarının hemen he- men hepsinin ilk bulunuşlarında ya da rezervlerinin arttırılmasında MTA’nın katkıları vardır. Demir çe- lik, ferro krom, bakır, alüminyum, krom kimyasalları, bor ürünleri, seramik, cam, çimento gibi ülkemiz- de birçok madene dayalı sanayinin kurulması ve geliştirilmesi, MTA’nın bulduğu ya da bulunmaları- na destek verdiği maden rezervleri sayesinde mümkün olmuştur. Ülkemizin ilk bulunan petrol sahaları olan Raman ve 1954’te bulunan Garzan petrol sahaları MTA tarafından bulunmuştur.
http://www.mta.gov.tr/v1.0/index.php?id=vizyon&m=1 17.10.2008
Cevaplayın
1 . Parçaya göre MTA’nın temel görevi nedir? Açıklayınız.
2 . Araştırma ve bilim arasındaki ilişkiyi MTA açısından nasıl değerlendirebilirsiniz?
1.4 Proje Hazırlamada Araştırmanın Önemi
1 .
ÜNİTE
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki boş alanların sol tarafını mevcut bilgilerinizi kullanarak doldurmaya çalışınız. Sağ tara- fını ise çeşitli araştırma kaynaklarından yardım aldıktan sonra doldurmaya çalışınız ve alt kısımdaki soruları cevaplayınız.
Kanser hastalığı ne tür bir hastalıktır?
...
...
...
...
Kanser hastalığı ne tür bir hastalıktır?
...
...
...
...
Kanser tedavisinde hangi tür yöntemler izlen- mektedir?
...
...
...
Kanser tedavisinde hangi tür yöntemler izlen- mektedir?
...
...
...
Kanser riskini azaltan bitkiler hangileridir?
...
...
...
...
Kanser riskini azaltan bitkiler hangileridir?
...
...
...
...
Bu bitkilerden hangi şekilde yararlanmaktayız?
...
...
...
...
Bu bitkilerden hangi şekilde yararlanmaktayız?
...
...
...
...
Araştırma yapmadan önce Araştırma yaptıktan sonra
İnternet
1. Yukarıda yazdıklarınızdan hangilerinin daha doğru olduğuna inanıyorsunuz? Neden?
2. Araştırmalarınız sonucu kanser hastalığı hakkında hangi yeni bilgileri edindiniz?
3. Araştırma yaparken hangi bilgi kaynaklarından yardım aldınız? Aşağıya yazınız.
Yorumlayın
“Bilgiye sahip olarak doğmuş birisi değilim. Öğretmeyi seviyorum ve öğrenmeye çalışıyorum”.
Konfüçyüs
Sallanan Millenyum Köprüsü
12 Haziran 2000
Londra’da yeni tamamla- nan köprü sallandığı için kapatıldı.
Kansas City Hyatt Re- gency Hotel’de kopan asma yaya köprüleri 17 Temmuz 1981 Amerika Birleşik
Devletleri’nde bir mühen- dislik hatası sonucu mey- dana gelen kazada tam 114 kişi öldü, 200 kişi kalıcı şekilde yaralandı.
Dulles Havaalanındaki tünelin çöküşü
1 Kasım 2000
Uluslararası Dulles Havaa- lanında inşa hâlindeki yaya tüneli çöktü.
Kansai Uluslararası Ha- vaalanı
Ekim 2000
Yapımından 6 yıl sonra Japonya’nın 2. büyük ha- vaalanı planlanandan daha hızlı suya gömülüyor!
Çiftçinin mahsülü düşük 12 Kasım 2004
Adana’da çiftçiler yanlış ürün ekimi nedeniyle zor anlar yaşıyor.
Teksas’da hendek inşaa- tının çökmesi
28 Ekim 2000
Teksas’daki hendeğin çök- mesi sonucu 3 işçi öldü.
2. ETKİNLİK
Yukarıda çeşitli gazete ve İnternet haberleri görmektesiniz. Sizce bu gazete haberlerindeki or- tak sorun nedir? Araştırma yapmamanın bu sonuçların ortaya çıkmasındaki etkisi nedir? Düşünce- lerinizi aşağıya yazınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Unutmayın
Bugün insanoğlunun kullandığı birçok teknolojik ürün, büyük ve itinalı araştırma- lar sonucu geliştirilmiştir.
!
www.yapirehberi.net/projehotdi.htm
www.yapirehberi.net/konsai.htm
www.yapirehberi.net/konsai.htm
www.yapirehberi.net/collogsetexas.htm www.yapirehberi.net/dulles.htm www.e-karaman.com
Performans Ödevi
Ödevin Adı Ulusal ve uluslararası düzeydeki araştırma merkezlerinin ve aka- demik veri tabanlarının tanıtılması
Süre 1 hafta
Beklenen Performans Araştırma, yazma becerisi, sunu
Performans Ödevi Hedefi
Bu ödevle sizden ulusal veya uluslararası düzeyde çalışmalar ya- pan araştırma merkezleri veya akademik veri tabanlarından birini tespit ederek bu birim hakkında ayrıntılı bir araştırma yapmanız ve bulgularınızı arkadaşlarınızla paylaşmanız beklenmektedir.
Performans Ödevinde Yararlanılacak Kaynaklar
• Gazete, İnternet, dergi, kitap, DVD, VCD vb.
• Üniversiteler
• Öğretmenleriniz
Performans Ödevi Soruları
Ödevinizi aşağıdaki sorulara cevaplar arayacak biçimde şekillendiriniz.
1. Araştırma merkezleri ve akademik veri tabanlarının görevleri nelerdir?
2. Tanıtımını yapacağınız birim hangi çalışmaları yürütmektedir?
3. Tanıtımını yapacağınız birimin araştırmacılara verdiği destek ne ölçüdedir?
4. Tanıtımını yapacağınız birimin en önemli projeleri nelerdir?
Kaynak Tarama, İnceleme ve Raporlaştırma
Sizden bilgi kaynaklarını incelemeniz, inceleme sonuçlarını raporlaştırmanız ve sonuçları bir sunum ortamı oluşturarak arkadaşlarınıza sunmanız istenmektedir.
Performans Ödevinin Etkinlikleri
1. Araştırma merkezleri ve akademik veri tabanlarının görev ve sorumluluklarını belirleyiniz.
2. Tanıtımını yapacağınız birimi tespit ediniz.
3. Bu birimi seçme gerekçelerinizi açıklayınız.
4. Tanıtımını yapacağınız birimin tanıtımını ayrıntılı bir biçimde yapınız.
5. Birimin projelerini kısaca açıklayınız.
6. Birimin araştırmacılara verdiği destek konusunda arkadaşlarınızı aydınlatıcı bilgiler edininiz.
Performans Ödevi
Raporu/Sunusu Ödevin sunumunu, yazılı, sözlü veya slayt şeklinde yapabilirsiniz.
Ölçme ve Değerlendirme Öğretmeniniz bir sonraki sayfadaki Performans Ödevi Değerlendir- me Formunu kullanarak ödevinizi değerlendirecektir.
Performans Ödevi Değerlendirme Formu
Öğrencinin Adı Soyadı: ... Tarih: ...
Sınıfı: ... ... Öğretmen: ...
Değerlendirme Ölçütleri
Dereceler Çok
İyi 5
İyi 4
Orta 3
Zayıf 2
Çok Zayıf
1 1 . Ödev hedefi ni yerine getirme
2 . Ödev sorularını cevaplama 3 . Kaynakları tarama
4 . Kaynakları inceleme ve raporlaştırma 5 . Ödevi zamanında getirme
6 . Ödev çalışmalarında istekli olma 7 . Yaratıcılık yeteneğini kullanma 8 . Zihinsel becerilerini geliştirme
9 . Elde edilen bilgilerden çıkarımda bulunma 10 . Ödevi sunma
Toplam Düşüncelerim
...
...
...
...
Performans Ödevi Değerlendirme Forumunun Doldurulması
Performans Ödevi Değerlendirme Formu öğretmen tarafından doldurulacaktır. Sizin ödevde gösterdiğiniz performans, değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilecektir. Aşağıdaki form öde- vinizin nasıl değerlendirileceğine dair size bilgi vermektedir. Ödevinizi hazırlarken aşağıdaki değer- lendirme ölçütlerini göz önünde bulundurunuz.
Unutmayın
Performans ödevinizi erişim dosyanızda saklamayı unutma- yınız.
!
Biliyor muydunuz?
Kurşun kalemin bugün bildiğimiz şeklini Fransız kimyacı Nicolas Conte (Nikolas Kont) vermiştir. Kil ve graphite karışımını yakıp tahtadan silindir çubuklar içine ko- yan Conte; 1795’te patentini almıştır. İlk kurşun kalem fabrikasını ise 1861’de Eber- hard Faber (İbörhırd Fabır), New York’ ta kurmuştur. Ardından kalem teknolojisi yeni araştırmalar ve buluşlarla günden güne gelişme göstermiştir. Bugün uçlu kalem, tü- kenmez kalem vb. türde ve görünümde pek çok kalem kullanılmaktadır.
Konu Sonu Değerlendirme
A. Aşağıdaki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Bu ifadelerden doğru olarak kabul ettiklerini- zin karşısındaki “Doğru” kutucuğuna, yanlış olarak kabul ettiklerinizin karşısındaki “Yanlış”
kutucuğuna “X” işareti koyunuz.
B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Ülkemizde faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası düzeydeki araştırma merkezlerinin ve aka- demik veri tabanlarının 5 tanesinin ismini aşağıya yazınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
2. Bilgiye ulaşmada araştırmanın gerekliliğini kendi yaşamınızdan bir örnekle açıklayınız.
...
...
...
...
...
...
...
İfade Doğru Yanlış
Araştırma yapmak her zaman yüksek maliyetleri de beraberinde getirir.
Proje hazırlama sürecinde araştırma önemli bir yer tutar.
Bütün teknolojik ürünler aslında kapsamlı bir araştırmanın ürünüdür
BİLİM, ARAŞTIRMA VE PROJE
Konuya Hazırlık
1 . Sizce bir deprem tahmini projesi insanlara ne katkılar sağlayabilir? Fikirlerinizi arkadaşlarınız- la paylaşınız.
2 . Hazırladığımız her projenin bir amacı olmalı mı? Tartışınız.
Kyoto Protokolü
Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusun- da mücadeleyi sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçeve olan bu protokol, Birleşmiş Millet- ler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır. Bu protokolü imzalayan ülkeler, karbondioksit ve sera etkisine neden olan diğer beş gazın salınımını azaltmaya veya bunu ya- pamıyorlarsa salınım ticareti yoluyla haklarını arttırmaya söz vermişlerdir. Protokol, ülkelerin atmosfere saldıkları karbon miktarını 1990 yı- lındaki düzeylere düşürmelerini gerekli kılmak- tadır. 1997’de imzalanan protokol, 2005’te yü- rürlüğe girebilmiştir. Çünkü protokolün yürürlü-
ğe girebilmesi için protokolü imzalayan ülkelerin atmosfere saldıkları gaz miktarının, toplam gaz emisyonunun % 55’ini bulması gerekmekteydi.
Kyoto protokolü şu anda yeryüzündeki 160 ülkeyi ve sera gazı salınımlarının % 55’inden fazla- sını kapsamaktadır.
Kyoto protokolü ile devreye girecek önlemler, pahalı yatırımlar gerektirmektedir. Sözleşmeye göre;
• Atmosfere salınan sera gazı miktarı % 5’e çekilecek,
• Endüstriden, motorlu taşıtlardan, ısıtmadan kaynaklanan sera gazı miktarını azaltmaya yönelik mevzuat yeniden düzenlenecek,
• Daha az enerji ile ısınma, daha az enerji tüketen araçlarla uzun yol alma, daha az enerji tüke- ten teknoloji sistemlerini endüstriye yerleştirme sağlanacak, ulaşımda, çöp depolamada çevrecilik temel ilke olacak,
• Atmosfere bırakılan metan ve karbon dioksitoranının düşürülmesi için alternatif enerji kaynak- larına yönelinecek,
• Fosil yakıtlar yerine örneğin bio dizel yakıt kullanılacak,
• Çimento, demir-çelik ve kireç fabrikaları gibi yüksek enerji tüketen işletmelerde atık işlemleri yeniden düzenlenecek,
• Termik santrallerde daha az karbon çıkartan sistemler, teknolojiler devreye sokulacak,
• Güneş enerjisinin önü açılacak, nükleer enerjide karbon sıfır olduğu için dünyada bu enerji ön plana çıkarılacak,
• Fazla yakıt tüketen ve fazla karbon üretenden daha fazla vergi alınacaktır.
Yazar, Ocak 2009
Cevaplayın
1 . Sizce Kyoto Protokolü ile neler hedefl enmektedir? Açıklayınız.
2 . Bu protokol çerçevesinde ne tür projeler hayata geçirilmek istenmektedir?
3 . Siz bireysel olarak bu hususta ne tür önlemler aldınız?
1.5 Niçin Proje Hazırlıyoruz?
1 .
ÜNİTE
1. ETKİNLİK
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)nun yaptığı projeler hakkında bilgi sahibi oluyorsunuzdur.
Siz bu kurumda yetkili bir kişi olsaydınız hangi projelere imza atardınız? Aşağıdaki çizelgeye ger- çekleştirmek istediğiniz projeleri, bu projeleri gerçekleştirmekteki amacınızı ve projenizin sonunda elde edebileceklerinizi (projenizin gerekçesini) yazınız.
Projenizin adı Projenizin amacı Projenizin gerekçesi
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Biliyor muydunuz?
Fırat ve Dicle nehirleri üzerindeki sulama ve hidroelektrik amaçlı projeler olarak 1970’li yıllar- da planlanan GAP, 1980’li yıllarda çok sektörlü, sosyoekonomik bir bölgesel kalkınma programı- na dönüştürülmüştür. Kalkınma programı; sula- ma, hidrolik, enerji, tarım, kırsal ve kentsel alt yapı, ormancılık, eğitim ve sağlık gibi sektörle- ri kapsamaktadır. Su kaynakları programı 22 ba- raj, 19 hidroelektrik santrali ve 1.7 milyon hektar alanda sulama sistemleri yapımını öngörmekte- dir. Bu alan ülke yüz ölçümünün % 10.2 sine te-
kabül eden 75.358 km2 lik alanı kapsamaktadır. Toplam maliyeti 32 milyar ABD dola- rı olan projede, enerji santrallerinin toplam kurulu gücü 7476 MW’dır. Bu projeden yıl- da 27 milyar kilovatsaat enerji üretimi öngörülmektedir.
Görüldüğü gibi özenle hazırlanmış başarılı projeler ülke ekonomisine büyük kat- kılar sağlamaktadır.
Unutmayın
Hazırladığınız projeleri erişim dosyasında saklamalısınız.
!
Fotoğraf 1.4: Keban Barajı
Ders Dışı Etkinlik
Aşağıda ülke ekonomimize katkıları olan bazı projeler verilmiştir. Çeşitli kaynaklardan araştırma- lar yaparak bu projelerin ülke ekonomimize katkıları ile ilgili sayısal verilere ulaşınız.
Tema Vakfı 10 Milyar Meşe Projesi
Ülke ekonomisine katkıları
Ülke ekonomisine katkıları
Ülke ekonomisine katkıları
Ülke ekonomisine katkıları İstanbul Teknik
Üniversitesi Deprem Tahmini Projesi
Konya Havzası Sulama Projesi
Tübitak Pardus Türkçe İşletim Sistemi Projesi
Konu Sonu Değerlendirme
A. Aşağıya “Niçin proje hazırlarız?” sorusuna cevap oluşturabilecek cümleler yazınız.
Ülke ekonomisine katkı sağlayabilmek için,
• ...
...
• ...
...
• ...
...
• ...
...
• ...
...
• ...
...
B. Ülke ekonomimize katkı sağlamış projelerden bir tanesini araştırarak edindiğiniz bilgi- leri arkadaşlarınızla paylaşınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
OKUMA PARÇASI
Bilim İnsanı Gerçeği Aramakla Yükümlüdür
Bilimsel düşünce yapısı kazanmış bir kimse, her şeyden önce gerçekçi bir yapıya sahiptir. Olay- lara saygılıdır ve her olayın bir nedenden kaynaklandığını bilir. Cemal Yıldırım’a göre bilim insanı, yargılamalarında tutarlı ve ihtiyatlı olmasını bilir, olay ve olgulara dayanmayan genellemelerden ka- çınır, dogmatik inançlara sapmaz. Bilim bir sistematik öğrenme ve araştırma sanatı olduğuna göre bilim insanlığı ahlakı doğuştan değildir; eğitim ile kazanılacak bir olgudur. Bilim insanının en önemli özelliklerinden biri de onun ahlaki hayatıdır. Bilim insanının ahlaksal hayatı, sürekli bir arayış heye- canıdır, çıkara dayanmayan bir özlemle didinen saf ve onurlu bir hayattır. Sürekli doğruyu aramak, bulguları çarpıtmamak, okumadığını okumuş gibi ve bulmadığı sonucu bulmuş gibi göstermemek, başkalarının düşüncelerini kendi görüşüymüş gibi sahiplenmemek gibi erdemlere sahiptir.
Bilim insanının ahlaksal hayatı paraya, üne ve otoriteye önem vermeyen, fakat gerçekleri bulma ateşi ile çırpınan bir hayattır. Bu anlamda bilim insanı, bilimi ve bilgisi ile, ölümünden sonra da yarat- tığı etkileri yaşayacağı için kutsal bir görev üstlenmektedir. Bu bağlamda bilime ve bilgiye olan say- gı, bilim insanına saygıya dönüşmüştür. Türkiye Bilimler Akademisi TÜBA’nın 14/04/2001 tarihli du- yurusunda, “Bilim İnsanı ve Akademik Etkinliklerde Etik” başlıklı bölümde bilim insanı şöyle tarif edil- mektedir: “Bilim insanı, akademik yaşamının bütün evrelerinde ve öğretim, yönetim ve akademik de- ğerlendirmelere ilişkin görevlerde bilimsel liyakati temel ölçüt olarak kabul eder; temel etik kuralları- nın dışına çıkmaz ve bu kuralların dışına çıkılmasına göz yummaz. Eğitimin eksik verilmesi, kopya- cılık, akademik ilerleme ve ödül jürilerinde bilimsel liyakat ölçütlerinin dışına çıkmak, kişileri kayır- mak ve benzer davranışlar kabul edilemez.”
Bilim insanı ahlaki değerleri yüksek olan kişidir. Bilim insanı olayları ve olguları olduğu gibi kabul eden, gerçeğe saygılı kişidir. Esen rüzgârın yönüne veya gücüne göre fikir değiştiren veya anlayışı- nı güçlü olana göre belirleyen kişi değildir. Kendinden zayıfı ezmeyen ve kendinden güçlünün önün- de diz çökmeyen, sağlıklı, iç gelişmesini tamamlamış, olgun yapısıyla insanı insan olarak gören ve insan olduğu için saygı duyan ahlaklı ve erdemli kişidir. Bilim insanı kibir, haset, kıskançlık, kendi- ni beğenmişlik gibi insani zayıflıklarını çoktan geride bırakmış ve kendini aşmış kişidir. Anadolu’daki halk deyişi ile “kemale ermiş” bir kişiliği vardır. Bu yönüyle bilim insanı kendini ve dar çevresini aşmış kişidir. Bilim insanı “ben” merkezli değil, “biz” merkezli, paylaşımcı kişiliğe sahiptir. Makam ve mevki peşinde koşan değil, toplumun mutluluğu için bilgi üreten kişidir.
Öğretim üyesi; bilimsel bakımdan kendisine hedef olarak seçtiği konuda sorun çözmeye kendisi- ni adamış, duruşu olan, yetişkin, belirli bir felsefi bakış açısı olan ve öğrendiklerini ve bulgularını öğ- rencileri ile paylaşan kişidir. Bilim insanı, “Üst makamlardan bir zorlama gelirse yaparım, gelmezse sırt üstü yatarım.” anlayışı ile hareket eden bir teknisyen veya memur değildir. Bacon, “Bilgiyi, baş- ka kimseler üzerinde üstünlük sağlama, kâr ve şöhret ya da bunun gibi aşağılık şeyler için değil; ya- şamda ondan yararlanmak ve kullanmak için ara.” diyor.
Prof. Dr. İbrahim Ortaş Çukurova Üniversitesi Öğretim Üyesi
Pivolka Dergisi 12. Sayı
A. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi teknik bilgidir?
a. Yağmur suyu kirlidir.
b. Matkap, delme işlemi yapan bir alettir.
c. Bayat yumurta geç kaynar.
ç. Tors; kolları, bacakları ve başı olmayan heykel anlamına gelmektedir.
d. Rasyonalizm, bilginin doğruluğunun duyum ve deneyimde değil düşüncede ve zihinde temellendirilebileceğini öne süren görüştür.
2. Proje hazırlama ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a. Araştırmacı olmak proje gerçekleştirebilmenin bir ön koşuludur.
b. Herkes kendi yaşantısını kolaylaştıracak bir proje geliştirebilir.
c. Proje hazırlarken ülke ekonomimize yapacağımız katkıları sürekli göz önünde bulundur- malıyız.
ç. Proje hazırlamak özen isteyen bir süreçtir.
d. Proje hazırlamadaki en önemli amacımız, kendi ihtiyacımızı karşılamak olmalıdır.
3. “Nane limon kaynatıp içmek soğuk algınlığına iyi gelir.” bilgisi ne tür bir bilgidir?
a. Bilimsel bilgi b. Teknik bilgi c. Gündelik bilgi ç. Sanat bilgisi d. Felsefi bilgi
4. Aşağıdakilerden hangisi proje hazırlamanın gerekçelerinden birisi olamaz?
a. Çevremdeki kişiler beni fark etsinler diye proje hazırlarım.
b. Ülke ekonomime katkı sağlamak için proje hazırlarım.
c. Bir problemi ortadan kaldırmak için proje hazırlarım.
ç. Günlük yaşantımdaki bir problemi çözebilmek için proje hazırlarım.
d. Çevremde gözlemlediğim bir aksaklığı gidermek için proje hazırlarım.
5. Aşağıdakilerden hangisi felsefi bilgidir?
a. Realizm, nesnelerin var oluşları ve neye benzediklerinin, bizden ve bizlerin onlara ulaş- masından bağımsız olduğunu ileri sürer.
b. Bir dik üçgende hipotenüsün karesi dik kenarların karelerinin toplamına eşittir.
c. Güzel sanatlar teriminin ortaya çıkış sebebi resim, heykel gibi görsel sanat dallarını; teks- til, seramik gibi zanaat ve uygulamalı sanatlardan ayırmaktı.
ç. İlk halife Hz. Ebubekir’dir.
d. Soğan soyarken gözlerinizin yaşarmaması için soğanı içi su dolu bir tasın içinde soyun.
ÜNİTE DEĞERLENDİRME
B. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
1. Felsefi düşünce ile genel geçer ve kesinlikten uzak ama ön yargısız, iyi temellendirilmiş, güvenli ve tutarlı olarak ortaya konan bilgi ………. bilgidir.
2. Allah’ın peygamberler aracılığıyla insanlara bildirdiği emir ve yasaklardan oluşan bilgi
………. bilgidir.
3. Bilimsel yöntem ve akıl yürütme yoluyla varlıklar hakkında elde edilen bilgi ………….……
bilgidir.
4. Belli bir yönteme dayanmadan, sadece duyum ve algıyla elde edilen bilgi ………
bilgidir.
5. İnsanın çevresindeki olaylar ya da nesneler karşısındaki duygulanımlarını, heyecanlarını değişik biçimlerde ifade etmesiyle ortaya çıkan bilgi ……….. bilgisidir.
6. İnsanın temel ihtiyaçlarını karşılamaya ve günlük yaşamını kolaylaştırmaya yönelik araç gereç yapımı ile ilgili bilgi ………. bilgidir.
ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
Aşağıdaki çizelgede bu ünitenin sonunda öğrenmeniz gereken konular listelenmiştir. Bu listeyi dikkatlice okuyarak karşılarına size uygun cevabı veriniz. “Bazen” ve “Hiçbir zaman” seçeneklerini işaretlediğiniz konulara tekrar dönüş yaparak eksikliklerinizi gideriniz.
ÖLÇÜTLER Her zaman Bazen Hiçbir zaman
Bilgi ve çeşitlerini söyleyebilirim.
Bilgi çeşitleri arasındaki farklara ilişkin örnekler ve- rebilirim.
Bilimin günlük hayattaki yerini ve önemini açıklaya- bilirim.
Bilim, araştırma ve proje arasındaki ilişkiyi açıklaya- bilirim.
Bilgiye ulaşmada araştırma yapmanın gerekliliğini açıklayabilirim.
Proje hazırlama sürecinde araştırma yapmanın öne- mini açıklayabilirim.
PROJE HAZIRLAMA BASAMAKLARI
Üniteye Başlarken
Yaptığınız işlerde planlamaya ne kadar önem verirsiniz?Açıklayınız.
